1 / 109

ECZ315 – FARMAKOLO JI II

saydin@anadolu.edu.tr http://home.anadolu.edu.tr/~saydin. ECZ315 – FARMAKOLO JI II . ECZ315 - FARMAKOLOJİ II , Kemoterapötikler . Prof.Dr. Süleyman AYDIN Anadolu Üniv., Eczacılık Fak., Farmakoloji Anabilim Dalı. Dersi veren(ler) Dersi alan(lar) Dersin işlenme yeri, zamanı ve

kisha
Download Presentation

ECZ315 – FARMAKOLO JI II

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. saydin@anadolu.edu.tr http://home.anadolu.edu.tr/~saydin ECZ315 – FARMAKOLOJI II ECZ315 - FARMAKOLOJİ II, Kemoterapötikler Prof.Dr. Süleyman AYDIN Anadolu Üniv., Eczacılık Fak., Farmakoloji Anabilim Dalı

  2. Dersi veren(ler) Dersi alan(lar) Dersin işlenme yeri, zamanı ve yöntemi Ders kaynakları Ders sonunda beklenenler ve ölçme yöntemleri Derse ait genel özellikler

  3. Dersin kaynakları: Kayaalp, S. O.: Tıbbi Farmakoloji ( Rasyonel Tedavi Yönünden TIBBİ FARMAKOLOJİ ) Pelikan yay., 12nci baskı, Ankara 2009. Süzer, Öner: Farmakoloji Ders Kitabı, istanbul 2008 Farmakoloji Ders Kitabı, T. Farmakoloji Dernegi, Ankara 2000. Hardman, Limbird, Gilman (Ed.): Goodman and Gilman's the Pharmacological Basis of Therapeutics, McGraw Hİll, N.Y. 2001. Katzung, B.G.: Basic and Clinical Pharmacology, McGraw Hİll, N.Y. 2007. (http:// www.kdm.anadolu.edu.tr ve www.google.com.tr ) Ecz315 – Farmakoloji II

  4. Ders zamanı:........ ( derse gelmenin gerekliliği, önemi ve “derse gelmeme nedenleri”...) Kemoterapi Ecz315 – Farmakoloji 2

  5. Önemli NOT ve Uyarı: • Bu bilgisayar dosyasında bulunan bilgiler, sadece dersin anahatlarını belirtmektedir. • Burada belirtilmemiş olan daha detaylı bilgiler için: • derste anlatılan bilgilere ve • kaynak kitaplara bakılmalıdır.

  6. Ekim Kasım Aralık Pz Sa Çr Pr Cu Ct Pa Pz Sa Çr Pr Cu Ct Pa Pz Sa Çr Pr Cu Ct Pa 01 02 03 01 02 03 04 05 06 07 01 02 03 04 0504 05 06 07 08 09 10 08 09 10 11 12 13 14 06 07 08 09 10 11 1211 12 13 14 15 16 17 15 16 17 18 19 20 21 13 14 15 16 17 18 1918 19 20 21 22 23 24 22 23 24 25 26 27 28 20 21 22 23 24 25 2625 26 27 28 29 30 31 29 30 27 28 29 30 31 Zaman...

  7. Genel tanimlar, ( kemoterapi tanımı ) Genel bilgiler... ( tarihçe.. ) Pasteur, (1871) Paul Ehrlich (histolog) Domagk,1932; (prontosil--> sulfanilamid) A. Fleming, 1929 etki; Florey 1939 izolasyon: (Penicillum notatum) --> penisilin --> antibiyotik çağı.. Giriş

  8. Eucaryota ve Procaryota Genel yapı ve Farklılıkları • Kemoterapi tanımı, • kaynakları, • Günümüzde önem • Rezistans (direnç) • Mikrobiyoloji, biyokimya, moleküler biyoloji ve genetik, fizyoloji, farmakoloji ve • ( Güncel:) • Yeni etkili ilaç geliştirilmesinin gerekliliği

  9. ecz315 – Farmakoloji 2 • Mikroorganizma (tanım, yapı bütünlüğü..) • Mikroorganizma tür Çeşitliliği • Mikroorganizma ekosistem Çeşitliliği • Patojenite / normal flora • ( Bütün mikroorganizmalar patojen midir?) • Prion, Virus • Bakteri • Fungus • Protozoa • Helminth • Ektoparazit • Neoplastik hücreler

  10. . • Antibakteriyel Spektrum • Dar spektrumlu i., • Geniş “ “ • Genişçe “ “ • ----------------------------------------------------------------------- • Doz: M.I.K.; M.B.K tanımları. • Antibakteriyel etki şekli: • Tanımlar (bakterisidal ve bakteriostatik) • Bakterisidal • Penisilin, sefalosporin, vankomisin, aminoglikozit, florokinolon, rifampin, amfoterisin B* • Bakteriyostatik • Tetrasiklin, sulfonamid, kloramfenikol, eritromisin, klindamisin, metronidazol, mikonazol* • (*) fungus etkisi

  11. Nasıl ? • Kemoterapötikler nasıl, hangi mekanizma ile etki ederler?

  12. Antibiyotiklerin etki mekanizmaları • 1- Hücre duvarı sentezi ve butünlüğü üzerine etki • 2- Protein sentezi üzerine etki • 3- Genom (bütünlüğü) üzerine • 4- Genetik materyal sentezi

  13. Nasıl ? • Mikroorganizmalar, insanların kullandığı Kemoterapötiklere karşı nasıl, hangi mekanizmalar ile karşı koyalar ?

  14. Rezistans / Direnç • Direnç. • (tanım) • Direnç gelişme mekanizmaları • Direnç gelişmesinin nedenleri • Direnç gelişmesinin sonuçları

  15. Rezistans / Direnç • Direnç. • (tanım) • Direnç gelişme mekanizmaları • Doğal • Aktarılan genler (mutasyonlar) • R plazmidleri ve Transpozonlar • Enzim sentezi (beta laktamazlar) • İlacın içeri alınmaması (uptake ve affinite azalması) • Hucrede ilacın modifikasyonu • İlacın bağlanma yöresinde değişiklik • İlaç dışarı atılması (efflux; P.glikoprotein sentezi artışı) • Direnç gelişmesinin sonuçları • Direnç gelişmesinin nedenleri

  16. Rezistans / Direnç • Direnç. • (tanım) • Direnç gelişme mekanizmaları • Direnç gelişmesinin sonuçları • Tedavide başarısızlık • Yeni ilaç arayışı ( arayış?? ) • + Maliyet artışı • Direnç gelişmesinin nedenleri • Teşhis • İlaç seçimi (yeni ve pahalı ilaç her zaman kullanılmalı mı? ) • Doz ve Kullanım süresi

  17. Başarısızlık nedenleri • Yalancı başarısızlık • Teşhis • İkincil hastalık • Enfeksiyon olmadığı durumlar • Hastaya bağlı başarısızlık • Bioyararlanım bozukluğu • İmmun yetmezlik varlığı • İlaca bağlı başarısızlık • Mikroplara bağlı başarısızlık

  18. Başarısızlık nedenleri • Yalancı başarısızlık • Hastaya bağlı başarısızlık • İlaca bağlı başarısızlık • Protez, İlaç penetrasyon/ erişim zorluğu, BOS vb. • Cerahat v.b. • pH farklılığı • F.kinetik ve F.dinamik ilaç etkileşmeleri (Ca2+, Fe2+ vb.) • Mikroplara bağlı başarısızlık • Direnç gelişmesi • Superenfeksiyon g. • Tolerans g. • Dormant bakteri • Tedavisi zor enfeksiyonlar (nozokomiyal enfeksiyonlar)

  19. . • Kemoprofilaksi • Saglam kişilere yapılan kemoprofilaksi • Enf. Tehdidi var ise, yolculuk vb. • Hastalara yapılan k. • Cerrahi operasyon • Eliminasyon organ yetmezliklerinde kemoterapötik kullanımı • Hepatik • Renal

  20. Hücre duvar sentezine etkili Antibiyotikler • 1- Hücre duvarı sentezi ve butünlüğü üzerine etki • Beta-Laktam antibiyotikler • Penisilinler • Sefalosporinler • Karbapenemler • Monobaktam (Aztreonam) • Peptidler (Vankomisin, Basitrasin), • Sikloserin, Fosfomisin Teikoplanin

  21. Hücre duvar sentezine etkili Antibiyotikler • 1- Hücre duvarı sentezi ve butünlüğü üzerine etki • Beta-Laktam grubu antibiyotikler • Penisilinler, Sefalosporinler, Karbapenemler, Monobaktam • Peptidler • - Beta Laktamaz inhibitörleri • Klavulanik asid, • Sulbaktam, • Tazobaktam • (amoksisilin+klavulanik asit = Augmentin(R)

  22. Beta Laktam grubu • Beta Laktam halkası ve önemi: • Monobaktam hariç, iki halka şeklinde bulunurlar • Karbapenemler hariç, heterosiklik yapıdadır • Beta laktam halkası bozulunca antimikrobik etki kaybolur • Bakteriler Beta-laktamaz enzimi yapabilirler • Beta Laktamaz enzim inhibitörleri ile birlikte antibiyotik kullanımı sözkonusudur. • Beta laktam halka çeşitleri: • Penam, penem, sefem, oksasefem, klavam, karbapenem, monobaktam

  23. Beta Laktam grubu • Beta Laktam halkası ve önemi: • Beta laktam halka çeşitleri: • Penam, • penem, • sefem, • oksasefem, • klavam, • karbapenem, • monobaktam

  24. Beta Laktam grubu 1. Penisilinler • Beta Laktam halkasına sahiptir • Tarihçe:.. • “güçlü antibiyotik ve bakterisidal etkili, toksisiteleri görece düşük, doğal ve yarı sentetik antibiyotiklerdir” • Çekirdekleri: 6-amino penisilanik asid (6-APA) • mide asit ortamında bozulma. • Renal tubuler ekskresyon • Aside dayanıklı, beta laktamazlara dayanıklı, geniş spektrumlu penisilinler yapılmıştır. • Beta laktamaz inhibitörleri (klavulanik a. Sulbaktam tozabaktam) ile birlikte etkileri güçlenir. • Bakteriostatik ilaçlar ile etki azalır!.

  25. Beta Laktam grubu 1. Penisilinler • 6-APA çekirdeğinin karboksil grubu • Karboksil grubuna K+ Na+ prokain baglanır • Etki mekanizması • Bakteri h. Duvarında transpeptidasyon rxn inhibe olur. • Otolizin aktivasyonu yaparlar • Direnç gelişmesi • Beta laktamaz enzimi ile • Membran permeabilitesinde azalma • PBP affinitesinde değişme

  26. Beta Laktam grubu 1. Penisilinler • Genellikle aside dayanıklılıkları az • Parenteral verilir, • Dermal ve intratekal uygulanmaz/verilmez • Dermal test yapılabilir. • Bos ve hücre içine geçmez • Renal tubuler sekresyonla itrah • Probenesid • Prokain penisilin G; benzatin penisilin G (depo) • Klinik Kullanımı. • Yan etki: • Allerjik: anaflaksi (vaskulit, nefrit, dokuntu, odem, dalak lenf bezleri buyumesi)

  27. Beta Laktam grubu 1. Penisilinler • Pen. G, Pen V (dogal penisilinler) • Pen. V, propisilin azidosilin (oral penisilinler) • Isoxazolylpenicillin ( Oxacillin, Dicloxacillin Flucloxacillin (oral + penisilinaza dirençli) • Aminopenisilinler ( ampisilin amoksisilin bakampisilin pivampisilin) (spektrumu genişlemiş) • Karboksipenisilinler (tikarsilin temosilin karindasilin) Gr+ ve Gr – dahil olarak spektrumu genişlemiş) • Asilaminopenisilin (azlosilin mezlosilin apalsilin piperasilin) • Amidinopenisilin ( mesilinam)

  28. Beta Laktam grubu 1. Penisilinler • Beta laktamaz + penisilin kombinasyonları • Amoksisilin + klavulanik asid (aside dayanıklı) • Ampisilin + sulbaktam • Piperasilin + tazobactam • sulbaktam

  29. Beta Laktam grubu 2. Sefalosporinler • Sefem • 7 aminosefalosporanik asid • Fungus kaynaklı • Kuşaklar şeklinde sınıflandırılır. (1 2 3 ve 4) • Kuşaklar arasında farklılıklar vardır (spektrum, etki, uygulama, • 4ncu kuşak hariç hepsinde oral ve parenteral uyeler vardır • Guclu etki • Moksalaktam total sentez ile elde edilir, sefalosprinler icindedir. • Hepatik ve renal itrah • Hipersensitivite, beta laktamazlara duyarlılık • Disulfiram reaksiyonu, renal ve hepatik toksisite, G.I.S, superenfeksiyon, allerjik reaksiyonlar.

  30. Beta Laktam grubu 2. Sefalosporinler • Hepatik ve renal itrah • Yan etkiler: • Hipersensitivite, • beta laktamazlara duyarlılık • Disulfiram reaksiyonu, • renal ve hepatik toksisite, • G.I.S, • superenfeksiyon, • allerjik reaksiyonlar.

  31. Beta Laktam grubu 2. Sefalosporinler • 1. KUŞAK • Sefaleksin (or) • Sefadroksil (or) • Sefaloglisin (or) • Sefradin (or + par) • Sefalotin (par) • sefapirin (par) • sefazolin (par) • Sefasetril (par) • 2 • 3 • 4

  32. Beta Laktam grubu 2. Sefalosporinler • 1. kuşak • 2. kuşak • Lorakarbef (or) • Sefaklor (or) • Seftibuten (or) • Sefprozil (or) • Sefoksitin (or) • Sefetamet (or + par) • Sefiroksim (or + par) • sefamandol (par) • sefmetazol (par) • sefonisid (par) • sefotetan (par) • Sefotiam (par) • 3. • 4.

  33. Beta Laktam grubu 2. Sefalosporinler • 1. kuşak • 2. kuşak • 3.(a. Antipseudomonal etkili sefalosporinler • seftazidim (par) • sefoperazon (par) • sefsulodin (par) • 3.(b. Digerleri • Sefiksim (or) • Sefditoren (or) • Sefprozil (or) • Sefdinir (or) • Sefpodoksim proksetil (or) • Sefotaksim (par) • Seftizoksim (par) • Seftriakson (par) • Sefodizim (par) • 4.

  34. Beta Laktam grubu 2. Sefalosporinler • 1. kuşak • 2. kuşak • 3.(a. Antipseudomonal etkili sefalosporinler • Seftazidim, sefoperazon, sefsulodin • 3.(b. Digerleri • Sefiksim, Sefprozil, sefdinir • Sefotaksim, seftizoksim, seftriakson, sefodizim • 4. kuşak • Sefepim (par) • Sefpirom (par) • 5. kuşak • Seftarolin fosamil (par) • Seftobiprol medokaril (par)

  35. Beta Laktam grubu . Karbepenemler • Çift halkalı çekirdek yapı, sulfur yoktur. • Beta laktamazlara dayanıklı • Spektrum penisilin ve sefalosporinlerden geniş • Sefalosporinlere dirençli enterobacteriaceae inf. Kullan. • Nefrotoksisitesi ve ototoksisitesi yok, • lokal tahriş, • flebit, • döküntü, • superenfeksiyon, • a.b.k., • hipotansiyon, • başdönmesi • konfuzyon.

  36. Beta Laktam grubu . Karbepenemler • İmipenem + silastatin (tienam) • Silastatin, Renal tubuler dipeptidaz enzim ile imipenemin inaktivasyonunu engeller. • Meropenem (meronem) • Ertapenem • Yarılanma ömrü uzun, tek doz/gün parenteral uygulanır • Faropenem (oral) • Doripenem • Panipenem • Tebipenem

  37. Beta Laktam grubu . Monobaktam • Tek halkalı • sentetik. • Monobaktam • Beta laktamazlara dayanıklı • Dar spektrumlu • (bazı aerobik Gr(-) lere etkili • Enterobakter, H.influenza, • Neisseria • Pseudomonas aeruginosa • * Anaerobik bakterilere ve Gr+ lere etkisiz.!. • G.i.s emilmez (%1). Parenteral uygulanır. (im. iv) • Renal atılım • Nefrotoksisitesi ve ototoksisitesi yok.

  38. Beta Laktam grubu . Monobaktam • Nefrotoksisitesi ve ototoksisitesi yok. • Allerjik reaksiyon potansiyeli düşük. • Dar spektrumlu ve pahalı. • Tek üyesi var: • Aztreonam (azactam (R)) • Klinik kullanımı: • İdrar yolu, alt solunum yolları , • İntraabdominal, intrapelvik, • Kemik, eklem enf. • Akut gonore • Pneumoni • Penisilinler, klindamisin, vankomisin metronidazol ile kombine kullanılabilir. • Yan etkiler

  39. Beta Laktam grubu . Monobaktam • Aztreonam (azactam (R)) • Klinik kullanımı: • Yan etkiler az: • Bulantı. • Kusma • doküntü, • Diare • Lokal reaksiyonlar • / Pahalı ve dar spektrumlu /

  40. Hücre Duvar sentezine etkili diger ilaçlar • Vankomisin • Basitrasin • Sikloserin • Fosfomisin • Teikoplanin • Daptomisin

  41. Hücre Duvar sentezine etkili diger ilaçlar • Vankomisin • Kompleks glikopeptid yapısında (3300 da) • Bakteri hücre duvar sentezini beta laktam grubundan farklı olarak bozar • D-alanil-d-alanin’e yüksek affiniteyle bağlanır, peptidoglikan sentezini bloke eder. • Bakterisidal. • Spektrumu dar. (Gr.+ ler ve Clostridium lar; grup A beta hemolitik streptokoklar, Strep. pneumoniae ) • Digerlerine rezistans kazanmış vakalarda kullanılır. • Vankomisin e dirençli Staph. aureus suşları vardır • Sadece parenteral (i.v.) kullanılır. (im. Verilmez, agrı nedeniyle) • Boşluklara, BOSa iyi geçer. • Renal itrah • Toksisitesi fazla (nörotoksisite, flebit, işitme kaybı irreversible) • Teikoplanin, Basitrasin, Sikloserin, Fosfomisin

  42. Hücre Duvar sentezine etkili diger ilaçlar • Teikoplanin • Kompleks glikopeptid karışımı, yapı ve etki açısından vankomisine benzer. • Aktinomiset lerden elde edilir. (Actinoplanes teichomyceticus) • Bakteri hücre duvar sentezini beta laktam grubundan farklı olarak bozar • Gr.+ lerin aerob ve anaerob bakterileri etkiler • Anaerobik bakterilere etkisizdir. • Bakterisidal. Vankomisinden 2-4 kat daha güçlü. • Spektrumu dar. • .... • .

  43. Hücre Duvar sentezine etkili diger ilaçlar • Teikoplanin • Anaerobik bakterilere etkisizdir. • Bakterisidal. Vankomisinden 2-4 kat daha güçlü. • Spektrumu dar. • Enterokok, staph. ve streptokokların inf. oluşturduğu yara, kırık, enfekte yanık, protez inf., septik artrit, osteomyelitlerde kull. • Değişmeden renal itrah. • Yarılanma ömrü uzun (80-100 h.), günde tek doz , iv, im. (3-6mg/kg) • Teikoplanin (targocid(R)), 200 – 400 mg flakon/kutu + çözücü • Basitrasin, Sikloserin, Fosfomisin

  44. Protein sentezine etkili Antibiyotikler • Protein sentez mekanizması (evrensel özellikler) • insan ve bakteri protein sentezinde • benzerlik ve • farklılıkları (terapötik etki vs. Yan etki ) • 30 S altbirim (tetrasiklin aminoglikozit) • 50 S (makrolidler; amfenikol) • Protein sentez inibitörlerinin terapötik kullanımlarının avantaj / dezavantajları • grubun kimyasal yapı özellikleri (_QSAR var mı?)

  45. Protein sentezine etkili Antibiyotikler • * spektrum, farmakokinetik, farmakodinami, klinik kullanım özell. • * dar / geniş [ eritromisin vs. Minosilin ] • * Bakterisidal + bakteriostatik kombinasyon dezavantajı • * makrolid linkozamid kloramfenikol kullanımında etkide antagonizma • * Protein sentez inibitörlerinin terapötik kullanımlarının avantaj / dezavantajları • * besin etkileşmesi, (aç – tok karna alınma; asit ortamda bozulma; Ca2+, Fe2+ etkileşmesi; şelat oluşturma) • * enterohepatik siklus

  46. Protein sentezine etkili Antibiyotikler • enterohepatik siklus • doğal bariyerleri geçiş ve kullanıma etkisi (amfenikol vs. Aminoglikozit ) • etkilenen/duyarlı bakteriler • etki/kullanım. • hepatik enzim (cyp3A4 vb. ) etkileşmesi; önemi. • hepatik / renal atılım özellikleri (örn. Tetrasiklin, doksisiklin) • ototoksisite (hair cells + n.VIII), nefrotoksisite, hepatotoksisite, hematopoiesis / kemik iliği etkisi.

  47. Protein sentezine etkili Antibiyotikler • * Makrolid, Linkozamid, Streptogramin ve Linezolid • * Tetrasiklinler • * Amfenikoller • * Aminoglikozitler

  48. Protein sentezine etkili Antibiyotikler • Makrolid, Linkozamid, Streptogramin ve Linezolid • Makrolidler: • bakteriyostatik • 50 S / MLS grubu • Pen. G benzeri spektrum ve kullanım (Gr. +) • Pen. G alternatifi olarak kull. • staphylococcus, streptococcus, pneumococcus, corynobacteria, (grup A hemolitik st. bakterisidal olabilir) • mycoplasma, helicobacter, chlamydia, mycobacterium, • Gr.- (neisseria, bordotella ) • Rickettsia (Treponema pallidum, Campylobacter sp)

  49. Protein sentezine etkili Antibiyotikler • Makrolidler (devam): • Pen. G alternatifi olarak kull. • staphylococcus, streptococcus, pneumococcus, corynobacteria, • (grup A hemolitik str. bakterisidal) • Mycoplasma, Helicobacter, Chlamydia, Mycobacterium, • Gr.- (Neisseria, Bordotella ) • Rickettsia (Treponema pallidum, Campylobacter sp.)

  50. Protein sentezine etkili Antibiyotikler • * Makrolidler • eritromisin, • klaritromisin, • Azitromisin (Cyp3A4 [-] ) , • roksitromisin, • telitromisin, • spiramisin, • diritromisin • Linkozamidler • Streptograminler • Linezolid

More Related