BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Fatih ZABUN Nisan - 2012

1. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞIRehberlik ve Teftiş BaşkanlığıFatih ZABUNNisan - 2012

2. Tarihçesi: • Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının kökeni 1917 yıllında kurulan Ticaret Nezareti Teftiş Müdürlüğüne kadar dayanmaktadır. • 27/05/1939 tarihli 3614 sayılı kanun ile kurulan Ticaret Velayeti ile Bakanlık yapısına kavuşmuştur. • 1950 yılında İşletmeler Bakanlığı, 1957 yılında ise Sanayi Bakanlığı Ticaret Velayetinden ayrılmıştır. • 1983 yılında ise Sanayi Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı olarak birleştirilmişlerdir. • 08/06/2011 tarihli 635 sayılı KHK ile Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı adı altında bugünkü halini almıştır.

3. Tanımlar: 1-Denetim: Bir kurum veya kuruluşun faaliyet ve işlemlerinin önceden belirlenmiş kriterlere (mevzuata) uygunluk derecesini belirlemek amacıyla yapılan çalışmalar bütünüdür. Denetim çalışmalar kapsamına göre; teftiş, inceleme, soruşturma olarak 3 gruba ayrılmaktadır.

4. Tanımlar: Teftiş: Genel olarak, bir şeyin aslını, doğrusunu veya işlerin iyi yürütülüp yürütülmediğini anlamak ve rehberlik etmek için yapılan inceleme anlamında kullanılmaktadır. Başkanlıkça yerine getirilen teftiş faaliyetini ise Bakanlık teşkilatı içinde yer alan birimlerin çalışmalarını geliştiren ve değer katan, birimlere verilen kaynakların ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendiren, yapılan işlemlerin mevzuata uygun şekilde yerine getirilip getirilmediğini tespit eden ve görevlerin etkin bir şekilde yürütülmesine yönelik öneriler getiren çalışmalar bütünü olarak tanımlamak mümkündür.

5. Tanımlar: İnceleme: Gözden geçirmek, tekrar bakmak ve teşhis etmek gibi anlamlar taşımaktadır. İnceleme, daha önce yapılmış olan işlemlerin kanıtlayıcı belgelere dayandırılmak yoluyla sonradan eleştirel bir görüşle yeniden ele alınıp analiz edilmesidir. Teftiş çalışmalarında, bir birimin tüm faaliyet ve işlemleri değerlendirilmekte iken, incelemede belirli işlemlerin mevzuata (anayasa, kanun, kanun hükmünde kararname, tüzük, yönetmelik, tebliğ, genelge vb.) uyumları değerlendirilmektedir. Soruşturma: Belli bir konuda ilgililerin bilgisine başvurmak, araştırma yapmak suretiyle gerçeği bulmak veya bir kanıya varmak için yapılan çalışmadır. Bir olayı aydınlatmak, suç işlediği sanılan bir personelin suçla olan ilgi derecesini ortaya koymak, suçlu varsa cezasını belirlemek, özetle gerçeği saptamak soruşturmanın amacını oluşturur.

6. Tanımlar: 2- Müfettiş: Kurum ve kuruluşların faaliyetlerini hukuk düzenine uygun şekilde yürütüp yürütmediklerini inceleyen, kuruluşların açıkladıkları bilgilerin doğru ve güvenilir olup olmadığını araştıran, yöneticilerin topluma ve devlete hesap verme yükümlülüklerini yerine getirmelerini sağlayan, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na bağlı, hukukun üstünlüğünü savunan, adil, tarafsız ve bağımsız kişiye denir.

7. Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı: • Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı, Bakanın emri veya onayı üzerine Bakan adına, Bakanlık Teşkilatı ile Bakanlığa bağlı ve ilgili kuruluşların her türlü faaliyet ve işlemleriyle ilgili olarak teftiş, inceleme ve soruşturma işlerini yürüten, özel kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getiren Bakanlığın danışma ve denetim birimleri arasındaki en üst denetim birimidir. • Başkanlık, doğrudan Bakana bağlıdır. Müfettişler, teftiş, inceleme ve soruşturmalarını Bakan adına yaparlar ve Bakan ile Başkan dışında hiçbir makam ve merciden emir almazlar.

8. Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı: • Başkanlık, müfettiş nitelik ve yetkilerine sahip bir Başkan ile başmüfettişler, müfettişler ve müfettiş yardımcılarından oluşur. Başkanlığın büro işleri Başkanlığa bağlı bir şube müdürlüğünce yürütülür. • Merkezi Ankara’da bulunan Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının İstanbul ve İzmir’de Grup Merkezleri bulunmaktadır.

9. 1-Müfettiş Yardımcılığı: Müfettişlik mesleğine müfettiş yardımcısı olarak girilir. Müfettiş yardımcılığına atanabilmek için; • Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde yazılı genel koşulları taşımak, • Hukuk, Siyasal Bilgiler, İktisat, İşletme, İktisadi ve İdari Bilimler ve Mühendislik Fakülteleri veya dengi en az dört yıl eğitim veren yükseköğretim kurumlarından ya da bunlara denkliği, yetkili makamlar tarafından kabul olunan yurtdışı öğretim kurumlarından birini bitirmiş olmak,

10. 1-Müfettiş Yardımcılığı: • Sınavın açıldığı yılın Ocak ayının birinci gününde otuz beş yaşını doldurmamış bulunmak, • Yönetmeliğe göre yapılacak giriş sınavını başarmak, • Sağlık durumu, iklim değişikliklerine ve her türlü yolculuk koşullarına elverişli olmak, • Başkanlıkça yapılacak inceleme sonucunda müfettişliğe engel bir durumu bulunmamak, • Kamu Personel Seçme Sınavına girmek ve sınav sonucunda Başkanlıkça belirlenen taban puanın üzerinde KPSS puanı almış olmak,

11. 2-Müfettişler: Müfettişliğe, Yönetmeliğe göre yapılacak müfettişlik yeterlik sınavını başaran müfettiş yardımcıları atanır. Müfettişlik yeterlik sınavına girebilmek için; • Müfettiş yardımcılığı görevinde eylemli olarak en az üç yıl çalışmış olmak, • Yönetmelikte düzenlenen yöntem ve esaslara göre yanında çalıştığı müfettişlerce verilen raporlarla müfettişliğe yeterliliği saptanmış bulunmak, • Yönetmelik gereğince yaptığı çalışma ve hazırladığı raporlara göre yeterli görülmek gerekmektedir.

12. 3- Başmüfettişler: Başmüfettişliğe; meslek kıdemi yanında müfettişlikte gösterilen başarı da göz önünde tutularak en az 10 yıl görev yapan Müfettişler atanır.

13. 4- Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Başkan, Bakanlık Başmüfettişi unvanını almış olanlar arasından atanır. Başkan, kendisine yardımcı olmak üzere yeterli sayıda müfettişi Bakan onayı ile Başkan Yardımcısı (Refakat Müfettişi) olarak görevlendirebilir.

14. BAŞKANLIĞIN GÖREV VE YETKİLERİ Başkanlık, Bakanın emri veya onayı üzerine, Bakan adına aşağıdaki görevleri yapar: • Bakanlık teşkilatı ile mevzuat gereği Bakanlığa bağlı ve ilgili kuruluşların her türlü faaliyet ve işlemleriyle ilgili olarak teftiş, inceleme ve soruşturma işlerini yürütmek, • Bakanlığın amaçlarını daha iyi gerçekleştirmesini, mevzuata, plan ve programa uygun çalışmasını sağlamak için gerekli önerileri hazırlamak ve gerektiğinde Bakana sunmak, kanun, tüzük ve yönetmelik taslaklarını inceleyip görüş bildirmek, Bakanlıkça gerçekleştirilen taslak hazırlama çalışmalarına katılmak, • Denetimi Bakanlığa ait organize sanayi bölgelerini, teknoloji geliştirme bölgelerini, küçük sanayi sitelerini ve endüstri bölgelerini denetlemek, • Mevzuatla verilen diğer görevleri yapmak.

15. MÜFETTİŞLERİNİN GÖREV VE YETKİLERİ Müfettişler, Bakanın emir veya onayı üzerine, Bakan adına aşağıdaki görevleri yaparlar: a) Bakanlık teşkilatıyla bağlı ve ilgili kuruluşların ve Bakanlığın denetimi altındaki kuruluşların ve personelinin çalışma, hesap ve işlemlerinin teftiş, inceleme, soruşturma işlerini yürütmek, b) Gördükleri yanlışlık, eksiklik ve usulsüzlükleri saptayarak işlerin daha iyi yürütülmesi için alınması gereken önlemlerle birlikte Başkanlığa bildirmek, c) Mevzuatın uygulanmasından doğan aksaklıklar üzerinde incelemeler yaparak önerilerini bir raporla Başkanlığa sunmak, ç)Teftiş, inceleme, ön inceleme ve soruşturma çalışmaları sırasında öğrenmiş oldukları ve görev emrinin dışında kalan yolsuzluk veya soruşturma açılmasını gerektiren konularda, gecikmeden hadiseye el koyabilmek üzere durumu Başkanlığa bildirmek, gecikmesinde zarar umulan veya delillerin kaybına meydan verebilecek hallerde delilleri toplamak,

16. MÜFETTİŞLERİNİN GÖREV VE YETKİLERİ d)19/4/1990 tarihli ve 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu ile ilgili suçların soruşturulmasında bu Kanunun hükümleri ile ilgili usul ve esaslar uyarınca hareket etmek, görev verilmesi halinde 2/12/1999 tarihli ve 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun kapsamında ön inceleme yapmak, e)Teftiş, inceleme, ön inceleme ve soruşturma görevlerinin gerektirdiği hallerde, Bakanlığın merkez ve taşra üniteleri ile bağlı ve ilgili birimlerindeki görevlilerin muhafazasına verilmiş olan ayni, nakdi, menkul ve gayrimenkul her türlü varlıklara ilişkin sayım yapmak, bunlara ait gizli olsun veya olmasın her türlü evrak, dosya, vesika ve elektronik, manyetik ve benzeri bilgi işlem ortamındaki verileri tetkik etmek veya almak, gerektiğinde tasdikli örnek veya fotokopilerini bırakmak suretiyle belgelerin asıllarını almak,

17. MÜFETTİŞLERİNİN GÖREV VE YETKİLERİ f)Teftiş, inceleme, öninceleme ve soruşturma çalışmaları neticesinde raporlar düzenleyerek Başkanlığa intikal ettirmek g)Refakatlerine verilecek müfettiş yardımcılarının meslekte yetiştirilmelerini sağlamak, liyakat, temsil, çalışma azmi ve başarıları hakkındaki değerlendirmeleri düzenleyecekleri raporla Başkanlığa intikal ettirmek, ğ)Bakanlığı ilgilendiren konularda yurt içinde ve dışında inceleme ve araştırmalar yapmak, görevlendirildikleri komisyon, kurs, seminer ve toplantılara katılmak, h) Mevzuat çerçevesinde ilgilileri görevden uzaklaştırmak, ı) Mevzuatla verilen diğer görevleri yapmak.

18. Denetimlerin Yasal Dayanakları: 635 sayılı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 13. maddesinde; Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının, Bakanın emri veya onayı üzerine Bakan adına, Bakanlık Teşkilatının her türlü faaliyet ve işlemleriyle ilgili olarak teftiş, inceleme ve soruşturma işlerini yürüteceği, özel kanunlarla ve Bakan tarafından verilen diğer görevleri yapacağı hüküm altına alınmıştır. 635 sayılı KHK’nın 13. maddesinden hareketle, Rehberlik ve Teftiş Başkanlığınca yapılan denetimleri; • Bakanlık Teşkilatı ile Bağlı ve İlgili Kuruluşların Denetimi • Özel Kanunlar Uyarınca Yapılan Denetim, şeklinde iki ana grup altında toplamak mümkündür.

19. A)Bakanlık Teşkilatı ile Bağlı ve İlgili Kuruluşların Denetimi: 635 sayılı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 3. maddesinde; Bakanlığın “merkez” ve “taşra” teşkilatından meydana geldiği, 13. maddesinde de; Bakanlık teşkilatının her türlü faaliyet ve işlemlerinin teftişi, incelenmesi ve soruşturulması görevinin Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına verildiği belirtilmiştir. Bağlı Kuruluş; Bakanlığın hizmet ve görev alanına giren ana hizmetleri yürütmek üzere, bakanlığa bağlı olarak özel kanunla kurulan, genel bütçe içinde ayrı bütçeli veya katma bütçeli veya özel bütçeli kuruluştur. İlgili Kuruluş; özel kanun veya statü ile kurulan, iktisadi devlet teşekkülleri ve kamu iktisadi kuruluşları ile bunların müessese ortaklık ve iştirakleri veya özel hukuki, mali ve idari statüye tabi, hizmet bakımından yerinden yönetim kuruluşları şeklinde düzenlenen kuruluşlardır.

20. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Bağlı, İlgili ve İlişkili kuruluşları • Türk Patent Enstitüsü (TPE) • Türk Standartları Enstitüsü (TSE), • Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB), • Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), • Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) • Şeker Kurumu

21. B)Özel Kanunlar Kapsamında Yapılan Denetimler: • Organize Sanayi Bölgelerinin Denetimi • Endüstri Bölgelerinin Denetimi • Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin Denetimi • Kayıt Dışı İstihdamın Önlenmesine İlişkin Denetim • Yolsuzlukla Mücadele Soruşturması • Disiplin Soruşturması • Ön İnceleme

22. B.1) Organize Sanayi Bölgelerinin Denetimi: Organize Sanayi Bölgesi; sanayinin uygun görülen alanlarda yapılanmasını sağlamak, kentleşmeyi yönlendirmek, çevre sorunlarını  önlemek, bilgi ve bilişim teknolojilerinden yararlanmak, imalat sanayi türlerinin belirli bir plan dahilinde yerleştirilmeleri ve geliştirilmeleri amacıyla, sınırları tasdikli arazi parçalarının gerekli alt yapı hizmetleriyle ve ihtiyaca göre tayin edilecek sosyal tesisler ve teknoparklar ile donatılıp planlı bir şekilde ve belirli sistemler dahilinde sanayi için tahsis edilmesiyle oluşturulan ve Bakanlığın onayıyla kurulan özel hukuk tüzel kişisidir. 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanununun 23. maddesinde; Bakanlığın gerekli gördüğü hallerde veya şikayet üzerine OSB’lerin her türlü hesap ve işlemlerini denetlemeye ve tedbirler almaya yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır.

23. B.2) Endüstri Bölgelerinin Denetimi Yatırımları teşvik etmek, yurt dışında çalışan Türk işçilerinin tasarruflarını Türkiye`de yatırıma yönlendirmek ve yabancı sermaye girişinin artırılmasını sağlamak üzere endüstri bölgelerinin kurulması, yönetimi ve işletilmesine ilişkin esaslar 09/01/2002 tarihli, 4737 sayılı Endüstri Bölgeleri Kanununda düzenlenmiştir. 4737 sayılı Endüstri Bölgeleri Kanununun 3. maddesinin son fıkrasında, endüstri bölgesindeki yatırım faaliyetlerinin, bölgenin sevk ve idaresi ile ilgili iş ve işlemlerin, Bakanlığın denetimine tâbii olduğu hükmü yer almaktadır

24. B.3) Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin Denetimi: Üniversiteler, araştırma kurum ve kuruluşları ile üretim sektörlerinin işbirliği sağlanarak, ülke sanayisinin uluslararası rekabet edebilir ve ihracata yönelik bir yapıya kavuşturulması maksadıyla teknolojik bilgi üretmek, üründe ve üretim yöntemlerinde yenilik geliştirmek, ürün kalitesini veya standardını yükseltmek, verimliliği artırmak, üretim maliyetlerini düşürmek, teknolojik bilgiyi ticarileştirmek, teknoloji yoğun üretim ve girişimciliği desteklemek, küçük ve orta ölçekli işletmelerin yeni ve ileri teknolojilere uyumunu sağlamak, Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunun kararları da dikkate alınarak teknoloji yoğun alanlarda yatırım olanakları yaratmak, araştırmacı ve vasıflı kişilere iş imkânı yaratmak, teknoloji transferine yardımcı olmak ve yüksek/ileri teknoloji sağlayacak yabancı sermayenin ülkeye girişini hızlandıracak teknolojik alt yapıyı sağlamak amacıyla 26/06/2001 tarihli, 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu çıkarılmıştır. Anılan Kanunun 6. maddesinde, bölgedeki yönetici şirket ve girişimcilerin faaliyet ve uygulamalarının Bakanlığımızca denetleneceği hüküm altına alınmıştır.

25. B.4) Kayıt Dışı İstihdamın Önlenmesine İlişkin Denetim: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 59 ve 86. maddeleri uyarınca, kamu idarelerinin denetim elemanlarına kayıt dışı istihdamın önlenmesi bağlamında görevler verilmiştir. Söz konusu görevin yerine getirilmesine yönelik düzenlemelere, Kamu İdarelerinin Denetim Elemanlarınca Yapılacak Tespitler Hakkında Yönetmelikte yer verilmiştir.

26. B.5) Yolsuzlukla Mücadele Soruşturması: 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu’nun amacı; rüşvet ve yolsuzluklarla mücadele cümlesinden olarak; bu Kanunda sayılanların mal bildiriminde bulunmalarını, bildirimlerin yenilenmesini, mal edinmelerin denetimiyle, haksız mal edinme veya gerçeğe aykırı bildirimde bulunma halinde uygulanacak hükümleri, bu Kanunda belirlenen suçlarla bazı suçlardan dolayı kamu görevlileri ve suç ortakları hakkında takip ve muhakeme usulünü düzenlemektir. Anılan Kanunun 17. maddesinde; adı geçen Kanunda ve Bankacılık Kanununda yazılı suçlarla, irtikâp, rüşvet, basit ve nitelikli zimmet, görev sırasında veya görevinden dolayı kaçakçılık, resmî ihale ve alım ve  satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarının açıklanması veya açıklanmasına sebebiyet verme suçlarından veya bu suçlara iştirak etmekten sanık olanlar hakkında 2/12/1999 tarihli ve 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun hükümlerinin uygulanmayacağı, bu fıkra hükmünün müsteşarlar, valiler ve kaymakamlar hakkında uygulanmayacağı,

27. B.5) Yolsuzlukla Mücadele Soruşturması: 3628 sayılı Kanunun 18. maddesinde de; mezkur Kanunun 17. maddesinde yazılı suçlara ilişkin ihbarların doğrudan Cumhuriyet Başsavcılıklarına yapılacağı, bu suçlardan dolayı müfettişve muhakkiklerin de soruşturma neticesinde delil veya emare elde ettikleri takdirde, işi yetkili ve görevli Cumhuriyet Başsavcılığına ihbar edecekleri, 19 uncu maddesinde; soruşturmanın müfettiş veya muhakkik tarafından yapılması halinde müfettiş veya muhakkikin de sanıktan mal bildirimi isteyeceği hüküm altına alınmıştır. Bu çerçevede, Bakanlık Müfettişleri 3628 sayılı Kanun kapsamında soruşturmacı olarak görevlendirilebilmektedir.

28. B.6) Disiplin Soruşturması: Bakanlık Teşkilatı ile Bakanlık Bağlı ve İlgili kuruluşlarında görev yapan personelin disiplin soruşturması 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu çerçevesinde Başkanlığımızca yerine getirilmektedir.

29. B.7) Ön İnceleme Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlardan dolayı yargılanabilmeleri için izin vermeye yetkili mercileri belirtmek ve izlenecek usulü düzenlemek amacıyla 02/12/1999 tarihli, 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun kabul edilmiştir. Anılan Kanun’un 5. maddesinde; ön incelemenin, izin vermeye yetkili merci tarafından bizzat yapılabileceği gibi, görevlendireceği bir veya birkaç denetim elemanı veya hakkında inceleme yapılanın üstü konumundaki memur ve kamu görevlilerinden biri veya birkaçı eliyle de yaptırılabileceği, inceleme yapacakların, izin vermeye yetkili merciin bulunduğu kamu kurum veya kuruluşunun içerisinden belirlenmesinin esas olduğu, 6. maddesinde; Ön inceleme ile görevlendirilen kişi veya kişilerin, bakanlık müfettişleri ile kendilerini görevlendiren merciin bütün yetkilerini haiz olduğu, Kanunda hüküm bulunmayan hususlarda Ceza Muhakemesi Kanununa göre işlem yapabilecekleri belirtilmiştir.

30. DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…..