Prawo pracy

1. Prawo pracy .

2. Prawne podstawy zatrudnienia Jak uniknąć podstawowych błędów zawierając umowę o pracę

3. FORMY ZATRUDNIENIA • Umowa o pracę • Umowa o dzieło • Umowa zlecenie

4. Umowa o dzieło • Umowa rezultatu • Osobiste wykonywanie czynności • Ważne co zostało wykonane a nie jak i kiedy

5. Umowa o dzieło • Jeśli efekt nie jest zadawalający to nie ma podstaw do zapłaty za dzieło

6. Umowa o dzieło • Wykonawca dzieła sam wybiera czas, sposób i miejsce jego wykonania – chyba że umowa stanowi co innego • Zamawiający nie ma możliwości bezpośredniego kierownictwa i nadzoru

7. Umowa o dzieło • Korzystna podatkowo • Uwaga – brak odbioru dzieła oznacza brak jego wykonania

8. Umowa zlecenia • Jest to umowa starannego działania z możliwością stosowania podzlecenia

9. Umowa zlecenia • Wykonywanie określonych działań przez pewien czas za wynagrodzeniem • Obowiązki obejmują tylko te działania które są określone w umowie • Dodatkowe czynności oznaczają dodatkowe wynagrodzenie

10. Umowa zlecenie • Brak bezpośredniego kierownictwa i nadzoru • Wykonawca sam decyduje co i w jakiej kolejności wykona

11. Umowa o pracę • Stosuje się do niej przepisy kodeksu pracy ( prawo pracy) • wynikają stąd dodatkowe zabezpieczenia dla pracownika

12. Umowa o pracę • W formie pisemnej najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy • Nie ma wzoru umowy – ale musi ona zawierać określone postanowienia

13. Formy umów o pracę • Okres próbny • Czas określony • Czas nieokreślony • Umowy szczególne

14. Umowy o pracę • Umowa na zastępstwo • Umowa o pracę weekendową • Skrócony tydzień pracy

15. Podstawowe obowiązki pracodawcy • Płaci wynagrodzenie • Szkolenia • Badania lekarskie

16. Podstawowe obowiązki pracownika • Wykonywanie pracy • Stosowanie się do przepisów wewnętrznych • Chronienie interesu firmy

17. Umowa cywilno – prawna a umowa o pracę • Zakaz zastępowania umów o pracę umowami cywilnoprawnymi nie oznacza zakazu zawierania umów cywilno - prawnych

18. Ochrona wynagrodzenia • Płatne w gotówce albo ( za zgodą pracownika ) na konto • Najdalej do 10 dnia następnego miesiąca • Potrącenia tylko za zgodą pracownika

19. Rozstania z pracodawcą • Wygaśnięcie i wypowiedzenie • Zasada – rozliczamy się na ostatni dzień pracy • Świadectwo pracy

20. Praca bez wynagrodzenia • Nie ma umów o pracę bez wynagrodzenia – np. Pracy na próbę • Bez wynagrodzenia – tylko dla najbliższej rodziny lub wolontariat

21. Ze strony pracodawcy • Umowę o pracę może zawrzeć wyłącznie osoba, która jest uprawniona do reprezentowania pracodawcy ( zgodnie z KRS, statutem itp.) • Jeżeli ma pełnomocnictwo, to musi ono obejmować również czynności z zakresu prawa pracy – wyraźnie • Jeżeli umowę podpisze osoba nieuprawniona, to i tak wiąże ona firmę. Pracownik ma prawo domniemywać, ze osoba ta miała stosowne uprawnienia • Jeśli jest konieczna reprezentacja wieloosobowa, to firmę reprezentują wszystkie wyznaczone do tego celu osoby

22. Ze strony pracownika • Umowę o pracę zawiera się osobiście, praktycznie nie ma możności zawarcia tej umowy przez pełnomocnika • Niektóre kategorie osób wymagają potwierdzenia umowy przez przedstawiciela ustawowego (opiekun) – np. młodociani, osoby częściowo lub całkowicie ubezwłasnowolnione. Brak takiego potwierdzenia nie oznacza iż umowa nie jest ważna – jest jedynie wzruszalna, czyli opiekun może zażądać rozwiązania takiej umowy, jeśli uzna ją za niekorzystną dla podopiecznego

23. Formy zawarcia umowy • Zasadniczo umowa o pracę zawierana jest w formie pisemnej – czyli albo jako klasyczne pismo, albo, od zeszłego roku- drogą elektroniczną • Umowa zawarta ustnie jest również ważna. Trudne jest jednak dochodzenie roszczeń z tej umowy. Dlatego strony powinny najpóźniej w dniu podjęcia przez pracownika pracy potwierdzić tę umowę na piśmie. • Pismo potwierdzające zawarcie umowy winno być sporządzone w co najmniej dwóch oryginałach, po jednym dla pracownika i pracodawcy

24. Terminy w umowie • Umowa o pracę może zawierać maksymalnie trzy terminy • Dzień zawarcia umowy d • Dzień od którego umowa obowiązuje • Dzień rozpoczęcia pracy • Dzień zawarcia umowy winien być wcześniejszy albo taki sam jak dzień od którego obowiązuje i dzień rozpoczęcia pracy

25. Dzień zawarcia umowy • Dzień zawarcia umowy może być określony dowolnie jednak winien być dniem roboczym dla firmy • Możliwe jest zawarcie umowy w dzień wolny- ale pytanie czy wówczas nie należy tego dnia zaliczyć reprezentantowi firmy jako dzień pracy • Dzień od którego umowa obowiązuje

26. Dzień od którego umowa obowiązuje • Nie ma obowiązku rozpoczynania umowy od początku miesiąca tygodnia itp. • UWAGA dzień rozpoczęcia pracy nie może przypadać później niż dzień zawarcia umowy, ale możliwa jest sytuacja odwrotna • Przykład: Umowa zawarta od początku roku • Czyli od 1 stycznia -jak wiadomo nowy rok jest wolny od pracy i rozpocznie się ona drugiego stycznia

27. Umowa przedwstępna • Szczególnym przypadkiem zawarcia umowy jest umowa przedwstępna, która jest przyrzeczeniem zawarcia umowy • Przyrzeczenie takie skutkuje roszczeniem odszkodowawczym, które powinna zapłacić ta strona, która od umowy odstąpiła • Przykład: Zatrudniamy osobę, która pracuje w innej firmie. Pracownik, który rezygnuje z posiadanej pracy chce się zabezpieczyć przed sytuacją, w której ,, zostanie na lodzie”, a firma nie może pozostać bez pracownika, bo zapewne zwolniła już poprzedniego. • Odszkodowanie ma charakter umowny, ale nie powinno być wyższe niż trzy miesięczne wynagrodzenia.

28. Treść umowy o pracę • Określenie stron umowy • Miejsce i data zawarcia • Od kiedy umowa obowiązuje • Stanowisko, które jest przedmiotem umowy • Rodzaj umowy (terminowa, bezterminowa) • Wynagrodzenie • Miejsce wykonywania pracy • W razie potrzeby inne informacje

29. Rodzaj wykonywanej pracy • Określa się ją zwykle za pomocą nazwy stanowiska, które ma objąć pracownik • Nazwa stanowiska powinna być zgodna z wykazami stanowisk istniejącymi w firmie (jeżeli istnieją) oraz z obowiązującym katalogiem zawodów i specjalności • Do precyzowanie rodzaju wykonywanej pracy odbywa się zwykle za pośrednictwem zakresu obowiązków

30. Miejsce wykonywania pracy • Miejsce wykonywania pracy powinno być określone w umowie, a jeśli to nie nastąpi, to przyjmuje się, że praca będzie wykonywana w siedzibie firmy. • Miejsce wykonywania pracy może być określenie nie jako adres, ale jako obszar administracyjny np. gmina, powiat, województwo. • Określenie jako miejsca pracy całego kraju jest wątpliwe, gdyż mała jest szansa, że ktoś będzie w stanie dotrzeć do miejsca wykonywania pracy, wykonać ją i wrócić w ciągu jednego dnia.

31. Rodzaj zawieranej umowy • Kodeks przewiduje następujące formy umowy o pracę: • Umowa na okres próbny • Umowa na czas określony • Umowa na czas nieokreślony • Umowa na zastępstwo • Umowa na czas wykonywania określonej pracy

32. Umowa na czas próbny • Umowa taka może trać nie dłużej niż 3 miesiące • Zasadniczo nie możliwe jest zawarcie kolejnej umowy na okres próbny po zakończeniu umowy poprzedniej. Wyjątkiem jest sytuacja, w której próba dotyczy pracy rodzajowo innej niż ta, która była przedmiotem próby. • Przy umowie na okres próbny strona, która nie chce kontynuować zatrudnienia nie ma obowiązku podawania przyczyny rozwiązania bądź nie przedłużenia takiej umowy.

33. Umowa na czas próbny • Okres wypowiedzenia takiej umowy wynosi: • Dla umów zawartych na czas do dwóch tygodni- 3 dni • Dla umów zawartych na okres do jednego miesiąca- 7 dni • Dla umów zawartych od jednego miesiąca do trzech miesięcy- 2 tygodnie

34. Umowa na czas próbny • Ochrona pracowników znajdujących się w okresie próbnych dotyczy: • Kobiety w ciąży- nie jest możliwe rozwiązanie umowy ani jej wypowiedzenie, jeśli jest to ciąża w co najmniej 4 miesiącu, a umowa miała trwać nie mniej niż miesiąc.

35. Umowa na czas określony • Zasadniczą cechą tej umowy jest przyjęcie przez strony, iż pracownik będzie potrzebny firmie przez ściśle określony czas. • Czas trwania umowy może być określony dwojako, albo przez podanie daty jej zakończenia, albo po przez określenie długości jej trwania (np. jeden rok).

36. Umowa na czas określony- wypowiedzenie • Okres wypowiedzenia przy umowie na czas określony wynosi dwa tygodnie i upływa zawsze w sobotę. • Przy wypowiadaniu zasadniczo nie jest konieczne podanie przyczyny wypowiedzenia • UWAGA- WYPOWIEDZENIE DOPUSZCZALNE JEST JEDYNIE JEŻELI W UMOWIE ZAWARTO TAKĄ KLAUZULĘ

37. Umowa na czas nieokreślony • Obowiązuje od dnia jej zawarcia, bez określonej z góry daty jej zakończenia • Zakończenie umowy może nastąpić wyłącznie po przez jej rozwiązanie, albo wygaśnięcie z mocy prawa • Jest to umowa gwarantująca pracownikowi najwyższy poziom ochrony jego praw, gdyż pracodawca, aby ją rozwiązać musi podać przyczyny jej rozwiązania.

38. Umowa na czas nieokreślony- Wypowiedzenie • Okres wypowiedzenia wynosi odpowiednio: • Dwa tygodnie jeżeli pracownik pracował krócej niż 6 miesięcy • Jeden miesiąc jeżeli pracownik był zatrudniony od 6 miesięcy do 3 lat • Przy zatrudnieniu dłuższym niż 3 lata okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące WAŻNE- WYPOWIEDZENIE UPŁYWA ZAWSZE W OSTATNI DZIEN MIESIĄCA

39. Wypowiedzenie- Stanowiska szczególne • W przypadku osób zatrudnionych na stanowiskach powiązanych z odpowiedzialnością materialną (np. powierzone mienie -pieniądze, odpowiedzialność za towar, możliwe jest wydłużenie okresu wypowiedzenia, który będzie wynosił przy zatrudnieniu krótszym niż 6 miesięcy- 1 miesiąc, a przy dłuższym 3 miesiące

40. Wypowiedzenie- związki zawodowe • W przypadku pracownika reprezentowanego przez zakładową organizację związkową konieczne jest poinformowanie tej organizacji o planowanym wypowiedzeniu oraz o jego przyczynach • Organizacja związkowa ma pięć dni na zajęcie stanowiska czyli na zgłoszenie umotywowanego zastrzeżenia • Pracodawca po zapoznaniu się z tym stanowiskiem podejmuje decyzję o wypowiedzeinu, przy czym nie ma obowiązku zastosowania się do sugesjiwyrażaqnej przez związki.

41. Wiek przedemerytalny • Jeżeli pracownik ma mniej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego to ograniczone są możliwości wypowiedzenia mu umowy • Umowę można wypowiedzieć jedynie jeśli: • Z osiągnięciem wieku emerytowanego nie uzyskuje prawa do emerytury • Uzyskał rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy

42. Wiek przedemerytalny- wypowiedzenie zmieniające • Wypowiedzenie zmieniające dopuszczone jest gdy: • Zmiana zasad wynagrodzenia dotyczy wszystkich pracowników albo grupy do której należy pracownik • Jeżeli zmiana wynikać będzie ze stwierdzonego orzeczeniem lekarskim utraty zdolności wykonywania dotychczasowej pracy • W przypadku nie zawinionej przez pracownika utraty uprawnień do wykonywania pracy.

43. Wypowiedzenie podczas nie obecności w pracy • Podczas usprawiedliwionej nie obecności w pracy nie wolno wypowiadać umowy o pracę, chyba, że upłyną już okres uprawniający do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia • Umowę o pracę nie można wypowiadać również podczas urlopu pracownika

44. Upadłość i likwidacja • Ochrony związanej z okresem przedemerytalnym ochroną związkową czy nie obecnością w pracy nie stosuje się do pracowników, którzy zatrudnieni są w zakładach, które upadają bądź są likwidowane • Wynika to z faktu, że zakład, który znika przestaje być pracodawcą

45. Wypowiedzenie- uzasadnienie • Każde wypowiedzenie na czas nieokreślony musi być uzasadniony, a uzasadnienie powinno spełniać następujące warunki: • Być konkretne, czyli operować rzeczywistymi faktami i zdarzeniami, a nie stwierdzeniami typu brak zaufania • Być zrozumiałe tak aby zarówno pracownik jak i w razie potrzeby sąd pracy mogły je łatwo zinterpretować • Podanie w wypowiedzeniu fikcyjnej przyczyny w miejsce tej prawdziwej , którą firma nie chce się chwalić powoduje ryzyko obalenia wypowiedzenia • Nim wyższe jest stanowisko pracownika tym mniej konkretna może być przyczyna np. portier będzie odpowiadał za fakt wpuszczenia do firmy konkretnej osoby, w konkretnym terminie, natomiast jego przełożonego złego zabezpieczenia firmy przez wizytami osób nieuprawnionych.

46. Skrócenie okresu wypowiedzenia • Jeżeli strony postanowią skrócić okres wypowiedzenia (np. pracownik wcześniej znajdzie inną pracę) to takie rozwiązanie umowy o pracę nadal traktuję się jako wypowiedzenia nie porozumienie stron • W przypadku gdy zwolnienie pracownika odbywa się w trybie i z przyczyn nie dotyczących pracownika, pracodawca może skrócić okres trzymiesięcznego wypowiedzenia do jednego miesiąca przy czym za okres dwóch miesięcy musi wypłacić stosowne odszkodowanie.

47. Pouczenia w wypowiedzenia • Każde wypowiedzenie musi zawierać: Informację do kogo i w jaki sposób pracownik może się odwołać czyli o znaczenie sądu, jego adres, a w przypadku gdy w firmie istnieje komisja pojednawcza- informację o zasadach jej działania • Termin do wniesienia jej odwołania- zwykle wynoszący siedem dni. Brak określenia terminu nie powoduje nieważności wypowiedzenia, a jedynie przedłużenie terminu do wniesienia odwołania, aż do dnia, w którym wypowiedzenie upłynie. • UWAGA NA INSTYTUCJĘ PRZYWRÓCIENIA TERMINU

48. Wypowiedzenie przez pracownika • Pracownik ma takie samo prawo jak i pracodawca wypowiedzieć umowę z tym, że nie ma obowiązku podawać przyczyny • Pracownika tak samo jak i pracodawcę wiąże termin wypowiedzenia

49. Umowa na zastępstwo • Umowa na zastępstwo zawierana jest w razie dłuższej nieobecności stałego pracownika • W umowie tej określamy kogo nowo zatrudniony pracownik zastępuje. Zatem momentem rozwiązania tej umowy jest dzień powrotu osoby zastępowanej. • Jeżeli osoba zatrudniona na zastępstwo pozostanie w pracy po powrocie osoby zastępowanej ( nie zostanie zwolniona) to uważa się ją za zatrudnioną na czas nieokreślony. • Umowa taka zawierana jest najczęściej gdy chodzi o zastąpienie kobiety w ciąży, na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym, pracownika powołanego do wojska lub osoby, która otrzymała urlop bezpłatny taki jak np. związany z pracą związkową.

50. Umowa na czas wykonania określonej pracy • Jest to szczególny rodzaj umowy na czas określony • Datą zakończenia tej umowy nie jest ściśle określony dzień, a chwila w której zajdzie przyszłe zdarzenie co do którego mamy pewność że nastąpi ale nie potrafimy podać jego dokładnej daty. Przykładem takiej sytuacji jest umowa zawarta na okres budowy remontu czy realizacji jakiegoś kontaktu. • Słabością umowy zawartej na czas określonej pracy jest brak możliwości wypowiedzenia jej przed terminem.