Depopulacja – czas na zmiany na opolskim rynku pracy

1. Projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet VI. Rynek pracy otwarty dla wszystkich, Działanie 6.1. Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywności zawodowej w regionie, poddziałanie 6.1.1. Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy. Depopulacja – czas na zmiany na opolskim rynku pracy Centrum im. Adama Smitha Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

2. Plan prezentacji: Wprowadzenie Wnioski z analiz i badań własnych 25 wypracowanych narzędzi Efekty wdrożenia planu – 3 scenariusze zmian Rekomendacje końcowe + podsumowanie Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

3. „Roczna praca każdego narodu jest funduszem, który zaopatruje go we wszystkie rzeczy konieczne i przydatne w życiu” a jego wysokość „zależy od umiejętności, sprawności i znawstwa, z jakim swą pracę zazwyczaj wykonywa i od stosunku liczby tych, którzy pracują użytecznie, do liczby tych, którzy tego nie czynią” Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, A. Smith Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

4. Plan prezentacji: • Wprowadzenie • Sytuacja demograficzna regionu • Strefy związane z demografią regionu • Wyzwania rozwojowe regionu • Analiza PEST • Ogólne założenia metodologiczne • Działania badawczo-analityczne w odniesieniu do poszczególnych subpakietów • Badania własne w projekcie • Opis narzędzi i szczegółowych planów ich wdrażania • Modele demograficzne • Scenariusze wdrażania zmian • Recenzje • Rekomendacja Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

5. Demograficzne „zwijanie się” województwa opolskiego • Co zrobić by: - powstrzymać emigrację, - pobudzić imigrację - skłonić rodziny do posiadania większej ilości dzieci? Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

6. Do 2035 roku liczba mieszkańców Opolszczyzny ulegnie zmniejszeniu o prognozowane 12% To tak jakby przestało istnieć całe Opole! Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

7. Z województwa opolskiego wyjechało 10,6% ludności Jest to najwyższy wskaźnik w skali całego kraju Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

8. „Strategia Rozwoju Województwa Opolskiego do roku 2020” wskazuje zapobieganie i przeciwdziałanie depopulacji jako najważniejsze wyzwania regionu Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

9. Program Specjalnej Strefy Demograficznej (SSD) ma na celu odbudowę potencjału ludnościowego województwa opolskiego „Depopulacja – czas na zmiany na opolskim rynku pracy” -Projekt współfinansowany ze środków UE w ramach POKL stanowi wsparcie operacyjne dla SSD Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

10. „Depopulacja – czas na zmiany na opolskim rynku pracy” Główny cel projektu: scenariusze wdrożenia zmian wraz z odpowiednimi narzędziami w zakresie jakości zarządzania i otoczenia prawnego wpływającegona opolski rynek Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

11. Plan prezentacji: • Wprowadzenie • Sytuacja demograficzna regionu • Strefy związane z demografią regionu • Wyzwania rozwojowe regionu • Analiza PEST • Ogólne założenia metodologiczne • Działania badawczo-analityczne w odniesieniu do poszczególnych subpakietów • Badania własne w projekcie • Opis narzędzi i szczegółowych planów ich wdrażania • Modele demograficzne • Scenariusze wdrażania zmian • Recenzje • Rekomendacja Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

12. Województwo opolskie jest najmniejszym regionem Polski Prognozy GUS mówią, że w 2015 r. liczba ludności spadnie do 1 mln., a w 2035 r. do mniej niż 900 tys. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

13. W 2012 r. mężczyźni w Opolu dożywali przeciętnie 73,1 lat, a kobiety 80,6 lat (w kraju odpowiednio: 72,7 lat i 81,0 lat) • Wydłużanie się przeciętnego trwania życia, świadczy także o starzeniu się społeczeństwa • Tendencja dotyczy całej Europy Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

14. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

15. Źródło: OSISG - Opolski system informacji społeczno-gospodarczej, http://www.osisg.opolskie.pl/ [dostęp 2014.01.23] Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

16. Przyrost naturalny ma największy wpływ na depopulację regionu Ujemny wskaźnik urodzeń występuje już od początku lat 80. Wtedy na każde 1000 osób w Opolskiem rodziło się dwadzieścioro dzieci Teraz mniej niż dziesięcioro Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

17. Współczynnik urodzeń w 2012 r.: • w województwie opolskim wynosił 8,8% • w kraju o 10,0% Współczynnik dzietności ogólnej wynosił 1,146 w Opolskiem wobec 1,299 w kraju Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

18. Źródło: OSISG - Opolski system informacji społeczno-gospodarczej, http://www.osisg.opolskie.pl/ [dostęp 2014.01.23] Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

19. Prognoza urodzeń i zgonów w województwie opolskim do 2035 r. Źródło: opracowanie własne na podstawie: GUS, 2008, 2009, Prognoza ludności na lata 2008-2035, Warszawa Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

20. Ujemne saldo migracji - wyjazdy często zakończone pobytem stałym powodują trwały ubytek obywateli województwa Najczęściej wyjeżdżają osoby do 30 roku życia Sieci migracyjne (więzi emocjonalne z osobami, które wcześniej wyjechały za granicę) znacząco zwiększają prawdopodobieństwo migracji indywidualnej Emigracja wchłonęła 67,4% (w miastach) i 90,9% (na wsi) przyrostu naturalnego wszystkich mieszkańców województwa Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

21. Cechy zagranicznych procesów migracji z Opolskiego: Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

22. Cecha wyróżniająca region: Problem tożsamości regionalnej i identyfikacja z innymi regionami Europy: Aż 37% mieszkańców opolskiego posiada podwójne obywatelstwo (w 99% przypadków polskie i niemieckie) 4,2% populacji województwa to osoby z zagranicznymi korzeniami Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

23. Źródło: OSISG - Opolski system informacji społeczno-gospodarczej, http://www.osisg.opolskie.pl/ [dostęp 2014.01.23] Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

24. Opolska rodzina z powodu ujemnego przyrostu naturalnego, gwałtownego spadku dzietności i migracji jest coraz częściej narażona na separacje i rozwody oraz osłabienie więzi międzypokoleniowych Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

25. Plan prezentacji: • Wprowadzenie • Sytuacja demograficzna regionu • Strefy związane z demografią regionu • Wyzwania rozwojowe regionu • Analiza PEST • Ogólne założenia metodologiczne • Działania badawczo-analityczne w odniesieniu do poszczególnych subpakietów • Badania własne w projekcie • Opis narzędzi i szczegółowych planów ich wdrażania • Modele demograficzne • Scenariusze wdrażania zmian • Recenzje • Rekomendacja Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

26. Problemy rynku pracy: • Brak dobrych ofert pracy • Wskaźnik bezrobocia dla regionu wyniósł 14,3% i był wyższy od wartości obliczonej dla całej Polski - 13,4% • Widoczna segregacja płciowa • Najwięcej bezrobotnych w wieku 25-34 lat • Średnio od 30% do 60% bezrobotnych rejestruje się dla ubezpieczenia a nie pracy • Propozycje zatrudnienia za minimalne wynagrodzenie Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

27. Edukacja: W województwie opolskim uczy się obecnie 129.622 uczniów W Opolskiem w roku szkolnym 2012/2013 największą popularnością wśród absolwentów gimnazjów cieszyły się technika Ważnym elementem edukacji zawodowej są regionalne centra kształcenia ustawicznego Źródło: SIO z dn. 30.09.2012; * w ostatnim roku funkcjonowania Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

28. W województwie opolskim funkcjonują cztery uczelnie państwowe: • Uniwersytet Opolski, • Politechnika Opolska, • Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

29. Gospodarka: Województwo opolskie należy do grupy regionów o średnim poziomie rozwoju gospodarczego Źródło: Wstępne szacunki produktu krajowego brutto według województw w 2012 r., GUS Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

30. Gospodarczym wyróżnikiem województwa opolskiego są wysoko rozwinięty przemysł – w szczególności przemysł spożywczy oraz słabo rozwinięty sektor usług Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

31. Podmioty zarejestrowane w REGON w regionie: • Dominują mikroprzedsiębiorstwa – do 9 osób (stanowią 95% zbioru) • Problemem jest brak dużych podmiotów w regionie (niecałe 100) • Atrakcyjność inwestycyjna województwa opolskiego to relatywnie konkurencyjna chłonność rynku, dostępność transportowa i bogata infrastruktura gospodarcza Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

32. Opieka społeczna: W 2012 roku i latach ubiegłych wskaźniki ubóstwa w woj. opolskim należały do najniższych w Polsce, tj.: • ubóstwo egzystencjalne dotyczyło 4,7% gospodarstw(w Polsce 6,7%) • ubóstwo relatywne dotknęło 10,0% gospodarstw (w Polsce 16%) Dochód rozporządzalny na 1 osobę przekroczył średnie wartości w kraju Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

33. W 2012 roku na terenie województwa funkcjonowało: • 71 ośrodków pomocy społecznej (OPS), • 11 powiatowych centrów pomocy rodzinie (PCPR), • 30 publicznych domów pomocy społecznej Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

34. Opieka zdrowotna (matek i dzieci): • Współczynnik dzietności oraz płodności jest najniższy w całym kraju • Wskaźnik zgonów niemowląt - najniższy w kraju • Województwo opolskie posiada: -344 łóżka na oddziałach położniczo-ginekologicznych - 271 łóżek na oddziałach pediatrycznych, niemowlęcych oraz patologii noworodka Problemem jest niedobór kadr medycznych Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

35. Opieka zdrowotna (nad osobami starszymi): Na terenie województwa opolskiego znajduje się: • 16 dziennych domów pomocy społecznej • 2 oddziały geriatryczne • 12 środowiskowych domów samopomocy • 3 oddziały medycyny paliatywnej • 30 domów pomocy społecznej • 19 zakładów opiekuńczo-leczniczych • 3 miejscowości sanatoryjne, ale bez statusu uzdrowiska Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

36. Plan prezentacji: • Wprowadzenie • Sytuacja demograficzna regionu • Strefy związane z demografią regionu • Wyzwania rozwojowe regionu • Analiza PEST • Ogólne założenia metodologiczne • Działania badawczo-analityczne w odniesieniu do poszczególnych subpakietów • Badania własne w projekcie • Opis narzędzi i szczegółowych planów ich wdrażania • Modele demograficzne • Scenariusze wdrażania zmian • Recenzje • Rekomendacja Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

37. 4 tematyczne wyzwania rozwojowe regionu: • Przygotowane do rynku pracy aktywne społeczeństwo • Konkurencyjna gospodarka oparta na innowacyjności i współpracy z nauką • Atrakcyjne obszary do zamieszkania, inwestowania i wypoczynku • Zrównoważony rozwój aglomeracji opolskiej, miast i obszarów wiejskich regionu Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

38. 4 główne cele Programu SSD: • Zwiększenie liczby i poprawa jakości miejsc pracy w regionie • Dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb gospodarki i rynku pracy • Zwiększenie dostępności do usług żłobkowo–przedszkolnych • Stworzenie warunków do osiedlania się seniorów oraz opracowanie specjalizacji regionalnej „silver economy” oraz „life science” Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

39. Plan prezentacji: • Wprowadzenie • Sytuacja demograficzna regionu • Strefy związane z demografią regionu • Wyzwania rozwojowe regionu • Analiza PEST • Ogólne założenia metodologiczne • Działania badawczo-analityczne w odniesieniu do poszczególnych subpakietów • Badania własne w projekcie • Opis narzędzi i szczegółowych planów ich wdrażania • Modele demograficzne • Scenariusze wdrażania zmian • Recenzje • Rekomendacja Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

40. Analiza czynników politycznych, ekonomicznych, społecznych i technologicznych Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

41. Czynniki polityczne: • Konsensus społeczny i wysoka świadomość władz, co do potrzeby wdrożenia zmian • Rozwinięte i otwarte relacje z otoczeniem • Stabilność władz samorządowych wszystkich szczebli i ciągłość działania • Ograniczone możliwości w zakresie zmian legislacyjnych Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

42. Czynniki ekonomiczne: • Relatywnie wysoki poziom życia dzięki pracy za granicą • Duża różnorodność pod względem rozwoju społeczno-gospodarczego • Ponadprzeciętne nasycenie infrastrukturą przesyłową – media • Potencjał do stworzenia nowej gałęzi - gospodarki senioralnej • Niewykorzystane możliwości przedsiębiorczości i pozyskiwania inwestycji Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

43. Czynniki społeczne: • Śląski etos pracy • Przekonanie o lepszym życiu poza regionem • Negatywne trendy demograficzne wobec konkurencyjnych województw • Duża aktywność organizacji społecznych i wyznaniowych • Wysoka mobilność społeczności regionu • Zachwiane więzi rodzinne z powodu migracji • Duży potencjał systemu edukacji i usług socjalnych Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

44. Czynniki techniczne: • Dobra infrastruktura komunikacyjna wschód – zachód i słaba północ - południe • Potencjał powstania infrastruktury dla gospodarki senioralnej • Niski poziom innowacyjności i nakładów na nowe technologie • Niewykorzystany potencjał środowisk akademickich Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

45. Plan prezentacji: • Wprowadzenie • Sytuacja demograficzna regionu • Strefy związane z demografią regionu • Wyzwania rozwojowe regionu • Analiza PEST • Ogólne założenia metodologiczne • Działania badawczo-analityczne w odniesieniu do poszczególnych subpakietów • Badania własne w projekcie • Opis narzędzi i szczegółowych planów ich wdrażania • Modele demograficzne • Scenariusze wdrażania zmian • Recenzje • Rekomendacja Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

46. Główne pakiety projektu SSD: • Pakiet 1. Praca to bezpieczna rodzina • Pakiet 2. Edukacja a rynek pracy • Pakiet 3. Opieka żłobkowo - przedszkolna • Pakiet 4. Złota jesień Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

47. Powiązania merytoryczne między SSD a koncepcją realizacyjną projektu Źródło: Opracowanie własne Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

48. Powiązanie subpakietów z wyzwaniami i celami strategicznymi Strategii Rozwoju Województwa Opolskiego do roku 2020. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

49. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja

50. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek – najlepsza inwestycja