HỘI THẢO HÈ Toulouse, 30-31.07.2014

1. HỘI THẢO HÈToulouse, 30-31.07.2014 CẢI CÁCH THỂ CHẾ, CHỦ QUYỀN KINH TẾ VÀ ĐỘC LẬP TỰ CHỦ LêĐăngDoanh

2. NGHỊ QUYẾT ĐẠI HỘI X Đại Hội X xác định: "Chủ động và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế theo lộ trình phù hợp với chiến lược phát triển đất nước từ nay đến năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2020." (trang 112-114). Đại Hội xác định nhiệm vụ:”Tạo bước ngoặt về hội nhập kinh tế quốc tế và hoạt động kinh tế đối ngoại" (trang 204) và chỉ ra: "Từng doanh nghiệp phải khẩn trương đổi mới từ tư duy đến phong cách quản lý, đổi mới thiết bị, công nghệ, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư, giảm chi phí để tăng sức cạnh tranh" (trang 206).

3. Nghị quyết Đại hội XI • TRIỂN KHAI ĐỒNG BỘ, TOÀN DIỆN HOẠT ĐỘNG ĐỐI NGOẠI; CHỦ ĐỘNG VÀ TÍCH CỰC HỘI NHẬP QUỐC TẾ ; làbạn, đốitác tin cậyvàthànhviêncótráchnhiệmtrongcộngđồngquốctế; vìlợiíchquốcgia, dântộc, vìmộtnướcViệt Nam xãhộichủnghĩagiàumạnh . Chủ động, tích cực và có trách nhiệm cùng các nước xây dựng Cộng đồng ASEAN vững mạnh, tăng cường quan hệ với các đối tác, tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong các khuôn khổ hợp tác ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. 

4. Độclậptựchủvàchủquyềnquốcgia • Chưaxácđịnhbiệnphápthựchiệnchủtrương “chủđộngvàtíchcựchộinhậpquốctếvàxâydựngnềnkinhtếđộclậptựchủ.” • Hộinhập: thamgia, hợptác - cam kết (tôntrọngluậtchơi) - chiasẻ (lợiích, thông tin, quyềnquyếtđịnh), chiasẻquyềnquyếtđịnhtrongcác cam kết. Chấpnhậnkinhtếthịtrường. • Thamgiachuỗigiátrịtoàncầu. • Độclập: tựquyếtđịnhnhằmphụcvụlợiíchquốcgia, chủquyềncủamỗinước. Phụthuộcvàosứcmạnhkinhtế, nănglựcvàquyếttâmchínhtrị. • Tựchủ: quyềnquyếtđịnh, thựcthicácchínhsáchphụcvụquyềnlợicủađấtnước. Nănglực, lợiích. • Hộinhậpchủđộngvàhộinhậpthụđộng (Alice Amsden)

5. Cơsởkinhtếchođộclậptựchủ • TựchủlươngthựcnhưngViệt Nam nhậpkhẩunhiềusảnphâmnôngnghiệp, nhậpkhẩugiốnglúa v.v. Nănglượng: nhậpkhẩuxăngdầu, điện, than, nhiênliệuchođiệnnguyêntử (saukhixâydựng). • Đồngtiềnchưachuyểnđổi, cầnthuhútvốnnướcngoài, côngnghệ. Nợcôngtăngcao, nghĩavụtrảnợ. Khoahọc-côngnghệrấtlạchậuvàchậmđổimới, phụthuộcvàocôngnghệ, trang, thiếtbịnướcngoài. Côngnghiệpvàdịchvụtrợgiúpkémpháttriển, rấtnhiềunguyên, phụliệuchodệt-may, da-giày, linhkiệnđiệnthoại, điệntử, ô tôđềuphảinhậpkhẩu. Tỷlệ 8-10% xuất-nhậpkhẩucủatừngnước. Tạoracácđốitrọngtrongcácmốiquanhệ.

6. Các thị trường XNK lớn trong 2013 Đvt: tỷ USD Nguồn: Bộ Công Thương

7. Cơ cấu hàng VN xuất vào TQ Nguồn: TC Hải quan

8. Cơ cấu hàng nhập từ TQ Nguồn: TC Hải quan

9. Nhập siêu ngày càng tăng từ Trung Quốc

10. Xuất nhập khẩu hàng hóa giữa VN và Trung Quốc, 2012, tỷ US

11. Phântíchcơcấuhàng XK vào TQ 2013

12. Phântíchcơcấuhàng NK từ TQ 2013

13. Cânđối XNK dệt may năm 2013 Nguồn: HH Dệt May VN

14. Dệt may nhập 1,5-1,8 tỷ USD sợitừthếgiới Nguồn: HH Dệt May VN

15. Dệt may nhập 8 tỷ USD vảitừthếgiới (2013) Nguồn: HH Dệt May VN

16. Kinh tế Việt Nam phụ thuộc vào Trung Quốc • Việt Nam đãtraoquánhiềucôngtrìnhchonhàthầuTrungQuốctheophươngthức EPC: 23/24 nhàmáy xi măng, 15/20 dựánnhiệtđiệnđốt than, giaothông, khaikhoáng (bauxit), chothuêrừngvàđấtrừng ở vùngbiêngiới v.v. • Đầutưnướcngoài: : 891 dựán, vốnđăngký 4,68 tỷ USD, xếpthứ 14 trên 96 nềnkinhtế. TrungQuốcmualạicôngty CP (thứcăngiasúc) củaTháiLan hay trúngthầucácdựánlớncủaĐài Loan (Formosa ở VũngÁng, HàTĩnh). • Vậntải: đườngsắt, hàngkhông, đườngbộ. • Du lịch: nguồnkháchlớnchoQuảngNinhvàmiềnTrung. • Lợiíchnhóm chi phốimạnh, TrungQuốclàbậcthầycủamuachuộc, đútlótvàđãthâmnhậpsâuvàobộmáycủaViệt Nam. TìnhbáoTrungQuốcnắmnộitình, biếtngười, quyếtđịnhcủata.

17. Cảicáchthểchếđểtạoquanhệbìnhđẳng • LợiíchnhómtácđộngnghiêmtrọngđếntìnhtrạngcóquánhiềusơhởkhôngdángcódẫnđếntìnhtrạngphụthuộcvàokinhtếTrungQuốc. • Phảicôngkhai minh bạch • Chếđộtráchnhiệmcánhân. • Kiểmsoátquyềnlực, khôngcóvùngcấm. • Sửađổi, bổ sung LuậtĐấuthầuvàcácluậtphápkháccóliênquan (nhưchothuêrừngvàđấtrừng).

18. Đánh giá tình hình kinh tế và thể chế Rõràngrằngcảicáchthểchế ở nướctađãquáchậm so vớicảicáchkinhtế. Đấtnướcđangrơivàotìnhtrạngsuythoáitoàndiệntừkinhtế, xãhội, vănhóa, đạođức, giáodục y tếđếnniềm tin, kỷluật, kỷcương, phápluật, đạođức. Thựctế, nướctađang ở trongtìnhtrạngkhủnghoảngmànhữngyếukémhệthốngcủathểchếđãgópphầnquantrọngđưađếntìnhtrạngđó. Khôngthểtiếptụccảicáchbằngnhữngbiệnpháptìnhthế, những “phẫuthuậtthẩmmỹ” đểcứuchếđộ. Đãđếnlúccầncóđánhgiákhoahọc, kháchquanvềthểchếkinhtếvàđềracácbiệnphápcảicáchcănbản, cótínhhệthốngđểthúcđẩytáicấutrúckinhtế. HếtQuýII 2014, táicấutrúctiếntriểnquáchậm.

19. Chế độ trách nhiệm không rõ ràng • KhôngcóquyđịnhvềhiệulựcpháplýcủaNghịQuyếtTrungƯơng, BộChínhtrị, Ban Bíthư, mặcnhiêncóhiệulựcnhưluậtcaonhất. CánhândựavàoNghịQuyết, ý kiếntậpthểthựchiệnmắcnhiềusaiphạmkhôngquyđượctráchnhiệm. Cánhâncónhiềuquyềnnhưngkhôngquyđượctráchnhiệm, đồngthờibộtrưởngluôn than phiềnkhôngcóđủquyền. Điềuhòa, phốihợpgiữacácbộbộclộnhiềuyếukém. • ĐịaphươngquyếtđịnhTrungƯơng, lãnhđạophảichiềucáctỉnh. • Bànbạctậpthểtrongkhuônkhổcácthànhviênđềuphụthuộcvàomộtcánhânnênkhôngcó ý kiếnđộclập, • QuốcHộigiámsátChínhphủthếnàokhiChínhphủ ban hànhnhiềuquyđịnhxathựctế, bấthợplý, phảithayđổi. • NhiềuviệcChínhphủtựlàmtrongnhiềunăm (đầutưcông, cổphầnhóa), QuốcHộikhôngcóluậtđểtácđộng.

20. Thiếu giám sát, vừa đá bóng, vừa thổi còi • Không có quy định về giám sát, đánh giá độc lập hoạt động của bộ máy các cấp. Hiện tượng “vừa đá bóng, vừa thỏi còi” trong toàn thể bộ máy làm cho chất lượng bộ máy ngày càng xuống cấp, đánh giá chất lượng và hiệ quả hoạt động của bộ máy thiếu khách quan, chính xác. • Số liệu thống kê kinh tế chưa chính xác, thiếu độc lập, khách quan (số liệu về nợ xấu, bội chi ngân sách, tín dụng bất động sản, DNNN v.v.). Phân tích và quyết sách không dựa trên số liệu chính xác, tình hình khách quan, nên kém hiệu quả, xã hội luôn bị “bất ngờ” về những vụ Vinashin, Vinalines. • Chất lượng giáo dục, y tế, công trình giao thông, xây dựng không được đánh giá độc lập.Tình hình ngày càng xấu đi. • Chỉ số PCI (Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh) cho thấy tác dụng tích cực của đánh giá độc lập, khách quan.

21. Thiếu công khai minh bạch • Quốc Hội đã có nỗ lực nhất định tăng công khai minh bạch trong hoạt động chất vấn của Quốc Hội, song chưa ban hành Luật về quyền tiếp cận thông tin (từ 2005). • Cần ban hành luật về nghĩa vụ công khai thông tin về các hoạt động của chính quyền, chi tiêu ngân sách, quy hoạch đất đai và những gì liên quan đến người dân (chi phí đi nước ngoài, lễ tân v.v.) để hạn chế lãng phí, đặc quyền, đặc lợi. • Mở rộng quyền tiếp cận thông tin cho báo chí, tạo khung pháp lý cho báo chí tự điều tra và công bố công khai theo pháp luật. • Cần ban hành luật về hội để tổ chức sự giám sát có chuyên môn, nghiệp vụ và giao quyền giám sát hoạt động bộ máy chính quyền (bệnh viện, trường học ) cho các hội.

22. Dân chủ, công khai trong bổ nhiệm cán bộ • Thực tế bổ nhiệm cán bộ trong thời gian qua có nhiều thiếu sót, cần được cải cách theo hướng mở rộng dân chủ, công khai minh bạch. • Quy trình tham khảo ý kiến mang nặng tính dân chủ hình thức, dễ bị lôi kéo, thao túng. • Lập các hội đồng tư vấn độc lập, bỏ phiếu kín về đề án của các ứng cử viên. • Các Ủy ban của Quốc Hội có quyền chất vấn, bỏ phiếu các ứng cử viên vào các vị trí quan trọng trong bộ máy nhà nước, tập đoàn, tổng công ty nhà nước. • Thực hiện bổ nhiệm tổng giám đốc theo hợp đồng trách nhiệm có thời hạn.

23. Doanhnghiệpdântộc: thểchếtrungtâm • Mộtnềnkinhtếmạnhphảicónhiềudoanhnghiệpdântộclớnvàmạnh, cóthươnghiệu, sángtạo, năngđộng, cónănglựccạnhtranhcao. Thươnghiệudoanhnghiệpmạnhlàbiểutượngcủađấtnước. • Khoahọc-côngnghệtạođiềukiệnđểnhữngnướcnhỏnhư Israel, ThụySỹ, Singapore, HàLancóvịthếmạnhtrêntrườngquốctế. • Việt Nam có 90 triệudânnhưngkinhtếcònyếukém, doanhnghiệpdântộcbịchènép, DNNN kémhiệuquả do thểchếvàchínhsáchbị chi phốibởilợiíchnhómlợiíchvàquyềnlựcthiếugíamsát. • KinhtếphụthuộcnặngnềvàoTrungQuốc. PhảihợptácbìnhđẳngvàcùngcólợivớiTrungQuốc.

24. Nângcaonănglựccạnhtranhdoanhnghiệp • Điềukiện, tiềnđề:cạnhtranhbìnhđẳng, môitrườngcôngkhai minh bạch. • Doanhnghiệpphảicóchiếnlượcdàihạn, khônglàmănchụpdật, lợidụngquanhệđểkiếmlợi. Biếtngười, biếtmình, quảntrịdoanhnghiệphiệnđại. Biếtđứngtrênvainhữngngườikhổnglồ, thuhútnhântài. • Khoahọc-côngnghệ: tiếpcậnđượcvốn, tạonênsựkhácbiệtvớiđốithủ, khôngcạnhtranhchỉbằnggiảmgiá. • Đadạnghóaquanhệvớicácđốitác, tạorakhảnănglựachọn, khôngphụthuộc.