NBC Ortamında Koruyucu Sağlık Hizmetleri

1. NBC Ortamında Koruyucu Sağlık Hizmetleri Yrd.Doç.Tbp.Bnb.Mahir GÜLEÇ Halk Sağlığı AD.

2. Koruyucu Hekimlik sağlık hizmetlerinde belki de en önemli alandır. Hem birey ve toplum sağlığı, hem de ülke ekonomisi için önemi tartışılmaz. Bu bağlamda, dünyada ve ülkemizde sağlık sektöründe kullanımı giderek artan bilişim teknolojilerinin koruyucu hekimlik hizmetlerinde de en uygun şekilde kullanılması gereklidir.

3. İçme ve kullanma sularının sanitasyonu Katı ve sıvı atıkların zararsızlandırılması Hava kirliliğinin önlenmesi Sağlıklı barınma koşullarının temini Besin Sanitasyonu Vektör ve kemirici kontrolü “Gürültü, radyasyon, aydınlanma havalandırma” Sağlığa az ya da çok zararlı olabilecek kuruluşlar Mezarlıklar Turist Sağlığı Sağlıklı Çalışma koşulları/ergonomi Sağlık eğitimi Aile Planlaması Kişisel Hijyen Beslenme Bağışıklama Erken Tanı Kemoproflaksi Çevreye Yönelik Koruyucu Sağlık Hizmetleri Kişiye Yönelik Koruyucu Sağlık Hizmetleri 3. basamak 2. basamak 1. basamak Tedavi Edici Sağlık Hizmetleri Koruyucu Sağlık Hizmetleri Esenlendirici (Rehabilitasyon ) SAĞLIK HİZMETLERİ

4. Kişinin sağlık durumunun bozulmasıyla birlikte, hasta sıfatıyla kişiye verilen her türlü hizmettir. Bu hizmetler; muayene, laboratuar, tıbbi görüntüleme, teşhis, tedavi, ilaç, ameliyat vb. her türlü uygulamayı kapsar. Bu hizmetler kamunun yanı sıra özel sektör tarafından da verilir. 1. Tedavi Edici Sağlık Hizmetleri

5. 2. Koruyucu Sağlık Hizmetleri

6. Koruyucu Hekimlik; savaşın kan dökülmeden kazanılmasıdır. Dimeglio

7. Gelecekteki muhtemel hastalık ve sakatlığın riskini en aza indiren veya engelleyen, Hastalık belirtileri ortaya çıkmadan önce teşhis edip erken tedavinin yapılmasını sağlayan, “hastalık” öncesi verilen sağlık hizmetleridir.

8. Koruyucu sağlık hizmetleri bireylerde görülen hastalığın tedavisi ile doğrudan ilgili değildir. Koruyucu sağlık hizmetleri tehlikenin kendisine (ETKENE) karşı yapılan bir mücadele şeklidir.

9. Kişinin ve toplumun sağlığının korunup geliştirilmesi için kişiye ve çevreye yönelik olarak alınacak tedbirlerin tümü koruyucu sağlık hizmetleri kapsamındadır.

10. Primer Korunma Sekonder Korunma Tersiyer Korunma

11. Günümüzde koruyucu hizmetlerin kapsamı daha da genişleyerek; • sağlıklı su rezervlerinin temini, • halk sağlığını koruma tedbirleri ve • kronik hastalıkların önlenmesi gibi temel olarak tüm nüfusun sağlık hizmetlerini de kapsamaya başlamıştır.

12. Bu tür hizmetlerle toplumda hastalık ihtimalinin azaltılması hedeflendiğinden ödeme gücüne bakılmaksızın toplumun tüm fertleri hizmetlerden önemli ölçüde yararlanmaktadırlar. Koruyucu sağlık hizmetleri çoğu zaman kişisel fayda hedeflemediği ve tüm toplumun yararı söz konusu olduğu için kamu hizmeti olarak verilmektedir.

13. El yıkama Su ve sabun

14. As can be seen, the. study established that In many cases, hand washing technique was inadequate.In order to avoid this potentially hazardous inadequate level of cleansing a systematic and thorough hand washing technique should be practised by all staff

15. KALIP - SIVI SABUNLAR Kalıp sabunlar, kirlilik kaynağı olabilmektedir. Şahsi olmalıdır. Toplu yaşanılan yerlerde sıvı sabun tercih edilmelidir.

16. ELLER NASIL YIKANMALI ? • Eller yıkanmadan önce takılarınızı çıkarın • Ilık veya dayanabileceğiniz kadar sıcak su kullanın. • Sabun kullanın. • Ellerinizin her yerini tam olarak yıkayın. (Sıklıkla unutulan alanlara dikkat etmeli.) • Ellerinizi en az 15 saniye ovalayın. • Ellerinizi kurularken ovmayın daha çok havluyu elinize vurarak kurulanın. • El kurulamada kullanılan kağıt ile musluk kapatın.

21. Dünya Tabipler Birliği “Kimyasal ve Biyolojik Silahlar” Deklarasyonu (1990): 1- Sadece askeri personele değil, sivil halk üzerinde etkilidir. 2- Savaşılan ülkenin sınırlarının ötesine etkilidir. 3- Uzun bir dönem için insanlarda sağlık sorunlarına neden olur. 4- Hayvanlar, bitkiler ve doğal çevrede uzun süreli tahribat yaratır, insanlığın besin kaynaklarını yok eder. 5- Varolan sağlık hizmetleri (teknoloji ve insan gücünün) yetersiz kalır..

22. Koruyucu önlemleri bilme Koruyucu ekipmanları temin etme

23. KİMYASAL AJAN KULLANILDIĞI NASIL ANLAŞILIR? 1-Sivil savunma kuruluşlarının siren vb. ikaz ve alarm işaretleri, 2-Havada sis, yoğun buhar, özel ve değişik bir koku hissedilmesi 3-Uçaktan yayılan bir sis yada duman olması, 4-Atılan merminin benzerlerinden az bir patlama sesi çıkarması, 5-Patlama sonrası duman ya da sis olması,

24. KİMYASAL AJAN KULLANILDIĞI NASIL ANLAŞILIR? 6-Saldırı beklenen yönde duman ya da sis görülmesi, 7-Çevrede kuşkulu yağ ve su damlacıklarının görülmesi, 8-Çevrede fare, sinek, böcek ölülerinin olması, 9- Kullanılan gaza bağlı olarak semptomların ortaya çıkması: Ani baş ağrısı, Öksürük, Göz yaşarması, Görme bulanıklığı, Bulantı-kusma, Solunum güçlüğü, Nefes darlığı ve göğüs ağrısı, Burun akıntısı, Ani kanamalar, Ciltte kızarıklık ve kabarcıklar

25. KİMYASAL GAZLARA KARŞI EVLERDE HANGİ TEDBİRLER ALINMALIDIR? • Her evde pilli bir radyo yedek pil bulundurulmalıdır, • Evdeki kırık cam,kapı,yıkık pervaz vb. yerler onarılmalı, • Camların iç yüzeylerine kalın bantlar yapıştırılmalı, • Cam ve kapı aralıkları sıkı kapatılmalıdır, • Kimyasal saldırı halinde sığınak olacak bir oda hazırlanmalı

26. KİMYASAL GAZLARA KARŞI EVLERDE HANGİ TEDBİRLER ALINMALIDIR? • Evde bol miktarda çamaşır suyu, deterjan bulundurulmalı • Su ve yiyecekler kapalı kaplarda bulundurulmalı, konserve yiyecekler ve cam kaplar tercih edilmeli, • Radyodan gerekli açıklama yapılmadan odadan çıkılmamalı, • Var ise, koruyucu araçlar mutlaka takılmalı, yoksa ıslak bir havludan soluk alıp verilmelidir,

27. EV DIŞINDA İKEN KİMYASAL AJANLA SALDIRI OLDUĞUNDA NELER YAPILMALIDIR? • Hemen en yakın kapalı bölgelere sığınılmalıdır. • Varsa koruyucu araç-gereç takılmalıdır. • Gözler kapatılmalı, elleri ve yüz mutlaka elbise ile örtülmelidir. • Hava doğrudan değil, herhangi bir bezden solunmalı, bu bez mümkünse ıslatılmalıdır. • Yağmur yağıyorsa el ve yüzün ıslanmamasına dikkat edilmelidir. • Kirli eller gözlere ve ağza sürülmemelidir.

28. KİMYASAL GAZ TEHLİKESİ GEÇTİKTEN SONRA NELER YAPILMALIDIR? • Kirlenmiş olması mümkün giyecekler çıkartılmalıdır. Bol su ve sabunla tüm vücut temizlenmelidir. • Kirlenmiş elbiseler dikkatle çıkarılmalı ve çamaşır suyu ve sabunla temizlenmelidir. • Çevremiz, yetkili kişi ve kuruluşların talimatları doğrultusunda temizlenmelidir. • Giysilerin çıkarılması ve çevrenin temizlenmesi sırasında bulaşık eldiveni kullanılmalı • Başka yerlere gidilecekse, rüzgarsız hava beklenmelidir.

29. KİMYASAL AJAN KULLANILDIĞI DURUMLARDA KESİNLİKLE YAPILMAMASI GEREKENLER ? • Çim, ot, ağaçlık bölge ve toprakta kalıntı olabilir, çocukların buralarda oynamasına izin verilmemelidir. • Kimyasal kirlenme riski olan su ve yiyecekler içilip yenilmemelidir. • Kimyasal kirlenmenin mümkün olduğu yerlerde eller ağza götürülmemelidir. • Alkol ve sigara kesinlikle kullanılmamalıdır. • Bebek bakımı yaparken anneler kirli elleri ile çocuğa dokunmamalıdır. • Kesin talimat gelmedikçe kapalı yerlerden çıkmamalı, koruyucu giysiler çıkarılmamalıdır. • Su birikintilerine basılmamalıdır.

30. KİMYASAL AJANLARA MARUZ KALANLARA NELER YAPILMALIDIR? • Kişi riskli ortamdan en kısa sürede uzaklaştırılmalı, • Maruz kalan kişinin üzerindeki giyecekler derhal, bir eldiven kullanılarak çıkartılmalı , • Etkilenen kişilerin uzun süre gözetim altında tutulması gereklidir. • Soluk alma ya da kalple ilgili, ilk yardım gerektiren durumlarda mümkün olan ilk müdahale yapılmalı ve kişi en yakın sağlık kuruluşuna gönderilmelidir. • Maruz olan kişiler genel durumları iyi olsa bile en yakın sağlık kuruluşuna gönderilmeli, • Gözlere kimyasal madde bulaşmış ise, bol su ile gözler yıkanmalı, göz kapatılmalıdır.

31. BİYOLOJİK SAVAŞ AJANI KULLANILDIĞI NASIL ANLAŞILIR? • Bitki ve hayvanlarda alışılmışın dışında belirtiler, anormal renk değişiklikleri olması. • Hayvanlarda ani ve aşırı sayıda ölüm görülmesi. • Çevrede, normalde o bölgede görülmeyen mantarların ve böceklerin ortaya çıkması. • İnsanlarda hızlı artan ateş, öksürük ve ishal durumlarının görülmesi. • Radyodan açıklama yapılması.

32. BİYOLOJİK SAVAŞ AJANLARINA KARŞI NE GİBİ TEDBİRLER ALINMALIDIR? • Yetkili makamların izni olmaksızın sebze, meyve, hayvan etleri, süt ve yumurtalarının yenmemesi, • Ağızdan bol miktarda sıvı verilmesi. • Suların, dezenfekte edildikten sonra kullanılması. • Gıdaların soyularak, pişirilerek, yıkanarak yenmesi, • Hastaların yanına maske ve eldiven ile gidilmesi

33. BİYOLOJİK SAVAŞ AJANLARINA KARŞI NE GİBİ TEDBİRLER ALINMALIDIR? • Kusmuk, balgam, dışkı ve idrarlarına dokunulmaması, bunların kireç kaymağı ile dezenfekte edilmesi. • Radyodan yapılacak uyarılara aynen uyulması. • Bölgede görülen alışılmış dışı durumların (aynı hastalık belirtileri gösteren fazla kişi bulunması, hayvanların ölmesi, bitkilerin renk değiştirmesi gibi) en yakın resmi kuruluşa ihbar edilmesi. • Hasta olan kişilerin en yakındaki sağlık kurumunca tetkikinin sağlanması.