De Spijsvertering

1. De Spijsvertering Op reis van MOND tot KONT

2. Mondholte Slokdarm Lever Galblaas Maag Alvleesklier Dunne Darm 12-vingerige darm Dikke Darm Dikke Darm Dunne Darm Blinde Darm

3. Speekselklieren • In de mondholte • Produceren Speeksel voor de vertering van Zetmeel • Maagsapklieren • In de maagwand • Produceren Maagsap voor de vertering van eiwit • Lever • Produceren Gal, dit wordt tijdelijk opgeslagen in de Galblaas • Gal emulgeert vetten • Alvleesklier • Productie van Alvleessap • Alvleessap verteerd eiwitten, koolhydraten en vetten • Darmsapklieren • In de darmwand • Produceren Darmsap voor de vertering van eiwitten en koolhydraten

4. Waar verteer je wat? • Koolhydraten worden verteerd in de mondholte, de 12-vingerige darm en de dunne darm. • Eiwitten worden verteerd in de maag, de 12-vingerige darm en de dunne darm. • Vetten worden verteerd in de 12-vingerige darm.

5. Enzymen verteren Speeksel (pH ± 7): bevat water, slijm en amylase. Amylase breekt zetmeel af tot maltose. Dit gebeurt in de mondholte, slokdarm en een korte tijd in de maag. Maagsap (pH = ± 2): bevat zoutzuur en pepsinogeen (een inactief enzym) . Pepsinogeen wordt in de maag geactiveerd tot pepsine, onder invloed van het zoutzuur en pepsine. Pepsine stimuleert zijn eigen vorming. Dit noemen we positieve terugkoppeling. . Pepsine verteert eiwitten tot polypeptiden.

6. Enzymen verteren Gal: bevat galkleurstoffen en galzure zouten (géén enzymen) Alvleessap: bevat NaHC03, trypsinogeen,amylase en lipase NaHC03 (natriumwaterstofcarbonaat) neutraliseert maagzuur hierdoor wordt de pH ± 8 zodat de maag portier open gaat. Trypsinogeen wordt in de twaalfvingerige darm omgezet in trypsine. Trypsine breekt polypeptiden af tot tri- en dipeptiden. Lipase breekt vetten af tot glycerol en vetzuren. Deze vetzuren verlagen de pH. Amylase breekt zetmeel af tot maltose (de amylase in het speeksel wordt onwerkzaam gemaakt door HCI in de maag). Darmsap: bevat peptidasen, maltase, sacharase en lactase. Zuur-Base reactie: H+ (van HCl) en HCO3- (van NaHCO3) vormt H2CO3, dit molecuul is instabiel en valt uiteen in H2O en CO2. Doordat het gas CO2 makkelijk verdwijnt uit dit evenwicht….burp, licht het evenwicht rechts en wordt het merendeel van het HCl geneutraliseerd.

7. Enzymen verteren & Regeling Peptidasen breken korte peptidenketens af tot aminozuren. · Maltase breekt maltose af tot 2 glucose. · Sacharase breekt sacharose af tot glucose en fructose. · Lactase breekt lactose af tot glucose en galactose. Regeling afgifte spijsverteringssappen: • Zenuwstelsel: er gaan een remmende en stimulerende zenuw naar de onderdelen van het verteringsstelsel • 2. Hormoonstelsel: • Gastrine (uit de maagwand) stimuleert de maagsapproductie. • Secretine (uit de twaalfvingerige darm) stimuleert de productie van gal en van NaHC03 in het alvleessap. • Cholecystokinine (uit de twaalfvingerige darm) stimuleert de afgifte van de gal en de productie van enzymen in het alvleessap.

8. Enzym animaties • http://www.bioplek.org/animaties/enzymen/enzym.swf • http://www.northland.cc.mn.us/biology/biology1111/animations/enzyme.html • Deze laatste animatie is in het engels vooral de eerste, enzyme basics, is belangrijk voor jullie.

9. We vullen 4 reageerbuisjes: • Buis 1: Eiwitten, water en speeksel • Buis 2: Eiwitten, water en maagsap • Buis 3: Eiwitten, water en gal • Buis 4: Eiwitten, water en alvleessap In welke buizen worden Eiwitten verteerd?

10. Tabel met resultaten practicum: In welke buizen is zetmeel verteerd?

11. Practicum Vetvertering Welke drie conclusies kun je trekken na het bekijken van de resultaten?

12. Welk verteringsenzym heeft hier zijn werk gedaan?

13. Hoeveel gram water zit er in Brinta? In 100 gram Brinta zit: 11 gram eiwitten 65 gram koolhydraten 2,1 gram vetten 10,5 gram voedingsvezels 0,2 gram natrium ------------- 88,8 gram 100 – 88,8 = 11,2 gram water

14. Tanden en Kiezen

15. Tandformule Snijtanden Hoektanden 5 . 1 . 2 2 . 1 . 5 Links Rechts 5 . 1 . 2 2 . 1 . 5 Kiezen

16. ! The End !

17. Opgaven?!? • Thema 4; Opdr. 4 vraag 9-11, Opdr. 5, 12 Opdr. 13 vraag 13-18, opdr. 14 t/m 17 Verder: Examenbundel; onderdeel Celstofwisseling en Planten (Thema 1) en Voeding en Vertering (Thema 4)