Download
1 / 45
470 likes | 1.08k Views
AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI. Dr. Seda Sibel Günbey. ANTİBİYOTİKLER. Antibiyotiklerin en sık reçetelendiği hastalıklar Chang SC et al Diag Micro Infect Dis 2001;40:137-43. ÜSYİ antibiyotik kullanımı. Üst solunum yolları enfeksiyonları.
E N D
AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI Dr. Seda Sibel Günbey
Antibiyotiklerin en sık reçetelendiği hastalıklarChang SC et al Diag Micro Infect Dis 2001;40:137-43
Üst solunum yolları enfeksiyonları • Üst solunum yolları enfeksiyonlarının çoğunu grip, nezle ve soğuk algınlığı gibi hastalıklar oluşturur. • Tüm bu hastalıklarda etkenler virüsler olduğu için antibiyotik tedavisi gereksizdir. • Bu hastalıklarda antibiyotik kullanımı iyileşme sürecini kısaltmaz, aksine antibiyotik direnci ve antibiyotik toksik etkilerine maruz kalınmasına neden olur. • En sık hatalı antibiyotik kullanımının üst solunum yolu enfeksiyonlarında gerçekleştiği bilinmektedir.
Soğuk algınlığı, rinosinüzit, non-spesifiküst solunum yolları enfeksiyonu 1. Genellikle viral kaynaklıdır, antibiyotik tavsiye edilmez 2. Mukopürülanrinit sıklıkla soğuk algınlığı ile birliktedir. Antibiyotik tedavi endikasyonu: Yakınmaların 10-14 gün devam etmesi. Antibiyotik kullanımı dirençli mikroorganizmalar ile kolonizasyon riskinin artması
Ateş tek başına antibiyotik kullanımı için bir neden değildir • Ateş; infeksiyon hastalıkları yanında infeksiyon dışı pek çok hastalıkta da görülebilir. • Antibiyotiklerin bakteri dışındaki ateş üzerine etkisi yoktur. • ANTİBİYOTİKLER ANTİPİRETİK DEĞİLDİR!
Hastaya Ait Faktörler • Yaş • İmmunite • Renal yetmezlik • Karaciğer fonksiyon bozukluğu • Diabetes mellitus • Altta yatan hastalık • Malignite • İlaç yan etkisi • Allerji
Hastaya ait faktörler • Nötropeni • İnvaziv girişim • Antibiyotik kullanımı • Kateter kullanımı • Cerrahi girişim • Solunum yardımı • Uzun süreli hastanede kalış
Antibiyotik etki spektrumu ile ilgili yanlışlar: Birden çok ve geniş spektrumlu antibiyotik kullanımının en etkili antibiyotik olacağı • Dar spektrumlu antibiyotikler duyarlı mikroorganizmalar üzerinde geniş spektrumlu antibiyotiklerden daha etkilidir. • Birden çok antibiyotik kullanımının bir başka sonucu da antibiyotik ilişkili toksik yan etkilerin görülme olasılığının artma riskidir.
Antibiyotik uygulama dozu ile ilgili yanlışlar: • Yüksek doz antibiyotiğin etkili olacağı varsayımı ile yüksek doz antibiyotik kullanımı, • Antibiyotik dozunun yetersiz olması, • Doz aralıklarının uygunsuz olması sık yapılan yanlışlardandır. • Antibiyotiklerin etki edebilmesi için minimum inhibitör konsantrasyonunun üzerinde olması gerekir. Yapılan klinik çalışmalar sonucunda kullanılacak dozlar belirlenmiştir. • Antibiyotiklerin gereğinden düşük dozlarda verilmesi ile etki sağlanamazken, yüksek dozlarda toksik etkiler ortaya çıkabilir.
Antibiyotik uygulama süresi • Ateşin düşmesi veya iyileşme belirtilerinin görülmesi ile verilen antibiyotiğin kesilmesi, • Cerrahi profilaksinin uzun tutulması en sık yapılan yanlışlardandır. • Yapılan çalışmalar özel durumlar dışında cerrahi profilakside tek doz veya en fazla 24 saat antibiyotik uygulamasının yeterli olduğunu göstermektedir. • Uzun süreli profilaksinin kısa süreli profilaksiye üstünlüğü gösterilememiştir.
Antibiyotik Veriliş Yolu ve Dozu • Oral • İntramüsküler • İntravenöz • Diğer
Direk Tedavi Maliyeti • Kutu fiyatı • Doz aralığı • Tedavi süresi • Alet ekipman • Hasta uyumu • İlaç tadı • Tedavi başarısızlığı • İlaç yan etkisi • İlaç etkileşimi
Kombine Tedavi • Multibakteriyel infeksiyon • Tek antibiyotikle tedavi edilemeyen iki ayrı infeksiyon • Etkeni bilinmeyen infeksiyon • Direnci önlemek
Kombine Tedavi Dezavantajları • Farmakolojik etkileşim • Antagonizm • Yan etkide artış • Süperinfeksiyon • Çoğul dirençli bakteri gelişim • Maliyette artış
Antibiyotik Kombinasyonu 2 + 2 ≠ 4
Ampirik Tedavi • Gerekli endikasyon • Olası infeksiyon bölgesinin saptanması • Etken mikroorganizmaların tahmini • Mikroorganizmaların duyarlılık paterni • Antibiyotiğin farmakolojik özellikleri • Hastanın özellikleri
Ampirik Tedavi • Ampirik tedavi en sık rastlanan patojenleri kapsar. • Tüm patojenleri kapsaması gerekmez. • Her bakterinin duyarlılık paternini tam olarak tahmin etmek mümkün değildir. • Ampirik tedavinin başarı şansı % 100 değildir • Ancak, bu oranı mümkün olduğunca yükseltmek hekimin elindedir.
Ampirik Tedavi • Geniş spektrum • Bakterisid antibiyotik • Uygun antibiyotik / kombinasyon • Güvenli antibiyotik • Etkinliği kanıtlanmış antibiyotik • Kültür sonucuna göre antibiyotik değişim
Ardışık Tedavi • İV tedaviyi takiben klinik düzelme • Ateşin düşmesi • Hastanın stabil olması • Oral ilaç alabilmesi • Gastrointestinal sistem emilim sorunu olmaması • Absorpsiyonu azaltan başka ilaç almaması • Oral ilaçlara aşırı duyarlılık olmaması • Oral tedavinin etkin olamayacağı bir infeksiyon olmaması; endokardit, menenjit gibi
Antibiyotik Tedavisi Sonlandırılmalıdır • İnfeksiyon tedavi edildiğinde • Mikrobiyolojik inceleme sonuçları negatif ve infeksiyon olası değilse • İnfeksiyon tanısı konulmamışsa
Onsekiz yaş ve üzeri erişkinlerin antibiyotik kullanımı ile ilgili bilgi,tutum ve davranışları. Ülkemizde toplamda antibiyotik kullanımı sıklığı ve hekimleri antibiyotik reçetesi yazma sıklıkları, 8 ilimizi kapsayan, 424 7 kişi üzerinde yapılan bir anket çalışması sonuçlarına göre; • Son bir yılda kendi kendine ilaç kullanımı; % 48.1 • Evde antibiyotik bulundurma oranı % 2 5 • Doktordan antibiyotik talep etme oranı: % 17 • Doktor tavsiyesi olmadan antibiyotik kullanma oranı % 2 6 • Son bir yılda genel antibiyotik kullanım oranı; % 5 7 • Kendi kendine antibiyotik kullanım kullanımında en önemli gerekçe soğuk algınlığıdır ve % 51.3 oranındadır. • Eczaneye danışarak ilaç kullanma oranı % 1.7’ dir. • Arkadaş, tanıdık tavsiyesi ile ilaç kullanma oranı % 0.6’ dır.
