Studia Podyplomowe IT w Biznesie Wprowadzenie do handlu elektronicznego

1. Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych, Warszawa Studia Podyplomowe IT w BiznesieWprowadzenie do handlu elektronicznego Wykład 3 Sklepy internetowe Wykładowca: dr hab. inż. Kazimierz Subieta profesor PJWSTK subieta@ipipan.waw.pl http://www.ipipan.waw.pl/~subieta

2. Budowa witryny handlu elektronicznego Decyzja została podjęta. Chcemy wykorzystać Internet do prezentacji i promocji firmy, a także do prowadzenia handlu. Co należy zrobić? • Stworzenie firmowej witryny nie jest łatwe i tanie. Skoncentrowanie się na określonym celu i konsekwentne do niego dążenie pozwoli uniknąć straty pieniędzy i czasu, i przyniesie spodziewane efekty. • Rodzaje witryn internetowych: • witryny o charakterze promocyjnym, obniżające koszty tradycyjnej kampanii reklamowej lub ją wspomagające • witryny udostępniające przestrzeń reklamową innym firmom • witryny sprzedaży bezpośredniej, w których zawartość udostępniana jest po wniesieniu opłaty (subskrypcja, towary dostarczane drogą elektroniczną) • sklepy sprzedaży wysyłkowej - towary dostarczane klientowi w sposób tradycyjny • witryny służące wyłącznie do zawierania kontraktów handlowych, kontaktu z partnerami, poszukiwania nowych partnerów (handel międzynarodowy i hurtowy) • właściwe portale biznesowe • witryny o charakterze WebEDI • portale ekstranetowe i intranetowe

3. 3 kategorie istnienia firmy w Sieci • Witryna będąca wyłącznie wizytówką firmy. • Witryna dynamiczna, stale aktualizowana, wpisana i będąca częścią kampanii reklamowej, mająca być jeszcze jednym kanałem budowania świadomości marki lub produktu. • Witryna dynamiczna, której zadaniem jest nie tyle przedstawienie firmy i jej promocja, ale przede wszystkim staje się nowym kanałem dystrybucjitowarów - sklep on-line. Należy określić, który rodzaj witryny interesuje firmę. Można również po stworzeniu skromniejszej witryny rozszerzać jej zakres do pełnych możliwości handlowych.

4. Charakter działalności i zasoby finansowe • Charakter działalności • Narzędzia umożliwiające prezentacje materiału i komunikację są różne. • Technologia internetowa rozwija się bardzo szybko. • Inaczej będą wyglądały strony firmy zajmującej się sprzedażą butów, a inaczej strona firmy z sektora zaopatrzenia - nie tylko merytorycznie i graficznie, ale również pod względem struktury strony, sposobu nawigacji i układu połączeń między poszczególnymi podstronami itp. • Zasoby finansowe - Ilość środków finansowych, jakie firma zamierza przeznaczyć na stworzenie i późniejsze utrzymanie i prowadzenie witryny decyduje o takich m.in. kwestiach, jak: • wielkość strony (liczba podstron), wykorzystanie bazy danych • wybór dostawcy internetowego • tworzenie strony własnymi siłami, czy skorzystanie z coraz bardziej popularnego outsourcingu • zakres wykorzystanie Internetu do prowadzenia działalności.

5. Wykonawcy witryn • Kategorie podmiotów, które zajmują się projektowaniem i wykonaniem witryn: • Wyspecjalizowane firmy, zatrudniające informatyków, grafików, specjalistów od marketingu, kompetentnych zarówno pod względem technicznym jak i biznesowym. • Operatorzy sieci Internet - posiadają własne studio graficzne lub edycyjne, przygotowujące projekty dla klientów już korzystających z ich usług. • Agencje reklamowe, które swoją dotychczasową działalność rozszerzyły o Internet. • Firmy i osoby fizyczne, dla których taka działalność stanowi działalność uboczną lub dodatkowe źródło dochodów. • „Wolni strzelcy" - ludzie, którzy, dzięki zdobytej wiedzy, oferują swoje umiejętności firmom w zakresie tworzenia witryn WWW; pracują na własny rachunek. • 2 ostatnie kategorie: korzystanie z ich usług jest tańsze, ale: • Często są nieprofesjonalni, poziom ich usług pozostawia wiele do życzenia. • Rzadko oferują kompletną obsługę klienta, zarówno w fazie tworzenia witryny, jak i późniejszej opieki nad nią. • Obecnie coraz częściej witryny są oparte o technologię baz danych, wymagającą profesjonalnego podejścia. To często eliminuje z rynku twórców-amatorów.

6. Zobacz, jak robią to inni • Przed przystąpieniem do tworzenia własnej witryny, czy to własnymi siłami, czy zlecając utworzenie jej wyspecjalizowanym firmom, warto przejrzeć już istniejące w Sieci strony o podobnej tematyce, zobaczyć, jak wyglądają strony konkurencji. • Na pewno pozwoli to na uświadomienie sobie o co w tym wszystkim chodzi, pozwoli uniknąć błędów konkurencji, a może nawet wpadnie nam do głowy jakiś nowy oryginalny pomysł.

7. Logiczny układ interfejsu użytkownika • Komunikacja na stronie powinna być jasna. • Niektórzy określają to jako „intuicyjna nawigacja” lub „świadomość” (awareness). • Użytkownik nie może pogubić się, musi wiedzieć w którym miejscu się znajduje i może w łatwy sposób dotrzeć i powrócić do określonej informacji. • Stopień trudności nawigacji jest wprost proporcjonalny do objętości witryny. • Istnieje wiele sposobów osiągnięcia tej cechy: • umieszczenie wyróżników i informacji ułatwiających poruszanie się po witrynie • unikanie tzw. scrollingu - przewijania tekstu • przyciski nawigacyjne muszą być widoczne i łatwo zauważalne • podstawowe (główne) klawisze powinny być umieszczone w miejscu, gdzie wzrok pada najczęściej - u góry, po prawej stronie ekranu • przejścia do innej strony witryny powinny być dobrze wyróżnione • Przy projektowaniu połączeń i hierarchii między poszczególnymi stronami witryny pomocne może okazać się wykonanie diagramu powiązań pomiędzy stronami.

8. Grafika na stronie • Piękne obrazki na każdym kroku - to robi wrażenie. Ale co z tego, jeżeli strona będzie ładowała się godzinę! • Ocenia się, że jeżeli strona nie załaduje się w ciągu 30 sek. użytkownik poszuka informacji gdzie indziej. • Strony komercyjne nie mają być piękne, lecz estetyczne i funkcjonalne. Użytkownik nie oczekuje pięknej grafiki, ale konkretnych informacji. • Zwykle dysponuje małą ilością czasu. • Są przypadki, gdy umieszczenie dużej ilości grafiki, ze względu na specyfikę działalności, jest niezbędne. • Np. firma zajmująca się pośrednictwem w zakresie sprzedaży dzieł sztuki, czy też po prostu obrazów. • W takich przypadkach stosuje się tzw. thumbnails, czyli miniatury połączone z właściwym formatem obrazka. Dopiero po wybraniu minatury pojawi się na osobnej stronie, w osobnym oknie przeglądarki obrazek właściwy w dużych rozmiarach.

9. Dalsze zalecenia • Bądź wiarygodny. Internet jest medium specyficznym. Trudno jest pozyskać zaufanie potencjalnego klienta. Dlatego firmowa witryna powinna zawierać wszelkie dane identyfikujące firmę. • Powinny się więc tu znaleźć nazwiska właścicieli, dokładny adres firmy, również e-mailowy, numery telefonów i faksów. • Można przedstawić referencje oraz wymienić znane współpracujące firmy. • Oferta. Klient nie ma możliwości dotknięcia towaru, powąchania go, czy wypróbowania. Należy to, w miarę możliwości, czymś zastąpić. • Ważne jest umieszczenie jak najpełniejszej i profesjonalnej informacji o produkcie, o jego danych, czy cechach. • Ilość informacji nie powinna klienta przytłaczać. • Układ logiczny witryny, na przykład układ pionowy - od informacji ogólnych do najbardziej szczegółowych. Ew. odnośniki do stron producenta określonego towaru. • Cena. Powinna być podana przy towarze na stronie WWW. • Nie można dopuścić, aby klient musiał dzwonić w tej sprawie do firmy.

10. Adres sieciowy • W Sieci istnieje setki tysięcy firm. Ważne jest, aby klient trafiając na stronę firmy zapamiętał jej adres: powinien on być krótki, prosty i łatwo identyfikujący się z firmą. • Wyróżnia się następujące rodzaje adresów sieciowych: • Adres funkcjonalny, np. http://www.polbox.com/nazwa_firmy. Zaletą są niższe koszty, ale wadą - gorsza zapamiętywalność adresu i gorszy prestiż firmy. • Adres domeny - np. http://www.firma.pl lub http://www.firma.com.pl - są to dwa główne rodzaje domen. Duże firmy powinny zarejestrować swoją stronę w obydwóch rodzajach. Największy stopień zapamiętywalności. • Pozostałe rodzaje to: http://www.firma.gdansk.pl - wskazuje, że działalność firmy ograniczona jest do pewnego obszaru geograficznego; • Adres subdomeny - np. http://www.firma.dostawca.com.pl - gdy zleceniodawca i dostawca podejmują pewne wspólne przedsięwzięcia. • Domena międzynarodowa - np. http://www.firma.com - nie wydaje się to godne polecenia, gdyż odrywa firmę od kraju pochodzenia. Domeny takie wykorzystują firmy amerykańskie oraz wielkie międzynarodowe koncerny.

11. Utrzymanie i prowadzenie witryny firmowej • Aktualizacje. Elementy w treści strony powinny być bieżące i aktualne. • Np. zmiana adresu firmy. • Cena i oferta (asortyment) bezwzględnie muszą być aktualne. • Należy sprawdzać aktualność odnośników do innych stron w Sieci. • Komunikacja z użytkownikiem - bieżące odpowiadanie na zapytania użytkowników (wysyłanych pocztą e-mail). • Zaufanie użytkownika. Budowa zaufania, omówiona poprzednio • Promocja witryny. Nową witrynę promować, czyli: • Informować o niej w mediach, z których usług dotychczas firma korzystała: • Przy reklamie telewizyjnej - napis z adresem strony, przy reklamie radiowej - informacja i podanie adresu strony, • Na wizytówkach pracowników. • Zarejestrowanie jej w polskich serwerach katalogujących zasoby internetowe, takich jak: Onet, Wirtualna Polska; jak i zagranicznych, na przykład Yahoo! • Bannery, czyli graficzne odnośniki do naszej strony umieszczone na popularnych stronach WWW.

12. Zasady sklepu on-line (1) • Płatność. Klient powinien mieć różne możliwości zapłaty za zakupiony w Sieci towar. Klient powinien mieć możliwość zapłaty tradycyjnie, jak i poprzez Sieć. • Cena. Powinna to być cena końcowa. Wskazane jest przygotowanie systemu naliczania opłat dodatkowych. • Cena towaru w Sieci powinna być niższa od ceny towaru w sklepie tradycyjnym. Nie zawsze należy stosować tę zasadę ze względu na zalety zakupu w Sieci. • Asortyment towarów. Największą popularnością w Sieci cieszą się sklepy oferujące szeroki asortyment towarów. Jest to niemożliwe w przypadku sklepów specjalistycznych. W takiej sytuacji wskazane jest przystąpienie do malla, czyli wirtualnego odpowiednika tradycyjnego domu towarowego, w którym każdy sklep ma swoje osobne stanowisko.

13. Zasady sklepu on-line (2) • Obsługa klienta. Klienci mogą mieć pytania dotyczące towarów, czy procesu zakupu i płatności. • Częściowo można te wątpliwości rozwiać tworząc osobny dział (tzw. FAQ) na stronie w formie zestawu najczęściej zadawanych pytań i krótkich odpowiedzi. • Należy stworzyć możliwość zadawania pytań przez klientów drogą e-mail. • Uatrakcyjnij ofertę. Np. zaproponowanie klientowi zakupu dodatkowych rzeczy związanych ze sprzedawanym rodzajem towarów. • Promocje – różnego typu. • Np. firma sprzedająca kasety video może zaproponować zakup koszulek, plakietek, plakatów podkładek pod mysz i innych gadżetów związanych z konkretnym filmem. • Organizowanie konkursów typu: "Odpowiedz na 3 pytania, a koszulka jest Twoja!" lub "Stała zniżka dla stałych klientów" uatrakcyjnia stronę i przywiązuje klienta do firmy.

14. Zasady sklepu on-line (3) • Presja zakupu. Powinna być odpowiednia, nie można przesadzać. • 95% odwiedza sklep głównie w celu porównania z ofertą innych oraz w celu znalezienia informacji o produkcie. Tylko 5% kupuje. • Wywieranie zbyt dużej presji zakupu spowoduje zniechęcenie zarówno tych 5%, jak i pozostałych. • Dostawa towaru. Jeżeli klient zamówi towar i go nie otrzyma, już nigdy nie skorzysta z oferty takiego sklepu. • Wiadomości o takich sklepach dają zwielokrotniony efekt. • Opóźnienie w dostawie jest prawie tak samo negatywne. • W Sieci jest trudno odbudować zaufanie klienta. • Bezpieczeństwo danych osobowych klienta. Firmy często umieszczają na swojej stronie ankiety. Ich wypełnienie powinno być dobrowolne. • Zakup nie może być uwarunkowany wypełnieniem ankiety. • Firma powinna oświadczyć, że dane osobowe nie będą rozpowszechniane.

15. Konkretny przypadek: EMPiK • Koncepcja bazy danych opiera się na następujących kryteriach: • Elastyczność przy wprowadzaniu nowych kategorii produktów. Aplikacje nie powinny podlegać radykalnym zmianom w wyniku zmian własności obecnego asortymentu sprzedawanych produktów, jak również w wyniku pojawiania się nowych kategorii produktów. Przykładowo, mogą się pojawić nowe kategorie PLAKAT lub MAPA, którą trzeba będzie dostawić do już oprogramowanych produktów. • Elastyczność przy wprowadzaniu opisów nowych własności istniejących produktów. Przykładowo, kamery cyfrowe mogą zostać wyposażone w oprogramowanie, którego typ stanie się istotną cechą handlową. • Skuteczna automatyczna kontrola wprowadzanych danych: słownikowa, typologiczna, i/lub referencyjna. • Precyzyjne odwzorowanie ról osób związanych z wytworzeniem danego produktu: autorów, wykonawców, kompozytorów, dyrygentów, aktorów, solistów, redaktorów, edytorów, scenarzystów, fotografików, operatorów, itd. • Być może istotne okaże odwzorowanie organizacji związanych z wytworzeniem danego produktu: orkiestr, zespołów rockowych, domów wydawniczych, itd.

16. Proponowana realizacja modelu pojęciowego • Konieczne jest stworzenie struktur w bazie danych umożliwiających objęcie hierarchii wszystkich kategorii produktów oraz elastyczność w zakresie dostawiania nowych kategorii w trakcie eksploatacji systemu. • Dotychczasowa struktura była oparta na założeniu, że każda nowa kategoria produktów jest zapisana w postaci tabeli w relacyjnej bazie danych. • Ze strategicznego punktu widzenia takie założenie jest naiwne, gdyż może spowodować eksplozje ilości tabel i ich atrybutów, co w konsekwencji musi zaowocować niejednorodnościami i błędami.

17. Kategorie produktów (1) • Przykład sprzętu fotograficznego pokazuje, że liczba kategorii, które mogą być przedmiotem informacji handlowej dla klienta, jest znaczna. • Kategorie są objęte hierarchiczną strukturą o nieznanej liczbie pięter. • Najwygodniej zaimplementować wszystkie kategorie jako strukturę danych o hierarchicznej budowie. Hierarchiczna organizacja kategorii CATEGORY parent CATEGORY_ID CATEGORY_NAME * 1+ belongs_to * PRODUCT PRODUCT_ID PRODUCT_NAME SELL_PRICE BUY_PRICE STORE_STATE IS_AVAIL VAT SWW_CODE(?) BARCODE AVAIL_DATE EASYNET_NAME(?) INPUT_DATE LAST_UPDATE

18. Kategorie produktów (2) • Produkt może należeć do więcej niż jednej kategorii. • Podstawowymi kategoriami produktów są książki, multimedia, filmy, muzyka, sprzęt foto, kosmetyki, komputery, ale nie będą one reprezentowane jako odrębne tabele. • Każda kategoria będzie opisywana przez identyfikator i nazwę. • Kategoria może mieć dowolną liczbę pod-kategorii (związek parent). • Każdy produkt będzie należał (związek belongs_to) do jednej kategorii, przy czym przyjmuje się założenie implicite, że jeżeli produkt należy do kategorii A, to automatycznie należy do wszystkich kategorii nadrzędnych w stosunku do A. • Np. jeżeli produkt należy do kategorii „Filtr korekcyjny 49”, to automatycznie należy także do kategorii „Filtr korekcyjny”, „Filtr”, „Akcesoria” i „Sprzęt foto”. Rysunek na następnym slajdzie przedstawia fragment hierarchii kategorii. Linie łączące kategorie są związkami „parent”.

19. Przykład hierarchii kategorii produktów

20. Informacja o produktach • Każdy produkt będzie opisywany przez atrybuty przedstawione poniżej: PICTURE PIC_ID PRODUCT PIC_FORMAT PIC_FILE * PRODUCT_ID PRODUCT_NAME consists_of * * SELL_PRICE BUY_PRICE STORE_STATE IS_AVAIL has VAT SWW_CODE(?) BARCODE has AVAIL_DATE designed * EASYNET_NAME(?) INPUT_DATE LAST_UPDATE 0..1 PRODUCT_GROUP 0..1 MODEL_ID COMPLEX_PRODUCT MODEL_NAME MODEL_DESCR MAIN_IN_BUNCH MIN_SEL_PRICE MAX_SEL_PRICE

21. Opis założeń • Każdy produkt może mieć dowolną liczbę zdjęć (klasa PICTURE). Zdjęcie jest częścią w agregacie związanym z produktem lub grupą produktów. Zdjęcie nie może w związku z tym istnieć samodzielnie. • Produkt jest opisywany przez następujące atrybuty: • AVAIL_DATE - określa kiedy produkt będzie fizycznie dostępny w sklepie, • INPUT_DATE - określa datę wprowadzenia informacji o produkcie do bazy danych (i co za tym idzie, może być podstawą informacji o nowościach), • LAST_UPDATE, który określa datę ostatniej aktualizacji. • Produkty mogą być złożone, tj. powiązane w kilka produktów. Złożone produkty mogą się pojawić w wyniku promocji, która wiąże sprzedaż kilku produktów lub oferuje pewne produkty za darmo, o ile były zakupione inne produkty. Przyjmuje się, ze produkt złożony jest odrębnym obiektem COMPLEX_PRODUCT, który ma własne atrybuty, takie jak cena, zdjęcia, itd. W szczególności, cena produktu złożonego nie musi być sumą cen składowych, zaś niektóre atrybuty mogą być nierelewantne, np. VAT, który może być różny dla produktów składowych. • Hierarchię produktu złożonego wyznacza związek consists_of. Atrybut MAIN_IN_BUNCH jest identyfikatorem produktu składowego, który jest główny w produkcie złożonym.

22. Atrybuty produktu • Każda kategoria produktu może mieć własne atrybuty, które powinny być obsługiwane przez aplikację. • Zapis tych atrybutów w postaci tabel spowodowałby eksplozję ich ilości, zwiększenie skłonności do błędów oraz zwiększenie narzutów na pielęgnację. • Dodatkowa trudność polega na tym, ze niektóre atrybuty (np. autor w przypadku kategorii książka) mają charakter powtarzalny (wielu autorów), opcjonalny (brak autora) i/lub złożony (autor może być złożoną hierarchiczną strukturą). • Te okoliczności sugerują filozofię opisu produktu zbliżoną do XML. Zastosowanie XML jako podstawy zapisu informacji o atrybutach produktu (w postaci jednego XML-owego stringu) przypisanego do produktu jest kontrowersyjne z kilku powodów, np. z powodu słabych możliwości kontroli słownikowej i referencyjnej, słabych możliwości aktualizacji, i innych niedogodności. • Z tego powodu opis atrybutów został związanych z klasą kategorii atrybutów. Jest to przedstawione na następnym slajdzie.

23. Atrybuty kategorii produktów • Każda kategoria jest związana z pewną liczbą atrybutów. • Klasa ATTRIBUTE może być zaimplementowana w postaci tabeli w relacyjnej bazie danych. Informacja DICTIONARY CHECK ustala czy atrybut podlega kontroli słownikowej, informacja REPEATED, ustala czy atrybut może mieć dla danego produktu wiele wartości, informacja binarna OPTIONAL ustala, czy atrybut może być nieobecny w opisie produktu. • Każda kategoria może być podłączona do wielu atrybutów i odwrotnie, jeden atrybut może charakteryzować wiele kategorii. Dziedziczenie atrybutów: jeżeli dany atrybut jest właściwy dla kategorii A, to jest on także właściwy dla wszystkich podkategorii kategorii A, w dół hierarchii kategorii. • Ten sposób zapisu jest także właściwy dla ról osób, które mogą być charakteryzowane przez atrybuty takie jak: „autor”, „wykonawca”, „kompozytor”, „dyrygent”, „aktor”, itd. • Istotne jest tu oddzielenie ról osób od samych osób, gdyż w tym ujęciu ta sama osoba może być w danym produkcie (lub w różnych produktach) np. aktorem, reżyserem, piosenkarzem i reżyserem.

24. Produkty, kategorie i atrybuty ATTRIBUTE ATTRIBUTE_ID ATTRIBUTE_NAME ATTRIBUTE_TYPE DICTIONARY_CHECK REPEATED OPTIONAL * can_be_described_by * CATEGORY parent CATEGORY_ID CATEGORY_NAME * 1+ belongs_to * PRODUCT PRODUCT_ID PRODUCT_NAME SELL_PRICE BUY_PRICE STORE_STATE IS_AVAIL VAT SWW_CODE(?) BARCODE AVAIL_DATE EASYNET_NAME(?) INPUT_DATE LAST_UPDATE

25. Atrybuty i kategorie CATEGORY CATEGORY parent 1 3 "książki" "filmy" CATEGORY 35 can be described by "filmy z ograniczeniem wieku" can be described by can be described by can be described by can be described by can be described by can be described by ATTRIBUTE ATTRIBUTE ATTRIBUTE ATTRIBUTE ATTRIBUTE ATT_ID: "a74" ATT_ID: "a44" ATT_ID: "a1" ATT_ID: "a4" ATT_ID: "a87" ATT_NAME: "słowo kluczowe" ATT_NAME: "tytuł" ATT_NAME: "reżyser" ATT_NAME: "aktor" ATT_NAME: "dozwolony od lat" TYPE: " string " TYPE: " string " TYPE: " string " TYPE: " string " TYPE: " unsigned " DICT_CHECK: YES DICT_CHECK: NO DICT_CHECK: YES DICT_CHECK: YES DICT_CHECK: NO REPEATED: YES REPEATED: NO REPEATED: NO REPEATED: YES REPEATED: NO OPTIONAL: YES OPTIONAL: NO OPTIONAL: YES OPTIONAL: YES OPTIONAL: NO

26. Wartości atrybutów • Każdy produkt jest charakteryzowany przez pewną liczbę wartości atrybutów. Z jednej strony, wartości te będą podłączone do klasy ATTRIBUTE, zaś z drugiej strony – do klasy PRODUCT . Tabeli powinno być tyle, ile typów wartości. Przewiduje się wartości atrybutów będące identyfikatorami agregatów. • Dla każdego takiego agregatu powinna istnieć odrębna tabela lub zespół tabel. Realizacja tej sytuacji, z uwzględnieniem trzech typów i dwóch agregatów PERSON i TRACK jest przedstawiona na poniższym rysunku. Podany sposób zapisu klas PERSON i TRACK jest jednocześnie realizacją kontroli słownikowej i referencyjnej, ponieważ minimalizuje ryzyko pojawienia się np. tego samego nazwiska w wielu miejscach w różnej pisowni.

27. Wartości atrybutów ATTRIBUTE ATTRIBUTE_ID ATTRIBUTE_NAME ATTRIBUTE_TYPE DICTIONARY_CHECK is a value of REPEATED OPTIONAL * can_be_described_by * Attribute value * * CATEGORY parent CATEGORY_ID CATEGORY_NAME * 1+ belongs_to describes * PRODUCT PRODUCT_ID PRODUCT_NAME SELL_PRICE BUY_PRICE STORE_STATE IS_AVAIL VAT SWW_CODE(?) BARCODE AVAIL_DATE EASYNET_NAME(?) INPUT_DATE LAST_UPDATE

28. Kolejna faza tworzenia diagramu klas DICTIONARY DICT_NAME is_pattern_for ATTRIBUTE * ATTRIBUTE_ID ATTRIBUTE_NAME ATTRIBUTE_TYPE DICTIONARY_CHECK STRING_DICT INT_DICT DATE_DICT PERSON_DICT TRACK_DICT REPEATED OPTIONAL * * * * * STRING_DICT_ITEM DATE_DICT_ITEM PERSON TRACK VALUE VALUE PERSON_ID TRACK_ID LAST_NAME(S) VOLUME_NO * FIRST_NAME(S) TRACK_NO NICK_NAME(S) TITLE INT_DICT_ITEM NATIONALITY TIME VALUE .....other attributes if necessary DESCRIPTION * checks AUDIO_CLIP AU_ID can_be_described_by AU_FORMAT AU_FILE checks * is_value_of ATTRIBUTE_VALUE describes * CATEGORY parent CATEGORY_ID PRODUCT CATEGORY_NAME * PRODUCT_ID * PRODUCT_NAME 1+ SELL_PRICE ATTR_VALUE_INT ATTR_VALUE_PERSON BUY_PRICE INT_VALUE STORE_STATE IS_AVAIL * VAT belongs_to SWW_CODE(?) BARCODE ATTR_VALUE_STRING ATTR_VALUE_DATE ATTR_VALUE_TRACK AVAIL_DATE STRING_VALUE DATE_VALUE EASYNET_NAME(?) INPUT_DATE LAST_UPDATE

29. Kontrola słownikowa • Podany wyżej sposób jest także odpowiedni dla kontroli słownikowej. Możliwe są tu dwie sytuacje: • utworzenie wielu słowników, dla kontroli poszczególnych atrybutów, • zintegrowany słownik dla kontroli wszystkich atrybutów. • Pierwsza wersja jest lepsza z punktu widzenia administracji i zarządzania, • Druga jest bardziej uniwersalna. W tym zakresie można byłoby wypracować pewien kompromis. Na rysunku przedstawiona jest wersja pierwsza, bez rozwijania poszczególnych kategorii słowników.

30. Całość modelu pojęciowego bazy danych DICTIONARY 0..1 DICT_NAME is_pattern_for * ATTRIBUTE ATTRIBUTE_ID ATTRIBUTE_NAME ATTRIBUTE_TYPE DICTIONARY_CHECK STRING_DICT INT_DICT DATE_DICT PERSON_DICT TRACK_DICT REPEATED OPTIONAL * * * * * STRING_DICT_ITEM DATE_DICT_ITEM PERSON TRACK VALUE VALUE PERSON_ID TRACK_ID LAST_NAME(S) VOLUME_NO * FIRST_NAME(S) TRACK_NO NICK_NAME(S) TITLE INT_DICT_ITEM NATIONALITY TIME VALUE .....other attributes if necessary DESCRIPTION * checks AUDIO_CLIP can_be_described_by AU_ID AU_FORMAT AU_FILE checks * is_value_of * ATTRIBUTE_VALUE describes * CATEGORY parent CATEGORY_ID CATEGORY_NAME * * 1+ ATTR_VALUE_INT ATTR_VALUE_PERSON INT_VALUE * ATTR_VALUE_STRING ATTR_VALUE_DATE ATTR_VALUE_TRACK STRING_VALUE DATE_VALUE SUPPLIER * has supplies * belongs_to SUPPLIER_ID * * SUPPLIER_NAME PICTURE PIC_ID * PRODUCT PIC_FORMAT * PIC_FILE ADDRESS PRODUCT_ID PRODUCT_NAME POSTAL_CODE * * SELL_PRICE LOCALITY BUY_PRICE ADDRESS_STRING STORE_STATE IS_AVAIL consists_of has * VAT SWW_CODE(?) BARCODE has AVAIL_DATE designed * EASYNET_NAME(?) produces INPUT_DATE LAST_UPDATE 0..1 PRODUCT_GROUP 0..1 PRODUCER MODEL_ID 0..1 COMPLEX_PRODUCT MODEL_NAME PRODUCER_ID MODEL_DESCR MAIN_IN_BUNCH PRODUCER_NAME MIN_SEL_PRICE MAX_SEL_PRICE

31. Podsumowanie • E-handel dopiero raczkuje • Co prawda istnieje już ogromna liczba sklepów internetowych jednak rzeczywiście kupuje w nich mały procent odwiedzających. • Największą przeszkodą jest brak zaufania klientów. • Boom może nastąpić, gdy siłę nabywczą uzyskają osoby będące obecnie studentami i uczniami. Dopiero to pokolenie będzie traktowało zakupy on-line jako naturalne. • E-handel kontra tradycyjne super- i hipermarkety • Gdy amerykański gigant Wal-Mort przejął sieć 74 hipermarketów niemieckich Interspos, ceny towarów spadły przeciętnie o 12%. • Czy e-handel będzie mógł pochwalić się podobnymi obniżkami cen? • Ceny w wirtualnych sklepach będą niższe niż w tradycyjnych sklepach, ale na konkurencję cenową z hipermarketami raczej nie ma co liczyć. • Istnieją pewne nisze rynkowe dające niezaprzeczalny prymat wirtualnym sklepom, np. rezerwacje biletów, miejsc w restauracjach, hoteli, ofert biur turystycznych, itp.