Landelijk Centrum voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs de-activiteit.nl

1. Met spelling aan de slag: Juf, hoe schrijf je hangbuikzwijn? Gerri Koster Landelijk Centrum voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs www.de-activiteit.nl

2. Knelpunten bij het spellingonderwijs • Te weinig oefening • Niet betekenisvol • Motivatie • Succeservaringen • Reflectie • Toepassing • Actieve spellingaanpak Landelijk Centrum voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs www.de-activiteit.nl

3. Hoe leren kinderen spelling? Leerproces • Groep 1/2 • Groep 3: start aanvankelijk lezen. • Groep 4 t/m 8: - Strategieën leren en toepassen - Spellingbewustzijn en spellinggeweten Landelijk Centrum voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs www.de-activiteit.nl

4. voorwaarden • Zich veilig voelen • Interesse • Woordenschat • Schrijven met plezier • Lezen met plezier • Gerichte instructiemomenten • Oefenen • Leren reflecteren en reviseren • Begeleiden Landelijk Centrum voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs www.de-activiteit.nl

5. OGO en spelling Leerstof- én kindgericht betrokkenheid betekenissen bedoelingen Landelijk Centrum voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs www.de-activiteit.nl

6. Spelling in het thema Betekenisvolle schrijfactiviteiten • Samen meer woorden zoeken • Rol van de leerkracht • Oefenen met nieuwe woorden (duo – dictee- spelletjes) • Eigen woordenboekje maken • Woord van de dag • Tekst van de week • Instructielessen spelling • Eigen spellinghulp maken Landelijk Centrum voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs www.de-activiteit.nl

7. Themawoorden Hoe pak je het aan? Vanuit het kringgesprek motivatie begrip woordenschat techniek Moeilijke woorden om te schrijven uitbreiden Landelijk Centrum voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs www.de-activiteit.nl

8. reviseren Reviseren = reflecteren op de eigen tekst • Tekst voorlezen • Reacties op inhoud • Verbeterpunten zoeken • Kijken naar schrijfstijl en spelling • Actieve spellingaanpak

9. Onderzoek Zwakke spellers • specifieke instructie en oefening, • woordbeeld en de luisterstrategie, • weinig motivatie om te schrijven, • raken steeds verder achter, • moeite met toepassen van regels en analogie. Landelijk Centrum voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs www.de-activiteit.nl

10. Onderzoek OGO en spelling • Wat leren kinderen van het schrijven van teksten? • Hoe kunnen leerkrachten, tijdens het thema, de spellingvaardigheid verbeteren? • Op welke manier integreer je de instructie en het oefenen van spelling in het thema? • Hoe kun je de kinderen meer spellingbewust maken? Landelijk Centrum voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs www.de-activiteit.nl

11. Leerkrachten: oorzaken van de moeizame ontwikkeling • De opdrachten zijn niet betekenisvol • De kinderen kunnen niet voldoende oefenen • De zwakke spellers zijn niet voldoende gemotiveerd en ze hebben te • weinig succeservaringen • De kinderen zien de relatie niet tussen de spellingles en andere • vakken/ opdrachten. • De methode sluit niet aan bij de belevingswereld van de kinderen • De kinderen kunnen niet reflecteren op hun werk en zijn weinig • kritisch naar het resultaat: af is af! Landelijk Centrum voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs www.de-activiteit.nl

12. Gebruik van strategieën • De woorden letter voor letter spellen (2 x) • Er goed over nadenken (2 x) • Gewoon proberen (1 x) • Aan de juf vragen (1 x) • Het goed doen (1 x) • Soms gebruik ik de verkeerde letters / doe ik het niet goed/ maak ik (veel) fouten (4 x) • Ik twijfel (1 x) • Ik vind het niet leuk (1 x) • Ik heb er niets mee (1 x) • Ik vind het moeilijk (1 x) Landelijk Centrum voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs www.de-activiteit.nl

13. Rijke leeromgeving Een klassenwoordenboekje bij het thema • Woorden opzoeken, • Woordveld, vragenwand, • Instructielessen met moeilijke themawoorden • Themamap • Voorbeeldteksten • Tijd voor reviseren • Hulpmiddelen • Portfolio

14. Instructieles spelling Leerkracht: Doel + Inhoud • Doel van de les • Oriëntatie op de activiteit • Opdracht uitvoeren (evt. begeleid) • Nabespreking • Observatie en reflectie Landelijk Centrum voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs www.de-activiteit.nl

15. Spellinghulpkaart Naar voorbeeld van: Oepkes, 2006

16. Resultaten van het onderzoek

17. Conclusies van het onderzoek: • Betrokkenheid (observaties: van ssc. 2 4) • Meer intrinsiek gemotiveerd • De kwaliteit van de teksten • Meer vertrouwen, voelt zich meer competent • Interesse en initiatieven nemen • Meer gericht op correct schrijven en strategieën • Spellingniveau (DLE 4  DLE 8)

18. Resultaten van een onderzoek

19. Planmatig werken • Instructielessen binnen het thema • Instructie en begeleid oefenen • Herhalen, zelfstandig oefenen • Voorbeeldgedrag van de leerkracht • Betekenisvolle opdrachten en oefenvormen • Ondersteunende materialen inzetten • Actieve spellingaanpak stimuleren • Observeren, registreren en reflecteren • (groeps)handelingsplan • Toetsen op maat  vervolgaanbod en adviezen

20. Toetsen op maat • Doel van toetsen • Welke toetsen? • Eigen toetsen maken bij een thema • Onderwijs evalueren • Volgen van de ontwikkeling • Vervolgaanbod en adviezen • Rekening houden met de verschillen in de groep

21. Naar voorbeeld van Woordbouw

22. Afspraken op schoolniveau luisterwoorden - groen net-als-woorden - blauw weetwoorden - oranje regelwoorden

23. Compenserende middelen Spelling: • Alphasmart: www.alphasmart.com/nederland • Digitaal woordenboek: www.vandale.nl , www.prismawoordenboeken.nl • Kurzweil: www.lexima.nl • Sprint en Sprint Plus (incl. Skippy): www.lexima.nl • Typecursus voor kinderen:http://www.typetopia.com/welcome

24. En hoe nu verder? • Wat ga/ kun je in je eigen groep veranderen? • Wat zal het meeste effect hebben? • Begeleiding op maat vanuit de Activiteit: • Startsituatie in beeld brengen • Plan van aanpak maken • Doelen voor bepaalde periode • Begeleiden in de groep • Resultaten meten • Plan bijstellen Vragen staat vrij! Gerri Koster g.koster@de-activiteit.nl Tel. 06 132 993 77 Landelijk Centrum voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs www.de-activiteit.nl