Trafik ve eğitim Psikolojisi

1. Trafik ve eğitim Psikolojisi UZM. PSİKOLOG AYŞE KALKAN

2. GÜVENLİ SÜRÜCÜLÜK VE ÖFKEKONTROLÜ A. Öfkeli Sürücülük; • - Nezaket Eksiliği • - Kuralları İhlal Etmek • -Öfkeli Araç kullanma B. Destekleyici Sürücülük; • -Öfkeli sürücü olmanın tehlikeleri;

3. A. ÖFKELİ SÜRÜCÜLÜK • Nezaket Eksikliği İnsanların trafikte saygı, nezaket gibi manevi değerlerine ilişkin algılamaları da negatif bir durum sergilemektir. • Sol şeritten yavaş sürme • Yaya geçitlerinde yol vermeme • Diğer araçlara yol vermeme • Dar yoldan gelen araclarla inatlasma

5. 2. Kuralları İhlal Etmek • Aşırı hız • Sık şerit değiştirme • Hatalı çıkış • Sinyal vermeden şerit değiştirme • Durak harici durma

7. 3. Öfkeli Araç Kullanımı • Diğer bir sürücünün yaptığı davranış • karsısında duyulan kızgınlığın ifade edilmesi • Kızgın bicimde kornaya basma • Flaşörleri kullanma • El ve yüz hareketleri • Bağırma • Düşmanca bakışlar • Yakın takip • Yol kesme • Yarışma

10. B. DESTEKLEYİCİ SÜRÜCÜLÜK • Sorumlu Sürücülüktür • Usta Sürücülüktür • Güvenli Sürücülüktür.

11. Herkes bazen öfkeli sürücü olabilir.

12. Önemli olan öfkenin önce fark edilmesi daha sonra da öfkeyi etkili bir biçimde kontrol edebilmektir. Öfkeyi Nasıl Yönetebiliriz?

13. Nefes egzersizi • Kas gevşeme egzersizi • Spor/egzersiz yapmak • Olumlu düşünce becerisinin geliştirilmesi • Problem çözme becerisinin geliştirilmesi • Zamanı etkili kullanma • Etkili iletişim kurma

14. Öfkeli sürücü olmanın tehlikeleri; • Kazaya neden olabilir. • Stres oluşturur. • Fiziksel zarara neden olur (araca ve kendine) • Maddi yük getirir • İşten atılma ve kanuni sorumlulukla karşı karşıya kalma olarak özetlenebilir.

15. Öfkeli sürücüyü kimse durduramadı! Brezilya'da bir otomobil sürücüsü kendini sıkıştıran otobüs şoförüne saldırdı. Arabadan inen öfkeli sürücü sinirlerine hakim olamayınca arabasının üzerine çıkıp otobüsün camlarını yumruklayarak kırdı. Tüm bunlara rağmen bir türlü sakinleşemeyen sürücü otobüsün kırılan camından içeri girmeye kalktı. Eşinin tüm çabalarına rağmen saldırmaya devam eden sürücüye olay yerine gelen polisler müdahale etti.

17. GÜVENLİ SÜRÜŞ DAVRANIŞLARI a. Kontrol ve Sorumlulukla ilgili bazı önemli noktalar: b. Güvenli Sürücü Alışkanlıkları:

18. a. Kontrol ve Sorumlulukla ilgili bazı önemli noktalar: • Araç içerisinde davranışlarınızı kontrol eden tek kişi sizsiniz. • Kendi yargılarınızı vermek durumundasınız ve aracınızı diğer sürücülerin rastgele davranışlarının kontrollerini bırakmamalısınız. • Araç sürerken kontrol edemeyeceğiniz durumların olduğunu unutmayın (ışık, hava, yol, trafik ve diğer sürücüler). Siz sadece kendi hareketleriniz ve bu durumlarla nasıl başa çıkabileceğiniz kontrol edebilirisiniz. • Her verdiğiniz kararın bir sonucu vardır. Güvenli bir sürüş için bunları düşünerek hareket etmelisiniz.

19. b. Güvenli Sürücü Alışkanlıkları: • Arabayı sürmeye başlamadan önce rotanızı kilometre kilometre düşünün ve planlayın. • Yol şartlarını inceleyin. • Diğer sürücüler ne yaparsa yapsın kendi kontrolünüzü kaybetmeyin. • İki saniye veya iki saniye üstü araç takip mesafesi kurallarını kullanın. • Herhangi bir kaza durumuyla ilgili olarak plan yapın. Tehlikeli durumları tanımaya çalışın, doğru davranışı doğru zamanda göstermeye çalışın. • Her zaman emniyet kemeriniz takın. • Kazaların en sık olduğu noktalar; yerleşim yeri giriş ve çıkışları, eş düzey kavşaklar, anayol tali yol birleşimleri, rampalar, akaryakıt istasyonları giriş ve çıkışları, virajlardır.Buraların birer tehlike faktörü olduğunu bilerek bu tehlikeleri öngörerek aracınızı kullanın.

20. İYİ BİR SÜRÜCÜ OLMAK İÇİN UYULACAK KURALLAR 1. Aracınız daima bakımlı ve problemsiz olsun. El kitabında yazan belirli kilometrelerdeki bakım ve servis işlemlerini mutlaka yaptırın. Hiçbir maddi masraf canınızdan ve aracınızdaki taşıdığınız sevdiklerinizden değerli değildir.

21. 2. Emniyet kemerinizi mutlaka takınız. Hayatınızı kurtaracak bu kadar basit bir uygulama için hiç bir mazeret kabul edilebilir değildir. Emniyet kemerini hiç takmamanın yanında yapılan bir diğer hata da emniyet kemerini otoyolda takmak, ancak şehir içinde ya da gidilecek semte yaklaşıldığında “nasıl olsa geldik” mantığıyla otomobil henüz durmadan emniyet kemerini çıkarmaktır. Kazanın emniyet kemerinin çıkarıldığı an ile otomobilin park edildiği ana kadar geçen bu süre zarfında gerçekleşmeyeceğini kimse garanti edemez. Çoğumuzun dikkate almaya değer görmediği süratlerde gerçekleşen kazaların bile ciddi yaralanma ve hatta ölümlere sebebiyet verebileceğini unutmayalım.

22. Alanya ilçesinde meydana gelen trafik kazasında, uyuduğu iddia edilen sürücünün kullandığı otomobil takla attı. Sürücü emniyet kemerinin takılı olması nedeniyle kazayı küçük sıyrıklarla atlattı.

23. 3. Hız limitlerine mutlaka uyunuz. Şehir içi 50 Km/s., şehirler arası  90 Km/s., otobanda ise  120 Km/s. en fazla yapacağınız süratlerdir. Şehir içinde yayalara, bisikletlilere ve çocuklara çok dikkat ediniz. Sokak aralarında 50 km. hız şehir içi de olsa çok fazladır. Özellikle okul zamanı aniden önünüze bir çocuk fırlayabileceğini sakın unutmayın.  Hızla giden trafikte de eğer siz trafiğin geneline göre son derece düşük bir süratte seyrediyorsanız trafiğin geneli için son derece büyük bir tehlike oluşturuyorsunuz demektir.

25. 4. Kesinlikle içkili olarak otomobil kullanmayın. En azından kendinize bir limit belirleyin ve bu limite yaklaştığınızda içmeyi bırakın. İçkili olarak sürüş esnasında refleksleriniz zayıflamış olacak ve direksiyon başındaki tepkileriniz çok daha yavaş gerçekleşecektir.

27. 5. Direksiyon başındaki oturma pozisyonunuzu iyi ayarlayın. Otomobil kullanmak son derece ciddiyet göstermek gereken bir iştir. Birçok otomobilde gördüğümüz neredeyse 45 derecelik açıyla geriye doğru yatırılmış koltuklar hem sürüş konsantrasyonunu azaltacak ve tehlike anında vereceğiniz tepki süresini uzatacak, hem de kaza anında tehlike arz edecektir. Aşırı derecede geri alınmış koltuklar ise yine direksiyon başında verilen tepkileri geciktirmekten başka bir işe yaramayacaktır. Sürüş esnasında direksiyon daima iki el ile birden ve saat 9:15 pozisyonunda tutulmalıdır. Koltuğun direksiyona olan mesafesi, kollar yaklaşık 45 derecelik bir açı yapacak şekilde ayarlanmalıdır.              

28. 6. Aynalarınızı aracınızı hareket ettirmeden ayarlayın. Aynalarınızı daima kullanın, üç adet dikiz aynası birbirini tamamlar. Sollama yapmadan önce mutlaka sol aynadan arkadan araç gelip gelmediğini kontrol edin. 7. Lastiklerinizin hava basınçlarını 2 hafta da bir kontrol edin. Düşük ya da fazla basınçlı lastikler aracınızın fren yapınca durma mesafesini etkiler. Lastiklerinizin diş mesafesi 1mm.’ nin altındaysa kullanmayın, yenileriyle değiştirin. 

29. 8. Sinyalleri her zaman ve zamanında kullanın. Yol boş olsa da sollamadan ve dönmeden önce mutlaka sinyalinizi verin. 9. Trafik işaretleri uzun yılların araştırmaları ve tecrübeleri sonucunda ortaya çıkmıştır. İşaret ve ikaz levhalarını önemseyin ve mutlaka uyun. Anlamını bilmediğiniz trafik işareti varsa en kısa zamanda öğrenin.

30. 10.Trafik ışıklarına mutlaka uyun. Trafik polisinin vereceği komutlar trafik ışıklarından önceliklidir. Bu sebeple trafik polisinin yönlendirdiği kavşaklarda polisin komutlarına göre hareket edin.

31. 11. Farlarınızı gece gündüz açık tutunuz. Olası bir tehlike durumunda farı yanan araçların trafikteki diğer sürücüler tarafından farı yanmayanlara göre çok daha çabuk fark edileceğini unutmayın. 12. Yolculuk boyunca vitesi hiç bir zaman boşa almayın. Boşta giden aracın fren yapınca durma mesafesi artar ve araç kontrolden çıkar.

32. 13. Önünüzdeki otomobil ille olan takip mesafesini iyi ayarlayın. Bu mesafe, aracın kilometre cinsinden saatteki hızının en az yarısı kadar metre olmalıdır. Örneğin birbirini takip eden araçların hızı 90 km/saat ise, takip mesafesi en az 45 metre olmalıdır. Daha yakından takip yapıyorsanız önünüzdeki araç ani fren yaptığında ona çarpmadan durmak için yeterli mesafeniz yok demektir.

33. 14. Yağmurun yağmaya başladığı ilk anlarda ve mıcırlı yollarda son derece dikkatli olun. Normalin çok az üzerinde sürat yapıyor dahi olsanız özellikle mıcırlı zeminde yoldan nasıl çıktığınızı anlamazsınız bile.  Eğer otomobil arkadan kayma eğilimi gösterirse frene basmak yerine ayağınızı gazdan çekin ve direksiyonu kayan yöne doğru hafifçe çevirin. 15. Otomobil kullanacağınız ayakkabılar; ne aynı anda iki pedala birden basacak kadar aşırı geniş, ne hissi azaltacak kadar aşırı kalın tabanlı, ne de ayakların hareketini engelleyecek kadar uzun topuklu olmalıdır. Terlik ile araç kullanmak risktir.

34. 16. Otomobilin içinde çok sayıda kişinin bulunduğu yolculuklar en tehlikeli yolculuklardır. Gerek görüşün kısıtlanması, gerekse yolcuların konuşma ve hareketlerinden dolayı konsantrasyonunuzun tek başınıza otomobil kullanırken olduğu kadar yoğun olamayacağından hareketle bu tip yolculuklarda maksimum dikkati sarf etmeniz sizin ve yolcularınızın yararına olacaktır. Özellikle sollama ve şerit değişimlerinde.

35. 17. Kalabalık yolculuklarda eğer arka koltuğa 3 kişi oturmak mecburiyetinde kalırsa ortaya en kısa boylu olanın oturması en mantıklı çözümdür. Dikiz aynasını kullanacağınız zamanlarda daha iyi bir görüş için yardımcı olacaktır. 18. Bisikletlilere her zaman dikkat edin ve yanlarından geçerken mümkün olduğunca yavaşlayın. Ülkemizde henüz bisikletlilere ayrılmış özel yollar yoktur ve her ne kadar yolun sağından gidiyor dahi olsalar aniden sizin şeridinize doğru fırlayabileceklerini unutmayın.

36. 19. Kesinlikle kimseyle yarışmayın. Yarış kaza getirir. Siz çok iyi ve son derece dikkatli bir sürücü olabilirsiniz ancak diğer sürücünün yapacağı bir hata, diğer otomobillerin de karışacağı bir kazayla sonuçlanabilir.

37. 20. İlk defa seyahat ettiğiniz yollarda çok dikkatli ve tedbirli olun. Ülkemiz yollarında çoğu viraj ya eğimsiz, ya da daha kötüsü ters eğimlidir. Hızınızı iyi ayarlayın. 21. Arabanız kirli bile olsa, iyi bir görüş için en azından ayna ve camlarınızı temizleyebilirsiniz. 22. Bakım sırasında ön konsola torpido parlatıcı sprey uygulamayın ve yolculuk esnasında bu kısımda kutu mendil, kaset, CD gibi cama yansıması muhtemel hiçbir şey bulundurmayın. Aynaya bir şey asmayın.  23. Özellikle güneşin karşıdan alındığı yolculuklarda kullanmak üzere arabanızın torpido gözünde mutlaka bir güneş gözlüğü bulundurun.

38. 24. Sizin konsantrasyonunuzu dağıtacağı için sürüş sırasında mümkün olduğunca cep telefonuyla konuşmayın. En azından siz arama yapmayın. Unutmayın kazaların çoğu müziğin sesine kumanda ederken, camı açıp kaparken, sigara söndürürken vb. durumlarda olmaktadır. 25. Eğer normalde şehir içinde otomobil kullanıyor ve şehirlerarası yolculuklara daha seyrek gidiyor iseniz şehirlerarası yolculuğun ilk kilometrelerinde kendinize biraz zaman veriniz. Şehir içi ve şehirlerarası yolculuklar birbirinden tamamıyla farklı tecrübeler gerektirir ve uzun zaman sonra uzun yola ilk defa çıktığınızda araç sollarken gereken mesafe tayinini iyi yapamayabilirsiniz. İlk sollamalarda çekingen ve çok dikkatli davranın, birden bire açılmayın.

39. 26. Mümkün olduğunca gece uzun yol yolculuğu yapmayın. Gece karanlığında sadece farlarınızın gösterdiği kadarıyla bir görüşünüz var, kısa farlar ile bu 30 metreye kadar düşmekte, unutmayın.  Gece yolculuklarında hız yapmaktan kaçının. Uzun yolculuklarda ilk 3-4 saat sonunda mola verip sonrasında mümkünse her 2 saatte bir dinlenin. Gerekirse uygun bir yere park edip bir süre uyuyun. 27. İster gece, ister gündüz olsun uzun yolda sollama yaparken şeritlere ve tabelalara mutlaka uyun fakat tamamen işaretlere güvenip tedbirsiz davranmayın. Aynı yol üzerinde karşıdan gelen yada arkanızdan gelen araç sürücülerinin de hata yapabileceklerini asla unutmayın.

40. 28. Arka koltukta otursalar dahi, sizinle birlikte yolculuk edenleri emniyet kemerlerini takmaları konusunda uyarın. Kaza esnasında arka koltukta yolculuk ediyor olmasına rağmen otomobilin ön camından fırlayanların sayısı ciddiye alınacak kadar fazladır. 29. Otomobilinizin arka cam kısmında bond çanta benzeri ağırlığı olan eşyalar bulundurmayın. Kaza esnasında arka camdan öne doğru fırlayacak bir bond çantanın etkisi yüzlerce kiloya, basit bir kutu mendilin etkisi de onlarca kiloya eşit olacaktır.

41. 30. Sizinle birlikte seyahat eden yolcularınızı kendilerine en uygun yerde değil, trafik açısından en uygun yerde indirin. 31. Araç sürücü belgeniz, sigorta poliçeniz ve aracın ruhsatını daima yanınızda taşıyın. 32. Otomobil kullanmak son derece dikkat isteyen ve konsantrasyona dayalı bir iştir. Uykusuz, çok öfkeli ve çok üzüntülü olduğunuz durumlarda lütfen direksiyona geçmeyin.

42. SÜRÜCÜLÜKDE PROFESYONELLiĞi SAĞLAYAN iLKELER VE ÖZELLiKLER • Sağlığına önem veren • İş emniyetine ve çevre temizliğine önem veren • Trafik kurallarına uyan • Yayalara saygılı • Trafik levhalarını önemseyen • Eğitimli

43. Asabi olmayan • İşine bağlı • Argo kelimeler kullanmayan • Yola çıktığında evini ve çocuklarını unutmayan • İnsanları seven • Dürüst • Kılık kıyafeti düzgün • Hız kurallarına dikkat eden • Saygılı

44. Şirket kurallarına uyan • Araç bakımına riayet eden • Alkollü araç kullanmayan • Emniyet kemeri kullanan. • Başkalarının hakkını istismar etmeyen • İşini, ne kadar tehlikeli olduğunun bilincinde olarak yapan • Düzenli sağlık taramasından geçen

45. Maddi sorunları halletmeye çalışan • Ailesine düşkün • Uykulu ve yorgun araç kullanmayan • Reflekslerine önem veren • Dinlenme zamanlarını yararlı şekilde kullanan • Hız sınırları ve trafik levhalarının önemini bilen • Anlayışlı olan kişiler profesyonelliğin kurallarına uymaktadırlar.

46. PROFESYONELLiĞiN DOĞURDUĞU SONUÇLAR VE KAZANÇLAR • Ülke imajı • Şirket imajı • Çevre sağlığı • Kazasız trafik ortamı • Can ve mal güvenliği • Verimlilik

47. Hedefleri gerçekleştirme imkânı • Kalite • Müşteri memnuniyeti • İşveren memnuniyeti • Kendinin ve ailenin memnuniyeti • Ülke ekonomisine katkı

48. Beni dinlediğiniz için teşekkür ederim. İyi akşamlar