Uitwisseling van CO 2 en restwarmte: Do`s & dont`s

1. Uitwisseling van CO2 en restwarmte: Do`s & dont`s Concrete uitwisseling reststromen in Biopark Terneuzen Ir. Sam Van Den Broeck Production Support Coordinator Yara IFEST, Gent, 21 oktober 2008

2. Wie is Yara? • Yara is een Noors bedrijf en `s werelds grootste producent van minerale meststoffen. • De vestiging in Sluiskil (kanaalzone Terneuzen) is de grootste site in de groep met 600 medewerkers.

4. Ontwikkelingen (Zeeuwse) kanaalzone: BioPark Terneuzen • Initiatief BioPark Terneuzen: “Building smart links into the sustainability chain” • Meer oog voor duurzame ketens: AgroTransforum studie • Politieke basis; gemeente Terneuzen en Zeeland Seaports • Kennisbasis: gerenomeerde chemische en voedingstechnologische bedrijven aanwezig • Innovatiebasis: nieuwe biogebaseerde bedrijven • Handelsbasis: centraal gelegen zone in de Europese markt • Economische basis: beschikbaarheid werkkrachten

5. Vraag & aanbod Reststromen BioPark

6. Van theorie naar praktijk (2006-2008) • Links en clustering in BioPark afhankelijk van: • Investeringsbeslissingen • Subsidie-afhankelijk • Kosten-baten • Economische situatie • Lange termijn afspraken • Commitment multinationals • Politiek klimaat

7. Concrete Reststromen BioPark

8. Lancering Glastuinbouwproject & WARMCO2 • Project door Gemeente Terneuzen aan Zeeland Seaports gedelegeerd • Milieu Effect Rapport (MER) afgerond. Proefkas in gebruik. • Opvatting m.b.t. Glastuinbouw kanaalzone binnen Gemeente en Provincie overwegend zeer positief • Procedure loopt voor bestemmingsplanwijziging: bijna 300 ha gebied • Yara samen met Zeeland Seaports en Visser Smit Hanab in Energie B.V.: WARMCO2

10. Relatie Glastuinbouw – Yara CO2 • Levering van Koolstofdioxide (CO2) • CO2 is een gasvormig bijprodukt van ammoniakproductie • Yarazorgt nu al dat een groot deel van de geproduceerde CO2 opnieuw gebruiktwordt: • CO2 voor produktie van ureum meststoffen • CO2 wordt vloeibaar gemaakt voor frisdrank- en ijsindustrie en tuinbouwbedrijven • Het overschot wordt nu afgeblazen naar de atmosfeer

11. Relatie Glastuinbouw – Yara warmte • Levering van ‘Restwarmte’ • Restwarmte levering vermindert directe lozing in het milieu via lucht- en/of kanaalwaterkoeling en is voor Yara dus: Beschikbare energie waar Yara zelf niets nuttigs meer mee kan doen • Levering van ‘Bijwarmte’ • Bijwarmte gaat ten koste van elektrici-teitslevering of beschikbaarheid van stoom voor andere processen, en is voor Yara dus: Beschikbare energie waar Yara zelf wel iets nuttigs mee kan doen

12. Wat heeft Yara te bieden? • Restwarmte: • Geïdentificeerde restwarmte-bronnen: 76 MWthermisch • Warmte gaat normaal naar de atmosfeer of het kanaal • Potentiële restwarmte-bronnen: 61 MWthermisch • Bijwarmte: • Geïdentificeerde bijwarmtebronnen: 18MWthermisch • Uit gegevens over de behoefte van de glastuinbouw blijkt: • Mogelijkheid tot dekking warmtevraag 300ha: 60% • Waarvan restwarmte: 93% • Waarvan bijwarmte: 7% • Mogelijkheid tot dekking CO2 vraag (80.000 ton): 100% • Potentieel wordt inmiddels verzilverd door bijplaatsen warmtewisselaars.

13. Wat levert dat op voor de glastuinbouw? • Beperkte investering in energie voorziening • voornamelijk in backup voorzieningen • Lage CO2 prijs • Lage prijzen voor warmte (rest/bijwarmte) • Niet stoken in de zomer om CO2 te produceren • Voldoen aan eis om minimaal 4% duurzame energie te betrekken • Beperkte resources nodig om energievoorzieningen te beheren • Afvalwatervoorziening naar bestaande RWZI (Heros)

14. Wat levert dat op voor de industrie? • Inkomsten uit CO2 en warmte levering • Beperkt potentieel tot extra productie • Borging van duurzaamheid in de onderneming / Groen imago • Aan de wereldtop blijven binnen Convenant Energy Benchmarking

15. Pitfalls en Bottlenecks: Algemeen • Afstemmen vraag/aanbod (seizoensinvloeden) • Baseload vs. Full Load • Niet alle warmtebronnen kunnen frequent worden aan- en uitgeschakeld • Zoektocht naar een warmte-afnemer in de zomer? • Leveringszekerheid/back up faciliteiten • Productie-installatie hebben meerjaarlijkse onderhoudsstops, maar ook ongeplande shutdowns • Hoe groot moet de back-up/buffer faciliteit zijn? • Wat eist de verzekeraar? • Het technische regelvraagstuk • Regelstrategie vereist hoge mate van integratie • Feed-forward controle van partij A naar B

16. Pitfalls en Bottlenecks: Algemeen • Voor wie zijn de CO2 credits vanaf de ETS handelsperiode 2013-2020 • Voor degene die de CO2 reductie mogelijk maakt • Of degene die deze effectief realiseert? • Lange termijn afspraken/garanties • Contractduur van 15-20 jaar is lang voor industriële partners • Interne flexibiliteit wordt gereduceerd • Consequenties van nieuwe investeringsplannen (gebonden aan lopende contracten) • Win-win is `conditio sine qua non` • Rekening houden met eigenheid van partners • Clustering gaat buitenom core business

17. Pitfalls en Bottlenecks: Specifiek • Geen core business voor Yara • Huidige problematiek rond gasprijs bemoeilijkt het afleveren van langdurige leveringsgaranties • Rendement op investering lager dan normale Yara eis • ETS Subsidies nog onzeker • CO2 emissiehandel • Volloopscenario • Voorkeur tuinder voor WKK energieconcept ?

18. Kansen voor de toekomst • Ontwikkeling netwerk infrastrucuur. • Ontwikkeling pijpleiding infrastructuur voor 1 groot kansrijk project biedt mogelijkheden tot “meeliften” van kleinere initiatieven (voorbeeld omgeving Dordrecht). • Versterking cluster. • Clustering. • Meer aanbieders restwarmte/CO2 verkleint risico’s mbt discontinuïteit en back up. • Meer mogelijkheden voor afstemming vraag/aanbod. • Missing link. • Interregionale connectie Zeeuws/Vlaams netwerk

19. Do`s & dont`s • DO • Clustering opnemen in bedrijfsbeleid • DON`T • Denken dat het een gemakkelijk traject is • DO • Moeilijk gaat ook, er wacht een mooie beloning aan de streep