TÜRKİYE’DE MERALARIN KULLANIMI 2013

1. TÜRKİYE’DE MERALARIN KULLANIMI2013

2. Sunum Planı • Mera Yönetiminin Önemi, • Dünyadaki Mera, Yaylak ve Kışlak Uygulamaları, • Türkiye’deki Mera Kanunu Uygulamaları, • Projeler; 1- Mera Islahı ve Amenajmanı, 2- Altın Bayrak, 3- Mera Bilgi Sistemi ( MERBIS ), 4- Uluslararası Mera ve Havza Yönetimini Geliştirme. 5-Yem Bitkileri Üretimini Geliştirme,

3. Mera Yönetiminin Önemi • Hayvancılığın geliştirilmesi, • Toprak ve su muhafazası, • Erozyonun kontrolü ve sürdürülebilir çevre, • Küresel ısınmaya neden olan sera gazların emisyonu, • Gen kaynaklarının korunması açısından önemlidir.

4. Dünyadaki Mera, Yaylak ve Kışlak Uygulamaları • Sanayileşmiş ülkelerde meralar ya kamuya aittir ya da özel mülktürler. • Bu ülkelerde meralar, kira karşılığı bireysel hayvancılık işletmeleri tarafından kullanılmaktadır. • Kullanım ve bakım prensipleri kamu tarafından planlanır. • Kiracılar bu planlara uyarlar ve kamu tarafından denetlenirler.

5. Avrupa Birliği ülkelerinde doğal çayır-meraların; çoğunluğu özel mülk arazileridir, kullanım ve bakım işlemleri hayvancılık işletmeleri tarafından yerine getirilir. Afrika ve Asya ülkelerinde çayır ve meraların kullanımı ve bakım işlemleri düzensizdir. Dünyadaki Mera, Yaylak ve Kışlak Uygulamaları

6. Türkiye’de Mera Uygulamaları Türkiye’de 1998 yılına kadar mera uygulamaları farklı kurum ve kanunlarla yürütülmüştür. • 1858 Tarihli Kanunname-i Arazi (Arazi Kanunu) • 442 sayılı Köy Kanunu • 1580 Sayılı Belediyeler Kanunu • 2924 sayılı Orman Köylülerinin Kalkınmalarının Desteklenmesi Hakkında Kanun • 3194 Sayılı İmar Kanunu • 3202 Sayılı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun 3202 sayılı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında kanun. • 3115 Sayılı Tarım Reformu Genel Müdürlüğünün Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun • Mülga 1757 Sayılı Toprak ve Tarım Reformu Kanunu • 4753 Sayılı Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu ve bunu değiştiren 5618 Sayılı Yasa • 3083 Sayılı Sulama Alanlarının Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanunu • 3402 Sayılı Kadastro Kanunu • 6831 Sayılı Orman Kanunu

7. Türkiye’de Mera Uygulamaları 1998 tarihinde yürürlüğe giren 4342 sayılı Mera Kanunu ile; • Mera çalışmaları ile ilgili faaliyetlerin hepsi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na verilmiştir. • İllerde yetki Mera Komisyonundadır. • Kullanıcılara yetki ve sorumluluk verilerek katılımcılığın sağlanması için meralar Mera Yönetim Birliklerine devredilmektedir.

8. Türkiye’de Mera Yönetimin Kurumsal Yapılanması GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü Çayır Mera ve Yem Bitkileri Dairesi Başkanlığı Valilik Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü İl Mera Komisyonu Mera Birimi Teknik Ekip Mera Yönetim Birliği

9. Türkiye’de Mera Uygulamaları Mera Kanunu Madde 4- Mera, yaylak ve kışlakların hukuki durumu • Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. • Özel mülkiyete geçirilemez, amacı dışında kullanılamaz, ancak, kullanım hakkı kiralanabilmektedir. • Mera, yaylak ve kışlakların tahsisleri bir veya birden çok köyveya belediyeye yapılabilmektedir. • Amaç dışı kullanarak vasfı bozulan meralar, eski konumuna getirmek için yapılan masraflar sebebiyet verenlerden tahsil edilmektedir.

10. Türkiye’de Mera Uygulamaları Mera Komisyonu Üyeleri (Madde 6) Valinin onayı alınarak kurulan Mera Komisyonu; 1. Valinin görevlendireceği vali yardımcısı başkanlığında 2. Bakanlık İl müdürü, 3. Bakanlık İl Müdürlüğünden konu uzmanı ziraat mühendisi, 4. İl Özel İdareden bir ziraat mühendisi, 5. Defterdarlıktan veya bulunamaması halinde vali tarafından görevlendirilecek bir hukukçu, 6. Milli Emlak Müdürlüğünden bir temsilci, 7. Kadastro Müdürlüğünden bir teknik eleman, 8. Ziraat Odası Başkanlığından bir temsilci, olmak üzere sekiz kişiden oluşur. Orman içi, orman kenarı ve orman üst kenarında bulunan mera, yaylak ve kışlakların tespit, tahdit ve tahsis çalışmalarında, Orman teşkilatından birorman mühendisi,

11. Türkiye’de Mera Uygulamaları Teknik Ekiplerin Görevleri ve Kurulması 1-Bakanlık İl veya İlçe Müdürlüğünden bir ziraat mühendisi, 2- İl Özel İdaresinden bir ziraat mühendisi veya teknik eleman, 3- Kadastro Müdürlüğünden bir teknik eleman, 4- Millî Emlak Müdürlüğünden bir temsilci, 5- Meradan yararlanan köy ise köyün muhtarı, 6- Belediye ise belediye temsilcisi, 7- Komisyonun teklifi ve valinin onayı ile seçilen iki mahallî bilirkişiden oluşur. 8- Tarım Reformu Teşkilatından bir ziraat mühendisi Teknik ekipler ilçelerdekaymakamın, illerde komisyonun teklifi ve valininonayı ile oluşturulur.

12. Türkiye’de Mera Uygulamaları • İŞGAL VEYA TECAVÜZLERİN GİDERİLMESİNE İLİŞKİN KANUNLAR (Madde 19) • - Anayasanın 45. maddesi, • - 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75. Maddesi, • - 775 Sayılı Gecekondu Kanunu’nun 18. ve 37. Maddeleri, • - 3091 Sayılı Taşınmaz Mal Zilyetliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanun, • - Medeni Kanun 992. Maddesi ve 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu.

13. Türkiye’de Mera Uygulamaları Mera Kanunu Madde 5- Mera, Yaylak ve Kışlak Olarak Tahsis Edilecek Yerler; • Kadimden beri mera, yaylak ve kışlak olarak kullanılan yerler ile aynı amaçla kullanılmak üzere köy veya belediyelere tahsis ya da terk edilen yerler, • Devletin hüküm ve tasarrufunda veya Hazinenin mülkiyetinde bulunan arazilerden etüt sonucu mera, yaylak ve kışlak olarak yararlanılabileceği anlaşılan yerler, • Mera, yaylak ve kışlak olarak kullanılmak amacıyla kamulaştırılacak yerler, • Tapu kayıtlarında mera, yaylak ve kışlak olarak görülen ve halen işgal edilen yerler.

14. ÇAYIR MERA ÇALIŞMALARI • MERA ALANLARINDA DEĞİŞİM • TESPİT, TAHDİT VE TAHSİS • ISLAH PROJELERİ • KİRALAMALAR

15. Çayır Mera Çayır Mera Alanlarındaki Değişim • 1940 yılı 44.2 Milyon hektar • 1950 yılı 37.9 Milyon hektar • 1960 yılı 28.6 Milyon hektar • 1970 yılı 21.0 Milyon hektar • 1991 yılı 12.3 Milyon hektar • 2001 yılı 14.6 Milyon hektar. *Kaynak TÜİK Mera Çalışmaları (2012) • Tespit 8.9 Milyon hektar • Tahdit 4.5 Milyon hektar • Tahsis 2.3 Milyon hektar • Mera Islahı 4.5 Milyon dekar

16. Tespit ve Tahdit Çalışmaları 1998–2012 yılı itibariyle 26.609 köy ve belediyede 8.891.388 hektar alanın tespiti ve 15.346 köy ve belediyede4.535.603 hektar alanın da tahdit çalışması tamamlanmıştır.

17. Mera Tespit Tahdit Çalışmaları

18. Bölgelere Göre Mera Tespit Tahdit Çalışmaları

19. YILLAR İTİBARİYLE TESPİT VE TAHDİT MİKTARLARI

20. Üniversiteler Proje Etüdü Uygulama Kontrol Raporlama Araştırma Enstitüleri Proje Etüdü Uygulama Kontrol Raporlama Islah ve Amenajman Çalışmaları Mera Islah ve Amenajman Projeleri Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Üniversiteler ve Araştırma Enstitüleri ile birlikte gerçekleştirilmektedir. İl Müdürlüğü Proje Hazırlama Proje Teklifi Proje Onayı (Bakanlık-Proje Komisyonu) Uygulama Raporlama Mera Yönetim Birliği Uygulama

21. Islah ve Amenajman Çalışmaları Islah ve Amenajman Çalışmaları Tespit ve tahdidi tamamlanan mera, yaylak ve kışlaklarda ıslah çalışmaları yapılmaktadır. GerçekleşenMera Islah ve Amenajman Projeleri; • Proje Sayısı : 979adet • Alan : 4.461.971 Dekar

22. İLLERE GÖRE MERA ISLAH VE AMENAJMAN PROJELERİ (1998-2012)

26. BÖLGELERE GÖRE MERA ISLAH ve AMENAJMAN PROJELERİ

27. Islah ve Amenajman Çalışmaları Islah ve Amenajman Çalışmaları Temizlikten Önce Temizlikten Sonra

28. Islah ve Amenajman Çalışmaları Islah ve Amenajman Çalışmaları Sıvat Yapım Çalışmaları

29. Islah ve Amenajman Çalışmaları Islah ve Amenajman Çalışmaları İhata Çalışmaları

30. Islah ve Amenajman Çalışmaları Islah ve Amenajman Çalışmaları Gübreleme Çalışmaları

31. Islah ve Amenajman Çalışmaları Islah ve Amenajman Çalışmaları Gölgelik Çalışmaları

33. Mera Yönetim Birlikleri Mera Yönetim Birlikleri Mera Yönetim Birlikleri; • Mera, yaylak ve kışlakların korunması, • Tahsis amacına göre en iyi şekilde kullanılması, • Geliştirilen projelerin uygulanmasında, kamu görevlilerine yardımcı olmakla görevlidirler. Mera Yönetim Birliği Kurulan; • İl Sayısı : 67 • İlçe Sayısı : 214 • Köy veya Belediye Sayısı : 1.232

34. Otlatma Planı Otlatma Planı Türkiye’de 2007 yılından beri İl Otlatma Planları uygulanmaya çalışılmaktadır. • Otlatma mevsimi, • Otlatma kapasitesi, • Otlatma sistemi, • Otlatılacak hayvan cins ve miktarı, • Otlatmaya başlama ve son verme tarihleri önemlidir.

35. PROJELER VE EĞİTİM ÇALIŞMALARI • DPT PROJESİ • TİKA PROJESİ • ALTIN BAYRAK PROJESİ • EĞİTİMLER (MERA YAZ OKULLARI, ISLAH PROJESİ DEĞERLENDİRME TOPLANTILARI, ÇOBAN EĞİTİMLERİ, MERA YÖNETİM BİRLİKLERİ EĞİTİMLERİ V.B.)

36. ÇAYIR MERA YEM BİTKİLERİ ÜRETİMİNİ GELİŞTİRME PROJESİ(DPT PROJESİ) Çayır Mera Yem Bitkileri Üretimini Geliştirme Projesi Projenin Amacı: Yem bitkileri ekilişlerinin arttırılarak, kaliteli kaba yem açığının giderilmesi, meralar üzerindeki aşırı baskının azaltılması, verimleri azalan çayır mera alanlarının ıslah edilerek otlatma kapasitelerinin arttırılması, hayvancılığın yeşil ve sulu kaba yem ihtiyacını gidererek yıl boyu yeşil yem zincirinin kurulmasını temin etmek için silaj yapımının teşvik edilmesi, bu faaliyetlerle ilgili özendirici ve teşvik edici girdilerin temin edilmesi amacıyla başlanılmıştır. Uygulanan İller: Hayvancılık potansiyeli yüksek olan toplam 36 ilde uygulanmaktadır. Projenin Bütçesi: Proje, 2011-2014 yıllarını kapsayacak şekilde uzatılmış olup, Devlet Planlama Teşkilatı tarafından finanse edilmektedir. Proje başlangıcından (1991 yılı) günümüze kadar toplam 16.848.850 TL ödenek tahsis edilmiştir.

37. PROJE HEDEFLERİ: (2011-2014 Yılları) Faaliyet Adı : Toplam Hedef • Macar fiği ot üretimini geliştirme (Ha) 25.000 • Yerli fiğ ot üretimini geliştirme (Ha) 25.000 • Yonca ot üretimini geliştirme (Ha) 25.000 • Korunga ot üretimini geliştirme (Ha) 10.000 • Sorgum-Sudan otu üretimini geliştirme(Ha) 5.000 • Hayvan pancarı yetiştiriciliği (Ha) 1.000 • Silajlık Mısır üretimini geliştirme (Ha) 50.000 • Silaj Yapımı (Ton) 3.063.900

39. TİKA Projesi Ülkemizde 4342 sayılı Mera Kanunu ile getirilen Ülkesel Mera Yönetim Modelini tanıtmak ve bu konuda işbirliği imkanlarını yaratmak ve diğer ülkelerle ortak projeler uygulamak amacıyla TİKA ile Bakanlığımız BÜGEM arasında işbirliği sağlanmıştır. Bu kapsamda Balkan Ülkeleri ile Türk Cumhuriyetlerinde havza ve mera yönetimini geliştirmek, mera alanlarında tespit, tahdit, bakım ıslah ve amenajman otlatma yönetiminde çalışan teknik personelin eğitilmesi konularında çalışmalar yapılmaktadır. Proje kapsamında Uluslararası Mera Eğitim Seminerlerinin dördüncüsü Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünün ev sahipliğinde Filistin, Bosna-Hersek, Makedonya, Ukrayna, Tacikistan, Özbekistan, Kosova, Sudan, Arnavutluk ve Azerbaycan Ülkelerinin katılımıyla 16-20 Temmuz 2012 tarihlerinde Erzurum’ da yapılmıştır.

40. Eğitim Çalışmaları Bakanlığımız Hizmet İçi Eğitim Programı kapsamında, BÜGEM Çayır Mera Yem Bitkileri Daire Başkanlığınca 4342 sayılı Mera Kanunu uygulamalarında görev alan ziraat mühendislerinin ve Harita Mühendislerinin yetiştirilmesi amacıyla, “4342 Sayılı Mera Kanunu Uygulamaları ile Mera Islah ve Amenajmanı” konulu Mera Yaz Okulu yapılmaktadır. Mera Yaz Okullarında Üniversiteler ile işbirliği yapılmakta olup, gerekli görülmesi halinde diğer konularda da konu uzmanlarının temini için farklı kurum ve kuruluşlarla işbirliğine gidilmektedir. Mera Kanunu ve uygulamalarında oluşan değişiklikler için ihtiyaç duyuldukça yaz okulları açılmaktadır. Bugüne kadar 1.667 personele eğitim sonucunda sertifika verilmiştir.

41. Köy Halkı ve Çobanların Eğitimi Köy Halkı ve Çobanların Eğitimi Köy halkının ve çobanların eğitimi yapılmakta, uygulanan projelerde köy halkının destek ve katkısı önemlidir. Çobanların merada hayvanları bilinçli bir şekilde otlatmaları, mera yönetimi açısından önem arz etmektedir.

42. Eğitim Çalışmaları Eğitim Çalışmaları • Mera Yönetim Birlikleri Eğitilmektedir.

43. Yapılmış Yayın Çalışmaları Yapılmış Yayın Çalışmaları Baklagil ve Buğdaygil Yem Bitkileri Çayır ve Mera Bitkileri Kılavuzu Çayı-Mera Amenajmanı ve Islahı Çayır Mera Islahı

44. “ALTIN BAYRAK” Projesi Mera ıslah ve amenajman projeleri ve mera kullanımı konularında başarılı olan örnek köy/ belediyeler ‘ Altın Bayrak ’ ile ödüllendirilmektedir.

45. BÜTÇE, MER-BİS VE TAHSİS AMACI DEĞİŞİKLİĞİ ÇALIŞMALARI • BÜTÇE • MERBİS • TAHSİS AMACI DEĞİŞİKLİĞİ

47. Mera Bilgi Sistemi (MER-BİS) Mera Bilgi Sistemini Geliştirme Projesi ile; Türkiye’deki meraların harita üzerinde, bölge, il, ilçe ve köy bazında, vasıfları ile birlikte; ►Görüntülenmesi, ►İstatistik verilerinin toplanması, ►İnternet üzerinden yayınlanmasını kapsamaktadır.

48. Mera Bilgi Sistemi (MERBİS)