510 likes | 995 Views
OHSS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ. Prof Dr Bülent BAYSAL İstanbul Tıp Fakültesi Kadın Hast ve Doğum Anabilim Dalı Reprodüktif Endokrinoloji ve İnfertilite Bilim Dalı. Tanımı.
E N D
OHSS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ Prof Dr Bülent BAYSAL İstanbul Tıp Fakültesi Kadın Hast ve Doğum Anabilim Dalı Reprodüktif Endokrinoloji ve İnfertilite Bilim Dalı
Tanımı Değişik derecelerde over büyümesi ve/veya ascites, pleural effusion, oliguri, hemokonsantrasyon, tromboembolizm, elektrolit dengesizliği
Başlangıcı • Erken OHSS- HCG den sonraki 9 gün içinde • Geç OHSS- Trofoblast akt ile HCG salınımını takip eden günler (9 günden sonra)(daha şiddetli klinik)
İnsidens Tüm formları % 4 oranında izlenir. - HafifOHSS;8 – 23%. - Orta ve şiddetli OHSS: 3.5-8% IVF siklüslerinde
Risk faktörleri • <35 yaş • PCOS • Astenik tip • Yüksek E2 (ART>4000pg/ml?) • Multiple folikül (ART>20) • Gebelik • Luteal fazda HCG ile destek • GnRH agonist protokol • Daha önce OHSS öyküsü
PCOS : MAJÖR PREDİSPOZAN FAKTÖR • recruitable” folikül sayısındaki artış MacDougall et al.,1993; • Artmış VEGF ekspresyonu Agrawal et al.,1998
Gebelik-OHSS • Gebe kalınan sikluslarda OHSS daha fazla (2-5 kat) • Gebe kalınan sikluslarda OHSS şiddeti daha fazla • OHSS sikluslarında multiple gebelik %10 - 42
OHSS PREDİKSİYONU • E2’nin prediktif değeri • Prediktif(Asch et al., 1991) • Prediktif değil(Moris et al., 1995) • Erken OHSS over cevabı ve E2 değerleri ile predikte edilebilir.(Mathur et al., 2000) • Risk artışı: 3000 pg/ml (Benadiva et al., 1997) 6000 pg/ml (Asch et al. 1991)
Folikül sayısı: • Folikül çapı veya sayısı hakkında fikir birliği yok. • Oosit sayısı: Asch et al.,1991: <20 oositte şiddetli OHSS yok >30 oositte %22,7 şiddetli OHSS Geç OHSS için oosit sayısının prediktif değeri az (Mathur et al., 2000)
Oosit sayısı • 2253 IVF siklusunda, >20 oositi olan hastalarda ROC analiziErken OHSS prediksiyonunda, • 24 oosit (sens. %79;spec. %60) • 29 folikül (sens. %82; spec. %65) (Verwoerd et al., 2008)
Anti müllerien hormon (AMH) • AMH : Yaş ve BMI den daha prediktif. (sens. %90.5, spec. %81.3) • Bazal serum AMH (OR: 1.7, P <0.0003) • E2 (HCG günü)(OR: 1.0, P < 0.04) AMH cut-off 3,36ng/ml (Lee et al., 2008)
Sekonder korunma (önlenmesi) • Siklüs iptali • Coasting • İlaçlar • GnRH agonist • GnRH antagonist • Recombinant LH • Insulin sensitizers - Metformin • IV albumin 20% • ACE inhibitors + Angiotensin II receptor blocker • Glucocorticoids • Dopamine agonist
Sekonder korunma • Foliküllerin aspirasyonu • Embryo dondurma ve daha sonra transferi • In vitro maturation (IVM)
OHSS önlenmesi • HCG İPTALİ: SİKLÜS İPTALİ • hCG yarı-ömrü >24 h , LH yarı ömrü 60 dak. • hCG etkisi 6 güne kadar devam eder • siklus iptali ile OHSS insidansı azalır • HCG yapmadan siklus iptaline gitmek için belirlenmiş bir E2 seviyesi yok. (4000pg/ml*)
Step-up ve step-down protokoller • Step-up da OHSS daha az (Balasch et al., 2001; Christin-Maitre&Hugues, 2003) • Step-up da stimülasyon süresi uzun (Christin-Maitre&Hugues, 2003)
Gonadotropin türü • Başlangıç dozu******** • FSH = hMG (Daya 2002) - rFSH vs. Üriner gonadotropin OHSS insidansı benzer (OR 1,5)
GnRH agonisti • -GnRH agonist yok ise pürified-üriner FSH ve HMG de OHSS (OR 0,2) • -GnRH agonist var ise pürified-üriner FSH ve HMG de OHSS (OR 3,1) • OHSS insidansı daha yüksek • %4.6 GnRHa / %0.6 non-GnRHa • (Whalos 2000)
GnRH antagonist -Antagonist sikluslarda OHSS daha az (Cochrane , Al-Inany 2006) (RR 0,61) -Metaanaliz (Ludwig et al., 2001) antagonist sikluslarda OHSS daha az (OR 0,49)
Antagonist sikluslarında analog ile tetikleme • Ovulasyon agonistin flare-up etkisi ile tetiklenir : • 0,2 mg triptorelin • 0,5 mg buserelin • 1-2 mg leuprolide acetat Shapiro 2008-OHSS yok
HCG GECİKTİRİLMESİ: COASTING • En sık kullanılan method • Coast sonrası toplanan oosit sayısı? • Uzamış coast ta embryo kalitesi ? • E2 düşüşü ile endometrial reseptivite ? • Siklus iptali gerekebilir.
Coasting • Kabul edilebilir gebelik oranları (Delvigne & Rozenberg; 2002) • 3 günden kısa coasting IVF sonuçlarına etkisi yok ( Uluğ et al., 2002)
Coast vs. Total freezing OHSS oranları aynı, gebelik oranları benzer. Huddieston et al., 2008
rLH ile ovulasyonun tetiklenmesi • The European Recombinant LH Study Group, 2001. • Çift kör multicenter (n = 259) çalışma • recLH (rhLH) vs 5000 IU of urinary hCG • 5000 ve 15 000 IU rhLH vs 5000 IU hCG ile orta derecede OHSS ve asit daha az ( 18% ve 21% vs45%).
rhCG ile ovulasyonun tetiklenmesi • Metaanaliz (Al-Inany et al., 2005) n=747 • OHSS: rHCG vs üriner HCG (%3,3 vs %1,9) • Fark yok • 500μg rHCG vs 250μg • OHSS: 3,4 vs 1,1
Luteal Faz Desteği tipi • IVF sikluslarında luteal faz desteği mutlak gerekli • HCG etkisi: OHSS riski • Progesterone tercih edilir.(Penzias, 2002)
Albumin kullanımı • Etki Multifaktörel • Endikasyonlar • Hcg günü E2 >3000pg/ml • Coasting • Overler büyük ve asit var ise opu dan önce • >20 oosit toplandı ise 10-125 gram arasında kullanımı var Kullanım süresi 1-5 gün opu sonrası Erken OHSS yi önlemede etkin olabilir. Ancak geç, şiddetli OHSS de etkisi yok
Hydroxyethyl starch (HES) • plasma onkotik basıncını artırır • Kan viskositesini azaltır ve • trombosit aggregasyonunu önler
Glukokortikoid verilmesi • Teorik yarar-kan damarlarında geçirgenliği azaltır • Kanıt yok(Tan et al., 1992).
Foliküllerin aspirasyonu • OHSS için koruyucu olabilir. (Rabinovici et al., 1987) • Yararı yok (Friedman et al., 1984; Golan et al., 1988; Tan et al., 1992) • Unilateral follikül aspirasyonu : yararı yok(Egbase et al; 1997)
Long GnRH agonist protokol alan yüksek riskli hastalara GnRH antagonist uygulaması • E2 de hızlı düşüş • Şiddetli OHSS de azalma • Devam eden gebelik 51.8 %. Gustofson et al 2006, Aboulghar et al., 2007 ANTAGONİST KULLANIMI COASTING KADAR ETKİN
Dual renin angiotensin blokajı ve total freezing • OPU sonrası 1. günde 10 mg enalapril maleat , oral 1x1 ve 8.5 mg candesartan, oral 2x1/2 • Tedavi süresi 8 gün • 10 olgu • 2 sinde OHSS gelişmiş Ata et al., 2008
CabergolineDopamine agonistiVEGFR-2 reseptörünün fosforilasyonunu önler 69 oosit donöründeorta derecede OHSS 20% Plasebo grubunda orta derecede OHSS 44% (p< 0.04).(Soares et al, 2008) Quinagolide çalışması (Garcia Velasco) 2010
Düşük doz aspirin Varnagy et al., 2009 100mg/gün Riskli gruba öneriliyor.
Tedavi A- Hafif OHSS 2 hf içinde spontan geriler (konservatif yaklaşım) B-Orta ve şiddetli OHSS a- Hospitalizasyon. b- yoğun bakım ünitesinde takip
Tedavi a-Dolaşım ve elektrolit kontrolü renal perfüzyonun desteklenmesi. • Kolloid plasma genişleticilerveya human albumin, • Sodium ve sıvı kısıtlanması (non effective). b-Semptomatik tedavi: -paracetamol and opioids. -Antiemetics: metoclopramid.
Tedavi c-Tromboembolizm in önlenmesi - Antikoagulan tedavi: eğer: • tromboemboli klinik belirtisi varsa • Lab :hiperkoagulabilite varsa
Tedavi d- Antihistaminler:kapiller membran stabilizasyonu? e- Dopamine: oligürik olgularda f- Methotrexate:ektopik gebelik varsa cerrahiden kaçınmak için
Asit ve pleural efüzyonun aspirasyonu USG eşliğinde parasentez Avantajları • solunumda rahatlama sağlar • Batında gerginlik azalır • venöz dönüş artar. • idrar çıkışı ve kreatinin klirensi artar
Asit ve pleural efüzyonun aspirasyonu Dezavantajı • etkisi geçici • protein kaybına sebep olur (25-69g/L) • over yaralanması ve kanama riski • enfeksiyon riski
Cerrahi tedavi a- Batın içi kanama varsa b- Adneksiyal torsiyon c-ektopikgebelik varsa
Sonuç • Hızla yükselen E2 • E2> 2,500 pg/mL • intermediate size folikül (10–14 mm) fazla ise OHSS AÇISINDAN DİKKATLİ OLUNMALI! ASRM Önerisi, 2008
Bu hastalarda • hCG iptali • coasting • Düşük doz hCG • Analog ile tetikleme • Luteal fazda sadece progesteron ÖNERİLMEKTEDİR. ASRM Önerisi, 2008