400 likes | 697 Views
Prawo autorskie a TI. Krótki przewodnik dla nauczycieli. Rola nauczycieli. Postęp techniczny kryzys prawa autorskiego Sposób przeciwdziałania łamaniu prawa autorskiego „wychowywanie” Zadanie dla nauczycieli. O czym będzie mowa?. Przepisy prawne
E N D
Prawo autorskie a TI Krótki przewodnik dla nauczycieli Opracowała Dorota Janczak
Rola nauczycieli • Postęp techniczny kryzys prawa autorskiego • Sposób przeciwdziałania łamaniu prawa autorskiego „wychowywanie” • Zadanie dla nauczycieli Opracowała Dorota Janczak
O czym będzie mowa? • Przepisy prawne • Podstawowe pojęcia • Przykładowe problemy szkolne Opracowała Dorota Janczak
POLSKIE PRZEPISY PRAWNE ZWIĄZANE Z PRAWEM AUTORSKIM - ustawy: • Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych - 4.02.1994 r. • Ustawa o ochronie baz danych – z 27.07.2001 roku w kształcie z 10.11.2002 • Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną – z 18.07.2002, weszła w życie 10.03.2003 • Ustawa Prawo własności przemysłowej - 30.06.2000 • Ustawa o radiofonii i telewizji - 29.12.1992, z późniejszymi zmianami Opracowała Dorota Janczak
POLSKIE PRZEPISY PRAWNE ZWIĄZANE Z PRAWEM AUTORSKIM - ustawy: • UstawaPrawo prasowe - 26.01.1984, z późniejszymi zmianami • Ustawa o dostępie do informacji publicznej - 6.09.2001 • Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów - 15.12.2000 • Ustawa o ochronie danych osobowych - 29.08.1997 • Ustawa o kinematografii - 16.07.1987 • Ustawa o podpisie elektronicznym - 18.09.2000 • Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji - 16.04.1993 z późniejszymi zmianami Opracowała Dorota Janczak
POLSKIE PRZEPISY PRAWNE ZWIĄZANE Z PRAWEM AUTORSKIM - inne akty normatywne: • Konstytucja RP z dn. 2.04.1997 • Kodeks Cywilny (tu szczeg.: roszczenia, współwłasność, umowy o dzieło, przyrzeczenie publiczne) • Kodeks postępowania cywilnego • Kodeks rodzinny i opiekuńczy • Kodeks postępowania karnego • Kodeks pracy • Kodeks celny • Ustawa o zamówieniach publicznych • Ustawa Prawo budowlane • ustawy podatkowe i inne Opracowała Dorota Janczak
Podstawowe pojęcia Utwór Przedmiot prawa autorskiego Opracowała Dorota Janczak
Utwór czyli każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, • ustalony w jakiejkolwiek postaci, • niezależnie od wartości, przeznaczenia, sposobu wyrażenia. Opracowała Dorota Janczak
Przykłady: • strona internetowa, • praca dyplomowa, • program komputerowy, • zdjęcie, • artykuł, • utwór muzyczny, • film, książka ... Opracowała Dorota Janczak
Nie podlegają ochronie • pomysły, • metody i procedury, będące podstawą algorytmów, • znaki i symbole - w tym państwowe oraz dotyczące samorządu terytorialnego, • akty normatywne (kodeksy, ustawy, rozporządzenia), • proste informacje prasowe... Opracowała Dorota Janczak
Bazy danych - szczególny przypadek • „Twórcze” podlegają wyjątkowej ochronie Dozwolone jest: • Zwielokrotnienie dla użytku prywatnego (wyjątek – elektroniczne) • korzystaniew celach zilustrowania nauczania lub badań naukowych Opracowała Dorota Janczak
Utwór jest chroniony • Bez rejestracji • Bez adnotacji • Bez formalności Opracowała Dorota Janczak
Podmiotem prawa autorskiego może być każda osoba,niezależnie od tego, czy posiada zdolności do czynności prawnych np. małoletni, ubezwłasnowolniony z powodu choroby psychicznej Nie może jedynie samodzielnie dysponować prawami autorskimi. Opracowała Dorota Janczak
Prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile ustawa (o prawie autorskim i prawach pokrewnych) nie stanowi inaczej. Opracowała Dorota Janczak
Autorskie prawa: • Osobiste • Majątkowe Opracowała Dorota Janczak
Autorskie prawa osobiste • chronią nieograniczoną w czasie i nie podlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, Opracowała Dorota Janczak
W szczególności chronią prawo do: • autorstwa utworu, • oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo, • nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania, • decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności, • nadzoru nad sposobem korzystania z utworu. Opracowała Dorota Janczak
Autorskie prawa majątkowe Wyrażają się w wyłącznym prawie twórcy do: • korzystania i rozporządzania utworem, • do wynagrodzenia za korzystanie z utworu przez inne osoby. Opracowała Dorota Janczak
Przenoszenie praw majątkowych Autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy. Opracowała Dorota Janczak
Z utworu może korzystać • Lub nim rozporządzać tylko osoba uprawniona: • Twórca, • Osoba, która nabyła prawa majątkowe, • Osoba posiadająca licencję. Opracowała Dorota Janczak
Ograniczenia monopolu autorskiego • Dozwolony użytek prywatny (osobisty) • Dozwolony użytek publiczny • Nie można: • naruszać normalnego korzystania z utworu, • godzić w słuszne interesy twórcy. Opracowała Dorota Janczak
Dozwolony użytek prywatny • Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego Opracowała Dorota Janczak
Zakres własnego użytku osobistego obejmuje • Krąg osób pozostających w związku osobistym (rodzina) • W stosunku towarzyskim (koledzy) • Warunek - brak korzyści materialnych Opracowała Dorota Janczak
Uwaga! • Tak określany użytek osobisty nie dotyczy programów komputerowych !!! Opracowała Dorota Janczak
Dozwolony użytek publiczny • Prawo przedruku • Prawo cytatu • Specjalne uprawnienia instytucji o charakterze oświatowym i ośrodków informacyjnych Opracowała Dorota Janczak
Cytowanie Urywków rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, Dozwolone jest jedynie w utworach stanowiących samoistną całość W zakresie uzasadnionym: • wyjaśnianiem, • analizą krytyczną, • nauczaniem, • prawami gatunku twórczości (pastisz, parodia, karykatura) Opracowała Dorota Janczak
Warunek • Podajemy źródła • Dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy. Opracowała Dorota Janczak
Specjalne uprawnienia szkół • Szkoły mogą w celach dydaktycznych: • Korzystać z opublikowanych utworów • Sporządzać w tym celu egzemplarze fragmentów opublikowanych utworów Opracowała Dorota Janczak
Specjalne uprawnienia szkół • Szkoły mogą w celach dydaktycznych: • Udostępniać nieodpłatnie egzemplarze utworów opublikowanych (biblioteki, gazetki szkolne) Opracowała Dorota Janczak
Przykładowe problemy szkolne • Prace nauczycieli i uczniów • Szkolna strona internetowa • Gazetka szkolna Opracowała Dorota Janczak
Prace nauczycieli i uczniów • Do wykorzystania na zajęciach w szkole • Specjalne uprawnienia szkół • Do publikacji • Autorskie prawa osobiste Opracowała Dorota Janczak
Szkolna strona internetowa • Rozpowszechnianie • Ochrona wizerunku Opracowała Dorota Janczak
1.Rozpowszechnianie na stronach WWW • Dopóki nie uzyskamy zgody autora na umieszczenie dzieła na stronie WWW, nie mamy prawa tego zrobić. • Twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim oraz do wynagrodzenia. Opracowała Dorota Janczak
Zgoda na rozpowszechnianie • Najczęściej wyrażona w formie umowy licencyjnej – może być ustna. • Umieszczona bezpośrednio w publikacji. Opracowała Dorota Janczak
2. Ochrona wizerunku: Dwa wyjątki: 1) rozpowszechnianie wizerunku osoby znanej, jeśli fotografię wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych 2) osoby stanowiącej jedynie szczegół całości, np. jest ona elementem zgromadzenia, krajobrazu czy imprezy publicznej. Opracowała Dorota Janczak
Gazetka szkolna • Wersja drukowana (bezpłatna) • Specjalne uprawnienia szkół • Prawo cytatu • Wersja internetowa • Prawo cytatu Opracowała Dorota Janczak
Przestrzeganie prawa • Znajomość przepisów • Ich umiejętna interpretacja • Chęć przestrzegania Opracowała Dorota Janczak
Dziękuję za uwagę Artykuł z rozwinięciem tematu: www.oeiizk.edu.pl Kontakt: dorota@oeiizk.waw.pl Opracowała Dorota Janczak