Informacja o rynku pracy - przydatna czy konieczna?

1. Informacja o rynku pracy - przydatna czy konieczna? Janusz Bokser – WUP Toruń

2. Kontekst problemowy Rynek pracy w przyszłości Opiniowanie wniosków na WRZ Źródła informacji o sytuacji zawodu na rynku pracy Informacja lokalna o zawodzie – upowszechniania

3. TENDECJE ZACHODZĄCE NA RYNKU PRACY / ZAWODY PRZYSZŁOŚCI

4. ZAWODY PRZYSZŁOŚCI • Wielu spośród dziś podejmujących naukę będzie pracować w zawodach, które nie istnieją, by rozwiązywać nieznane jeszcze problemy za pomocą nieistniejących obecnie technologii. • Nie oznacza to jednak, że wybór zawodu i kierunku kształcenia nie ma znaczenia - można go dokonać opierając się na racjonalnych przesłankach.

5. Badania i analizy, przykładowe źródła informacji • Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości www.parp.gov.pl • Agencja Manpower www.manpower.pl • Sedlak & Sedlak www.rynekpracy.pl • Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu www.wup.torun.pl • Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej www.psz.praca.gov.pl

6. Czynniki wpływające na kształtowanie się sytuacji na rynku pracy • dynamiczny rozwój technologii • konsumpcyjny styl życia i rosnące zapotrzebowanie na usługi • mobilność przestrzenna pracowników • zmiany w strukturze demograficznej (zwłaszcza starzenie się społeczeństw) • wzrost liczby osób wykształconych • globalizacja • integracja europejska Wszystko to sprzyja powstawaniu nowych profesji i zanikaniu wielu starych zawodów !!!

7. Rynek pracy c.d. • Powstające zawody będą wymagały specjalistycznej wiedzy i umiejętności, będą odpowiadać na specyficzne problemy. • Tym samym nie będą one masowo zapewniać zatrudnienia, ale wskażą kierunki dalszego rozwoju • Jednocześnie zmieni się oblicze wielu tradycyjnych zawodów (aktualizacji będzie ulegał zakres obowiązków i niezbędnych kwalifikacji wymaganych na danym stanowisku)

8. Zawody przyszłości • Łączenie wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin „zawody multidyscyplinarne” Np. broker praw własności intelektualnej, rzeczoznawca, biotechnolog

9. Kompetencje przyszłości • W przyszłości, w skali dotąd nieznanej, ważną rolę będą odgrywały kompetencje miękkie (między innymi kompetencje społeczne). • To one zadecydują o sukcesie lub niepowodzeniu w wykorzystaniu kompetencji twardych (umiejętności i kwalifikacji przypisanych do określonego zawodu).

10. Kompetencje kluczowe na rynku pracy UNIWERSALNE KOMPETENCJE MIĘKKIE • Zdolność szybkiego uczenia się • Umiejętności interpersonalne (łatwość nawiązywania kontaktów, komunikowanie się odpowiednie do sytuacji) • Umiejętność wyszukiwania odpowiednich informacji • Radzenie sobie ze stresem • Zdolność szybkiego przystosowywania się do zmian • Mobilność przestrzenna • Znajomość języków obcych • Wykorzystanie komputera w codziennej pracy

11. Kluczowe kompetencje pracownikówa co jest najważniejsze dla pracodawców?

12. Kompetencje kluczowe • „Przekwalifikowalność” i mobilność 91,1 % • Znajomość technologii informatycznych 82,2 % • Znajomość języków obcych 80,0 % • Umiejętność funkcjonowania w otoczeniu międzynarodowym 73,3 % • Komunikacja interpersonalna, autoprezentacja 71,1 % • Praca w zespole, zarządzanie zespołami 71,1% • Kreatywność i przedsiębiorczość 68,9 % • Ugruntowane podstawy matematyki 62,2 % • Zarządzanie wiedzą, wyszukiwanie i ocena wiarygodności informacji 57,8 %

13. Podstawy prawne wnioskowania Ustawa o systemie oświaty ( art.. 39 ust. 5 ) Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2004 Nr 99, poz. 1001 z późn. zm.) – zadania WRZ …składanie wniosków i wydawanie opinii w sprawach dotyczących kierunków kształcenia, szkolenia zawodowego oraz zatrudnienia w województwie,…

14. Wniosek o wydanie opinii Wprowadzanie nowych kierunków kształcenia Dokonywanie zmian nazw zawodów, które w nowej klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego zmieniły nazwę lub weszły w zakres nowych zawodów Cel opiniowania

15. Źródła informacji stanowiące podstawę opinii Statystyki PSZ Monitoring zawodów Badania pracodawców Analiza rynku szkoleniowego System Informacji Oświatowej Sondaż pracodawców Inne źródła, w zależności od kierunku kształcenia

16. Struktura opracowanie stanowiącego podstawę opiniowania Analiza sytuacji na rynku pracy Wyniki badań usług szkoleniowych Analiza kształcenia w zawodzie Podsumowanie

17. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych - podstawa prawna Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Rozdział 4 - Publiczne służby zatrudnienia Art.8. ust. 1 pkt 3 Do zadań samorządu województwa w zakresie polityki rynku pracy należy m.in.: opracowywanie analiz rynku pracy i badanie popytu na pracę, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych Art.9. ust. 1 pkt 9 Do zadań samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy należy m.in.: opracowywanie analiz i sprawozdań, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych

18. Cele monitoringu • określenie kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowo – kwalifikacyjnej na lokalnym rynku pracy, • określenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych, zapewniających większą efektywność organizowanych szkoleń, • źródło informacji dla poradnictwa zawodowego - wskazanie zawodów deficytowych i nadwyżkowych

19. cele monitoringu cd: ułatwienie realizacji programów specjalnych dla aktywizacji osób długotrwale bezrobotnych w celu promowania ich ponownego zatrudnienia, bieżąca korekta poziomu, struktury i treści kształcenia zawodowego (dotyczy władz oświatowych oraz dyrekcji szkół), usprawnienie pośrednictwa pracy poprzez uzyskanie informacji o planowanych ofertach pracy na rok przyszły oraz przewidywanej liczbie osób kończących naukę według zawodów.

20. Monitoring – podstawowe definicje • Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych – jest to proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno – zawodowym • Przez zawód deficytowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie; na potrzeby monitoringu przyjęto, iż są to profesje, dla których wartość wskaźnika intensywności deficytu wynosi powyżej 1,1 • Przez zawód nadwyżkowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie; na potrzeby monitoringu przyjęto, iż są to profesje, dla których wartość wskaźnika intensywności nadwyżki wynosi poniżej 0,9 • Źródło: Zalecenia metodyczne do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, MGPiPS, Warszawa 2003

21. Wskaźnik intensywności nadwyżki/deficytu wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) – wyrażony jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie w danym zawodzie; maksymalna (max.) wartość wskaźnika występuje, gdy w danym zawodzie nie odnotowano nowej rejestracji bezrobotnych, a zgłoszone zostały wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej; minimalna (min.) wartość wskaźnika występuje, gdy w danym zawodzie nie odnotowano nowej rejestracji bezrobotnych oraz nie zgłoszono wolnego miejsca pracy ani aktywizacji zawodowej

22. Wyniki raportu z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych za I półrocze 2011 r. Z 1859 zawodów, które mieli zarejestrowani bezrobotni lub zgłoszono w nich wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej: 77,9% stanowiły zawody nadwyżkowe 4,2% stanowiły zawody zrównoważone 17,9% stanowiły zawody deficytowe

23. Badania ankietowe pracodawców województwa kujawsko-pomorskiego. Diagnoza zapotrzebowania na pracowników w wymiarze kwalifikacyjno-zawodowym Głównym celem badania jest zdobycie wiedzy o tym, jakich pracowników poszukują pracodawcy w województwie kujawsko-pomorskim. W jakich zawodach i z jakimi kwalifikacjami. Dostarczenie instytucjom edukacyjnym i urzędom pracy rzetelnej informacji będącej podstawą planowania kierunków kształcenia oraz szkoleń zgodnie z potrzebami rynku pracy Rozwój współpracy PUP z lokalnymi pracodawcami.

24. Główni odbiorcy publikacji z monitoringu zawodów i prowadzonych badań Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego (wybrane Departamenty), Starostowie i Prezydenci Miast, Przedstawiciele pracodawców, Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy, Oddział w Toruniu i Włocławku, Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, Powiatowe Urzędy Pracy, Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne, Centra Kształcenia Ustawicznego, Centra Kształcenia Praktycznego, Zakłady Doskonalenia Zawodowego, Kujawsko-Pomorska Komenda OHP, Biura Karier, Kujawsko-Pomorskie Biuro Planowania Przestrzennego i Regionalnego we Włocławku, Oddział w Bydgoszczy i Toruniu. Szkoły Uczniowie Jednostki szkoleniowe Dodatkowo raporty zamieszczane są na stronie internetowej WUP w Toruniu

25. Przykładowe publikacje przygotowywane przez wup http://www.wup.torun.plzakładki: rynek pracy, biuletyny • trwałość podmiotów gospodarczych powstałych dzięki dotacjom udzielanym osobom bezrobotnym na rozpoczęcie działalności gospodarczej w 2009 roku. • bezrobocie na wsi w województwie kujawsko-pomorskim w 2010 roku. • informacja o niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu w województwie kujawsko-pomorskim w 2010 roku. • rynek pracy w województwie kujawsko-pomorskim w 2010 roku. • informacja o bezrobociu w miastach i gminach województwa kujawsko - pomorskiego w 2010 roku. • rynek pracy w województwie kujawsko-pomorskim w I półroczu 2011 roku. • biuletyn informacyjny WUP w Toruniu (miesięcznik)

26. Dziękuję za uwagę janusz.bokser@wup.torun.pl 56/6210167

27. Załączniki:

28. Najliczniejsze wśród osób bezrobotnych zawody Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy „Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności”. 28

29. Najczęściej zgłaszane do PUP wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w 2011 r. Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy „Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów specjalności”.

30. Wybrane zawody nadwyżkowe w województwie kujawsko-pomorskim w 2011 r. (50 i więcej zarejestrowanych w końcu okresu)

31. Wybrane zawody deficytowe w województwie kujawsko-pomorskim w 2011 r. (min. 10 wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej)

32. Wyniki badań pracodawców – zrealizowanych w 2011 r. w woj. kujawsko-pomorskim Łącznie 506 pracodawców w województwie kujawsko-pomorskim planowało zatrudnić 3097 osóbdo końca 2011 r. (bez miejsc stażu i przygotowania zawodowego dorosłych). Największe zapotrzebowanie na pracowników występowało w następujących zawodach (powyżej 50 osób): • robotnik budowlany (162), • policjant służby prewencji (114), • ślusarz (108), • sprzedawca (106), • monter sprzętu radiowego i telewizyjnego (100), • szwaczka (99), • robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym (94), • tapicer (90), • kierowca samochodu ciężarowego (87), • magazynier (76), • stolarz (73) • robotnik gospodarczy (52), • pozostali spawacze i pokrewni  (51), • maszynista pojazdu trakcyjnego (50).

33. Wyniki badań pracodawców cd. 97 podmiotów planowało zmniejszenie zatrudnienia do końca 2011 r. 1579 podmiotów (77,1%) nie przewidywało zwolnień, a 17,8% (365 podmiotów) nie miało sprecyzowanych planów. Łącznie 97 pracodawców zamierzało zwolnić 840 osób. Planowane zwolnienia dotyczyły głównie 5 następujących zawodów: • robotnik budowlany – 177 osób, z których 93,8% było zatrudnionych w sektorze prywatnym; • szwaczka – 77 osób (wszystkie osoby zatrudnione w sektorze prywatnym); • robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym – 65 osób (wszystkie osoby zatrudnione w sektorze prywatnym); • introligator – 39 osób (wszystkie osoby zatrudnione w sektorze prywatnym); • robotnik drogowy – 38 osób (wszystkie zatrudnione w sektorze prywatnym).

34. Oczekiwane kompetencje • Cechy indywidualne - tylko dla 2% pracodawców, którzy planowali zatrudnić pracowników do końca 2011 r., cechy indywidualne nie miały znaczenia. Najbardziej poszukiwane cechy indywidualne nowych pracowników to: staranność wykonywania pracy, obowiązkowość, umiejętność pracy zespołowej oraz samodzielność. • Większość pracodawców oczekiwała od kandydatów posiadania prawa jazdy. • Wiedza specjalistyczna spośród wymienionych w ankiecie możliwości wyboru w zakresie wiedzy specjalistycznej pracodawcy najczęściej zakreślali kategorię „inne”. Wśród pozostałych kategorii wyboru najwięcej wskazań uzyskały: znajomość zasad BHP oraz wiedza w zakresie technologii produkcji. • Większość pracodawców w ogóle nie wymagała od kandydatów znajomości języka obcego. • Wśród najbardziej przydatnych programów komputerowych respondenci najczęściej wskazywali programy biurowe oraz bazy danych.