Szkolenie podstawowe z zakresu BHP

1. Szkolenie podstawowe z zakresu BHP Tematyka szkolenia: 1. Podstawowe przepisy prawne z zakresu ppoż., 2. Zagrożenia Pożarowe w obiektach, 3. Zapobieganie powstawaniu pożarów, 4. Środki gaśnicze, urządzenia i sprzęt do gaszenia pożarów, 5. Postępowanie w przypadku powstania pożarów.

2. Podstawowe przepisy prawne z zakresu ppoż. • Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej Dz.U.02.147.1229 • Rozporządzenie MSWiA z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów Dz.U.06.80.563 • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Dz.U. 02.75.690 • Rozporządzenie MSWiA z dnia 16 czerwca 2003 r.w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych Dz.U. 03.121.1139

3. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej Dz.U.02.147.1229 Obowiązki właściciela budynku Art. 4. 1. Właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, zapewniając ich ochronę przeciwpożarową, jest obowiązany: 1)przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych, 2)wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice, 3)zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie, 4)zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji,

4. 5) przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej, 6) zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi, 7) ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia. Wymagania kwalifikacyjne do wykonywania czynności z zakresu ochrony ppoż. Art. 4. 2a.  Osoby wykonujące czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej, polegające na zapobieganiu powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, niezatrudnione w jednostkach ochrony przeciwpożarowej, powinny posiadać wykształcenie wyższe i ukończone szkolenie specjalistów ochrony przeciwpożarowej albo mieć wykształcenie wyższe na kierunku inżynieria bezpieczeństwa pożarowego lub tytuł zawodowy inżyniera pożarnictwa lub uzyskać uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodu inżyniera pożarnictwa w toku postępowania o uznanie nabytych w inżyniera pożarnictwa.

5. Zadania i obowiązki kierownika jednostki w zakresie ochrony • przeciwpożarowej. • Kierownik jednostki ponosi bezpośrednią odpowiedzialność za stan zabezpieczenia przeciwpożarowego użytkowanych terenów, budynków, obiektów budowlanych i pomieszczeń a w szczególności: • zapewnić wyposażenie terenów, budynków i obiektów budowlanych i pomieszczeń w sprzęt pożarniczy, ratowniczy i środki gaśnicze, zgodnie z zasadami określonymi w przepisach oraz utrzymanie tego sprzętu w pełnej sprawności technicznej, • zapewnić osobom przebywającym na terenach , w budynkach, obiektach budowlanych i pomieszczeniach bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji na wypadek pożaru lub innego miejscowego zagrożenia, • wykonywać zalecenia dotyczące ochrony przeciwpożarowej, wyszczególnione w zarządzeniach pokontrolnych /decyzjach administracyjnych/ wydawanych przez kontrolujące organa zewnętrzne, • w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia osób przebywających na terenie przedsiębiorstwa kierować akcją ratowniczą do czasu przybycia Jednostek Straży Pożarnej,

6. zaznajomić pracowników z obowiązującymi przepisami przeciwpożarowymi i egzekwować ich przestrzegania, • przygotować tereny, budynki i obiekty budowlane do prowadzenia akcji ratowniczej na wypadek pożaru lub innego miejscowego zagrożenia, • nadzór nad prawidłowością rozmieszczenia i stanem technicznym przeciwpożarowych urządzeń zabezpieczających i podręcznego sprzętu ppoż. • prawidłowym wyznaczeniem i oznakowaniem dróg ewakuacyjnych, stanem środków łączności na potrzeby alarmowania pożarowego, oraz stanem dróg pożarowych, • dbać o sprawność podręcznego sprzętu gaśniczego poddawać go terminowym przeglądom technicznym przez osoby lub firmy posiadające aktualne świadectwo autoryzacji, • wyposażyć, budynki, obiekty budowlane i pomieszczenia w instrukcje alarmowe na wypadek pożaru znaki bezpieczeństwa i wywieszki z numerami telefonów alarmowych, • zwracać uwagę na drożność dróg ewakuacyjnych,

7. Rozporządzenie MSWiA z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów Dz.U.06.80.563 • Par. 6. 1. Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów bądź ich części stanowiących odrębne strefy pożarowe, przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentarskich, opracowują instrukcje bezpieczeństwa pożarowego zawierające: • warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia obiektu, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego i jego warunków technicznych, w tym zagrożenia wybuchem; • sposób poddawania przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym stosowanych w obiekcie urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic; • sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia; • sposoby wykonywania prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, jeżeli takie prace są przewidywane; • sposoby praktycznego sprawdzania organizacji i warunków ewakuacji ludzi; • sposoby zaznajamiania użytkowników obiektu z treścią przedmiotowej instrukcji oraz z przepisami przeciwpożarowymi.

8. 3. Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego powinna być poddawana okresowej aktualizacji, co najmniej raz na dwa lata, a także po takich zmianach sposobu użytkowania obiektu lub procesu technologicznego, które wpływają na zmianę warunków ochrony przeciwpożarowej. • 4. Instrukcje bezpieczeństwa pożarowego nie są wymagane dla obiektów lub ich części, o których mowa w ust. 1, jeżeli nie występuje w nich strefa zagrożenia wybuchem, a ponadto: • kubatura brutto budynku lub jego części stanowiącej odrębną strefę pożarową nie przekracza 1.000 m3, z zastrzeżeniem pkt 2; • kubatura brutto budynku inwentarskiego nie przekracza 1.500 m3; • powierzchnia strefy pożarowej obiektu innego niż budynek nie przekracza 1.000 m2.

9. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Dz.U. 02.75.690 • § 209. 1. Budynki oraz części budynków, stanowiące odrębne strefy pożarowe w rozumieniu § 226, z uwagi na przeznaczenie i sposób użytkowania, • dzieli się na: • mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej charakteryzowane kategorią zagrożenia ludzi, określane dalej jako ZL, • produkcyjne i magazynowe, określane dalej jako PM, • inwentarskie (służące do hodowli inwentarza), określane dalej jako IN.

10. 2. Budynki oraz części budynków, stanowiące odrębne strefy pożarowe, określane jako ZL, zalicza się do jednej lub do więcej niż jedna spośród następujących kategorii zagrożenia ludzi: 1) ZL I - zawierające pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób niebędących ich stałymi użytkownikami, a nieprzeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się, 2) ZL II - przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się, takie jak szpitale, żłobki, przedszkola, domy dla osób starszych, 3) ZL III - użyteczności publicznej, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II, 4) ZL IV - mieszkalne, 5) ZL V - zamieszkania zbiorowego, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II.

11. Rozporządzenie MSWiA z dnia 16 czerwca 2003 r.w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych Dz.U. 03.121.1139 § 3. Zapewnienia zaopatrzenia w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru wymagają: 2) budynki użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego oraz obiekty budowlane produkcyjne i magazynowe, nie znajdujące się w granicach jednostek osadniczych wymienionych w pkt 1, o kubaturze brutto przekraczającej 2.500 m3 lub o powierzchni przekraczającej 500 m2, z wyjątkiem stacji paliw ze zbiornikami podziemnymi i stacji gazu płynnego;

12. § 10. 1. Na sieci wodociągowej przeciwpożarowej stosuje się hydranty zewnętrzne nadziemne o średnicy nominalnej DN 80. Dopuszcza się stosowanie hydrantów podziemnych o średnicy nominalnej DN 80 w przypadkach, gdy stosowanie hydrantów nadziemnych jest szczególnie utrudnione lub niewskazane, na przykład ze względu na powodowanie utrudnień w ruchu. 2. W obiekcie budowlanym produkcyjnym i magazynowym, w którym wymagana ilość wody do zewnętrznego gaszenia pożaru przekracza 30 dm3/s, w zakładach rafineryjnych i petrochemicznych oraz na magistralnym przewodzie wodociągowym powinny być stosowane hydranty nadziemne o średnicy nominalnej DN 100. 3. Hydranty zewnętrzne zainstalowane na sieci wodociągowej przeciwpożarowej powinny mieć możliwość ich odłączania zasuwami od sieci. Zasuwy powinny znajdować się w odległości co najmniej 1 m od hydrantu i pozostawać w położeniu otwartym. 4. Hydranty zewnętrzne przeciwpożarowe rozmieszcza się wzdłuż dróg i ulic oraz przy ich skrzyżowaniach, przy zachowaniu odległości: 1) między hydrantami - do 150 m; 2) od zewnętrznej krawędzi jezdni drogi lub ulicy - do 15 m; 3) od chronionego obiektu budowlanego - do 75 m; 4) od ściany budynku - co najmniej 5 m.

13. Drogi pożarowe § 11. 1. Droga pożarowa o utwardzonej nawierzchni, umożliwiająca dojazd o każdej porze roku pojazdów jednostek ochrony przeciwpożarowej do obiektu budowlanego, powinna być doprowadzona do: 1) budynku zawierającego strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL I lub ZL II; 2) budynku należącego do grupy wysokości: średniowysokie, wysokie lub wysokościowe, zawierającego strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL III, ZL IV lub ZL V; 3) budynku zawierającego strefę pożarową produkcyjną lub magazynową oraz do strefy pożarowej poza budynkiem, obejmującej urządzenia technologiczne, plac składowy lub wiatę, jeżeli gęstość obciążenia ogniowego wymienionych stref pożarowych przekracza 500 MJ/m2 i zachodzi co najmniej jeden z warunków: a) powierzchnia strefy pożarowej przekracza 1.000 m2, b) występuje pomieszczenie zagrożone wybuchem; 4) budynku niskiego: a) zawierającego strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL III o powierzchni przekraczającej 1.000 m2, obejmującą kondygnację nadziemną inną niż pierwsza, lub b) zawierającego strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL V i mającego ponad 50 miejsc noclegowych;

14. 2. Droga pożarowa powinna przebiegać wzdłuż dłuższego boku budynku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1-3, a w przypadku gdy szerokość budynku jest większa niż 60 m - z jego dwóch stron, przy czym bliższa krawędź drogi pożarowej powinna być oddalona od ściany budynku o 5-15 m, a pomiędzy tą drogą i ścianą budynku nie powinny występować stałe elementy zagospodarowania terenu o wysokości przekraczającej 3 m lub drzewa. 6. Droga pożarowa powinna być zakończona placem manewrowym o wymiarach co najmniej 20 m x 20 m lub w inny sposób umożliwiać dojazd do obiektu budowlanego i powrót pojazdu bez cofania. Wymaganie to nie dotyczy końcowego odcinka drogi pożarowej o długości do 15 m. 7. Najmniejszy promień zewnętrznego łuku drogi pożarowej powinien wynosić co najmniej 11 m.

15. Źródła powstania pożaru • Niebezpieczeństwo powstania pożaru wynika z charakterystyki pożarowej danego budynku. • Zagrożenie pożarowe mocna podzielić na: zewnętrzne i wewnętrzne. • Zagrożenie pożarowe zewnętrzne może być spowodowane wskutek: • niewłaściwej lokalizacji budynku w stosunku do sąsiednich obiektów, urządzeń lub instalacji technicznych, • wyładowań atmosferycznych przy braku instalacji odgromowych, • celowego podpalenia. • Zagrożenie pożarowe wewnętrzne. • Wynika ono przede wszystkim z nie zachowania elementarnych zasad bezpieczeństwa pożarowego przez osoby przebywające w obiekcie, jak równie wady instalacji takowych urządzeń. Sposób użytkowania obiektu wskazuje, że najbardziej prawdopodobnym Źródłem powstania pożaru może być:

16. 1. Używanie otwartego ognia bądź: • zaprószenie ognia na wskutek pozostawienia niedopałków papierosów w sąsiedztwie materiałów palnych (osoby dorosłe), • prowadzenie prac remontowo-budowlanych polegających na spawaniu, cięciu, rozgrzewaniu substancji, malowaniu i klejeniu z użyciem materiałów niebezpiecznych pożarowo, • 2.Używanie oświetlenia nieelektrycznego / świeczki , lampy naftowe/, w czasie braku energii elektrycznej.

17. 3. Wada oraz awaryjny stan pracy instalacji i urządzeń elektrycznych: • przeciążenia poprzez włączenia dużej ilości odbiorników energii do jednego obwodu elektrycznego, • stosowanie niewłaściwej mocy bezpieczników elektrycznych, • niezachowanie wymaganych odległości urządzeń grzewczych i świetlnych od materiałów palnych, • stosowanie prowizorycznych instalacji i urządzeń, • brak bieżącej i okresowej konserwacji instalacji i urządzeń, • stosowanie urządzeń ogrzewczych niezgodnie z zaleceniami producenta, • stosowanie palnych elementów dekoracyjnych na punktach świetlnych. • 4. Niewłaściwe magazynowanie i stosowanie cieczy palnych oraz rozlewanie ich w miejscach do tego celu nie przeznaczonych (niewłaściwie zlokalizowane, pozbawione odpowiedniej wentylacji). • 5. Rozszczelnienie instalacji rozprowadzającej ciecze palne lub gaz palny. • 6. Podpalenie.

18. Możliwość rozprzestrzeniania się pożaru • Rozwój pożaru w obiektach ośrodka uzależniony jest od zastosowanych rozwiązań techniczno-budowlanych ograniczających możliwość rozprzestrzeniania się ognia i gazów pożarowych pomiędzy poszczególnymi budynkami oraz kondygnacjami. • Najszybciej pożar może się rozprzestrzeniać poprzez: • palne elementy konstrukcyjne budynku ( stropy, ściany, okładziny ścienne), • palny wystrój wnętrz pomieszczeń, • przewody wentylacyjne, otwory instalacji elektrycznej, inną sieć instalacyjną.

19. ZASADY ZAPOBIEGANIA MOŻLIWOŚCI POWSTANIA POŻARU • Jednym z podstawowych obowiązków wszystkich pracowników przedsiębiorstwa jest zapobieganie możliwości powstania pożaru. W celu właściwego działania w tym zakresie konieczne jest przestrzeganie przepisów ustawy o ochronie przeciwpożarowej. • Zgodnie z ustawą w celu zapewnienia bezpiecznej eksploatacji obiektu, w szczególności należy: • Zapewnić prawidłowe warunki ewakuacji ludzi przez: • oznakowanie zgodnie z PN-92/N-01256/02 dróg, • wyjścia i kierunków ewakuacji, • utrzymanie drożności poziomych dróg ewakuacyjnych • Zabrania się: • składowania materiałów palnych na drogach komunikacji ogólnej służących celom ewakuacji, • ustawiania na korytarzach i w przejściach jakichkolwiek przedmiotów utrudniających ewakuację, • zamykania drzwi ewakuacyjnych w sposób uniemożliwiający ich natychmiastowe użycie, • ograniczania dostępu do wyjścia ewakuacyjnych.

20. Zaleca się: • Wywiesić w widocznym miejscu instrukcję postępowania na wypadek powstania pożaru oraz wykaz telefonów alarmowych. • - Oznakować zgodnie z Polską Normą PN-92/N-01256/01:miejsce ustawienia sprzętu gaśniczego, • lokalizację przeciwpożarowych wyłączników prądu elektrycznego i gazu, lokalizację miejsc składowania materiałów niebezpiecznych pożarowo. • Uwaga: • Zabrania się ograniczania dostępu do urządzeń przeciwpożarowych, to jest gaśnic, hydrantów itp. oraz wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektrycznego. Instalacje i urządzenia techniczne użytkować i utrzymywać w stanie zgodnym z warunkami technicznymi i wymaganiami ustalonymi przez producenta, a w szczególności należy poddawać je okresowym przeglądom i konserwacji.

21. Raz w roku należy dokonać: • pomiarów instalacji elektrycznej w zakresie oporności izolacji przewodów roboczych, • kontroli stanu technicznego przewodów kominowych (spalinowych i wentylacyjnych). • Powyższe czynności powinny wykonywać osoby posiadające wymagane kwalifikacje. Stwierdzone nieprawidłowości należy bezzwłocznie usuwać. • W obiektach, w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub gazowego, należy usuwać zanieczyszczenia z przewodów kominowych, spalinowych z częstotliwością: • - od palenisk opalanych paliwem stałym – co najmniej 4 razy w roku, • - od palenisk opalanym paliwem płynnym i gazowym, co najmniej dwa razy w roku

22. Zadania i obowiązki pracowników w zakresie ochrony przeciwpożarowej. • Do podstawowych zadań pracowników w zakresie ochrony przeciwpożarowej należy: • zwracać szczególną uwagę na użytkowanie elektrycznych urządzeń grzejnych grzejniki cieplne, grzałki elektryczne, itp.) nie pozostawiać ich bez dozoru, • znać przepisy i zasady ochrony ppoż., zawarte w ogólnych instrukcjach bezpieczeństwa pożarowego, • brać udział w instruktażach w zakresie ochrony ppoż. oraz poddawać się okresowym sprawdzianom wiedzy w tym przedmiocie, • dbać o ład i porządek na miejscu pracy, • znać zasady alarmowania pożarowego i posługiwania się podręcznym sprzętem przeciwpożarowym,

23. znać zasady postępowania na wypadek powstania pożaru (ewakuacji), • zwracać uwagę na drożność dróg ewakuacyjnych, • zgłaszać kierownikowi jednostki o zauważonych niedociągnięciach w zakresie ochrony przeciwpożarowej, • brać udział akcjach ratowniczych oraz wykonywać polecenia wydawane przez kierującego akcją .

24. INSTRUKCJA POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POŻARU Właściciel przedsiębiorstwa zapewniając ochronę przeciwpożarową zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej t.j. /Dz. U. z 2002 r. Nr 147. poz. 1229/ obwiązany jest w szczególności : 1) przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych, 2) wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice, 3) zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie, 4) zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji, 5) przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej, 6) zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi, 7) ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.

25. ALARMOWANIE O NIEBEZPIECZEŃSTWIE • 1. Każdy kto zauważył pożar zobowiązany jest niezwłocznie : • a/ powiadomić o pożarze osoby znajdujące się w obiekcie lub • sąsiedztwie, • b/ telefonicznie, radiowo lub w inny dostępny sposób zawiadomić • Straż Pożarną podając: • - gdzie się pali - adres, nazwa obiektu, • - co się pali - dach, mieszkanie, piwnica, sklep, biuro, itp. • - czy jest zagrożone życie ludzkie, • - swoje imię i nazwisko oraz numer telefonu, kryptonim radiowy z którego się zgłasza zdarzenie. • c/ powiadomić właściciela, zarządcę lub użytkownika obiektu o • zaistniałym zdarzeniu. • Uwaga: Po odłożeniu słuchawki chwilę odczekać, na ewentualne • sprawdzenie wiarygodności zgłoszenia

31. ZASADY POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU POWSTANIA POŻARU 1. Równocześnie z alarmowaniem o niebezpieczeństwie należy przystąpić do gaszenia pożaru podręcznym sprzętem gaśniczym, udzielenia pomocy osobom poszkodowanym lub zagrożonym 2. W miarę możliwości zabezpieczyć mienie, dokumentację i inne wartościowe przedmioty przed pożarem i osobami postronnymi . 3. Do czasu przybycia jednostek ratowniczo-gaśniczych akcją kieruje zarządca lub użytkownik. 4. Po przybyciu jednostek ratowniczo-gaśniczych kierowanie akcją przyjmuje kierownik akcji ratowniczej, który ma prawo żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, jednostek gospodarczych, organizacji społecznych i Obywateli.

32. KONIEC