KÜRE DAĞLARI MİLLİ PARKINDA EKOSİSTEM TABANLI FONKSİYONEL AMENAJMAN PLANI HAZIRLANMASI SÜRECİ

1. KÜRE DAĞLARI MİLLİ PARKINDA EKOSİSTEM TABANLI FONKSİYONEL AMENAJMAN PLANI HAZIRLANMASI SÜRECİ 25.01.2011 Rahmi ATALAY Ekip Lideri

2. Projenin ana hedefi; Kastamonu-Bartın Küre Dağları Milli Parkında, ekosistem tabanlı fonksiyonel amenajman planın hazırlanmasıdır. Beklenen ana hedefe ulaşmaya yönelik; ◊ Orman envanter çalışmalarına yönelik belirlenen deneme alanlarında arazi çalışmalarının yürütülmesi, ◊ Sayısal veri tabanının oluşturulması, ◊ Sayısal meşçere haritasının hazırlanması, ◊ Taslak orman fonksiyonlarının belirlenmesi, ◊ Biyolojik çeşitlilik hızlı değerlendirme sonuçlarının entegre edilmesi ve haritalanması, ◊ Fonksiyonların sonuçlandırılması, ◊ Her bir fonksiyonun yönetim amaçlarının tanımlanması, ◊ Plan ünitesinin karbon bilançosu ve oksijen üretim oranının hesaplanması, ◊ Mevcut yönetmelik çerçevesinde uzun vadeli biyolojik çeşitlilik koruma ile birlikte orman korunan alan sistemine model oluşturmasıdır.

3. Yürütülen Çalışmalar • Arazi karnelerinin bilgisayar ortamına girilmesi ve sayısal veri tabanı • İş taksimat şebekesi haritası • Meşcere haritası • Tespit edilen ağaç, ağaççık ve meyve ağaçları listesi • Önemli diri örtü dağılımı haritası (şimşir, kocayemiş, karayemiş, orman gülü) • Karışıma en fazla giren meşcere (ağaç biyoçeşitliliği bakımından önemli bölmelerin) dağılımı haritası • Anıt ağaçların dağılım haritası • Ölü örtü derinliği excell tablosu • Çağ gelişim sınıfları yorumlanarak doğal yaşlı ormanların derecelendirilmesi ve dağılımı haritası • Taslak Fonksiyonlar haritası

4. Planın Özellikleri • Türkiye’de ilk defa bir Milli Park alanında, Ekosistem Tabanlı Fonksiyonel Orman Amenajman Planı hazırlanması süreci ile eş zamanlı olarak, Uzun Devreli Gelişim Planı (UDGP) ile Milli Parkı çevreleyen tampon alanda koruma ve kullanma dengesini gözeten Fonksiyonel Amenajman Planları (FAP) hazırlanmaktadır. • Küre Dağları Milli Parkı ve çevreleyen Tampon Alana yönelik eş zamanlı olarak hazırlanan her üç planlamada (i) biyolojik çeşitliliğin korunması (ii) sürdürülebilir doğal kaynak yönetimi, (iii) ulusal ve yerel bazda paydaşların sürece katılımının sağlanması ilkeleri doğrultusunda, sözkonusu alana yönelik ekolojik, ekonomik ve sosyokültürel değerlerin ortaya konulması temel yaklaşım olarak benimsenmiştir.

5. Küre Dağları Milli Parkı ETFAP Süreci • ekosistem envanteri: biyolojik çeşitlilik verileri ve orman envanter verilerinin elde edilmesi • sayısal veri tabanının oluşturulması: deneme noktaları arazi karneleri ve 1/25.000’lik sayısal topoğrafik haritalar • ön fonksiyonel ayırım: orman ekosistemlerinin sınıflandırılması • fonksiyonel ayırım: biyolojik çeşitlilik verileri, karstik alan morfolojik yapısı ile orman envanter verilerinin entegre edilmesi • koruma- yönetim amaçları ilişkisi ve paydaş katılımı: fonksiyonların koruma amaçları ve yönetim amaçlarının ilgili paydaşlarla tanımlanması • aktiviteler: uluslararası yükümlülük ve mevcut mevzuatlara uygun planlama ilkeleri dikkate alınarak koruma-kullanım biçimleri ile gerektiğinde silvikültürel müdahaleler • çıktılar: plan metini, tablo, grafik ve sayısal haritalar, türler listesi

6. ÇALIŞMA ALANI Şekil 1. Milli Park Sınırı : Alanı 37.753,677 ha’dır.

7. Şekil 2. Milli Park ve Tampon Alan Sınırı:Tampon Alan 96.612, 732 ha. olarak belirlenmiştir.

8. ÇALIŞMA ALANINA YÖNELİK UYGULANAN YÖNTEM VE YAKLAŞIM • Paydaş Toplantıları • Büro Çalışmaları • Arazi Çalışmaları

9. Şekil 3. Sistematik Deneme Alanları Haritası

10. Şekil 4. Alınan Deneme Alanları

11. Dominant ve Tali Ağaç Türleri ile Yabani Meyveler Milli Park alanında dominant ağaç türleri, doğu kayını (Fagusorientalis), uludağgöknarı (Abiesnordmannianassp. Bornmüelleriana), gürgen (Carpinusbetulus), sarıçamlar (Pinus sylvestris), Anadolu karaçamı (Pinusnigraspp. pallasiana), sapsız meşe (Quercuspetraeassp. iberica), mazı meşesi (Quercusinfectoria), Türk meşesi (Quercuscerris); İspir meşesi (Q.macrantherassp. syspirensis), Türk meşesi egemendir. Milli Park’ta tali türler; ardıç, dışbudak, karaağaç, yaban kirazı, kavak, akçaağaç, porsuk, defne (Laurusnobilis), kestane (Castaneasativa), ıhlamur (Tiliarubra), şimşir (Buxussempervirens), kayacık (Ostryacarpinifolia), üvez (Sorbusaucuparia), fındık (Coryluscolurna), mürver (Sambucusebulus), çınar yapraklı akçaağaç (Acerplatanoides), çobanpüskülü (Ilexaquifolium), kızılcık (Cornus mas), orman gülü (Rhododendronponticum) ve karayemiş (Prunuslaurocerasus), kocayemiş Milli Park’ta yabani meyveler: armut, alıç, dağ eriği, dağ elması

12. İş Taksimat Şebekesi Haritası • 17 İşletme şefliği sınırları içerisinde kalan bölme numaraları kuzeyden başlanarak batıdan doğuya doğru yeniden numara verilerek bölme sınırları çizilmiştir. • Eski bölme numaraları ile yeni bölme numaraları karşılaştırılmıştır.

13. Güncel Meşcere Haritası • Proje alanında alınan deneme noktalarındaki alan envanter karnelerinin, bilgisayar ortamına girilmesi, • ARCMAP programı ile sayısallaştırılması ve sayısal verilerin Google EARTH PLUS ortamına atılarak görüntü verileri ile ilişkilendirilmesi analizine dayanmaktadır.

14. Güncel Meşcere Haritası Arazide gidilemeyen deneme noktalarına yönelik ise, • Alanda geçmiş yıllarda yapılan Amenajman Meşcere Haritası verileri ilgili İşletme Müdürlüklerinden alınmıştır. • Alınan bu veriler, bu arazi döneminde hazırlanan arazi envanter karneleri ile de ilişkilendirilmiş, Google EARTH PLUS ve ARCMAP programları kullanılarak güncel durumu tahmin edilmiştir. • Her iki veri tipi bütünleştirilerek Milli Park’ın Meşcere Haritası ARCMAP ortamında hazırlanmıştır. 1/25.000’lik Sayısal Meşcere Haritası hazırlanmıştır

15. Şekil 7. Güncel Meşcere Haritası

16. Orman Biyolojik Çeşitliliği Açısından Ağaç Türleri Yoğunluk Dağılımı Haritası • Hazırlanan 1/25.000’lik sayısal harita üzerinden, orman biyolojikçeşitliliği açısından ağaç türleri (göknar, gürgen, kayın, akçaağaç, dışbudak, çam, meşe, şimşir, kestane, ardıç, kavak, ıhlamur, karaağaç, kayacık, fındık, defne) yoğunluğu değerlendirilmiştir. • Sözkonusu ağaç türlerinin karışıma girme yoğunluğuna göre 1.Derece, 2. Derece ve 3. Derece önemli Orman Biyolojik Çeşitliliği Açısından Ağaç Türleri Yoğunluk Dağılımı gösteren harita hazırlanmıştır.

17. Şekil 8. Orman Biyolojik Çeşitliliği Açısından Ağaç Türleri Yoğunluk Dağılımı Haritası

18. Doğal Yaşlı Ormanlar Haritası • Sayısal 1/25.000’lik Meşcere Haritası üzerinden deneme noktası alınan bölgeler ile arazi kısıtlarından dolayı deneme noktalarına girilemeyen alanlarda doğal yaşlı ormanların dağılımı; • Arazide belirlenen anıt ağaç niteliğindeki alanlar ile meşcere çağ gelişimi dikkate alınarak yorumlanmıştır. Yaşlı doğal orman bölgeleri ayrılarak haritalanmıştır.

19. Şekil 9. Doğal Yaşlı Ormanlar Haritası

20. Kocayemiş, Karayemiş, Şimşir, Ormangülü Yoğunluk Dağılımı Haritası • Deneme noktaları alınırken ve deneme noktalarına giderken Arazi Envanter Karnelerinde alınan notlardan yararlanılarak Şimşir, Kocayemiş, karayemiş ve orman gülü’nün arazi üzerindeki sistematik dağılımını gösteren harita hazırlanmış tır.

21. Şekil 10. Kocayemiş, Karayemiş, Şimşir, Ormangülü Yoğunluk Dağılımı Haritası

22. Anıt Ağaç Dağılım Haritası • 1.30 m’deki çevresi • 1.30’daki çapı • Boy ölçerle ölçülen boyu • Ağaç türü • Koordinatları

23. Şekil 11. Anıt Ağaç Dağılım Haritası

24. Taslak Orman Fonksiyonları Haritası (Doğayı Koruma Fonksiyonu) • 1. Derece Alanlar (ağaç türü yoğunluğu bakımından 4 ve daha fazla) • 2. Derece Alanlar( 3 tür) • 2 veya daha az tür

25. Şekil 12. Taslak Orman Fonksiyonları Haritası (Doğayı Koruma Fonksiyonu)

26. Bilimsel Fonksiyon • Bilimsel çalışmalara temel olacak alanlar haritası

27. Bilimsel Fonksiyon

28. Taslak Orman Fonksiyonları Haritalanması Kriterleri • Dominant ağaç türleri, dağılımı (göknar, karaçam, kayın, meşe) Önemli yoğun bulunan diri örtü dağılım alanları (Şimşir Dağılım Alanları : Karneler ve değerlendirmeler , en yoğun şimşir alanları, 47.124 m2,kocayemiş, karayemiş,orman gülü,HAD odundışı tali ürünler sayısal haritası • Yaban hayatı koruma sahası ( Orman Toprağı ve Açık Alanlar, yabanil meyveler, su kaynaklarının bulunduğu alanlar) 139.547m2 • Gen Koruma (Doğal yaşlı Ormanlar, tohum meşcereleri(anıt ağaç ve maksimum meşcere çapına gelmiş bölgeler)64.160m2) • Ortalama ve maksimum yükseklikler (1300-1500m) • Ekolojik etkilenme ve geçiş bölgesi (Yaban hayatı koruma sahası etrafı,hassas ekosistemler etrafı, yüksek koruma değeri taşıyan etrafı, peyzaj koruma ve rekreasyon alanları etrafı) ) • Hassas Ekosistemler (Orman BÇ alanları+BÇ verileri(HAD flora ve vejatasyon sayısal haritası+endemik bitkilerin sayısal lokasyon haritası+yaban hayatı yaşam ortamı sayısal haritası+ Omurgasızların yaşam ortamı sayısal haritası+herpetofauna+sürüngen+fauna haritası) • Yüksek Koruma Değeri Taşıyan Alanlar ((Orman BÇ alanları+BÇ verileri(HAD flora ve vejatasyon sayısal haritası+endemik bitkilerin sayısal lokasyon haritası+yaban hayatı yaşam ortamı sayısal haritası+ Omurgasızların yaşam ortamı sayısal haritası+herpetofauna+sürüngen+fauna haritası) • Peyzaj Koruma (peyzaj açısından değerli orman içi açıklıklar,kanyonlar, mağaralar, antik kalıntılar ve önemli manzara seyir noktaları) • Rekreasyon (HAD Sayısal kayalık alan ve mağara ekosistemi haritası ve rekreasyon açısından derecelendirme, kanyonlar ve derecelendirme, antik kalıntılar ve derecelendirme) • Bilimsel fonksiyon (Gen koruma, yaban hayatı koruma, hassas ekosistemler, yüksek koruma değeri taşıyan alanlar, peyzaj koruma, önemli türler alanları, )