TÜRKİYE ENERJİ SEKTÖRÜNÜN GÜNCEL GÖRÜNÜMÜ

1. TÜRKİYE ENERJİ SEKTÖRÜNÜN GÜNCEL GÖRÜNÜMÜ MUSTAFA ÇETİN Enerji İşleri Genel Müdür V. ICCI- 2010 12 Mayıs 2010 İstanbul

2. Türkiye Enerji Politikasının Temel Taşları • Dengeli bir kaynak ve güzergâh çeşitlendirmesi ile enerji arz güvenliğine öncelik vermek. • Verimliliği ve üretkenliği artırmak için enerji sektörünü liberalleştirmek. • Üretimden tüketime enerji zincirinin tüm basamaklarında enerji verimliliğine öncelik vermek. • Çevresel etkileri dikkate alarak enerji kaynaklarının sürdürülebilir kullanımını teşvik etmek ve enerji verimliliği potansiyelini kullanmak. • Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımına öncelik vermek. • Enerji koridoru ve terminali kavramı ekseninde hedeflenen hidrokarbonların taşınması projelerinde önemli bir aktör olarak yer almak. • Enerji teknolojileri ile ilgili Ar-Ge faaliyetlerini artırmak.

3. Türkiye Enerji Sektörü “Temel Tespitler” • Yüksek talep artışı-Yüksek yatırım ihtiyacı • İthalat bağımlılığı-Yerli ve Yenilenebilir Kaynakların Önemi • Yüksek Yenilenebilir kaynak potansiyeli • Yüksek Verimlilik potansiyeli • Jeopolitik konum ve getirdiği avantajlar

4. Elektrik Enerjisi Tüketimine Genel Bakış Dünya = 1 OECD İstatistikleri

5. Küresel Ekonomik Krizin Etkileri “Talep tarafındaki etkiler” Dünya Elektrik Tüketiminin Gelişimi Küresel elektrik tüketimi 2009 yılı içerisinde 1945 yılından bu yana ilk kez azalmıştır. Kaynak: Uluslararası Enerji Ajansı

6. Küresel Ekonomik Krizin Etkileri “Arz tarafındaki etkiler” Dünya Genelinde Yenilenebilir Enerji Yatırımları 2009 yılında yenilenebilir enerji yatırımlarında %18 azalma gerçekleşmiştir. Kaynak: Uluslararası Enerji Ajansı - 2010

7. TALEP ANALİZİ

8. Elektrik Tüketimi-Ekonomi İlişkisi“Türkiye’de Elektrik Talebinin Gelir Esnekliği”

9. 2009 2010 (ilk 4 ay)

10. Elektrik Talep Projeksiyonları “2020 yılına kadar yaklaşık 2 kat artış” EİGM, 2010

11. Elektrik Talep Projeksiyonları“Türkiye’de Talep Gelişimi Nasıl Olacak?” Avrupa Ülkeleri TR

12. ARZ ANALİZİ

13. 2003 – 2009 dönemindeki ilave kurulu güç “Özel Sektörün Artan Payı” 13

14. Kurulu Güç Gelişimi “Özel Sektör Katılımı”

15. Üretim Gelişimi “Artan İthal Yakıt Oranı”

16. YAKIN VE ORTA DÖNEM ARZ-TALEP DENGESİ

17. Kısa ve Orta Dönem Arz-Talep Dengesi EPDK Proje İlerleme rakamları,TEİAŞ Kapasite Projeksiyonu verileri, ETKB değerlendirmeleri esas alınmıştır.

18. UZUN DÖNEM BEKLENTİLER ve HEDEFLER

19. Dünya Enerji Sektöründe Yönelimler • Enerji sektöründe ilave yatırım harcamaları 2030 yılına kadar olan dönemde toplam 10 trilyon ABD doları tutarında (yaklaşık % 50) artacaktır. • Bu meblağ küresel GSYİH’nın 2020 yılında %0,5, 2030 yılında ise %1,1’ine karşılık gelecektir.

20. Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji Belgesi “Elektrik Üretimi Gelişimi ve 2023 yılı için Hedefler” • Yenilenebilir Enerji Kaynakları : Elektrik Üretiminde asgari % 30 Pay • Hidrolik : 2023 yılında ekonomik potansiyelin tamamı • Rüzgar : 2023 yılında 20000 MW • Jeotermal : 2023 yılında 600 MW • Güneş : % yada miktar cinsinden hedef yerine ; • Ülke potansiyelinin azami ölçüde değerlendirilmesinin sağlanması • Teknolojik gelişmelerin takip edilmesi ve uygulanması • Elektrik üretimini özendirmek üzere yasal çerçevenin güçlendirilmesi

21. Cumhuriyetin Yüzüncü Yılı İçin Hedef“Yüksek Çeşitlendirme ve Düşük Karbon Yoğunluğu” KuruluGüç Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji Belgesi (2009) hedeflerine göre hesaplanmıştır

22. ÖZELLEŞTİRMELER

23. ENERJİ ÖZELLEŞTİRMELERİ • DAĞITIM TESİSLERİ • 4 BÖLGE DEVREDİLDİ (TOPLAMDA 5 BÖLGE ÖZEL SEKTÖR TARAFINDAN İŞLETİLMEKTE) • 9 BÖLGENİN İHALESİ TAMAMLANDI / DEVRE İLİŞKİN İŞLEMLER DEVAM EDİYOR • 4 BÖLGENİN İHALE DUYURUSU YAPILDI. • ÜRETİM TESİSLERİ • 9 ADET SANTRAL DEVREDİLDİ (TOPLAM 140 MW) • 52 ADET KÜÇÜK HES İÇİN TEKLİFLER DEĞERLENDİRİLİYOR (141 MW) • EÜAŞ UHDESİNDEKİ PORTFÖYLER YENİDEN DÜZENLENDİ •  2010 YILINDA İHALELERE BAŞLANILMASI HEDEFLENMEKTE

24. Devredildi İhalesi yapıldı/ Devir işlemleri sürüyor İhale duyurusu yapıldı Dağıtım Özelleştirmeleri Boğaziçi EDAŞ Sinop Kırklareli Bartın İstanbul And.Yk. 13 Kastamonu 17 Artvin Zonguldak Ardahan Tekirdağ . Samsun 14 Karabük Rize 21 Edirne Düzce Trabzon Kocaeli 4 Ordu Giresun Sakarya Yalova Bolu Çankırı Amasya 15 Kars Tokat Gümüşhane Çorum Bursa Bayburt Erzurum Bilecik Iğdır 9 Çanakkale 3 12 Ağrı Balıkesir 6 Kırıkkale Sivas Erzincan Ankara Eskişehir Yozgat Kütahya Kırşehir Tunceli Bingöl 16 11 5 Muş Manisa Afyon Nevşehir Kayseri Uşak Van Malatya Elazığ Bitlis İzmir 2 18 Aksaray Konya Diyarbakır K.Maraş Siirt Aydın Batman 8 Denizli Isparta Niğde Adıyaman Hakkari 1 7 20 Şırnak Burdur Muğla Mardin Adana Osmaniye Şanlıurfa 19 10 Karaman Antalya Gaziantep Kilis Mersin Hatay Dağıtım sektörü tüketimindeki oranı (%) (%22) (% 23,6) (%34,6) (% 19,8) Devredilen bölgeler :35,4 milyar kWh İhalesi yapılan bölgeler :37,8 milyar kWh İhale duyurusu yapılan :55,5 milyar kWh İhaleye çıkılmamış bölgeler :31,6 milyar kWh 2009 yılı tüketimleri (milyar kWh) 24

25. Enerji özelleştirmelerinden beklenen faydalar Elektrik Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji Belgesi (18.05.2009 tarih ve 2009/11 sayılı YPK Kararı) “özelleştirmelerde gelir odaklı bir yaklaşım sergilenmeyecektir” REKABETÇİ BİR SEKTÖR YAPISININ OLUŞMASI VERİMLİLİĞİN ARTIRILMASI MALİYETLERİN DÜŞÜRÜLMESİ KAZANIMLARIN NİHAİ TÜKETİCİYE YANSITILMASI

26. Teşekkürler…