Download
1 / 72
E N D
1. Od Piastów do królów elekcyjnych Magda Kondej kl. II F
2. Mieszko I Ur. ok. 935 zm. 25 V 992 panowanie: ok. 960 - 992 "Mieszko nie odwazyl sie nigdy wejsc w kozuchu do domu, w którym wiedzial, ze znajduje sie Hodo [margrabia Marchii Wschodniej], ani siedziec gdy on sie podniósl z miejsca." (Kronika Thietmara)
3. Najwazniejsze wydarzenia za czasów Mieszka I 966 przyjecie chrztu przez Mieszka I za posrednictwem Czech
972 - Najazd margrabiego Marchii Wschodniej, Hodona i Zygfryda z Walbeck na ziemie panstwa Mieszka I.
- Bitwa pod Cedynia
Opanowanie Pomorza Zachodniego na prawym brzegu Odry (z Wolinem i Szczecinem)
ok.981 - Wlaczenie Pomorza Gdanskiego do panstwa Mieszka I.
ok..989 - Przylaczenie do panstwa Mieszka I terenów pózniejszej Malopolski (z Krakowem).
990 - Przylaczenie Slaska do panstwa Mieszka I.
992 - Smierc Mieszka I.
4. Ciekawostki dotyczace Mieszka I Zywot biskupa augsburskiego Udalryka informuje, iz Mieszko zostal zraniony zatruta strzala i mial przyjsc do zdrowia po goracych modlitwach do tego swietego. Jako wotum dziekczynne Mieszko przeslal do grobu Sw. Udalryka ramie wykonane ze srebra.
5. Przyczyna smierci i miejsce pochówku Prawdopodobnie CZYNNIKI NATURALNE (kronikarz Thietmar zanotowal, iz starego ksiecia trawila goraczka).
KATEDRA W POZNANIU (od polowy XIX wieku prochy Mieszka znajduja sie w symbolicznym sarkofagu w Zlotej Kaplicy).
6. Boleslaw I Chrobry (Wielki) ur. 966/967 zm. 17 VI 1025 panowanie: 992 1025
"Wielki i ciezki, ze ledwie na koniu mógl usiedziec, ale bystrego umyslu." (Powiesc Doroczna)
7. Najwazniejsze wydarzenia za czasów Boleslawa Chrobrego 992 -Przejecie wladzy przez Boleslawa Chrobrego. -Wygnanie przez Boleslawa Chrobrego macochy, Ody oraz braci przyrodnich: Mieszka, Lamberta i Swietopelka.
1000 -Zjazd gnieznienski. -Spotkanie z cesarzem Ottonem III. -Utworzenie metropolii gnieznienskiej, obejmujacej arcybiskupstwo w Gnieznie i biskupstwa w Kolobrzegu, Krakowie i Wroclawiu. -Uzyskanie przez Boleslawa Chrobrego (i jego nastepców) prawa inwestytury biskupów.
1002 -Smierc cesarza Ottona III. -Zajecie Milska, Luzyc i Misni przez Boleslawa Chrobrego. -Zjazd w Merseburgu. -Otrzymanie przez Boleslawa Chrobrego Milska i Luzyc na zasadzie lenna. -Zerwanie stosunków polsko-niemieckich.
8. 1004 -Wyprawa niemiecka na Luzyce. -Wyparcie wojsk polskich z Luzyc.
1005 -Niemiecko-czesko-wielecka wyprawa na Wielkopolske. -Pokój w Poznaniu.
ok. 1005 -Utrata przez Polske zwierzchnictwa nad Pomorzem. -Likwidacja biskupstwa kolobrzeskiego.
1007 -Wybuch wojny z Niemcami. -Odzyskanie przez Boleslawa Chrobrego Luzyc i Milska (z Budziszynem)
1025 -Koronacja Boleslawa Chrobrego w Gnieznie. -Smierc Boleslawa I Chrobrego.
9. Ciekawostki dotyczace Boleslawa Chrobrego Jak podaje Thietmar, niemiecki kronikarz, Boleslaw Chrobry wydawal niezwykle surowe przepisy, pragnac ugruntowac w spoleczenstwie wiare chrzescijanska. Kara dla rozpustnika lub cudzoloznika bylo przybicie gwozdziem moszny do targowego mostu. Ukaranemu w ten sposób pozostawiano ostry nóz, aby mógl dokonac wyboru. Natomiast, tego kto w czasie postu jadl mieso karano poprzez wylamanie wszystkich zebów. Kary za inne przewinienia byly równie okrutne...
10. Miejsce pochówku Boleslawa Chrobrego KATEDRA W POZNANIU (od ok. 1360 roku do pozaru katedry w 1772 roku szczatki króla spoczywaly z gotyckim grobowcu z piaskowca ufundowanym przez Kazimierza Wielkiego; nastepnie prochy przechowywano w urnie znajdujacej sie w kapitularzu; od polowy XIX wieku w symbolicznym sarkofagu w Zlotej Kaplicy).
11. Mieszko II Lambert (Gnusny) ur. 990 zm. 10 V 1034 panowanie: 1025 - 1031, 1032 - 1034 "Ten zas Mieszko byl zacnym rycerzem [...], lecz nie odznaczal sie juz tak jak ojciec zaletami zywota, ani obyczajów." (Kronika Polska Galla Anonima)
12. Najwazniejsze wydarzenia za czasów Mieszka II 1025 -Przejecie wladzy w kraju po smierci Boleslawa Chrobrego. -Koronacja Mieszka II w katedrze gnieznienskiej
1029 -Wyprawa cesarza Konrada II przeciwko Polsce. -Odparcie najazdu niemieckiego pod Budziszynem. -Dywersyjna wyprawa czesko-wielecka na Polske. -Utrata Moraw na rzecz Czech.
1031 -Koalicja niemiecko-ruska przeciw Polsce. -Najazd ruski i niemiecki na Polske. -Ucieczka Mieszka II do Czech. -Uwiezienie Mieszka II przez ksiecia czeskiego, Udalryka. -Powrót z Rusi Bezpryma i Ottona. -Przejecie wladzy w Polsce przez Bezpryma
13. 1032 -Smierc Bezpryma. -Powrót Mieszka II z Czech. -Zjazd w Merseburgu. -Rezygnacja Mieszka II z korony królewskiej. -Zlozenie przez Mieszka II holdu cesarzowi Konradowi II. -Podzial Polski pomiedzy Mieszka II, Ottona oraz Dytryka.
1033-1034 -Proces jednoczenia kraju przez Mieszka II. 1034 -Smierc Mieszka II Lamberta.
14. Ciekawostki W czasie pobytu w niewoli u Udalryka w 1031 roku Mieszko II podobno zostal wykastrowany. Gall Anonim opisuje, iz dokonano tego poprzez mocne skrepowanie genitaliów ksiecia na pomoca rzemieni.
15. Przyczyna smierci i miejsce pochówku PRAWDOPODOBNIE CHOROBA NA TLE PSYCHICZNYM (Gotfryd z Viterbo zanotowal w swej kronice, iz Mieszko zostal zabity przez giermka - obecnie ten zapis jest laczony ze smiercia Ottona).
KATEDRA W POZNANIU.
16. Kazimierz Karol I Odnowiciel (Mnich) ur. 25 VII 1016 (Kraków) zm. 19 III 1058 panowanie: 1034 - 1058
17. Wazniejsze wydarzenia za czasów Kazimierza Odnowiciela 1034 -Przejecie wladzy w Polsce przez Kazimierza. -Bunt moznych polaczony z reakcja poganska. -Ucieczka Kazimierza do Saksonii.
1040 -Opanowanie Wielkopolski przez wojska Kazimierza Odnowiciela. -Zawarcie antymazowieckiego przymierza z Jaroslawem Madrym, ksieciem kijowskim
ok. 1042 -Zbrojne odebranie ziemi krakowskiej (z Krakowem) Czechom. -Konflikt z królem niemieckim, Henrykiem III.
1042 -Odmowa wziecia udzialu w niemieckiej wyprawie na Wegry. -Wyprawa na Pomorze. -Zdobycie Gdanska.
18. ok. 1046 -Wyprawa Kazimierza Odnowiciela na Slask. -Przylaczenie Slaska do Polski.
1047 -Wojna z Mieclawem. -Rozbicie wojsk mazowiecko-prusko-litewsko-jacwieskich przez sily polsko-ruskie w bitwie nad Bugiem. -Zwyciestwo Kazimierza Odnowiciela nad Pomorzanami. -Opanowanie Mazowsza i calosci Pomorza Gdanskiego przez Kazimierza Odnowiciela.
1058 -Smierc Kazimierza I Odnowiciela
19. Ciekawostki Niektórzy historycy lacza okres 1034-1038 z panowaniem Boleslawa Zapomnianego, domniemanego pierworodnego syna Mieszka II. Po wygnaniu Kazimierza mial on zlozyc hold cesarzowi Konradowi II, celem zabezpieczenia swojej wladzy. Polska pod rzadami okrutnego ksiecia miala powrócic do poganstwa.
20. Miejsce pochówku KATEDRA W POZNANIU
21. Boleslaw II Szczodry (Smialy) ur. ok. 1041 zm. 2 IV 1082 (Osjak ?) panowanie: 1058 - 1079
"Uwazal on, iz bez szczodrobliwosci nie ma wolnosci czlowieka, szczodremu zas nic nie moze brakowac, chyba tylko sposobnosci do dawania." (Mistrza Wincentego Kronika Polska)
22. Wazniejsze wydarzenia za czasów Boleslawa Szczodrego 1058 -Objecie wladzy w Polsce przez Boleslawa Szczodrego. -Uniezaleznienie sie Pomorza Zachodniego od Polski.
1069 -Wyprawa Boleslawa Szczodrego na Rus. -Zdobycie Kijowa przez wojska polskie. -Intronizacja Izaslawa na tronie wielkoksiazecym w Kijowie. -Przylaczenie Grodów Czerwienskich do Polski. -Przymierze z królem dunskim Swenem Estrydsenem. -Udzial wojsk polskich w dunskiej wyprawie na Anglie.
1073 -Wsparcie przez Boleslawa Szczodrego saskiego buntu przeciw Henrykowi IV. -Interwencja Boleslawa Szczodrego na Rusi. -Oblezenie Brzescia nad Bugiem przez wojska polskie. -Najazd pomorski na Wielkopolske. -Zawarcie pokoju i podpisanie sojuszu wojskowego w Sutiejsku z panujacymi na Rusi ksiazetami.
23. 1073 -Wsparcie przez Boleslawa Szczodrego saskiego buntu przeciw Henrykowi IV. -Interwencja Boleslawa Szczodrego na Rusi. -Oblezenie Brzescia nad Bugiem przez wojska polskie. -Najazd pomorski na Wielkopolske. -Zawarcie pokoju i podpisanie sojuszu wojskowego w Sutiejsku z panujacymi na Rusi ksiazetami.
1076 -Najazd na Czechy. -Spór cesarza Henryka IV z papiezem Grzegorzem VII. -Poparcie przez Boleslawa Szczodrego obozu gregorianskiego. -Koronacja Boleslawa II Szczodrego w Gnieznie.
1082 -Smierc Boleslawa II Szczodrego w Osjaku (?).
24. Ciekawostki Powróciwszy z wyprawy kijowskiej w 1077 roku, Boleslaw wydal bardzo surowy wyrok na zony swoich rycerzy, które oddaly sie rozpuscie z czeladzia sluzebna i niewolnymi mezczyznami podczas nieobecnosci mezów. Kazal im zywic psie szczenieta wlasnym mlekiem, a zrodzone z nieprawych zwiazków dzieci byly karmione przez psie matki. Te i podobne praktyki mialy wplynac na konflikt z biskupem Stanislawem ze Szczepanowa.
25. Przyczyna smierci i miejsce pochówku Gall Anonim pisze, iz Boleslaw z powodu swojej pychy i sklonnosci do wywyzszania sie "wielka sciagnal na siebie nienawisc Wegrow i, jak mówia, przyspieszyl tym swoja smierc", sugerujac niezdwuznacznie, iz przyczyna smierci bylo ZABÓJSTWO. OPACTWO BENEDYKTYNÓW W OSJAKU w Karyntii (istnieje równiez hipoteza, iz cialo Boleslawa przywiózl z Wegier w 1086 roku jego syn Mieszko i zlozono je w opactwie Benedyktynów w Tyncu).
26. ur. 1042/44 zm. 4 VI 1102 panowanie: 1079 - 1102 "Byl czlowiekiem ociezalym i chorym na nogi." (Kronika Polska Galla Anonima)
27. Ciekawostki Miedzy 1087 a 1095 rokiem zostal zredagowany pierwszy dokument sporzadzony w polskiej kancelarii. Dotyczyl on zwrotu dwóch zlotych krzyzy katedrze w Bambergu. Dokument sporzadzony zostal w jezyku lacinskim, zgodnie z najlepszymi standardami sredniowiecznych kancelarii (m.in. zawieral pieczec majestatyczna Wladyslawa Hermana).
28. Przyczyna smierci i miejsce pochówku NIEZNANA (mozliwe, iz byla to zaawansowana podagra).
KATEDRA W PLOCKU.
29. ur. 20 VIII 1086 zm. 28 X 1138 (Sochaczew) panowanie: 1102 - 1138 "Ksiaze mial krzywe i nieproste usta lub tez wargi niezbyt wlasciwe." (Kronika o Piotrze Wlascie)
30. Wazniejsze wydarzenia za czasów Boleslawa Krzywoustego 1099 -Objecie przez Boleslawa Krzywoustego stanowiska miecznika ksiecia Czech, Brzetyslawa. -Bunt przeciw Sieciechowi. -Zawarcie przymierza przez Zbigniewa i Boleslawa Krzywoustego. -Zajecie Krakowa i Sandomierza przez Boleslawa Krzywoustego. -Zmuszenie Wladyslawa Hermana do oddalenia Sieciecha. -Odparcie najazdu Pomorzan na Santok.
1103 -Najazd czeski na Slask. -Odwetowa wyprawa polska na Morawy. -Kolejny najazd wojsk czesko-morawskich na Slask. -Zawarcie porozumienia pokojowego z Czechami. -Wyprawa na Pomorze. -Zdobycie i spladrowanie Kolobrzegu przez wojska Boleslawa Krzywoustego
1105 -Porozumienie pokojowe miedzy Zbigniewem a Boleslawem Krzywoustym. -Wyprawa Boleslawa Krzywoustego na Morawy.
31. 1116 -Wyprawa Boleslawa Krzywoustego na Pomorze. -Zdobycie Pomorza Gdanskiego.
1135 -Zjazd Boleslawa Krzywoustego z cesarzem Lotarem III w Merseburgu. -Zawarcie pokoju z Wegrami. -Zawarcie porozumienia pokojowego z Czechami. -Przyznanie zwierzchnictwa nad Rugia Boleslawowi Krzywoustemu. -Zlozenie przez Boleslawa Krzywoustego holdu lennego Lotarowi III z Pomorza Zachodniego. -Poparcie przez Lotara III polskich zabiegów u papieza Innocentego II o reaktywowanie metropolii gnieznienskiej. -Najazd Wolodymirki przemyskiego na Malopolske. -Zdobycie Wislicy przez Wolodymirke.
1138 -Smierc Boleslawa III Krzywoustego w Sochaczewie.
32. Ciekawostki Patronem narodzin Boleslawa Krzywoustego byl Sw. Idzi. Gdy Wladyslaw Herman i Judyta czeska nie mogli doczekac sie potomka, biskup Franko polecil im wyslac cenne dary do opactwa Sw. Idziego w Saint-Gilles w Prowansji (m.in. zlota figurke dziecka). Niedlugo po tym jak ksiazeca para przeslala owe dary, urodzil sie Boleslaw. W podziece za wstawiennictwo swietego, Herman ufundowal ponadto kosciól pod jego wezwaniem w Inowlodziu.
33. Miejsce pochówku KATEDRA W PLOCKU.
34. ur.1105 zm. 30 V 1159 (Altenburg ?) panowanie: 1138 - 1146 "Staral sie tym srozej rzadzic, im mocniej sciskal zone." (Kronika Wielkopolska)
35. Wazniejsze wydarzenia za panowania Wladyslawa Wygnanca 1138 -Wdrozenie w Polsce systemu senioralnego. -Poczatek senioratu Wladyslawa II. -Poczatek rozbicia dzielnicowego Polski. -Wlaczenie ziemi sandomierskiej do Malopolski przez Wladyslawa II. -Narastajace spory z bracmi przyrodnimi.
1146 -Zerwanie pokoju z bracmi. -Nieudane oblezenie Poznania. -Ekskomunika arcybiskupa gnieznienskiego Jakuba ze Znina. -Bunt moznowladztwa przeciwko wladzy seniora. -Wygnanie Wladyslawa II. -Osadzenie Wladyslawa II w Altenburgu przez króla niemieckiego Konrada III.
1159 -Smierc Wladyslawa II w Altenburgu (?).
36. Ciekawostki W 1145 roku Wladyslaw skazal na kare wydarcia oczu, pod zarzutem zdrady na rzecz braci, swojego palatyna Piotra Wlostowica (Wlasta). Doradzal on ksieciu zapewne zakonczenie sporu z mlodszymi bracmi. Pomysl ten jednak nie podobal sie ksieznej Agnieszce. Niechec ksieznej do palatyna podsycilo równiez oskarzenie jej o niewiernosc malzenska. Wykonawca wyroku byl Dobek - domniemany kochanek ksieznej, który ponadto odcial palatynowi jezyk. Wydarzenie to bardzo podsycilo nastroje opozycyjne wobec Wladyslawa.
37. Miejsce pochówku KAPLICA ZAMKOWA W ALTENBURGU (lub w kosciele Sw. Bartlomieja w Altenburgu; niektóre zródla podaja równiez Pegau k. Altenburga jako miejsce pochówku Wladyslawa).
38. BOLESLAW IV KEDZIERZAWY ur. 1121/22 zm. 5 I 1173 panowanie: 1146 - 1173 "O wiele wiec lepiej chciec zarzadzac swoim wlasnym mieniem niz czyhac na cudze. Swietosc tego zalecenia niemal zabobonnie czcil Boleslaw, brat i nastepca Wladyslawa." (Mistrza Wincentego Kronika Polska)
39. Wazniejsze wydarzenia za czasów Boleslawa Kedzierzawego 1138 -Objecie rzadów na Mazowszu.
1148 -Polsko-niemieckie pertraktacje w Kruszwicy. -Zazegnanie grozby zbrojnej interwencji niemieckiej w Polsce.
1149 -Wyprawa zbrojna Boleslawa Kedzierzawego i Henryka Sandomierskiego na Wlodzimierz Wolynski i Luck, w celu poparcia Izaslawa.
1173 -Wyprawa cesarza Fryderyka Barbarossy na Polske. -Zlozenie holdu cesarzowi przez Boleslawa Kedzierzawego. -Powrót do kraju Boleslawa Wysokiego. -Smierc Boleslawa IV Kedzierzawego.
40. Ciekawostki Boleslaw prowadzil niezwykle intensywna dzialalnosc fundacyjna budowli sakralnych. Do najwazniejszych naleza m.in. kosciól klasztorny kanoników regularnych w Czerwinsku (budowany w latach 1151-1160), kolegiata w Tumie pod Leczyca oraz opactwo Sw. Wincentego na Olbinie wroclawskim (dzis juz nieistniejace).
41. Przyczyna smierci i miejsce pochówku NIEZNANA (zapewne powodem byla jakas choroba, gdyz Wincenty Kadlubek zanotowal, iz ksiaze zmarl w wieku dojrzalym, lecz nie podeszlym).
KATEDRA W PLOCKU (istnieje równiez poglad, iz Boleslawa pochowano w katedrze krakowskiej
42. Mieszko III Stary ur. 1122/25 (Leczyca?) zm. 13 III 1202 (Kalisz) panowanie: 1173 - 1177, 1191, 1198, ok. 1199 - 1202 "Zachwycaly sie nim kraje oscienne, sprzyjala mu zewszad swietnosc wladców, nawet najodleglejszych, rosla wszelka chwala zachwytów, usmiechal sie wdziek fortuny. Nigdy mu nie braklo ani spelnienia zyczen, ani wojennych triumfów - pominawszy czasy Kazimierza i jego synów." (Mistrza Wincentego Kronika Polska)
43. Wazniejsze wydarzenia za czasów Mieszka Starego 1138 -Przejecie dzielnicy poznanskiej przez Mieszka III.
1145 -Rozbicie wojsk Wladyslawa II w bitwie nad Pilica. -Wykorzystanie przez Wladyslawa II pomocy ruskiej do walk z bracmi. -Porazka w bitwie nad dolnym Nerem. -Porozumienie pokojowe. -Odstapienie Wladyslawowi II czterech grodów (m.in. Leczycy).
1181-1182 -Zdobycie Wielkopolski przez Mieszka III. -Usuniecie Odona Mieszkowica z Poznania.
1191 -Bunt panów krakowskich przeciwko Kazimierzowi Sprawiedliwemu. -Zajecie Krakowa przez Mieszka III. -Wypedzenie Mieszka III z Krakowa przez Kazimierza Sprawiedliwego.
1202 -Smierc Mieszka III Starego w Kaliszu
44. Ciekawostki Idac sladem Boleslawa Szczodrego, Mieszko III postanowil wzmocnic skarb ksiazecy za pomoca reformy monetarnej. Polegala ona na przymusowej wymianie monet bedacych w obiegu na nowe, o znacznie zmieniejszonej zawartosci srebra. Poslugiwanie sie stara moneta bylo surowo zakazane... Taka polityka monetarna, tzw. "psucie monety" (niezwykle korzystne dla ksiecia) byla jedna z glównych przyczyn utraty przez Mieszka wladzy w Krakowie.
45. Miejsce pochówku KOLEGIATA SW. PAWLA W KALISZU (ufundowana przez samego Mieszka ok. 1155 roku; obecnie juz nieistniejaca).
46. Kazimierz II Sprawiedliwy ur. 1138 zm. 5 V 1194 (Kraków) panowanie: 1177 - 1194 "Nadzwyczaj szlachetna wytwornosc tak postaci, jak rysów twarzy oraz sama wysmukla budowa ciala, nieco przewyzszajaca wysokoscia ludzi sredniego wzrostu. Spojrzenie jego ujmujace, nacechowane jednak jakas pelna szacunku godnoscia. Mowa zawsze skromna, zaprawiona jednak wytwornym dowcipem." (Mistrza Wincentego Kronika Polska)
47. Wazniejsze wydarzenia za czasów Kazimierza II Sprawiedliwego 1167 -Przejecie czesci dzielnicy sandomierskiej.
1180 -Zjazd w Leczycy. -Uprzywilejowanie Kosciola w Polsce.
1181 -Utrata przez Polske praw senioralnych w stosunku do Pomorza Zachodniego. -Uzyskanie przez Kazimierza Sprawiedliwego papieskiego potwierdzenia swych praw do tronu krakowskiego.
1192 -Najazd na Wielkopolske. -Spalenie Gniezna przez wojska Kazimierza Sprawiedliwego. -Zawiazanie sojuszu polsko-wegierskiego. -Wyprawa na Jacwiegów. -Zdobycie Drohiczyna.
1194 -Nagla smierc Kazimierza II Sprawiedliwego w Krakowie
48. Ciekawostki Któregos dnia ksiaze Kazimierz zostal zaproszony przez swego poddanego, Jana do pojedynku w kosci, w którym nagroda byla ogromna ilosc srebra. Ksiaze zwyciezyl. Przeciwnik z zalu i zlosci, odruchowo uderzyl ksiecia piescia w twarz i uciekl, bojac sie ksiazecego gniewu. Gdy go pojmano, spodziewal sie najgorszego, ale Kazimierz go... nagrodzil i podziekowal mu za nauczke, iz wladcy nie przystoi powierzac zadnych spraw przypadkowemu trafowi.
49. Przyczyna smierci PRAWDOPODOBNIE OTRUTY (ksiaze zmarl nagle w czasie uczty, która zorganizowal w dziesieciolecie sprowadzenia do Krakowa relikwii Sw. Floriana).
50. Miejsce pochówku Katedra w Krakowie
51. Leszek I Bialy ur. ok. 1186 zm. 23 XI 1227 (Marcinkowo k. Gasawy) panowanie: 1194 - 1198, 1201, 1206 - 1210, 1211 - 1227 "Tymczasem ksiaze Lestek wzrastal w latach i madrosci, chlopcem jeszcze bedac zaprawial sie pilnie w lowach. Rychlo nabral w tym sporej wprawy i rwal sie do wladania bronia. A chociaz nie byl jeszcze nawet giermkiem, a cóz dopiero rycerzem, okazywal zawczasu chwalebne znamiona rycerskosci. Z nich ta jednak wystarczy do szczytu slawy, ze choc byl jeszcze niedorostkiem, zablysl ponad wszystkich ksiazat ruskich niby jakies slonce." (Mistrza Wincentego Kronika Polska)
52. Wazniejsze wydarzenia za czasów Leszka Bialego 1194 -Objecie tronu krakowskiego przez nieletniego Leszka Bialego.
1202 -Przejecie Sandomierza przez Leszka Bialego.
1217 -Wyprawa Leszka Bialego na Pomorze w celu intronizacji Swietopelka. -Uklad z Wladyslawem Laskonogim i Henrykiem Brodatym w Dankowie.
1227 -Uklad sukcesyjny z Wladyslawem Laskonogim -Wiec ksiazat piastowskich w Gasawie. -Zabójstwo Leszka Bialego.
53. Ciekawostki Na apel papieza Honoriusza III o wyruszenie na krucjate do Ziemi Swietej, Leszek Bialy mial odpowiedziec w liscie: "Zlozony choroba, poplynac do Ziemi Swietej nie moge, zwlaszcza iz z powodu przypadlosci w nature ciala wymierzonej, ani wina, ani prostej wody pic nie moge, przyzwyczajonym tylko piwo wzglednie miód pic."
54. Przyczyna smierci ZABITY przez oddzial naslany przez namiestnika Pomorza, Swietopelka (Gdy Pomorzanie zaatakowali obóz, Leszek przebywal wraz z Henrykiem Brodatym w lazni. Zdolal jednak dosiasc konia. Napastnicy dopadli go we wsi Marcinkowo).
55. Miejsce pochówku Katedra w Krakowie
56. ur. 1161/66 zm. 18 VIII lub 3 X 1231 (Sroda Slaska) panowanie: 1202 - 1206, 1228 - 1231 "Okazywal wszystkim tak przystepna, tak ujmujaca, tak laskawa, tak slodka i mila, ufna zyczliwosc, ze - aby nie mniemano, iz ma w pogardzie bledy drugich - a jeszcze bardziej, izby sie nie zdawalo, ze jest zadufany we wlasnych przymiotach, wszystkim okazywal sie nadzwyczaj ludzkim." (Mistrza Wincentego Kronika Polska)
57. Wazniejsze wydarzenia za czasów Wladyslawa III Laskonogiego 1205 -Walki Wladyslawa Laskonogiego z Dunczykami na Pomorzu Zachodnim. -Spotkanie Wladyslawa Laskonogiego z królem Danii, Waldemarem II. -Zawarcie porozumienia pokojowego z Dania.
1218 -Uklad z Henrykiem Brodatym w Sadowlu. -Odzyskanie Ziemi Lubuskiej. -Wyprawa na ksiestwo kaliskie Wladyslawa Odonica -Zdobycie Kalisza. -Wygnanie Wladyslawa Odonica na Wegry.
Zatwierdzenie ukladu sadowelskiego przez papieza Honoriusza III. -1231 -Wyprawa Wladyslawa Laskonogiego i Henryka Brodatego na Wielkopolske. -Nieudane oblezenie Gniezna. -Zrzeczenie sie praw do tronu krakowskiego na korzysc Henryka Brodatego. -Smierc Wladyslawa III Laskonogiego w Srodzie Slaskiej.
58. Ciekawostki Ksiaze Wladyslaw byl czlowiekiem gleboko wierzacym we wrózby, przepowiednie, sily magiczne i wszelkie przesady. Wierzyl m.in., iz spotkanie mnicha przynosi nieszczescie, podobnie jak niespodziewane ujrzenie swini, badz odynca.
59. Przyczyna smierci i miejsce pochówku ZAMORDOWANY (Jak podaje francuski kronikarz-cysters Alberyk z Trois-Fontaines, ksiaze zostal zabity przez niemiecka mieszczke, która próbowal zgwalcic). KLASZTOR BENEDYKTYNÓW W KALISZU (prawodpodobna jest równiez teoria, iz ksiecia pochowano w Raciborzu).
60. Mieszko I Platonogi . 1131/32 zm. 16 V 1211 (Kraków) panowanie: 1210 - 1211
61. Wazniejsze wydarzenia za czasów Mieszka Platonogiego 1166 -Calkowite opanowanie Slaska przez Mieszka Platonogiego i Boleslawa Wysokiego -Podzial dzielnicy slaskiej miedzy synów Wladyslawa Wygnanca. -Objecie wladzy w ziemi raciborskiej przez Mieszka Platonogiego.
1195 -Uklad z Mieszkiem III -Bitwa nad Mozgawa.
1210 -Starania Mieszka Platonogiego w Rzymie o wznowienie zasady senioratu. -Wydanie przez papieza Innocentego III bulli nakazujacej przestrzegania zasady senioratu. -Synod w Borzykowej. -Przejecie wladzy w Krakowie przez Mieszka Platonogiego.
1211 -Smierc Mieszka I Platonogiego w Krakowie
62. Ciekawostki Ksiaze Mieszko Platonogi swój niezbyt atrakcyjny przydomek zawdzieczal widocznemu kalectwu. Spowodowane bylo ono zwichnieciem stawu biodrowego w czasie porodu, badz pózniejszym wypadkiem, lub choroba.
63. Przyczyna smierci Podeszly wiek ksiecia (ok. 80 lat) wskazuje raczej na naturalna przyczyne zgonu.
64. Miejsce pochówku KATEDRA W KRAKOWIE (zgodnie z informacja przekazana przez Jana Dlugosza).
65. ur. 1165/70 zm. 19 III 1238 (Krosno Odrzanskie) panowanie: 1228 - 1229, 1231 - 1238 "Nosil okragla tonsure i brode wprawdzie niezbyt dluga, ale z pomoca umiarkowanego przystrzygania przystojnie uformowana." (Zywot Sw. Jadwigi)
66. Wazniejsze wydarzenia za czasów Henryka I Brodatego 1225 -Przybycie Henryka Brodatego z wojskami do Krakowa. -Odwrót wojsk Henryka Brodatego z Malopolski. -Pojednanie Leszka Bialego z Henrykiem Brodatym nad Dlubnia.
1234 -Pokonanie Prusów w bitwie nad Dzierzgonia. -Wyprawa Henryka Brodatego na Wielkopolske. -Zrzeczenie sie przez Wladyslawa Odonica ziemi kaliskiej, ziemi rudzkiej, Sremu i Santoka na rzecz Henryka Brodatego.
1238 -Smierc Henryka I Brodatego w Krosnie Odrzanskim.
67. Ciekawostki W 1227 pod Gasawa Pomorzanie zaatakowali obóz Leszka Bialego i Henryka Brodatego. Ksiazeta przebywali wówczas w lazni. Leszek zdolal dosiasc konia i uciec - zostal zabity w poblizu wsi Marcinkowo - a na bezbronnego Henryka posypaly sie ciosy napastników. Na szczescie, rycerz Peregryn wlasnym cialem zaslonil lezacego juz ksiecia i upadajac nakryl go soba. Obydwaj zostali uznani za martwych i dzieki temu Henryk Brodaty, chociaz ciezko ranny, uratowal zycie.
68. Przyczyna smierci i miejsce pochówku NIEZNANA (wiadomo, iz byla to powazna choroba).
KOSCIÓL CYSTEREK W TRZEBNICY (ufundowany przez samego Henryka i Jadwige; obecnie bazylika Sw. Jadwigi; tuz po smierci zaistniala grozba, ze cialo ksiecia zostanie usuniete z grobu, poniewaz zmarl oblozony klatwa).
69. ur. 1187/88 zm. 30/31 VIII 1247 panowanie: 1229 - 1231, 1241 - 1243
70. Wazniejsze wydarzenia za czasów Konrada Mazowieckiego 1202 -Wydzielenie Mazowsza Konradowi po smierci Mieszka III Starego.
1222-1223 -Wyprawy chrystianizacyjne do Prus
1226 -Sprowadzenie z Wegier Zakonu Szpitala Najswietszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie (Krzyzaków).
1229 -Najazd Konrada Mazowieckiego na Wielkopolske. -Nieudane oblezenie Kalisza. -Zajecie ziemi leczycko-sieradzkiej. -Pojmanie Henryka Brodatego przez Konrada Mazowieckiego podczas zjazdu w Spytkowicach. -Zajecie ziemi sandomierskiej. -Uwolnienie Henryka Brodatego za cene jego rezygnacji z pretensji do Krakowa.
71. 1230 -Przywilej kruszwicki Konrada Mazowieckiego dla Zakonu Krzyzackiego. -Sporzadzenie przez Krzyzaków falsyfikatu nadania ziemi chelminskiej celem uzurpacji wladzy publicznej. -Rozpoczecie podboju Prus przez Zakon Krzyzacki.
1243 -Wypedzenie Konrada Mazowieckiego z Krakowa. -Pobicie Konrada Mazowieckiego przez stronników Boleslawa Wstydliwego w bitwie pod Suchodolem. -Ponowna nieudana wyprawa Konrada Mazowieckiego na Kraków.
1246 -Zerwanie ukladu pokojowego. -Wkroczenie do Malopolski. -Zwyciestwo nad wojskami Boleslawa Wstydliwego w bitwie pod Zaryszowem. -Nieudana próba zdobycia zamku krakowskiego.
1247 -Smierc Konrada I Mazowieckiego.
72. Ciekawostki Konrad belitosnie rozprawial sie ze swoimi przeciwnikami politycznymi: kazal uwiezic swego wojewode, Krystyna, a nastepnie wydrzec mu oczy i zamordowac. Jeden z glównych oskarzycieli wojewody, ksiadz Jan Czapla (bedacy ksiazecym kanclerzem), pomówiony o spisek, na rozkaz ksiecia bez sadu zostal poddany kilkudniowym torturom i powieszony. Gdy cialo zdjeto z szubienicy, chcac je pogrzebac, "ksiezna Agafia w szalonym gniewie odbiwszy je mnichom kazala je powiesic powtórnie na szubienicy naprzeciw kosciola katedralnego plockiego na zastraszajacy przyklad i zgroze". Incydent ten doprowadzil do nalozenia ekskomuniki na pare ksiazeca.
73. Miejsce pochówku Katedra w Plocku
74. ur. 1196/1204 zm. 9 IV 1241 (Legnica) panowanie: 1238 - 1241 "Najbardziej chrzescijanski wladca tej ziemi." (slowa legata papieskiego)
75. Wazniejsze wydarzenia za czasów Henryka II Poboznego 1228 -Walki z Konradem Mazowieckim.
1233 -Nieudana wyprawa na Wielkopolske. -Zawarcie porozumienia pokojowego z Wladyslawem Odonicem. -Wyprawa krzyzowa na Prusów.
1238 -Przejecie wladzy na Slasku, w Wielkopolsce i Malopolsce. -Zawarcie ugody z Wladyslawem Odonicem
1241 -Pierwszy najazd tatarski (mongolski) na Polske. -Zdobycie i spalenie Sandomierza przez Tatarów. -Kleski wojsk polskich w bitwach pod Wielkim Turskiem, Tarczkiem i Chmielnikiem. -Zdobycie Krakowa przez Tatarów. -Bitwa pod Legnica. -Smierc Henryka II Poboznego podczas bitwy.
76. Ciekawostki Henryk mial 6 palców u lewej stopy. Dzieki temu ksiezna Anna rozpoznala jego cialo na pobojowisku legnickim.
77. Przyczyna smierci Podczas bitwy pod Legnica Henryk zostal ugodzony dzida pod pacha. Mongolowie pojmali rannego ksiecia i przyprowadzili przed cialo zabitego w Sandomierzu ksiecia mongolskiego. Zmusili Henryka do przyklekniecia przed zwlokami, po czym SCIELI MU GLOWE.
78. Miejsce pochówku KOSCIÓL FRANCISZKANÓW WE WROCLAWIU
79. ur. 21 VI 1226 zm. 7 XII 1279 panowanie: 1243 - 1279 "Byl czlowiekiem czystym, skromnym, trzezwym, lagodnym, nie oddajacym nikomu zlem za zle." (Rocznik malopolski na rok 1279)
80. Wazniejsze wydarzenia za czasów Boleslawa Wstydliwego 1228 -Adopcja Boleslawa przez Wladyslawa Laskonogiego
1245 -Wsparcie wyprawy Roscislawa, kandydata wegierskiego na tron ksiestwa halickiego. -Porazka pod Jaroslawiem. -Zjazd pokojowy w Leczycy.
1251 -Odkrycie zlóz soli kamiennej w okolicy Wieliczki i Bochni.
1279 -Smierc Boleslawa V Wstydliwego
81. Ciekawostki W roku 1233 Konrad Mazowiecki zwabil na spotkanie Grzymislawe wraz z malym Boleslawem, po czym ograbil ja i wlasnorecznie pobil. Rozkazal uwiezic matke z synem w Czersku, a nastepnie w Sieciechowie. W obronie uwiezionych wystapil Henryk Brodaty. Wyslal Klemensa z Ruszczy z misja uwolnienia wiezniów. Dzieki pomocy opata z Sieciechowa Mikolaja z Galli, misja ratunkowa udala sie.
82. Miejsce pochówku KOSCIÓL FRANCISZKANÓW W KRAKOWIE (w kaplicy Bl. Salomei).
84. ur. 1240/42 zm. 30 IX 1288 (Kraków) panowanie: 1279 - 1288
85. Wazniejsze wydarzenia za czasów Leszka II Czarnego 1260 -Udzielenie wsparcia wojskowego Wegrom walczacym z Czechami. -Udzial w bitwie pod Kressenbrun.
ok. 1261 -Bunt Leszka Czarnego i Siemomysla przeciwko Kazimierzowi Konradowicowi. -Przejecie ziemi leczycko-sieradzkiej przez Leszka Czarnego.
1280 -Najazd ksiecia halickiego, Lwa Danilowicza, wspomaganego przez Tatarów i Jacwiegów na ziemie sandomierska i lubelska. -Nieudane oblezenie Sandomierza przez wojska Lwa Danilowicza. -Zwyciestwo Leszka Czarnego w bitwie pod Goslicami. -Odwetowa wyprawa na Rus. -Zdobycie i spalenie Przeworska.
1283 -Najazd litewski na ziemie sandomierska. -Zwyciestwo wojsk Leszka Czarnego nad Litwinami w bitwie nieopodal wsi Rowiny. -Pojawienie sie zagrozenia ze strony Krzyzaków po podbiciu przez nich Prus. -Lokacja Wielunia na prawie magdeburskim.
86. 1285 -Zawarcie sojuszu z Wladyslawem IV, królem Wegier. -Bunt przeciwko Leszkowi Czarnemu. -Zajecie Sandomierza przez Konrada II czerskiego. -Najazd Henryka Probusa. -Uzyskanie przez Leszka wsparcia wegierskiego. -Pokonanie buntowników w bitwie pod Bogucicami nad Raba. -Odparcie najazdu litewskiego na ziemie lubelska.
1287 -Lokacja Brzeznicy na prawie magdeburskim. -Najazd Tatarów na Malopolske. -Udana obrona Krakowa i Sandomierza. -Ucieczka Leszka Czarnego na Wegry
1288 -Opuszczenie ksiestwa krakowsko-sandomierskiego przez Tatarów. -Przywilej dla opactwa Benedyktynów w Tyncu. -Smierc Leszka II Czarnego w Krakowie
87. Ciekawostki W roku 1271 Gryfina, zona Leszka Czarnego, publicznie (na zjezdzie rycerstwa ziemi sieradzkiej) zarzucila mezowi niemoc i ozieblosc seksualna. Zdjela nawet czepek, którym zwykly okrywac glowe mezatki; zaczela zachowywac sie jak panna i chodzila z odkryta glowa. Dzieki mediacji Boleslawa Wstydliwego konflikt miedzy malzonkami zakonczyl sie.
88. Miejsce pochówku KOSCIÓL DOMINIKANÓW W KRAKOWIE
89. ur. 1257/58 zm. IV 1290 (Wroclaw) panowanie: 1288 - 1290
90. Wazniejsze wydarzenia za czasów Henryka Probusa 1277 -Porwanie Henryka Probusa przez Boleslawa Rogatke -Odwetowa wyprawa Henryka Glogowskiego, Konrada II, Przemka i Przemysla II na rzecz porwanego. -Zwyciestwo wojsk legnickich (dowodzonych przez Henryka Otylego) pod Stolcem. -Przekazanie Boleslawowi Rogatce zachodniego pasa ziemi wroclawskiej ze Sroda Slaska i Strzegomiem. -Uwolnienie Henryka Probusa przez Boleslawa Rogatke.
1285 -Najazd na ziemie Leszka Czarnego-Nalozenie klatwy na Henryka Probusa przez arcybiskupa gnieznienskiego Jakuba Swinke.
1289 -Bitwa pod Siewierzem-Nieudane oblezenie zamku wawelskiego przez Wladyslawa Lokietka. -Odzyskanie wladzy w Krakowie przez Henryka Probusa.
1290 -Przywilej na rzecz biskupstwa wroclawskiego. -Starania Henryka Probusa o korone polska. -Zapisanie przed smiercia ziemi krakowskiej i sandomierskiej Przemyslowi II, ksiestwa wroclawskiego Henrykowi Glogowskiemu a ziemi klodzkiej - Przemyslidom. -Smierc Henryka IV Probusa we Wroclawiu.
91. Ciekawostki Henryk IV byl wielkim milosnikiem zachodnioeuropejskiej kultury dworskiej: slynna miniatura z tzw. Kodeksu z Manesee ukazuje go jako zwyciezce turnieju rycerskiego. Przypisuje sie równiez ksieciu autorstwo kilku wierszy milosnych napisanych w jezyku górnoniemieckim.
92. Przyczyna smierci i miejsce pochówku PRAWDOPODOBNIE OTRUTY (przez wlasnego lekarza, który mial podac ksieciu trucizne w jedzeniu).
KOSCIÓL SW. KRZYZA WE WROCLAWIU (ufundowany przez Henryka Probusa 11 stycznia 1288 roku na pamiatke zakonczenia konfliktu z biskupem Tomaszem II; w gotyckim grobowcu, znajdujacym sie obecnie w Muzeum Narodowym we Wroclawiu).
93. ur. 14 X 1257 zm. 8 II 1296 (Rogozno)
rzady (KSIESTWO POZNANSKIE): 1273 - 1279 rzady (WIELKOPOLSKA): 1279 - 1295 rzady (KRAKÓW): 1290 - 1291 rzady (POMORZE GDANSKIE): 1294 - 1295 panowanie (KRÓLESTWO POLSKIE): 1295 - 1296
94. Wazniejsze wydarzenia za czasów Przemysla II 1273 -Objecie samodzielnych rzadów w Poznaniu przez Przemysla II. -Malzenstwo z Ludgarda, córka Henryka I Pielgrzyma, ksiecia Meklemburgii. -Poczatek sojuszu wielkopolsko-zachodniopomorskiego przeciwko Brandenburgii. -Zawarcie sojuszu z Henrykiem IV.
1284 -Zjazd w Sieradzu z Leszkiem Czarnym. -Spisek rodu Zarembów przeciwko Przemyslowi II. -Wydanie przez spiskowców w rece Henryka IV Rudy i Kalisza. -Nieudana próba zbrojnego odzyskania Kalisza przez Przemysla II. -Pertraktacje z Henrykiem IV . -Zwrot Kalisza Przemyslowi II w zamian za przekazanie Henrykowi IV grodów w Oloboku i Rudzie. -Wiec wielkopolsko-pomorski w Nakle. -Zlozenie przysiegi wiernosci Przemyslowi II przez szlachte pomorska.
1295 -Koronacja Przemysla II w katedrze gnieznienskiej. -Podróz na Pomorze Gdanskie.
1296 -Zamordowanie Przemysla II w Rogoznie na zlecenie Brandenburczyków.
95. Ciekawostki Jan Dlugosz w swej kronice oskarzyl Przemysla o to, iz z jego polecenia zamordowano Ludgarde. Powodem miala byc jej bezplodnosc. Nie mozna wykluczyc takiej mozliwosci, jednak malzenstwo z Ludgarda bylo Przemyslowi potrzebne - umacnialo jego zwiazek z Pomorzem Zachodnim i Meklemburgia przeciwko Brandenburgii. Zabójstwo zony byloby wiec niewskazane zarówno z moralnego jak i politycznego punktu widzenia.
96. Przyczyna smierci ZASZTYLETOWANY przez Pomorzanina Jakuba Kaszube (Przemysl mial zostac porwany do Brandenburgii, ale skromne straze królewskie wdaly sie w walke z napastnikami. W walce tej ciezko raniono Przemysla, po czym uprowadzono go. Z powodu rozleglej rany i uplywu krwi, nie mógl utrzymac sie w siodle i opóznial ucieczke. Napastnicy dobili go i porzucili cialo we wsi Sierniki).
97. Miejsce pochówku KATEDRA W POZNANIU (w kaplicy Sw. Stanislawa Meczennika).
98. ur. 17 IX 1260 zm. 2 III 1333 (Kraków) panowanie: 1305 - 1333 "Acz byl pan wzrostu malego, ale serca wielkiego." (Kronika wszystkiego swiata Bielskiego)
99. Pieczec majestatyczna i herby
100. Wazniejsze wydarzenia za czasów Wladyslawa Lokietka 1275 -Przejecie wladzy w ziemi brzesko-kujawskiej przez Wladyslawa Lokietka i Kazimierza
1289 -Bitwa pod Siewierzem. -Nieudane oblezenie zamku wawelskiego przez Wladyslawa Lokietka. -Odzyskanie wladzy w Krakowie przez Henryka Probusa. -Przejecie ziemi sandomierskiej przez Wladyslawa Lokietka.
1292 -Wyprawa Waclawa II przeciw Wladyslawowi Lokietkowi. -Zajecie Sandomierza przez Waclawa II. -Oblezenie Sieradza. -Zlozenie holdu lennego Waclawowi II przez Wladyslawa Lokietka, ksiecia kujawskiego Kazimierza i Boleslawa plockiego. -Zrzeczenie sie przez Wladyslawa Lokietka roszczen do ziemi krakowskiej i sandomierskiej na rzecz Waclawa II.
101. 1296 -Porozumienie z Henrykiem Glogowskim w Krzywiniu. -Przejecie ksiestwa kaliskiego, srodkowej czesci ksiestwa poznanskiego (z Poznaniem) i Pomorza Gdanskiego przez Wladyslawa Lokietka.
1297 -Wyprawy przeciwko Henrykowi Glogowskiemu . -Zrzeczenie sie Malopolski przez Wladyslawa Lokietka na korzysc Waclawa II.
1316 -Wyprawa Wladyslawa Lokietka przeciwko Brandenburgii. -Odwetowa wyprawa brandenburska na Polske.
1320 -Koronacja Wladyslawa I Lokietka w Krakowie. -Sojusz polsko-wegierski.
1323 -Zawarcie traktatu pokojowego z Konradem w Krakowie. -Polsko-wegierska wyprawa na Rus Halicko-Wlodzimierska. -Objecie tronu ksiestwa halicko-wlodzimierskiego przez Boleslawa Trojdenowica jako Jerzy II.
1325 -Przymierze polsko-litewskie przeciw Krzyzakom.
102. 1327 -Odrzucenie przez ksiazat mazowieckich wezwania do zlozenia holdu Wladyslawowi Lokietkowi. -Najazd wojsk Wladyslawa Lokietka na ksiestwo plockie. -Zdobycie i spalenie Plocka. -Najazd wojsk Wladyslawa Lokietka na ziemie sochaczewska. -Nieudane oblezenie Gostynina. -Wyparcie wojsk Wladyslawa Lokietka z Mazowsza przez Krzyzaków. -Najazd czeski na Malopolske. -Nieudane oblezenie Krakowa przez wojska czeskie. -Wycofanie sie wojsk czeskich z Malopolski wobec grozby ataku wegierskiego na Czechy. -Narzucenie zwierzchnosci lennej ksiazetom górnoslaskim przez króla Czech, Jana Luksemburskiego.
1330 -Wyprawa przeciwko Zakonowi Krzyzackiemu. -Nieudana próba zdobycia Dobrzynia. -Wkroczenie Wladyslawa Lokietka do ziemi chelminskiej. -Rozejm polsko-krzyzacki. -Lokacja Tarnowa na prawie magdeburskim.
1331 -Wiec w Checinach. -Porazka wojsk polskich pod Pyzdrami nad Warta. -Zdobycie Gniezna przez Krzyzaków. -Porazka wojsk polskich w bitwie pod Koninem. -Zdobycie Radziejowa przez Krzyzaków. -Bitwa pod Plowicami.
1333 -Zaburzenia wsród tkaczy i biedoty miejskiej we Wroclawiu. -Rozejm z Zakonem Krzyzackim. -Smierc Wladyslawa I Lokietka w Krakowie.
103. Ciekawostki soczewica, mlyn, miele oraz kolo - niepoprawne wypowiedzenie tych slów oznaczalo uznanie za Niemca i wygnanie z Krakowa (lub inna ciezsza kare). Specyficzna ta metode zastosowal Wladyslaw Lokietek w 1312 roku, po stlumieniu "buntu wójta Alberta".
104. Przyczyna smierci i miejsce pochówku Prawdopodobnie ATAK PARALIZU.
KATEDRA W KRAKOWIE (w gotyckim grobowcu z piaskowca powstalym w latach 1341-46).
105. ur. 30 IV 1310 (Kowal k. Wloclawka) zm. 5 XI 1370 (Kraków) panowanie: 1333 - 1370
106. Wazniejsze wydarzenia za czasów Kazimierza III Wielkiego 1329 -Polska wyprawa na ziemie chelminska. -Wyjazd Kazimierza na Wegry w celu sklonienia króla Karola Roberta do udzielenia pomocy przeciwko Krzyzakom.
1331 -Wiec w Checinach. -Objecie namiestnictwa w Wielkopolsce i na Kujawach przez Kazimierza. -Najazd krzyzacki. -Porazka wojsk polskich w bitwie pod Koninem. -Zdobycie Radziejowa przez Krzyzaków. -Bitwa pod Plowcami
1333 -Rozejm z Zakonem Krzyzackim. -Przejecie wladzy w Polsce przez Kazimierza III. -Koronacja Kazimierza III w katedrze wawelskiej.
1335 -Zalozenie miasta Kazimierz pod Krakowem. -Przymierze w Chojnie z Ludwikiem Wittelsbachem, margrabia brandenburskim. -Poczatek rokowan z Janem Luksemburskim. -Fiasko wstepnych rozmów w Trenczynie, wobec wysokich zadan strony czeskiej. -Zjazd wyszehradzki. -Wykupienie od Jana Luksemburskiego jego uzurpowanych praw do korony polskiej. -Przylaczenie ziemi wielunskiej (z Boleslawcem) do Polski. -Wlaczenie ksiestwa wroclawskiego do Czech.
107. 1343 -Sojusz o charakterze antykrzyzackim z ksiazetami zachodniopomorskimi: Boguslawem V, Barnimem IV i Warcislawem IV. -Pokój wieczysty z Krzyzakami w Kaliszu. -Utrata Pomorza Gdanskiego na rzecz Zakonu Krzyzackiego. -Powrót Kujaw i ziemi dobrzynskiej do Polski. -Wyprawa przeciwko Henrykowi Zelaznemu, Konradowi I Olesnickiemu i Janowi Scinawskiemu. -Porazka pod Olesnica w bitwie z wojskami Konrada. -Zajecie Wschowy. -Zdobycie i spalenie Scinawy. -Zawarcie ukladu pokojowego z Henrykiem, Konradem i Janem.
1349 -Wyprawa Kazimierza Wielkiego na Rus. -Opanowanie Rusi Halicko-Wlodzimierskiej (bez Lucka) przez wojska polskie.
1355 -Polsko-wegiersko-czeska wyprawa na Rus. -Zdobycie Rusi Wlodzimierskiej przez Kazimierza Wielkiego. -Smierc Kazimierza I warszawskiego. -Hold lenny SiemowitaIII w Kaliszu. -Nadanie lenna w postaci ziemi warszawskiej, Ciechanowa, Sochaczewa, Wiskitki, Nowogrodu i Nowego Dworu Siemowitowi III-Traktat sukcesyjny w Budzie z Ludwikiem Andegawenskim Przywilej Budzinski Ludwika Andegawenskiego. 1364 -Krakowski zjazd monarchów. -Zalozenie Akademii Krakowskiej. -Smierc Krystyny Rokiczany.
1370 -Smierc Kazimierza III Wielkiego w Krakowie.
108. Ciekawostki Zima 1329 roku Kazimierz wyjechal na Wegry na dwór Karola Roberta i swej siostry Elzbiety Lokietkówny w celu sklonienia króla do udzielenia pomocy przeciwko Krzyzakom. Spodobala mu sie urodziwa dworzanka, Klara Zach, która jednak odrzucila jego zaloty. Kazimierz udal wówczas chorego, a królowa Elzbieta widzac iz "to choroba nie ciala, lecz serca", wyrzucila sluzbe z komnaty i wezwala Klare, po czym sama odeszla, niejako pozwalajac Kazimierzowi, aby ja zgwalcil. Gdy Klara wyjawila wszystko swemu ojcu, Felicjanowi, ten zebral pacholków oraz swych synów i wyruszyl do króla Karola Roberta. Gdy wpadli do komnaty, w której królewska para i królewicze jedli obiad, Felicjan wyjal ukryty miecz i zaatakowal króla. Mylnie sadzil iz to on byl glównym winowajca zhanbienia Klary. Zranil go jednak niegroznie. Królowej Elzbiecie obcial 4 palce u reki. Dworzanom udalo sie zabic rozsierdzonego Felicjana. Karol Robert wpadl w gniew. Nakazal stracic w okrutny sposób wszystkich czlonków rodziny Zachów, bez wyjatku... Klarze obcieto nos, wargi i palce u rak i wozono ja po calych Wegrzech ku przestrodze, az w koncu stracono.
109. Przyczyna smierci i miejsce pochówku KRUPOWE ZAPALENIE PLUC.
KATEDRA W KRAKOWIE (z prawej strony katedry w gotyckim grobowcu ufundowanym przez Ludwika Andegawenskiego lub Elzbiete Lokietkówne).
110. ur. ok. 1351 zm. 1 VI 1434 (Gródek) panowanie: 1386 - 1434 "Wzrostu byl mizernego, twarzy sciaglej, chudej, u brody nieco zwezonej. Glowe mial mala, prawie calkiem lysa, oczy czarne i male, niestatecznego wejrzenia i ciagle biegajace. Uszy duze, glos gruby, mowe predka, kibic ksztaltna, lecz szczupla, szyje dluga." (Jana Dlugosza Kanonika Krakowskiego Dziejów Polski ksiag dwanascie)
111. Wazniejsze wydarzenia za czasów Wladyslawa II Jagielly 1385 -Pertraktacje polsko-litewskie, zakonczone ukladem w Krewie w sprawie unii 1386 -Zjazd szlachty w Lublinie. -Powolanie Jagielly na tron polski. -Chrzest Jagielly, przyjmujacego imie Wladyslaw. -Malzenstwo z Jadwiga Andegawenska . -Koronacja Wladyslawa Jagielly na króla Polski. -Wyjazd Wladyslawa Jagielly na Litwe w celu przeprowadzenia chrystianizacji kraju.
1387 -Chrzest Litwy. -Fundacja biskupstwa dla Litwy w Wilnie. -Przywilej Gwinejski na rzecz bojarstwa litewskiego. -Lokacja Wilna na prawie magdeburskim. -Przylaczenie Polocka do Litwy. -Powierzenie zarzadu Litwy Skirgielle przez Wladyslawa Jagielle. -Wyprawa Jadwigi Andegawenskiej na Rus Halicka. -Wcielenie Rusi Halickiej do Korony. -Hold lenny hospodara moldawskiego Piotra I we Lwowie
112. 1409 -Wybuch antykrzyzackiego powstania na Zmudzi. -Poczatek wojny z Zakonem Krzyzackim. -Zajecie ziemi dobrzynskiej przez Krzyzaków. -Zdobycie Bydgoszczy przez wojska krzyzackie. -Odbicie Bydgoszczy z rak krzyzackich. -Zawarcie rozejmu z Zakonem Krzyzackim. -Wlaczenie biskupstwa wilenskiego w sklad metropolii gnieznienskiej. -Zjazd z Witoldem w Brzesciu Litewskim.
1410 -Bojkot stronniczego werdyktu rozjemczego króla Czech, Waclawa Luksemburskiego przez strone polska i litewska. -Wypowiedzenie wojny przez króla Wegier, Zygmunta Luksemburskiego. -Wkroczenie polaczonych sil polsko-litewsko-rusko-tatarskich do panstwa zakonnego w okolicy Lidzbarka Warminskiego. -Zdobycie Dabrówna przez sily sprzymierzonych. -Bitwa pod Grunwaldem. -Nieudana próba zdobycia Malborka. -Zwyciestwo nad Krzyzakami w bitwie pod Koronowem. -Zajecie ziemi sadeckiej przez Zygmunta Luksemburskiego. -Wyparcie Wegrów z Sadecczyzny.
1412 -Pokojowy zjazd polsko-wegierski w Lubowli na Spiszu. -Podzial gospodarstwa moldawskiego na polska i wegierska strefe wplywów
1413 -Unia w Horodle. -Przywilej lokacyjny dla miasta Ujscia.
113. 1419 -Kolejna wojna z Zakonem Krzyzackim. -Zawarcie antykrzyzackiego sojuszu z królem panstw skandynawskich Erykiem. -Kodyfikacja prawa dla ziemi leczyckiej. -Porazenie Wladyslawa Jagielly przez piorun.
1420 -Rozejm polsko-krzyzacki. -Zerwanie traktatu lubowelskiego. -Statuty synodalne arcybiskupa Mikolaja Traby. -Propozycja husytów czeskich objecia przez Wladyslawa Jagielle tronu czeskiego
1430 -Zjazd w Jedlnej. -Przywilej jedlnenski. -Przylaczenie zachodniego Podola (z Kamiencem) do Polski. -Smierc Witolda. -Mianowanie przez Wladyslawa Jagielle Swidrygielly jako nastepcy Witolda.
1432 -Zjazd w Sieradzu. -Uznanie dziedzicznych praw synów królewskich do tronu. -Zawarcie przymierza z ksieciem slupskim, Boguslawem IX. -Fiasko rozmów pokojowych ze Swidrygiella. -Nieudany zamach na Swidrygielle. -Ucieczka Swidrygielly. -Przejecie tronu wielkoksiazecego litewskiego przez Zygmunta Kiejstutowicza. -Unia w Grodnie. -Lokacja Lucka na prawie magdeburskim.
1434 -Uznanie przez Wladyslawa Jagielle wyniesienia na tron wielkoksiazecy Zygmunta Kiejstutowicza. -Przywilej lokacyjny dla miasta Wlodzimierza. -Smierc Wladyslawa II Jagielly w Gródku.
114. Ciekawostki Wladyslaw Jagiello mial kilka nawyków, które zadziwialy ówczesnych, np. zaraz po tym gdy wstawal, kilka godzin spedzal w toalecie. Mial byc wtedy bardziej przystepny i wielu zalatwialo rózne sprawy. Król kapal sie codziennie. Inna jego cecha byla poboznosc: kilka razy dziennie uczestniczyl we Mszach Sw., co nawet w sredniowieczu uznawane bylo za rzecz niezwykla. Ulubionym zajeciem króla byly lowy. Swojej pasji oddawal sie z wielka wytrwaloscia. Podobno jego inna pasja byl... sen. Gdy nie przebywal na polowaniu, to nie lubil zbyt wczesnie wstawac.
115. Przyczyna smierci i miejsce pochówku WYZIEBIENIE ORGANIZMU (sedziwy król nabawil sie go w nocy w lesie, sluchajac spiewu slowika).
KATEDRA W KRAKOWIE (w grobowcu z czerwonego marmuru wegierskiego ufundowanym ok. roku 1440).
116. ur. 30 X 1424 (Kraków) zm. 10 XI 1444 (Warna) panowanie: 1434 - 1444 "Byl król Wladyslaw urody sredniej, czarnych wlosów i oczu, wdzieczny na wejrzeniu, sniadej plci i oblicza." (Kronika wszystkiego swiata Bielskiego)
117. Wazniejsze wydarzenia za czasów Wladyslawa III Warnenczyka 1427 -Zjazd ruskiej szlachty w Haliczu. -Uznanie Wladyslawa nastepca tronu.
1434 -Koronacja Wladyslawa III. -Nieudana próba przekazania rzadów opiekunczo-regencyjnych Siemowitowi IV Mazowieckiemu przez opozycje.
1435 -Zwyciestwo wojsk polsko-litewskich nad silami Swidrygielly, Krzyzaków, Zakonu Inflanckiego i Tatarów pod Wilkomierzem nad Swieta. -Zlozenie holdu Wladyslawowi III przez wojewode moldawskiego Eliasza. -Pokój w Brzesciu Kujawskim konczacy dwuletnia wojne w Krzyzakami.
1437 -Uklad polsko-litewski w Grodnie. -Potwierdzenie zwierzchnictwa Polski nad Wielkim Ksiestwem Litewskim. -Zawiazanie konfederacji w Sieradzu przeciwko rzadom biskupa Zbigniewa Olesnickiego i moznowladztwa.
1444 -Zwyciestwo Wegrów nad wojskami tureckimi w bitwie w wawozie Kunowica. -Wegiersko-turecki traktat pokojowy w Szegedynie. -Uniewaznienie pokoju z Turcja przez Wladyslawa III. -Ponowna wyprawa przeciwko Turkom. -Zdobycie Widynia, Szumenu i Prowadii przez wojska Wladyslawa III. -Bitwa pod Warna. -Smierc Wladyslawa III podczas bitwy.
118. Ciekawostki 20 III 1440 roku zginal z rak spiskowców, kniaziów i wojewodów litewskich, Zygmunt Kiejstutowicz, wielki ksiaze litewski. Sprawa wyboru jego nastepcy okazala sie problematyczna. Litwini podzielili sie na trzy obozy: zwolenników syna zabitego ksiecia, Michala, stronników Swidrygielly (jednego z braci Jagielly) oraz tych, którzy opowiadali sie za kandydatura jednego z synów Jagielly. Wobec grozby wojny domowej na Litwie (Michal zbieral sily do przejecia wladzy), na tronie wielkoksiazecym zdecydowal sie zasiasc Wladyslaw III. Nie mógl wyruszyc na Litwe osobiscie, poniewaz udal sie po korone wegierska. Mianowal swym oficjalnym namiestnikiem brata, Kazimierza. Litwini przekreslili jednak wszelkie poprzednie ustalenia i miast namiestnikiem uczynili 13-letniego Kazimierza wielkim ksieciem. Wladyslaw III, zaprzatniety sprawami wegierskimi, zaakceptowal ten stan rzeczy.
119. Przyczyna smierci i miejsce pochówku Podczas bitwy pod Warna GLOWE KRÓLOWI UCIAL JANCZAR o imieniu Chodza Chyzyr.
BRAK (w katedrze krakowskiej znajduje sie symboliczny pusty grobowiec; w 1935 roku w Warnie powstalo mauzoleum Wladyslawa III).
120. ur. 29 XI 1427 (Kraków) zm. 7 VI 1492 (Grodno) panowanie: 1447 - 1492 "Byl zas król Kazimierz wysokiego wzrostu; od przodu glosy do jej szczytu calkiem lysy; o twarzy podluznej i chudej; mówil sepleniac; od wczesnego dziecinstwa do starosci zycia zawsze mysliwy i ptasznik." (Chronica Polonorum Macieja Miechowity)
121. Wazniejsze wydarzenia za czasów Kazimierza IV Jagiellonczyka 1447 -Koronacja Kazimierza Jagiellonczyka. -Odnowienie unii personalnej. -Zjazd w Piotrkowie. -Odmowa Kazimierza Jagiellonczyka potwierdzenia praw i przywilejów stanowych. -Przywilej wilenski na rzecz bojarstwa litewskiego.
1460 -Odbicie Malborka z rak krzyzackich. -Polsko-czeski zjazd w Bytomiu. -Zawarcie umowy o przyjaznych stosunkach z Czechami. -Spór o obsade biskupstwa krakowskiego. -Wprowadzenie zasady powolywania dostojników koscielnych jedynie przy uzyskaniu akceptacji króla. -Ofensywa krzyzacka na Pomorzu i w ziemi chelminskiej. -Porazka sil gdanskich w starciu pod Pruszczem. -Przekazanie okregów Leborka i Bytowa Krzyzakom przez Eryka II. -Powolywanie sie na rozkaz Kazimierza Jagiellonczyka podczas wydawania listów kaperskich (patentów) przez rade miejska Gdanska.
1471 -Najazd Tatarów krymskich na Podole. -Smierc Jerzego z Podiebradu. -Powolanie Wladyslawa Jagiellonczyka na tron czeski. -Przybycie poselstwa wegierskiego ofiarujacego korone Kazimierzowi. -Wojna o Czechy i Slask z Maciejem Korwinem, królem Wegier. -Nieudana próba usuniecia Macieja Korwina z Wegier. -Odwetowy najazd wegierski na Malopolske.
122. 1478 -Wkroczenie wojsk Kazimierza Jagiellonczyka na Warmie. -Poczatek polsko-krzyzackiej "wojny popiej" - konfliktu o obsade biskupstwa warminskiego. -Zajecie Starogardu Chelminskiego, Chelmna i Brodnicy przez wojska krzyzackie. -Sejm litewski w Brzesciu. -Zadanie szlachty litewskiej powierzenia zarzadu Wielkiego Ksiestwa Litewskiego jednemu z królewskich synów. -Zawarcie przez Macieja Korwina ugody z Wladyslawem Jagiellonczykiem w Brnie. -Ugoda z Maciejem Korwinem w Wyszehradzie.
1479 -Zdobycie Kwidzynia przez wojska polskie. -Ukorzenie sie biskupa Mikolaja Tungena przed królem w Piotrkowie. -Zatwierdzenie Mikolaja Tungena na stanowisku biskupa warminskiego. -Hold wielkiego mistrza krzyzackiego, Marcina Truchsessa w Nowym Korczynie. -Zakonczenie "wojny popiej". -Traktat pokojowy w Olomuncu pomiedzy Wladyslawem Jagiellonczykiem i Maciejem Korwinem. -Polsko-wegierski pokój w Budzie. -Wyjazd Kazimierza Jagiellonczyka na Litwe.
1492 -Smierc Kazimierza IV Jagiellonczyka w Grodnie
123. Ciekawostki W 1473 roku kaprowie gdanscy (dzialajacy na Baltyku przy poparciu Kazimierza Jagiellonczyka) zdobyli wspanialy lup: tryptyk oltarzowy ze scena Sadu Ostatecznego autorstwa Hansa Memlinga. Kaprowie ofiarowali swa zdobycz gdanskiej katedrze Najswietszej Marii Panny.
124. Przyczyna smierci i miejsce pochówku DUR BRZUSZNY (objawiajacy sie dokuczliwymi biegunkami oraz puchlina nóg, wskutek odbialczenia).
KATEDRA W KRAKOWIE (w kaplicy Sw. Krzyza, w grobowcu z czerwonego marmuru, dluta Wita Stwosza oraz Jorga Hubera z Pasawy).
125. ur. 3 X 1458 (Kraków) zm. 4 III 1484 (Grodno) rzady namiestnicze w Polsce: 1481 - 1483
126. Wazniejsze wydarzenia za czasów Kazimierza Swietego 1467 -Oddanie Kazimierza do szkoly Jana Dlugosza.
1483 -Powrót Kazimierza IV Jagiellonczyka do Korony
1484 -Smierc Kazimierza w Grodnie
127. Przyczyna smierci i miejsce pochówku GRUZLICA (zródla koscielne informuja, iz choroba byla wynikiem komplikacji seksualnych).
KATEDRA W WILNIE (od 1636 roku w kaplicy pod wlasnym wezwaniem; w latach 1953-1991 szczatki królewicza przebywaly w kosciele Sw. Piotra i Pawla na Antokolu).
128. ur. 27 XII 1459 (Kraków) zm. 17 VI 1501 (Torun) panowanie: 1492 - 1501 "Byl wysokiego wzrostu, oczu piwnych, na twarzy z pewnym wyrzutem i wysiekiem. Tegi, koscisty i silny, okolo piersi, rak i nóg gestszym, na glowie rzadkim wlosem okryty." (Chronica Polonorum Macieja Miechowity)
129. Wazniejsze wydarzenia za czasów Jana Olbrachta 1467 -Oddanie Jana Olbrachta do szkoly Jana Dlugosza.
1490 -Smierc króla Wegier, Macieja Korwina. -Elekcja Jana Olbrachta na tron wegierski. -Uniewaznienie aktu elekcji przez Stefana Batorego, wojewode siedmiogrodzkiego. -Objecie tronu wegierskiego przez Wladyslawa Jagiellonczyka. -Poczatek konfliktu z Wladyslawem Jagiellonczykiem. -Zajecie Preszowa przez Jana Olbrachta. -Nieudane oblezenie Koszyc.
1491 -Sejm w Koszycach. -Utrzymanie korony wegierskiej przez Wladyslawa Jagiellonczyka. -Objecie przez Jana Olbrachta ksiestwa glogowskiego. -Zerwanie umowy koszyckiej. -Najazd na Wegry.
1492 -Rozbicie wojsk Jana Olbrachta w bitwie pod Preszowem. -Powrót Jana Olbrachta do Polski.. -Sejm litewski w Wilnie. -Zerwanie personalnej unii polsko-litewskiej. -Sejm w Piotrkowie. -Elekcja Jana Olbrachta na tron polski. -Koronacja Jana Olbrachta w katedrze wawelskiej. -Zwolnienie mieszkanców Krakowa z oplat na rzecz panstwa. -Zawarcie w Budzie przymierza z Wladyslawem Jagiellonczykiem.
1501 -Smierc Jana I Olbrachta w Toruniu
130. Ciekawostki Jan Olbracht byl ostatnim Jagiellonem na polskim tronie, który osobiscie uczestniczyl w bitwach. Jego nastepcy wyreczali sie swoimi hetmanami.
131. Przyczyna smierci i miejsce pochówku PARALIZ (spowodowany przez nagly atak goraczki; Fryderyk Papée przypuszczal, ze powodem mogla byc choroba weneryczna).
KATEDRA W KRAKOWIE (w kaplicy Bozego Ciala, w grobowcu z czerwonego marmuru).
132. zm. 19 VIII 1506 (Wilno) panowanie: 1501 - 1506 "Mial tedy Aleksander wzrost sredni, twarz pociagla, wlosy przyczerniejsze, plecy rozrosle, sile duza ale zas dowcip przytepniejszy i dlategoz byl milczacym." (Kronika Polska Marcina Kromera Biskupa Warminskiego Ksiag XXX)
133. Wazniejsze wydarzenia za czasów Aleksandra I Jagiellonczyka 1485 -Sejm ziem pruskich w Toruniu. -Hold lenny hospodara moldawskiego, Stefana Wielkiego w Kolomyi. -Wyprawa do Moldawii. -Nieudana próba odzyskania portów czarnomorskich
1492 -Elekcja Aleksandra Jagiellonczyka na tron wielkoksiazecy litewski. -Przywilej wilenski dla szlachty litewskiej. -Zerwanie personalnej unii polsko-litewskiej.
1500 -Najazdy tatarskie na Kijowszczyzne. -Wybuch wojny litewsko-moskiewskiej. -Zajecie Branska i Putywla przez Moskwe. -Porazka wojsk litewskich Konstantego Ostrogskiego w bitwie pod Wiedrosza. -Zawarcie antyhabsburskiego przymierza z Francja.
134. 1501 -Sejm w Piotrkowie. -Elekcja Aleksandra Jagiellonczyka na tron polski. -Sejm w Mielniku. -Unia mielnicka -Przywilej mielnicki. -Lokacja Mielnika na prawie magdeburskim. -Przywilej lokacyjny dla miasta Bielska Podlaskiego. -Koronacja Aleksandra Jagiellonczyka w katedrze wawelskiej. -Rozbicie wojsk litewskich pod Mscislawiem przez oddzialy moskiewskie.
1504 -Wyznaczenie Zygmunta na namiestnika Luzyc. -Sejm w Piotrkowie. -Uchwalenie podatku czynszowego. -Potwierdzenie przywileju na rzecz duchowienstwa ruskiego. -"Ordynacja pruska". -Uregulowanie stosunków polsko-pruskich. -Rozszerzenie uprawnien i wzrost roli starosty malborskiego. -Potwierdzenie przywilejów pruskich.
1506 -Sejm w Lublinie. -Przekazanie wladzy w Polsce na czas wyjazdu na Litwe kasztelanowi krakowskiemu, Spytkowi z Jaroslawia. -Uporzadkowanie przepisów dotyczacych pospolitego ruszenia. -Zatwierdzenie "Statutu Laskiego" - zbioru praw obowiazujacych w panstwie. -Zwyciestwo wojsk litewskich pod dowództwem Michala Glinskiego nad Tatarami pod Kleckiem. -Smierc Aleksandra I Jagiellonczyka w Wilnie.
135. Ciekawostki W 1505 roku na polecenie króla kanclerz Jan Laski wydal pierwsza (i jedyna do rozbiorów) kompilacje prawa obowiazujacego w panstwie - tzw. Statut Laskiego. W roku nastepnym Aleksander zatwierdzil ów statut i nakazal przeslac jego kopie do wszystkich sadów.
136. Przyczyna smierci i miejsce pochówku OGÓLNE OSLABIENIE ORGANIZMU PO PRZEBYTYM WYLEWIE (w czerwcu 1505 roku Aleksander zostal nawet czasowo sparalizowany, zapewne wskutek zaawansowanego syfilisu).
KATEDRA W WILNIE (planowano wprawdzie przeniesienie ciala króla do Krakowa, lecz zwloki zaginely w 1655 roku; odnaleziono je podczas renowacji katedry w 1931 roku i ponownie pochowano).
137. ur. 1 I 1467 (Kozienice) zm. 1 IV 1548 (Kraków) panowanie: 1506 - 1548 "Wlosy mial ciemne, duze brwi, grozne wejrzenie, policzki zabarwione naturalnym rumiencem; cala postawa wzbudzala szacunek, a roztropna natura nie pominela niczego, co sie laczylo z pelnia ludzkiej urody." (Ksiega o czasach króla Zygmunta Decjusza)
138. Wazniejsze wydarzenia za czasów Zygmunta I Starego 1497 -Zerwanie stosunków lennych z Polska przez Stefana Wielkiego. -Najazd na Moldawie. -Nieudane oblezenie Suczawy -Zawarcie rozejmu z Moldawianami. -Porazka pod Kozminem.
1500 -Objecie ksiestwa glogowskiego z nadania Wladyslawa Jagiellonczyka.
1501 -Objecie w lenno ksiestwa opawskiego z nadania Wladyslawa Jagiellonczyka.
1504 -Wyznaczenie Zygmunta na namiestnika Luzyc przez Aleksandra Jagiellonczyka. -Objecie wladzy namiestniczej na Slasku z ramienia Wladyslawa Jagiellonczyka.
1507 -Koronacja Zygmunta I w katedrze wawelskiej.
1525 -Zawarcie traktatu z Albrechtem Hohenzollernem, wielkim mistrzem krzyzackim. -Sekularyzacja Zakonu Krzyzackiego. -Hold ksiecia Prus, Albrechta Hohenzollerna w Krakowie.
139. 1526 -Stlumienie rewolty pospólstwa w Gdansku. -Powolanie tzw. trzeciego ordynku - reprezentacji pospólstwa we wladzach Gdanska. -Smierc ksiecia mazowieckiego, Janusza III. -Przejecie wladzy na Mazowszu przez Zygmunta I. -Smierc Ludwika Jagiellonczyka, króla Czech i Wegier, bratanka Zygmunta I, w bitwie pod Mohaczem. -Wzmocnienie lennej zaleznosci ksiazat pomorskich z Leborka i Bytowa.
1538 -Uchwalenie przez sejm podatków na wojsko. -Ustawa o przymusie wyzbywania sie przez mieszczan posiadlosci ziemskich. -Zrzeczenie sie przez Moldawie Pokucia na rzecz Polski. -Sejm w Piotrkowie. -Sejm w Krakowie. -Uchwaly ograniczajace wladze królewska.
1548 -Przywilej lokacyjny dla miasta Tarnopola. -Smierc Zygmunta I Starego w Krakowie.
140. Ciekawostki 9 VII 1521 roku na wiezy katedry wawelskiej umieszczono dzwon «Zygmunt». Zostal on odlany w roku 1520 w krakowskiej pracowni norymberczyka Hansa Behama na zamówienia króla Zygmunta. Byl to najwiekszy dzwon na ziemiach polskich, o wysokosci 248 cm i wadze 18 ton. Po raz pierwszy zabrzmial 13 VII 1521 roku.
141. Przyczyna smierci i miejsce pochówku OGÓLNE OSLABIENIE ORGANIZMU (wskutek bakteryjnego zapalenia szpiku kostnego, podagry, kamicy nerkowej, zaawansowanego stadium reumatyzmu, rwy kulszowej oraz miazdzycy).
KATEDRA W KRAKOWIE (w kaplicy Zygmuntowskiej w grobowcu z czerwonego marmuru dluta Bartlomieja Berrecciego).
142. ur. 1 VIII 1520 (Kraków) zm. 7 VII 1572 (Knyszyn) panowanie: 1548 - 1572 "Jest miernego wzrostu, bardzo szczuply i chudy, czarno zarasta, ma brode rzadka, plec sniada, i nie zdaje sie byc bardzo silnej, ale raczej delikatnej konstytucji, i dlatego nie moze wytrzymac wielkich trudów i niewczasów zycia, i czesto cierpi na podagre." (relacja nuncjusza Juliusza Ruggieri'ego)
143. Wazniejsze wydarzenia za czasów Zygmunta II Augusta 1522 -Uznanie sukcesji Zygmunta Augusta na tronie Wielkiego Ksiestwa Litewskiego przez rade litewska.
1529 -Elekcja Zygmunta Augusta na tron wielkoksiazecy litewski. -Dokonanie przez senat polski elekcji "vivente rege" Zygmunta Augusta na tron polski.
1530 -Koronacja mlodocianego Zygmunta Augusta w katedrze wawelskiej.
1544 -Objecie wladzy namiestniczej w Wielkim Ksiestwie Litewskim przez Zygmunta Augusta. -Rewizja statutu litewskiego.
1552 -Zawieszenie egzekucji wyroków sadów duchownych przez wladze swieckie. -Zawarcie przymierza z ksieciem szczecinskim Barnimem XI w Gdansku. -Spotkanie z Albrechtem Hohenzollernem w Królewcu
1557 -Poczatek reformy agrarnej w Polsce (tzw. pomiara wlóczna). -Edykt zabraniajacy wprowadzania zmian religijnych. -Zawieszenie jurysdykcji koscielnej. -Wprowadzenie na Litwie ustawy wlócznej, wprowadzajacej jednolita jednostke pomiaru ziemi. -Wyprawa na Inflanty. -Zawarcie antymoskiewskiego przymierza w Pozwolu z Zakonem Inflanckim. -Powstanie floty wojennej w Gdansku. -Najazd tatarski na Podole.
144. 1563 -Poczatek wojny z Moskwa. -Zgoda Zygmunta Augusta na dziedziczenie lenna pruskiego przez Hohenzollernów. -Sejm w Piotrkowie. 1564 -Sejm w Warszawie. -Zrzeczenie sie przez Zygmunta Augusta dziedzicznych praw Jagiellonów do Litwy na rzecz Korony. -Zwyciestwo nad wojskami moskiewskimi pod Orsza. -Sejm w Parczewie. -Przyjecie ustalen soboru trydenckiego - sukces kontrreformacji. -Sprowadzenie jezuitów do Polski.
1569 -Sejm w Lublinie. -Przejecie wladzy w Gdansku przez królewska komisje kontrolna. -Wcielenie Podlasia i Wolynia do Korony. -Uchwalenie unii realnej Polski i Litwy -Inkorporacja Prus Królewskich do Rzeczypospolitej. -Wlaczenie do Malopolski województw ruskiego, wolynskiego, podolskiego, braclawskiego i kijowskiego. -Hold lenny hospodara moldawskiego, Bohdana.
1572 -Smierc Zygmunta II Augusta w Knyszynie
145. Ciekawostki Zygmunt August w 1561 roku zaplanowal wydanie sióstr za braci króla Szwecji Eryka XIV, Jana (ksiecia Finlandii) oraz Magnusa (ksiecia Ostrogocji). Ostatecznie plany te pokrzyzowal Eryk XIV, który bal sie wzrostu pozycji braci, dzieki powinowactwu z królem Polski. Magnus, w obawie przed reakcja nieobliczalnego brata (nalezy dodac, ze zarówno Eryk, jak i Magnus zdradzali objawy choroby psychicznej) zrezygnowal z reki Jagiellonki. Jan przybyl na Litwe. Postanowil - wbrew zwyczajowi - ozenic sie jednak z Katarzyna, mlodsza siostra. Zgode na to musiala wyrazic Anna, co tez uczynila. Bylo to dla niej jednak dosc upokarzajace. Zygmunt August równiez przystal na takie rozwiazanie, gdyz bardzo zalezalo mu na przyjaznych stosunkach z Finlandia oraz Szwecja...
146. Przyczyna smierci OGÓLNE OSLABIENIE ORGANIZMU wskutek ciezkiego ataku kamicy nerkowej (polaczonego z wyjsciem trzech kamieni), gruzlicy (w daleko posunietym stadium), podagry oraz goraczki.
147. Miejsce pochówku KATEDRA W KRAKOWIE (w kaplicy Zygmuntowskiej w grobowcu z czerwonego marmuru dluta Jana Marii Padovano i Santi Gucciego).
148. ur. 18 X 1523 (Kraków) zm. 9 IX 1596 (Warszawa) panowanie: 1575 "Mizernego wzrostu, plec biala jak u wszystkich Polek, bardzo przyjemna, mimo 40 lat swieza i czerstwa." (Hieronimo Lippomano o 52-letniej! Annie Jagiellonce)
149. Wazniejsze wydarzenia za czasów Anny Jagiellonki 1575 -Ukonczenie prac nad mostem na Wisle w Warszawie finansowanym przez Anne Jagiellonke. -Sejm konwokacyjny. -Wysuniecie kandydatury Anny Jagiellonki przez Jana Zamoyskiego. -Sejm elekcyjny -Ogloszenie Anny Jagiellonki królem Rzeczypospolitej przez szlachte. -Zajecie Krakowa przez pospolite ruszenie popierajace kandydature Stefana Batorego
1576 -Malzenstwo ze Stefanem Batorym-Koronacja Stefana Batorego i Anny Jagiellonki w katedrze na Wawelu.
1587 -Elekcja Zygmunta Wazy dzieki staraniom dyplomatycznym Anny Jagiellonki.
1592 -Konflikt z Anna Habsburzanka, zona Zygmunta III Wazy -Wycofanie sie z czynnej polityki.
1596 -Smierc Anny Jagiellonki w Warszawie
150. Ciekawostki Anne oraz jej siostry Izabele i Katarzyne juz od najmlodszych lat uczono typowo kobiecych zajec: haftu i szycia. Wiadomo, ze wlasnorecznie szyly koszule dla brata, Anna byla hafciarka zreczna i nie pozbawiona smaku, choc nieco drobiazgowa.
151. Miejsce pochówku KATEDRA W KRAKOWIE (w kaplicy Zygmuntowskiej w grobowcu dluta Santi Gucciego, wykonanym jeszcze w 1587 roku).
152. ur. 19 IX 1551 (Fontainebleau) zm. 2 VIII 1589 (Saint-Cloud) panowanie: 1573 - 1574 "Byl slusznego wzrostu, wysoki, o szlachetnym wejrzeniu, laskawym obejsciu, dloniach tak pieknych, jakich nie mial zaden mezczyzna ani kobieta we Francji, okazujacy zarazem wiele godnosci w zachowaniu." (relacja Morosiniego, ambasadora Wenecji we Francji)
153. Wazniejsze wydarzenia za czasów Henryka Walezego 1573 -Sejm konwokacyjny w Warszawie. -Konfederacja warszawska. -Zapewnienie wolnosci wyznaniowej w kraju. -Pierwsze zastosowanie wolnej elekcji w Rzeczypospolitej. -Zaprzysiezenie przez Henryka Walezego tzw. artykulów henrykowskich i pacta conventa. -Zapewnienie szlachcie prawa do wydobywania bogactw mineralnych z wlasnych ziem
1574 -Koronacja Henryka Walezego w katedrze wawelskiej. -Skazanie na banicje Samuela Zborowskiego za zabicie kasztelana przemyskiego, Andrzeja Wapowskiego. -Smierc króla Francji, Karola IX. -Ucieczka Henryka Walezego na wiesc o mozliwosci objecia tronu francuskiego. -Antyprotestanckie wydarzenia w Krakowie. -Zjazd w Warszawie. -Uchwaly dotyczace utraty tronu Rzeczypospolitej przez Henryka Walezego. -Henryk Walezy - królem Francji jako Henryk III.
1589 -Zamordowanie Henryka III w Saint-Cloud.
154. Przyczyna smierci i miejsce pochówku Podczas oblezenia Paryza ZASZTYLETOWANY przez dominikanina Jakuba Clémente.
BAZYLIKA SAINT-DENIS (w latach 1589-1610 w tymczasowym grobie w Compiégne).
155. ur. 27 IX 1533 (Samlyó) zm. 12 XII 1586 (Grodno) panowanie: 1575 - 1586 "Byl to Pan wysokiej urody, i krasny dosyc, twarzy pociaglej, plci rumiano czarnej, wlosów czarnych, a zebów dziwnie bialych, nosa kes zakrzywionego, z jakim pospolicie Attyle maluja." (Kronika... Bielskiego)
156. Wazniejsze wydarzenia za czasów Stefana Batorego 1576 -Malzenstwo z Anna Jagiellonka -Koronacja Stefana Batorego i Anny Jagiellonki w katedrze na Wawelu. -Przyjecie przez Mazowsze praw koronnych (z zastrzezeniem utrzymania pewnych wlasnych norm ujetych w tzw. "Exceptach mazowieckich"). -Poczatek buntu Gdanska. -Reforma jazdy ciezkozbrojnej (rezygnacja z kopijników, zastapionych przez husarie).
1581 -Powolanie trybunalu na Litwie na wzór Trybunalu Koronnego.
1585 -Utworzenie trybunalu dla Prus. -Sejm w Warszawie. -Proces Krzysztofa i Andrzeja Zborowskich, spiskowców. -Zniesienie statutów Stanislawa Karnkowskiego. -Zorganizowanie piechoty wybranieckiej wystawianej z dóbr królewskich na Litwie
1586 -Przygotowania do wyprawy moskiewskiej bez wsparcia szlachty. -Smierc Stefana I Batorego w Grodnie
157. Ciekawostki 21 VIII 1614 zmarla zamurowana od 1610 w wiezy zamku w Csejthe (obecnie slowackie Czachtice) Elzbieta Batory (Bįthori Erzsébet), siostrzenica króla Stefana. Rodzice jej pochodzili z dwóch róznych (rozdzielonych w XIV wieku) linii rodu Batorych. Odbywala w zamku kare za zabójstwo ponad 600 dziewczat i mlodych kobiet, których krew pila i kapala sie w niej, chcac utrzymac wieczna mlodosc. Elzbieta mordowala w sposób niezwykle okrutny, gdyz cierpiala na migreny i twierdzila, ze dziewczecy krzyk lagodzi ból... Zostala pojmana i skazana dzieki dzialaniom okolicznej szlachty, która obawiala sie o losy swoich córek.
158. Przyczyna smierci i miejsce pochówku Prawdopodobnie UREMIA (ówczesnie podejrzewano otrucie).
KATEDRA W KRAKOWIE (w Kaplicy Mariackiej - na pochówek w Kaplicy Zygmuntowskiej nie wyrazila zgody Anna Jagiellonka - w grobowcu z czerwonego marmuru, dluta Santi Gucciego).
159. ur. 10 VI 1566 (Gripsholm) zm. 30 IV 1632 (Warszawa) panowanie: 1587 - 1632 "Osoba JKMci jest prawdziwie kawalerska, ksztaltnej kibici, twarz podlugowata, czolo wysokie, nos ksztaltny, lecz troche za duzy, bródka niewielka orzechowa, oczy duze, wzrok lagodny i uprzejmy." (Diariusz legacji kardynala Gaetano)
160. Wazniejsze wydarzenia za czasów Zygmunta III Wazy 1587 -Sejm konwokacyjny. -Sejm elekcyjny w Warszawie. -Walka o tron polski. -Nieudane oblezenie Krakowa przez arcyksiecia Maksymiliana Habsburga. -Wkroczenie Zygmunta Wazy do Krakowa. -Koronacja Zygmunta Wazy w katedrze wawelskiej.
1593 -Zgoda sejmu na opuszczenie Rzeczypospolitej przez Zygmunta III, w celu przejecia wladzy w Szwecji po zmarlym ojcu
1599 -Utrata tronu Szwecji przez Zygmunta Waze.
1600 -Wyprawa Jana Zamoyskiego na Woloszczyzne. -Zwyciestwo sil polsko-litewskich nad Telezyna nad wojskami Michala Walecznego. -Ponowne osadzenie Jeremiego Mohily na tronie hospodarskim. -Detronizacja "polskiej" linii Wazów przez sejm szwedzki. -Inkorporacja Estonii do Rzeczypospolitej. -Wybuch wojny ze Szwecja. -Zajecie Inflant przez Szwecje. -Udana obrona oblezonej Rygi
161. 1604 -Zwyciestwo wojsk Jana Karola Chodkiewicza nad Szwedami w bitwie pod Bialym Kamieniem. -Pierwsza dymitriada w Rosji. -Zwyciestwo wojsk Dymitra Samozwanca nad wojskami carskimi pod Dobryniczami
1605 -Porazka wojsk Dymitra Samozwanca pod Dobryniczami. -Smierc cara Rosji, Borysa Godunowa. -Obalenie syna Borysa - Fiodora. -Koronacja Dymitra Samozwanca na cara. -Smierc Jana Zamoyskiego. -Niezrealizowany projekt reformy systemu politycznego Rzeczypospolitej na sejmie. -Przekazanie administracji Prus Ksiazecych Joachimowi Fryderykowi, elektorowi brandenburskiemu. -Oblezenie Rygi przez wojska szwedzkie. -Rozbicie wojsk szwedzkich pod Kircholmem przez Jana Karola Chodkiewicza. -Malzenstwo z Konstancja, córka Karola II Habsburga, arcyksiecia austriackiego
1609 -Ogloszenie na sejmie amnestii dla uczestników rokoszu sandomierskiego. -Wrogi Rzeczypospolitej sojusz wojskowy Moskwy ze Szwecja. -Zwyciestwo polskiej floty nad Szwedami w bitwie w porcie Salis. -Odbicie Parnawy z rak szwedzkich. -Rozbicie wojsk szwedzkich pod Ryga przez oddzialy Jana Karola Chodkiewicza. -Wybuch wojny polsko-moskiewskiej. -Oblezenie Smolenska przez wojska polskie
1618 -Nieudane próby zdobycia Moskwy przez wojska polskie. -Ziemia smolenska, siewierska i czernichowska w rekach Rzeczypospolitej. -Polaczenie Prus Ksiazecych z Brandenburgia. -Najazdy tatarskie na Podole
162. 1620 -Zlamanie unii brzeskiej. -Przygotowania do wojny z Turcja. -Wkroczenie wojsk Rzeczypospolitej do Moldawii. -Rozpoczecie wojny polsko-tureckiej. -Wyprawa hetmana wielkiego koronnego Stanislawa Zólkiewskiego do Moldawii w celu uzyskania pomocy tamtejszego hospodara przeciw Turcji. -Bitwa pod Cecora -Zamach w Warszawie na zycie Zygmunta III. 1621 -Udzielenie przez Kozaków wsparcia militarnego Rzeczypospolitej. -Odparcie najazdu tatarskiego na Podole. -Starcie Kozaków z oddzialami turecko-tatarskimi nad Prutem. -Rozpoczecie oblezenia Chocimia przez armie turecka. -Smierc Jana Karola Chodkiewicza. -Podpisanie traktatu pokojowego z Turcja. -Uznanie przez Rzeczpospolita praw tureckich do Moldawii. -Najazd szwedzki na Inflanty. -Zajecie Rygi przez Szwedów.
1626 -Porazka wojsk litewskich ze Szwedami pod Walmojza. -Inflanty na pólnoc od Dzwiny w rekach szwedzkich. -Wyladowanie wojsk szwedzkich w Pilawie. -Poczatek wojny ze Szwecja o ujscie Wisly. -Sukcesy wojsk szwedzkich. -Udana obrona Gdanska. -Porazka ze Szwedami w bitwie pod Gniewem. -Sejm w Toruniu. -Pobicie Tatarów pod Biala Cerkwia przez Stefana Chmieleckiego.
163. 1627 -Pobicie Szwedów pod Czarnem przez Stanislawa Koniecpolskiego. -Porazka wojsk polskich w bitwie ze Szwedami pod Tczewem. -Odzyskanie Pucka przez Polaków. -Bitwa pod Oliwa
1629 -Zajecie Brodnicy przez Szwedów. -Porazka Polaków w bitwie pod Górznem. -Uchwalenie przez sejm podatków na zaciezne wojska habsburskie. -Rozbicie wojsk szwedzkich pod Trzciana przez Stanislawa Koniecpolskiego. -Rozejm w Altmarku. -Zachowanie przez Szwecje zdobyczy w Prusach. -Rozpoczecie pobierania 3,5% cla od Gdanska przez Szwecje
1632 -Smierc Zygmunta III Wazy w Warszawie.
164. Ciekawostki 15 XI 1620 roku w Warszawie doszlo do zamachu na Zygmunta III Waze. Zamachowiec, szlachcic Michal Piekarski niegroznie zranil króla czekanem w glowe i w obojczyk. Za swój czyn byl on poddany niezwykle wymyslnym torturom (m.in. jego cialo szarpano rozzarzonymi szczypcami), a nastepnie stracony.
165. Przyczyna smierci i miejsce pochówku CHOROBA MÓZGU (do którego przyczynila sie ostra miazdzyca; równiez ciezka podagra i chiragra).
KATEDRA W KRAKOWIE.
166. ur. 9 VI 1595 (Lobzów k. Krakowa) zm. 20 V 1648 (Merecz) panowanie: 1632 - 1648 "O twarzy pieknej i milej, o bladorózowej cerze, swiadczacej o prawdziwej skromnosci; wlos jasny, oczy zywe o pogodnym, ale opanowanym spojrzeniu na wszystkie swiatowosci, nos mial dlugi, postawe zachowal jeszcze chlopieca, ksztaltne czlonki; w mowie pelen wdzieku." (Historia Vladislai Poloniae et Sueciae Principis)
167. Wazniejsze wydarzenia za czasów Wladyslawa IV Wazy 1599 -Odrzucenie przez Zygmunta propozycji sejmu szwedzkiego przekazania tronu nieletniemu Wladyslawowi, pod warunkiem jego przyjazdu do Szwecji i wychowania w wierze luteranskiej.
1610 -Ogloszenie Wladyslawa Wazy carem rosyjskim.
1617 -Wyprawa Wladyslawa Wazy przeciwko Moskwie. -Zajecie Dorohobuza, Wiazmy i Cariewa Zajmiszcza przez sily Wladyslawa. -Nieudana próba zdobycia Mozajska.
1624-1625 -Wyjazd Wladyslawa Wazy (pod przybranym nazwiskiem Snopkowski) na zachód Europy w celu poglebienia wiedzy wojskowej
1632 -Sejm konwokacyjny. -Elekcja Wladyslawa Wazy. -Zerwanie polsko-rosyjskiego rozejmu przez cara Michala. -Oblezenie Smolenska przez wojska rosyjskie
168. 1633 -Koronacja Wladyslawa Wazy w katedrze wawelskiej. -Odnowienie przymierza z Habsburgami. -Uznanie kosciola prawoslawnego przez Wladyslawa IV. -Zdobycie Polocka, Wieliza, Uswiatu i Ozieryszcza przez wojska carskie. -Najazd wojsk turecko-tatarskich na Rzeczpospolita. -Zwyciestwo wojsk polskich nad Tatarami pod Sasowym Rogiem. -Pobicie Tatarów pod Paniowcami przez wojska Stanislawa Koniecpolskiego. -Przybycie Wladyslawa IV pod oblegany Smolensk. -Rozpoczecie ofensywy przez wojska polskie
1635 -Rezygnacja Wladyslawa IV z roszczen do korony carskiej. -Rozejm ze Szwecja w Sztumskiej Wsi. -Zwrot Polsce portów pruskich przez Szwecje. -Oficjalne wznowienie hierarchii prawoslawnej w Rzeczypospolitej. -Rozpoczecie budowy twierdzy w Kudaku
1648 -Wybuch powstania Bohdana Chmielnickiego na Ukrainie. -Opanowanie Zaporoza przez powstanców. -Przylaczenie sie wojsk tatarskich do powstanców kozackich. -Kleska wojsk koronnych w bitwie pod Zóltymi Wodami. -Smierc Wladyslawa IV Wazy w Mereczu
169. Ciekawostki W 1633 roku podczas oblezenia Smolenska wykorzystywano lunety i inne urzadzenia optyczne i techniczne zakupione w poprzednich latach od samego Galileusza. Król poznal slynnego astronoma w czasie swojej wyprawy po Europie Zachodniej w latach 1624-25 i utrzymywal z nim kontakt korespondencyjny.
170. Przyczyna smierci i miejsce pochówku OSTRY ATAK KAMICY NERKOWEJ (równiez syfilis, ostra podagra, reumatyzm, czeste zaburzenia przewodu pokarmowego, miazdzyca).
KATEDRA W KRAKOWIE (pod Kaplica Prandocinska)
171. Jan Kazimierz Waza ur. 22 III 1609 (Kraków) zm. 20 XI 1672 (Nevers-sur-Loire) panowanie: 1648 - 1668 "Jan Kazimierz jest wzrostu wysokiego, dosc ksztaltnego, i bylby przystojniejszy, gdyby nie kolor twarzy mocno wpadajacy w sniady. Rysy jego na pierwszy rzut oka nie bardzo przyjemne [...] Oprócz tego nie ma zadnego wdzieku w ruchach ciala, obejsciu i mowie." (relacja nuncjusza Honorata Visconti'ego)
172. Wazniejsze wydarzenia za Jana Kazimierza Wazy 1635 -Wyjazd Jana Kazimierza do Wiednia. -Otrzymanie rangi pulkownika cesarskiego. -Udzial w walkach na pograniczu francusko-niemieckim
1638 -Nieudany wyjazd Jana Kazimierza do Hiszpanii, w celu objecia stanowiska wicekróla Portugalii oraz admirala floty hiszpanskiej. -Pojmanie i uwiezienie Jana Kazimierza przez Francuzów
1640 -Poselstwo Rzeczypospolitej do króla Francji Ludwika XIII. -Uwolnienie Jana Kazimierza
-Wybuch powstania Bohdana Chmielnickiego na Ukrainie. -Opanowanie Zaporoza przez powstanców. -Nieudane oblezenie Zamoscia przez Kozaków. -Zwyciestwo Jeremiego Wisniowieckiego nad Kozakami w starciu pod Starokonstantynowem. -Sejm konwokacyjny. -Kleska wojsk polskich pod Pilawcami. -Elekcja Jana Kazimierza Wazy. -Rozpoczecie rozmów pokojowych z Kozakami. -Wycofanie sie Bohdana Chmielnickiego na Ukraine.
173. 1649 -Koronacja Jana II Kazimierza Wazy w katedrze wawelskiej. -Rokowania z Kozakami. -Polsko-kozackie zawieszenie broni. -Sejm koronacyjny. -Zwyciestwo wojsk litewskich nad Kozakami pod Lojowem. -Oblezenie Zbaraza przez wojska kozackie podlegle Chmielnickiemu. -Bitwa pod Zborowem. -Ugoda zborowska. -Przyznanie Kozakom przywilejów. -Zawarcie przymierza zaczepno-obronnego z Tatarami.
1655 -Nieudane oblezenie Nowego Bychowa i Mohylewa przez wojska litewskie. -Zwyciestwo wojsk polsko-tatarskich nad silami kozacko-rosyjskimi pod Ochmatowem. -Najazd szwedzki na Rzeczpospolita. -Podpisanie dokumentu submisji w Jaszwojniach. -Kapitulacja wielkopolskiego pospolitego ruszenia pod Ujsciem. -Przejecie Wielkopolski przez Szwedów. -Uklad w Kiejdanach. -Zerwanie unii polsko-litewskiej przez Janusza Radziwilla. -Opuszczenie Warszawy przez Jana Kazimierza.
174. 1655 -Zajecie Warszawy przez Szwedów. -Zwyciestwo sil polskich pod dowództwem Stefana Czarnieckiego w starciu ze Szwedami pod Inowroclawiem. -Porazka wojsk koronnych w bitwie pod Zarnowcem. -Rozbicie wojsk polskich przez Kozaków pod Gródkiem. -Oblezenie Lwowa przez Kozaków. -Ucieczka Jana Kazimierza na Slask. -Zmuszenie Bohdana Chmielnickiego przez Tatarów do udzielenia pomocy zbrojnej Rzeczypospolitej oraz do zerwania zwiazków z Rosja. -Porazka ze Szwedami pod Wojniczem. -Zajecie Krakowa przez Szwedów. -Nieudane oblezenie Jasnej Góry przez wojska szwedzkie. -Zdobycie Lublina, Pulaw i Kazimierza przez wojska kozackie. -Nieudane oblezenie Kamienca Podolskiego i Lwowa przez Kozaków. -Wydanie przez Jana Kazimierza uniwersalu w Opolu wzywajacego ludnosc do powstania. 1660 -Zdobycie Brzescia i Nowogródka przez sily rosyjskie. -Pokój ze Szwecja w Oliwie. -Zrzeczenie sie praw do tronu szwedzkiego przez Jana Kazimierza. -Ratyfikowanie pokoju oliwskiego przez sejm konwokacyjny w Warszawie. -Zwyciestwo nad silami rosyjsko-kozackimi w bitwie nieopodal wsi Polonka. -Nieudane oblezenie Borysowa i Mohylewa przez wojska polsko-litewskie. -Zwycieska bitwa z Rosjanami pod Cudnowem. -Zawarcie ugody cudnowskiej z Kozakami, potwierdzajacej zalozenia ugody hadziackiej
1668 -Abdykacja Jana II Kazimierza Wazy.
1672 -Smierc Jana Kazimierza Wazy w opactwie Nevers-sur-Loire
175. Ciekawostki W roku 1645 papiez Innocenty X nadal Janowi Kazimierzowi godnosc kardynala w Rzymie. Zwano go "niedonoszonym kardynalem" z tego powodu, iz nie wystarczal mu sam tytul "Eminencja" i uporczywie kazal sie zwracac do siebie "Wasza Najjasniejsza Wysokosc" ("Altezza Serenissima"). Stolica Apostolska nie przystala na takie praktyki, ale Waza zapowiadal, iz "obije gebe" kazdemu, kto, zwracajac sie don, pominie ten tytul. Nie mogac osiagnac porozumienia, Jan Kazimierz pod koniec roku 1646 zrezygnowal z godnosci kardynala i wrócil do Rzeczypospolitej.
176. Przyczyna smierci i miejsce pochówku ZAPALENIE PLUC (wskutek oslabienia organizmu po przebytej wszesniej malarii).
KATEDRA W KRAKOWIE (po smierci cialo zlozono w kosciele Jezuitów w Nevers, a serce w kosciele opactwa Saint Germain de Prés; zwloki króla sprowadzono do kraju w 1675 roku)
177. MICHAL KORYBUT WISNIOWIECKI ur. 31 VII 1640 (Wisniowiec k. Krzemienca) zm. 10 XI 1673 (Lwów) panowanie: 1669 - 1673 "Michal jest niebogaty, a wiec nie niebezpieczny, niezonaty, mlody (ma 28 lat), katolik, bez doswiadczenia politycznego i wiekszych ambicji, dlatego niegrozny dla «zlotej wolnosci»" (z przemowy na sejmie elekcyjnym podkanclerza Andrzeja Olszowskiego)
178. Wazniejsze wydarzenia za czasów Michala Korybuta Wisniowieckiego 1669 -Elekcja Michala Korybuta Wisniowieckiego. -Sejm koronacyjny. -Koronacja Michala Korybuta Wisniowieckiego w Krakowie. -Zerwanie sejmu koronacyjnego przez szlachte.
1671 -Wojna z Kozakami Piotra Doroszenki. -Rozbicie wojsk kozacko-tatarskich pod Braclawiem, Winnica, Mohylowem, Ladyzynem i Kalnikiem przez Jana Sobieskiego -Zdobycie Raszkowa przez wojska polskie. -Wybuch wojny z Turcja. -Wyjazd do Moskwy polskiego poselstwa w celu sklonienia Rosji do wspólnego wystapienia przeciw Turcji oraz oddania Kijowa. -Podpisanie traktatu z Rosja.
1672 -Zdobycie Zwanca i Kamienca Podolskiego przez wojska tureckie. -Oblezenie Lwowa przez Turków. -Zwyciestwa wojsk polskich nad Tatarami pod Petranka, Uhrynowem, Niemirowem, Komarnem i Kalusza. -Antyopozycyjna i prokrólewska konfederacja w Golebiu. -Traktat pokojowy z Turcja w Buczaczu. -Utrata przez Rzeczpospolita Podola i Ukrainy, od Dniestru do Dniepru. -Zobowiazanie sie Rzeczypospolitej do placenia corocznej daniny na rzecz Turcji. -Zawiazanie przez Jana Sobieskiego konfederacji wojskowej w Szczebrzeszynie.
1673 -Smierc Michala Korybuta Wisniowieckiego we Lwowie.
179. Ciekawostki Dzieki swoim podrózom po Europie (1656-63) Michal nauczyl sie az osmiu jezyków obcych (biegle niemieckiego i czeskiego). Jednak, jak twierdzil przedwojenny polski historyk, Wladyslaw Konopczynski w zadnym z nich nie mial nic ciekawego do powiedzenia
180. Przyczyna smierci i miejsce pochówku ZATRUCIE ZOLADKOWE (spowodowane spozyciem nadmiernej ilosci owoców), podczas którego doszlo do PEKNIECIA WRZODÓW.
KATEDRA W KRAKOWIE (w Krypcie Sw. Leonarda).
181. Jan III Sobieski ur. 17 VIII 1629 (Olesko k. Kamienca) zm. 17 VI 1696 (Wilanów) panowanie: 1674 - 1696 "Pan ten liczy sie do najpiekniejszych mezczyzn, jakich znalem: sluszny wzrostem, silnej budowy i otyly; otylosc jest wlasciwa wielu Polakom; cery na twarzy bialej, okraszonej rumiencem; oczy w slicznej oprawie, nos orli, usta wdzieczne, zeby zdrowe." (relacja F. de S.)
182. Wazniejsze wydarzenia za czasów Jana III Sobieskiego 1654 -Wyjazd Jana Sobieskiego do Turcji z poselstwem Mikolaja Bieganowskiego
1655 -Zwyciestwo wojsk polsko-tatarskich nad silami kozacko-rosyjskimi pod Ochmatowem. -Przejscie na strone szwedzka
1656 -Powrót do obozu Jana Kazimierza. -Jan Sobieski - chorazym koronnym. -Bitwa ze Szwedami pod Warszawa
1665 -Malzenstwo z Maria Kazimiera d'Arquien. -Poczetek rokoszu Jerzego Lubomirskiego. -Objecie przez Jana Sobieskiego urzedu marszalka wielkiego koronnego przejetego po Jerzym Lubomirskim.
1666 -Rozgromienie wojsk królewskich przez rokoszan w bitwie pod Matwami. -Objecie przez Jana Sobieskiego urzedu hetmana polnego koronnego.
183. 1667 -Najazd tatarski na Rzeczpospolita. -Pobicie Tatarów pod Tarnopolem. -Zwyciestwo nad wojskami tatarsko-kozackimi pod Podhajcami -Zawarcie ukladu pokojowego z Tatarami. -Uznanie przez Kozaków Piotra Doroszenki traktatu polsko-tatarskiego
1668 -Objecie przez Jana Sobieskiego urzedu hetmana wielkiego koronnego
1673 -Pojednanie z konfederatami golabskimi. -Zajecie Miedzyboza, Zinkowa i Satanowa przez wojska Rzeczypospolitej. -Bitwa pod Chocimiem
1674 -Sejm konwokacyjny. -Elekcja Jana Sobieskiego. -Fiasko rozmów pokojowych z Turcja. -Zajecie Winnicy, Lazydanu i Humania przez armie turecka.
184. 1676 -Koronacja Jana III Sobieskiego. -Zajecie Jagielnicy, Czortkowa, Buczaczu i Jazlowca przez wojska turecko-tatarskie. -Zwyciestwo nad Turkami w starciu pod Wojnilowem. -Rozbicie wojsk turecko-tatarskich pod Dolha. -Nieudane oblezenie Zórawna przez sily turecko-tatarskie. -Rozejm z Turcja w Zórawnie.
1677 -Sejm w Warszawie. -Potwierdzenie traktatu pokojowego z Turcja. -Redukcja stanu liczebnego wojska. -Potwierdzenie ukladu z cesarzem austriackim i elektorem pruskim. -Zawarcie przymierza ze Szwecja przeciwko Brandenburgii.
1678 -Zawarcie traktatu pokojowego z Turcja w Istanbule. -Ukraina i Podole przy Turcji. -Powrót Pawoloczy i Bialej Cerkwi do Rzeczypospolitej. -Rezygnacja Turcji z pobierania corocznej daniny od Rzeczypospolitej. -Przedluzenie rozejmu z Rosja. -Obrady sejmu w Grodnie.
1683 -Zawarcie antytureckiego przymierza z Austria. -Rozpoczecie oblezenia Wiednia przez Turków. -Uchwalenie przez sejm podatków na wojsko. -Wyprawa Jana III Sobieskiego do Austrii. -Udana odsiecz Wiednia. -Porazka wojsk polskich w bitwie pod Parkanami. -Rozgromienie wojsk tureckich w drugiej bitwie pod Parkanami. -Zdobycie tureckiej twierdzy w Ostrzyhomiu przez sily polsko-austriackie. -Wkroczenie wojsk litewskich na Slowacje. -Zdobycie tureckiej fortecy w Szécsénach przez wojska polskie. -Powrót Jana III Sobieskiego do kraju. -Zdobycie Niemirowa i znacznej czesci Podola przez wojska kasztelana krakowskiego Andrzeja Potockiego.
185. 1684 -Przystapienie Rzeczypospolitej do antytureckiej Ligi Swietej. -Zdobycie Jazlowca i Czortkowa przez wojska polskie. -Wyprawa Jana III Sobieskiego do Moldawii. -Nieudana próba odzyskania Kamienca Podolskiego. -Zerwanie rokowan z Rosja.
1686 -Zawarcie traktatu pokojowego z Rosja w Moskwie zwanego "pokojem Grzymultowskiego". -Potwierdzenie moskiewskiego panowania nad lewobrzezna Ukraina (z Kijowem), Czernihowszczyzna i Smolenszczyzna. -Wyprawa Jana III Sobieskiego do Moldawii. -Zajecie Jass przez wojska polskie. -Wycofanie sie wojsk polskich z Moldawii. -Ratyfikacja pokoju z Rosja przez Jana III Sobieskiego.
1691 -Wyprawa Jana III Sobieskiego do Moldawii. -Zdobycie twierdz w Neamt i w Soroce. -Wycofanie sie wojsk polskich z Moldawii.
1696 -Smierc Jana III Sobieskiego w Wilanowie. -Zawiazanie konfederacji wojskowej Boguslawa Baranowskiego celem oslabienia pozycji hetmana Stanislawa Jablonowskiego.
186. Ciekawostki W roku 1680 mialo miejsce takie wydarzenie: dragon pilnujacy palacu króla Jana zabil berdyszem ulubiona, tresowana (umiala lowic dla swego pana ryby) wydre króla, a jej skóre sprzedal zydowskiemu handlarzowi. Sobieski w przyplywie gniewu kazal straznika rozstrzelac, lecz pod wplywem duchownych skazal go na kare praszczety (dragon mial przebiec 15 razy pomiedzy dwoma rzedami zolnierzy uzbrojonych w rózgi).
187. Przyczyna smierci miejsce pochówku Na podstawie protokolu sekcji zwlok zmarlego króla, wiekszosc historyków medycyny uznalo UREMIE za przyczyne smierci; w 1980 Stanislaw Szpilczynski wysunal hipoteze, ze smierc Jana III spowodowana byla OSTRA NIEDOMOGA SERCA; król cierpial równiez na syfilis, puchline wodna, reumatyzm i suchoty
KATEDRA W KRAKOWIE (w Krypcie Sw. Leonarda od 1734 roku; w 1696 roku zmarlego pochowano w kosciele Kapucynów w Warszawie)
188. AUGUST II MOCNY (WETTIN) ur. 12 V 1670 (Drezno) zm. 2 II 1733 (Warszawa) panowanie: 1697 - 1706, 1709 - 1733
189. Wazniejsze wydarzenia za czasów Augusta II Mocnego 1697 -Sejm elekcyjny. -Podwójna elekcja Fryderyka Augusta i Ludwika Conti. -"Koekwacja praw". -Zrównanie praw Wielkiego Ksiestwa z prawami koronnymi. -Uznanie jezyka polskiego za jezyk urzedowy na Litwie. -Koronacja Fryderyka Augusta w katedrze wawelskiej. 1698 -Zaognienie sytuacji wewnetrznej na Litwie. -Zawarcie tajnego traktatu dotyczacego przylaczenia Inflant do Rzeczypospolitej. -Spotkanie z carem Piotrem I w Rawie Ruskiej. -Pokonanie Tatarów przez Feliksa Potockiego w bitwie pod Podhajcami. -Nieudana próba odbicia Kamienca Podolskiego z rak tureckich. -Zawarcie pokoju z Turcja. -Wyslanie silnego korpusu wojsk saskich na Litwe. -Ugoda w Grodnie pomiedzy rodem Sapiehów a konfederatami.
1699 -Traktat zaczepny z Dania przeciwko Szwecji. -Najazd tatarski na poludniowo-wschodnie ziemie Rzeczypospolitej. -Pokój z Turcja w Karlowicach. -Odzyskanie Kamienca Podolskiego i czesci Ukrainy prawobrzeznej przez Rzeczpospolita
190. 1702 -Zajecie Wilna i Warszawy przez wojska szwedzkie. -Nieudana próba odbicia Wilna przez sily litewskie. -Pokonanie armii sasko-polsko-tatarskiej przez Szwedów pod Kliszowem. -Zajecie Krakowa przez Szwedów. -Zawarcie traktatu litewsko-rosyjskiego w Preobrazenskim. -Faktyczne zerwanie unii polsko-litewskiej. -Oddanie sie Litwy pod protektorat cara. -Zajecie Birzy i Drui przez Rosjan. -Konfederacja szlachty wielkopolskiej popierajacej Augusta II. -Powstanie kozackie na Ukrainie pod wodza Semena Paleja i Samuela Iwanowicza. -Zajecie Bialej Cerkwi przez Kozaków.
1704 -Pozbawienie Augusta II tronu przez konfederatów. -Zawiazanie konfederacji generalnej sandomierskiej przy królu. -Elekcja Stanislawa Leszczynskiego -Zawarcie sojuszu zaczepno-obronnego z Rosja w Narwie. -Zajecie Warszawy przez wojska konfederatów sandomierskich. -Zdobycie Lwowa przez sily szwedzkie. -Nieudane oblezenie Poznania przez wojska Augusta II. -Spalenie Leszna przez wojska saskie. -Przejecie Warszawy przez Szwedów.
191. 1717 -"Sejm niemy". -Narzucenie rozejmu miedzy Augustem II a szlachta przez wojska rosyjskie. -Zatwierdzenie zasad ustrojowych narzuconych przez cara Piotra I. -Zakaz zawiazywania konfederacji. -Ograniczenie liczebnosci sil zbrojnych Rzeczypospolitej.
1720 -Niezatwierdzenie przez sejm traktatu wiedenskiego. -Traktat w Poczdamie. -Zagwarantowanie przez Rosje i Prusy "liberum veto" i wolnej elekcji dla uniemozliwienia reform w Rzeczypospolitej
1732 -"Traktat trzech czarnych orlów" dotyczacy uzgadniania polityki Prus, Austrii i Rosji wobec oslabionej Rzeczypospolitej
1733 -Smierc Augusta II Mocnego w Warszawie
192. Ciekawostki August II Mocny znany byl ze swoich podbojów milosnych. Ze zwiazków z wieloma partnerkami mial ponad 200 dzieci, z czego niektóre otrzymaly nawet tytuly szlacheckie oraz dobra ziemskie. Podobno, aby ukazac jak mocne wiezy lacza Rzeczpospolita z Saksonia, król ten zawsze pokazywal sie z dwiema metresami pochodzacymi z obydwu krajów
193. Przyczyna smierci i miejsce pochówku GANGRENA i CUKRZYCA (jeszcze w 1726 roku, jadac do Warszawy król zranil sie w palec lewej stopy podczas wsiadania do karety; rana zostala zanieczyszczona i wdalo sie zakazenie; udalo sie powstrzymac rozwój gangreny poprzez operacje amputacji palca; w 1733 roku jednak nastapil gwaltowny nawrót choroby
KATEDRA W KRAKOWIE (serce króla spoczelo w podziemiach katedry drezdenskiej).
194. Stanislaw Leszczynski ur. 20 X 1677 (Lwów) zm. 23 II 1766 (Lunéville) panowanie: 1704 - 1709, 1733 - 1736 "Otyly, sredniego wzrostu, twarz okragla, duze brwi siwe, nos mierny orli, zeby zniszczone, sczerniale od tytoniu [...]" (cesarski list gonczy za królem Stanislawem z roku 1733)
195. Wazniejsze wydarzenia za czasów Stanislawa Leszczynskiego 1704 -Pozbawienie Augusta II tronu. -Elekcja Stanislawa Leszczynskiego.
1705 -Koronacja Stanislawa Leszczynskiego w Warszawie. -Traktat polsko-szwedzki w Warszawie.
1707 -Tajny pakt o nieagresji miedzy hetmanem kozackim Janem Mazepa a Szwecja i Stanislawem Leszczynskim. -Wybuch wielkiej zarazy na ziemiach polskich
1708 -Uklad z Janem Mazepa w sprawie odbudowy obubrzeznej Ukrainy pod polskim protektoratem. -Zdobycie przez Rosjan Baturyna, kozackiej siedziby hetmanskiej. -Porazka zwolenników Stanislawa Leszczynskiego z silami polsko-litewskimi pod Koniecpolem.
1709 -Zdobycie i spalenie Siczy Zaporoskiej przez wojska rosyjskie. -Kleska wojsk szwedzko-kozackich pod Poltawa. -Powrót Augusta II do Rzeczypospolitej. -Ucieczka Stanislawa Leszczynskiego z kraju
196. 1713 -Wyprawa Stanislawa Leszczynskiego z Tatarami na Ukraine w celu wywolania buntu przeciwko Augustowi II -Odwolanie wyprawy i wycofanie wojsk tatarskich wobec wrogiej postawy Austrii i Rosji. -Uznanie tytulu królewskiego Augusta II przez sultana tureckiego
1717 -Nieudany zamach na Stanislawa Leszczynskiego.
1733 -Sejm konwokacyjny. -Elekcja Stanislawa Leszczynskiego. -Wybuch wojny o sukcesje polska.
1736 -Zrzeczenie sie tronu polskiego przez Stanislawa Leszczynskiego. -Wyjazd Stanislawa Leszczynskiego do Francji
1743 -Wydanie drukiem dziela "Glos wolny wolnosc ubezpieczajacy" (z falszywa data wydania - 1733).
1766 -Smierc Stanislawa Leszczynskiego w Lunéville.
197. Ciekawostki "Glos wolny wolnosc ubezpieczajacy" to doniosle dzielo, w którym zawarto program naprawy ustroju Rzeczypospolitej (zniesienie panszczyzny i zastapienie jej czynszem, ograniczenie liberum veto, zwiekszenie liczebnosci armii do 100 tys.). Autorstwo przypisuje sie najczesciej Stanislawowi Leszczynskiemu, chociaz istnieje równiez poglad, iz jest to dzielo litewskiego szlachcica Mateusza Biallozora
198. Przyczyna smierci i miejsce pochówku Od ognia w kominku zapalilo sie ubranie na Stanislawie Leszczynskim i wskutek bardzo rozleglych oparzen wywiazala sie POSOCZNICA
KATEDRA W KRAKOWIE (poczatkowo pochowany w kosciele Notre-Dame de Bonsecours w Nancy, gdzie jego grobowiec zostal zniszczony podczas Rewolucji Francuskiej)
199. August III Sas (Wettin) ur. 7 lub 17 X 1696 (Drezno) zm. 5 X 1763 (Hubertusburg) panowanie: 1733 - 1763 "Król August III piecdziesiat przeszlo lat liczy, czerstwy i silny, wspanialej postawy, glowe wysoko nosi. Brwi wielkie, piers szeroka, otyly. Chodzi powoli, wyraz twarzy powazny." (Diariusz podrózy na sejm grodzienski 1752 Schlemüllera
200. Wazniejsze wydarzenia za czasów Augusta III Sasa 1726 -Objecie stanowiska pierwszego ministra saskiego Tajnego Gabinetu z nadania Augusta II Mocnego
1733 -Sejm konwokacyjny. -Zrzeczenie sie przez Fryderyka Augusta Wettina praw do sukcesji habsburskiej. -Uzyskanie przez Fryderyka Augusta Wettina poparcia Rosji za obietnice oddania Kurlandii Ernestowi Bironowi, faworytowi carycy Anny. -Wybuch wojny o sukcesje polska. -Elekcja Fryderyka Augusta Wettina. -Zdobycie Krakowa przez wojska saskie. -Konfederacja warszawska popierajaca Fryderyka Augusta Wettina.
1734 -Oblezenie Gdanska przez wojska rosyjskie. -Koronacja Augusta III w katedrze wawelskiej. -Zwyciestwo stronników Stanislawa Leszczynskiego nad silami saskimi pod Miechowem. -Spalenie Gdyni i Sopotu przez Rosjan. -Kapitulacja Gdanska. -Zobowiazanie sie Augusta III do bicia monety wylacznie za zgoda sejmu i senatu
201. 1735 -Zakonczenie wojny o sukcesje polska. -Uznanie elekcji Augusta III przez Austrie i Francje.
1740 -Zalozenie Collegium Nobilium w Warszawie przez Stanislawa Konarskiego. -Królewski nakaz zamkniecia lozy masonskich w Warszawie. -Sasko-pruski atak na Austrie.
1745 -Podpisanie w Warszawie traktatu o przymierzu miedzy Austria, Anglia, Holandia i Saksonia. -Zalozenie Wojskowej Szkoly Budownictwa i Inzynierii w Bialymstoku przez Jana Klemensa Branickiego.
1763 -Pokój w Hubertsburgu. -Zakonczenie "wojny siedmioletniej". -Utrzymanie Slaska przez Prusy. -Usuniecie Karola Wettina z Kurlandii przez caryce Katarzyne II. -Wydalenie Heinricha von Brühla z Rzeczypospolitej. -Próba zamachu stanu Czartoryskich. -Wkroczenie wojsk rosyjskich na Litwe. -Smierc Augusta III Sasa w Hubertusburgu
202. Ciekawostki August III zywo interesowal sie sztuka i byl jej wielkim mecenasem. Jego nadworna kapela w Dreznie uchodzila za jedna z najlepszych. W 1733 roku Jan Sebastian Bach (slynny kantor lipski, kompozytor) rozpoczal starania o objecie stanowiska nadwornego kompozytora tejze kapeli. Napisal do Augusta nastepujacy list: Sprawowalem przez kilka lat i az po dzien dzisiejszy directorium muzyki w glównych kosciolach Lipska, lecz nie z wlasnej winy rózne przy tym restrykcje, a teraz takze zmniejszenie z ta funkcja zwiazanych accidentów znosic musze, które to niedogodnosci ustalyby jednak calkiem, gdyby WKMosc laske swoja okazac mi i praedicat przy nadwornej kapeli swej powierzyl. Bach zadedykowal Augustowi "Kyrie" i "Gloria" - dwie pierwsze czesci "Mszy h-moll", a pózniej ofiarowal mu takze kilka kantat, m.in. na koronacje w Krakowie. August, zajety walka o polski tron, nadal upragnione stanowisko Bachowi dopiero w 1736 roku.
203. Przyczyna smierci i miejsce pochówku OGÓLNE OSLABIENIE ORGANIZMU (wskutek niewydolnosci oddechowej, podagry, kamicy zólciowej, ostrego niezytu oskrzeli, choroby niedokrwiennej, dolegliwosci przewodu pokarmowego oraz krwotoków hemoroidalnych).
KOSCIÓL DWORSKI W DREZNIE.
204. Stanislaw August Poniatowski ur. 17 I 1732 (Wolczyn) zm. 12 II 1798 (Petersburg) panowanie: 1764 - 1795 "Sredniego wzrostu, o prawidlowych proporcjach ciala i meskiej sylwetce, twarz szczera, przyjemna i interesujaca, rysy ostre i zdecydowane, szczególnie zas nos i podbródek. Cere ma blada, a wlosy o glebokiej, zblizonej do czerni barwie. Stanislaw nie nosi peruki. Powiadaja, ze w twarzy jego jest jakas miekkosc i rys melancholii." (Wspomnienia z Polski Wraxalla)
205. Wazniejsze wydarzenia za czasów Stanislawa Augusta Poniatowskiego 1764 -Zawiazanie w Wilnie konfederacji generalnej Wielkiego Ksiestwa Litewskiego popierajacej Czartoryskich. -Sejm konwokacyjny. -Utworzenie Komisji Skarbowej Koronnej i Litewskiej. -Powolanie Komisji Wojskowej Koronnej. -Ograniczenie wladzy niektórych urzedów (hetmana, podskarbiego). -Uporzadkowanie sposobu prowadzenia sejmu (zasada wiekszosci w sprawach skarbowych). -Próba uregulowania spraw gospodarczych kraju. -Zniesienie prywatnych cel i myt. -Ustanowienie cla generalnego na granicach. -Wprowadzenie glosowania wiekszoscia w sprawach skarbowych. -Odrzucenie postulatu udzielenia pelni praw obywatelskich dysydentom. -Zawiazanie konfederacji generalnej na czas nieokreslony. -Sejm elekcyjny. -Elekcja Stanislawa Poniatowskiego. -Sejm koronacyjny. -Koronacja Stanislawa Augusta Poniatowskiego w Warszawie.
206. 1765 -Utworzenie Orderu Sw. Stanislawa przez Stanislawa Augusta Poniatowskiego. -Zalozenie przez Stanislawa Augusta Poniatowskiego Szkoly Rycerskiej w Warszawie. -Otwarcie Teatru Narodowego w Warszawie. -Lustracja dóbr panstwowych. -Ustalenie wlasciwej relacji miedzy podatkami a faktycznymi dochodami z królewszczyzn. -Otwarcie mennic panstwowych w Krakowie i Warszawie. -Uchwalenie przez Komisje Skarbu Koronnego zakazu wwozenia monet bitych przez Prusy. -Wycofanie obcych monet z obiegu. -Zalozenie przez Stanislawa Augusta Poniatowskiego w Warszawie ludwisarni odlewajacej dziala dla artylerii koronnej. -Wymuszenie przez Prusy zniesienie cla generalnego.
1766 -Zastapienie cla generalnego przez podatek czopowy i szelezny. -"Sejm Czaplica". -Odrzucenie przez zadan Rosji i Prus w sprawie równouprawnienia politycznego dysydentów. -Odrzucenie przez sejm propozycji króla ograniczenia "liberum veto". -Zalozenie Kompanii Manufaktur Welnianych, pierwszej spólki akcyjnej w Rzeczypospolitej
ok. 1770 -Pierwsze "obiady czwartkowe", spotkania uczonych i literatów zapraszanych przez wladce do jego stolu.
207. 1770 -Zwyciestwo Rosjan nad konfederatami w bitwie pod Dobra. -Aneksja Sadecczyzny przez Austrie. -Ogloszenie detronizacji Stanislawa Augusta Poniatowskiego i bezkrólewia przez Generalnosc. -Utworzenie przez Prusy "kordonu sanitarnego". -Wkroczenie wojsk pruskich na Kujawy i do Wielkopolski.
1771 -Odparcie rosyjskich ataków na Jasna Góre przez konfederatów. -Porazka wojsk konfederackich z Rosjanami pod Lanckorona. -Zwyciestwo wojsk rosyjskich nad konfederatami pod Stolowiczami. -Porwanie Stanislawa Augusta Poniatowskiego przez konfederatów barskich w Warszawie. -Ucieczka Stanislawa Augusta Poniatowskiego z rak konfederatów
1772 -Zajecie Wawelu przez konfederatów. -Rosyjsko-pruski uklad w Petersburgu. -Ustalenie zasad rozbioru Rzeczypospolitej -Podpisanie przez Rosje, Prusy i Austrie ostatecznych traktatów rozbiorowychw Petersburgu. -I rozbiór Rzeczypospolitej
1773 -Zatwierdzenie przez sejm traktatu rozbiorowego. -Bitwa wielkopolskich wojsk koronnych z Prusakami pod Kapielem. -Utworzenie Komisji Edukacji Narodowej. -Podjecie przez sejm próby reformy wojska.
1777-1783 -Przeprowadzenie reformy Akademii Krakowskiej przez Hugona Kollataja.
208. 1788 -Rozpoczecie obrad przez Sejm Wielki. -Reforma armii. -Zwiekszenie etatu wojska do 100 tysiecy. -Zniesienie Departamentu Wojskowego. -Powolanie Komisji Wojskowej Obojga Narodów. -Powstanie Glównej Szkoly Artylerii i Glównej Szkoly Inzynierów. -Zniesienie Departamentu Interesów Cudzoziemskich. -Powolanie Komisji Spraw Zagranicznych
1789 -Zniesienie Rady Nieustajacej przez Stanislawa Augusta Poniatowskiego. -Oficjalny sejmowy nakaz wycofania wojsk austriackich i rosyjskich z terenów Rzeczypospolitej. -Wylonienie przez sejm Deputacji do ulozenia konstytucji. -Zatwierdzenie przez sejm etatu wojska. -Ujednolicenie nazw stanowisk oraz stopni wojskowych. -Nalozenie na szlachte i duchowienstwo podatku zwanego ofiara dziesiatego grosza. -Zjazd przedstawicieli stanu mieszczanskiego w Warszawie. -"Czarna procesja" mieszczan. -Wylonienie przez sejm deputacji do spraw miejskich.
1791 -Uchwalenie ustawy o reorganizacji sejmików. -Odsuniecie od udzialu w obradach szlachty-nieposesjonatów. -Ustawa o miastach królewskich -Uchwalenie konstytucji przez stronnictwo patriotyczno-królewskie. -"Zareczenie wzajemne Obojga Narodów".
209. 1792 -Zatwierdzenie konstytucji przez sejmiki. -Zagwarantowanie przez sejm nietykalnosci osobistej Zydom. -Zakonczenie obrad przez Sejm Wielki. -Zawiazanie konfederacji targowickiej wrogiej reformom Sejmu Wielkiego, popieranej przez Rosje. -Wybuch wojny z Rosja. -Starcie z Rosjanami pod Boruszkowicami. -Rozbicie wojsk rosyjskich w bitwie pod Zielencami. -Bitwa pod Dubienka. -Zawieszenie obrad Sejmu Wielkiego. -Ustanowienie Orderu Virtuti Militari przez Stanislawa Augusta Poniatowskiego. -Przystapienie Stanislawa Augusta Poniatowskiego do konfederacji targowickiej. -Zaprzestanie dzialan wojennych z Rosja. -Traktat rosyjsko-prusko-austriacki w sprawie Rzeczypospolitej. -Objecie rzadów dyktatorskich przez Targowice. -Likwidacja reform Sejmu Wielkiego. -Utworzenie w Brzesciu nad Bugiem Generalnosci, najwyzszej wladzy konfederacji targowickiej.
1793 -II rozbiór Rzeczypospolitej -Antypruskie zamieszki w Gdansku i Toruniu. -Odtworzenie Rady Nieustajacej przez Generalnosc. -Ostatni sejm Rzeczypospolitej w Grodnie. -Likwidacja konfederacji targowickiej. -Przywrócenie praw kardynalnych. -Zatwierdzenie przez sejm traktatów rozbiorowych
1794 -Zaprzysiezenie aktu insurekcji w Krakowie przez Tadeusza Kosciuszke. -Bitwa pod Raclawicami -Insurekcja warszawska. -Wyparcie wojsk rosyjskich z Warszawy. -Bitwa pod Maciejowicami. -Kapitulacja Warszawy.. -Zakonczenie insurekcji. -Rozwiazanie Szkoly Rycerskiej.
210. 1795 -Wywiezienie Stanislawa Augusta Poniatowskiego do Grodna przez oddzial dragonów Katarzyny II. -Rozwiazanie gwardii królewskiej przez Rosjan. -III rozbiór Rzeczypospolitej -Abdykacja Stanislawa Augusta Poniatowskiego. -Wywiezienie przez Rosjan calosci ksiegozbioru Biblioteki Zaluskich do Petersburga. -Otwarcie pierwszej kopalni wegla kamiennego w Dabrowie. -Poczatek eksploatacji zlóz Zaglebia Dabrowskiego
1798 -Smierc Stanislawa Augusta Poniatowskiego w Petersburgu.
211. Przyczyna smierci i miejsce pochówku WYLEW KRWI DO MÓZGU. BAZYLIKA SW. JANA W WARSZAWIE (szczatki ekskróla po smierci zlozono w katolickim kosciele Sw. Katarzyny w Petersburgu, nastepnie w 1938 roku przewieziono do Wolczyna; na przelomie lat 1988/89 trafily do Warszawy, gdzie pochowano je w 1995 roku).
212. Ciekawostki z zycia wladców najdluzej zyjacy:88 lat i 4 miesiace (Stanislaw Leszczynski) ok. 83 lata (Wladyslaw Jagiello)
najdluzej panujacy:48 lat i 4 miesiace (Wladyslaw Jagiello)
najkrócej panujacy: niecaly rok (Bezprym, Mieszko Platonogi)
najmlodszy podczas koronacji: 9 lat i 7 miesiecy (Zygmunt August)
najstarszy podczas koronacji:59 lat i 4 miesiace (Wladyslaw Lokietek)
srednia dlugosc zycia 52 lata - Piastowie-królowie 55 lata - Piastowie-ksiazeta zwierzchni 24 lata - Przemyslidzi 40 lat - Andegaweni 55 lat - Jagiellonowie 60 lat - królowie elekcyjni
wladcy zwierzchniego najczestsze imie:7 x Wladyslaw (Herman, Wygnaniec, Laskonogi, Lokietek, Jagiello, Warnenczyk, Waza)
213. smierc nagla: Bezprym (zamordowany), Boleslaw Szczodry (prawdopodobnie zamordowany), Kazimierz Sprawiedliwy (prawdopodobnie otruty), Leszek Bialy (zamordowany), Wladyslaw Laskonogi (zamordowany), Henryk Pobozny (podczas bitwy pod Legnica), Henryk IV Probus (prawdopodobnie otruty), Przemysl II (zamordowany), Waclaw III Czeski (zamordowany), Wladyslaw Warnenczyk (podczas bitwy pod Warna), Henryk Walezy(zamordowany)
najwiecej potomstwa (legalnego): 17 (Boleslaw Krzywousty)
najwiecej malzenstw:4 (Boleslaw Chrobry, Kazimierz Wielki, Wladyslaw Jagiello)
najczestsze imie zony wladcy zwierzchniego:5 x Elzbieta (zona Mieszka Starego, Ludwika Andegawenskiego, Wladyslawa Jagielly, Kazimierza Jagiellonczyka, Zygmunta Augusta)
najdluzej panujacy:48 lat i 4 miesiace (Wladyslaw Jagiello)
