Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Επιτροπή 20-20-20 21 Ιουνίου 2010

1. Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Επιτροπή 20-20-2021 Ιουνίου 2010 Ο Σχεδιασμός για την Επίτευξη των Στόχων του 20-20-20:ΑΠΕ

2. Το Πακέτο 20-20-20 Για την Ελλάδα • ΑΠΕ: 18% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας υποχρεωτικά μέχρι το 2020 (Οδηγία 2009/28/ΕΚ) • Υποχρεωτικός στόχος 10% μέχρι το 2020 για βιοκαύσιμα • Εξοικονόμηση 20%πρωτογενούς ενέργειας μέχρι το 2020 • Εμφαση στην δημοπράτηση – Ηλεκτρισμός δεν παίρνει κανένα δικαίωμα δωρεάν • Τομείς εκτός 2003/87/ΕΚ, μείωση κατά 4% των εκπομπών του 2005 (66.7Εκατ) μέχρι το 2020 • Τομείς εντός 2003/87/ΕΚ όπως όλα τα ΚΜ, μείωση κατά 1.74% ετησίως

3. Μείωση των εκπομπών ΑΦΘ (Οδηγία ETS 2009/29/ΕΚ) Για την Ελλάδα • Συνολικός «στόχος» εκπομπών περίπου 122Εκατ. τον (64+58?) • +10% σε σχέση με το Ετος Βάσης (108Εκατ.τον) • -12% σε σχέση με το 2005 (134Εκατ. τον) και • -30% σε σχέση με την αναμενόμενη εξέλιξη το 2020 (175Εκατ. Τον) • -16% εως και -24% για τις εγκαταστάσεις EU-ETS σε σχέση με το 2008-12 (69Εκατ. τον)

4. Η Επιτροπή 20-20-20 Συστήθηκε από την Υπουργό ΠΕΚΑ τον Νοέμβριο του 2009 με στόχο την υποστήριξη του ΥΠΕΚΑ για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων της χώρας που απορρέουν από το Πακέτο 20-20-20

5. Προσέγγιση της Επιτροπής 20-20-20 • Καταγραφή Παραδοχών • Ανάλυση του ενεργειακού συστηματος • Κατάρτιση Σεναρίων Ενεργειακής Πολιτικής • Σύσταση Θεματικών Υποεπιτροπών με πρόσκληση άλλων εθνικών εμπειρογνωμόνων ανά θέμα • Χρήση Ενεργειακών Μοντέλων γιά την Ανάλυση και την Αξιολόγηση των Σεναρίων Ενεργειακής Πολιτικής • Χρήση Ενεργειακών Μοντέλων γιά Ανάλυση Ευαισθησίας • Αναλυση του μη ενεργειακού τομέα

6. Μεθοδολογία για την κατάρτιση του Σχεδίου Επίτευξης Στόχων Εκτίμηση των μεριδίων αγοράς τεχνολογιών και καυσίμων ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι 20-20-20 με χρήση των ενεργειακών μοντέλων TIMES-MARKAL και ENPEP (αξιολόγηση πολιτικών) που τροφοδοτούνται από τα μοντέλα WASP (βελτιστος προγραμματισμός ηλεεκτροπαραγωγής) και COST(στοχαστική προσομοίωση του Συστήματος Ηλεκτροπαραγωγής). Με βασικές δεσμεύσεις: • 20%Εθνικός Στόχος ΑΠΕ • 40% Εθνικός Στόχος ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ • 10% συμμετοχή βιοκαυσίμων στις μεταφορές • Αύξηση του κόστους ηλεκτροπαραγωγής με το κόστος εμπορίας μετά το 2013 • Εκπλήρωση των στόχων εκτός εμπορίας (-4%) • Στόχοι εξοικονόμησης με βάση το 1ο ΣΔΕΑ

7. ΟδηγίεςΕΕ που ενσωματώνονται στα Σενάρια Επίτευξης Στόχων Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας 2009/28/ECγια την “Προώθηση των ΑΠΕ” όπου προβλέπονται οι στόχοι του 2020 και η εκπόνηση Σχεδίων Δράσης Εξοικονόμηση Ενέργειας 2002/91/EC γιά την “Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων” 2004/8/EC γιά την χρήση της “Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας” 2006/32/ECγιά την “Ενεργειακή Αποδοτικότητα στην τελική χρήση και τις Ενεργειακές Υπηρεσίες” – 9% εξοικονόμηση μέχρι το 2016 – (ΣΔΕΑ)

8. Σενάρια Διερεύνησης Αλλων Παραμέτρων Πέραν των Σεναρίων που εξετάστηκαν με την βοήθεια του MARKAL, αναλύθηκαν και πρόσθετα Σενάρια με διαφορετικές παραμέτρους ή παραδοχές αλλά και αξιοποίηθηκαν πρόσθετα μοντέλα (ENPEP) που ήταν διαθέσιμα ώστε να εκτιμηθεί και η τυχόν επίδραση της δομής του μοντέλου Ετσι εξετάστηκαν: • Εναλλακτικά επίπεδα χρήσης του Λιγνίτη • Η επίδραση των τιμών των τεχνολογιών ΑΠΕ στην διείσδυσή τους με έμφαση στα Αιολικά-Φ/Β • Η επίδραση των τυχόν αγορών ηλεκτρικής ενέργειας μέσω των διασυνδέσεων

9. Βασικές Παραδοχές Ανάλυσης

10. Στοιχεία Εισόδου • Μακροοικονομικά μεγέθη της πιθανής εξέλιξης της οικονομίας • Εξέλιξη διεθνών τιμών καυσίμων • Εξέλιξη τιμών δικαιωμάτων εκπομπών • Εξέλιξη τεχνικοοικονομικών δεδομένων τεχνολογιών (κόστη, βαθμοί απόδοσης, κύκλος ζωής) • Εντάξεις και Αποσύρσεις Μονάδων Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας

11. Δεδομένα εισόδου: Μακρο-οικονομικά & δημογραφικά δεδομένα

12. Δεδομένα εισόδου: Οικονομικά δεδομένα

13. Μακρο-οικονομικά δεδομένα – Σενάριο Οικονομικής Επιτάχυνσης

14. Δεδομένα εισόδου: Δημογραφικά δεδομένα

15. Διεθνείς Τιμές Καυσίμων Οι διεθνείς τιμές των καυσίμων προέρχονται από το σενάριο αναφοράς του “World Energy Outlook, 2009 Edition” που δημοσιεύτηκε από το Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA) το Νοέμβριο του 2009. Κόστος Δικαιωμάτων Εκπομπών ΑΦΘ Κόστος των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στο σύστημα ETS λαμβάνεται ίσο με 20€/tonne Δεδομένα εισόδου: Τιμές καυσίμων & δικαιωμάτων

16. Κόστος επένδυσης τεχνολογιών Η/Π. Τιμές για συμβατικά καύσιμα από ΔΕΗ, ΔΕΣΜΗΕ, ΡΑΕ. Τιμές για τις ΑΠΕ από την EREC και ΙΕΑ. Ανάλυση Ευαισθησίας ΑΠΕ. Δεδομένα εισόδου:Τιμές βασικών τεχνολογιών ηλεκτροπαραγωγής

17. Δεδομένα εισόδου: Άλλα τεχνικά & οικονομικά στοιχεία • Έχει ληφθεί υπόψη η διασύνδεση των Κυκλάδων σε δύο φάσεις, με την 2η να ολοκληρώνεται το 2019 και να περιλαμβάνει και τη Μήλο (στο σενάριο επίτευξης των στόχων) και του Β. Αιγαίου • Δεν έχει ληφθεί υπόψη διασύνδεση με Κρήτη • Στο σενάριο επίτευξης των στόχων λαμβάνεται υπόψη η ένταξη επιπλέον αντλητικών • Εξέλιξη χωρητικότητας εσωτερικών διασυνδέσεων διαμορφώνεται από ΜΑΣΜ και λαμβάνεται υπόψη • Εξέλιξη χωρητικότητας διεθνών διασυνδέσεων σύμφωνα με τη ΜΑΣΜ και λαμβάνεται υπόψη στα σενάρια • Ηλεκτρικά και Υβριδικά Αυτοκίνητα • Κόστος ηλεκτρικών και υβριδικών αυτοκινήτων σχετικά με το κόστος καινούργιων αυτοκινήτων συμβατικής τεχνολογίας. • Κατανάλωση Ενέργειας ηλεκτρικών και υβριδικών αυτοκινήτων σε σχέση με την κατανάλωση καινούργιων αυτοκινήτων συμβατικής τεχνολογίας. • ......

18. Δεδομένα εισόδου: Εντάξεις Μονάδων Η/Π στο ΕΔΣΜ Επίσης σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΡΑΕ 14 επιπλέον μονάδες διαφόρων τεχνολογιών συμβατικών καυσίμων βρίσκονται στην διαδικασία αδειοδότησης

19. Δεδομένα εισόδου: Αποσύρσεις Μονάδων Η/Π από το ΕΔΣΜ

20. Αποτελέσματα Βασικών Σεναρίων

21. Περιγραφή Μοντέλων: MARKAL TIMES-MARKAL (MARKet Allocation) Model του ΙΕΑ Ουσιαστικά απαντά στο πως πρέπει να αναπτυχθεί ένα ενεργειακό σύστημα ώστε να επιτυγχάνονται, με το ελάχιστο κόστος, οι διάφοροι στόχοι της ενεργειακής και περιβαλλοντικής πολιτικής που τίθενται. • Μοντέλο αριστοποίησης του ενεργειακού συστήματος • Οδηγείται από την ωφέλιμη ζήτηση ενέργειας (Demand driven model) η οποία προσδιορίζεται εξωγενώς και είναι δεδομένο εισόδου. • Περιλαμβάνει με πολλές τεχνολογίες • Προσομοιώνει τόσο την διάθεση όσο και την κατανάλωση ενέργειας, • Χρησιμοποιείται για μέσο/μακροπρόθεσμες αναλύσεις

22. Χρήστες MARKAL/TIMES Χρησιμοποιείται σε πάνω από 70 χώρες, και 200 οργανισμούς, για αναλύσεις σε θέματα ενεργειακής και περιβαλλοντικής πολιτικής. Η Ελλάδα είναι μέλος του ETSAP (IEA Implementing Agreement) που αναπτύσσει το μοντέλο. ETSAP Partner Countries MARKAL/TIMES Users 22

23. Περιγραφή Μοντέλων – Ο «κόσμος» σύμφωνα με το MARKAL

24. Περιγραφή Μοντέλων: MARKAL (2) Η ανάπτυξη του MARKAL για την Ελλάδα περιλαμβάνει το σύνολο του ενεργειακού τομέα της χώρας. Το σύστημα ηλεκτροπαραγωγής χωρίζεται σε διασυνδεδεμένο και μη. Η βιομηχανία χωρίζεται στους διαφόρους κλάδους Η ζήτηση του οικιακού και του τριτογενή τομέα περιλαμβάνεται αναλυτικά. Οι μεταφορές αναλύονται.

25. Περιγραφή Μοντέλων: WASP Το μοντέλο WASP είναιΜοντέλο της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, δυναμικού προγραμματισμού, για την μεσοπρόθεσμη ανάλυση των εναλλακτικών τρόπων ανάπτυξης του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής προκειμένου να εξυπηρετείται η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας και ισχύος. Δηλαδή καθορίζει το είδος και το μέγεθος των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής που πρέπει να ενταχθούν στο σύστημα ώστε να ικανοποιείται η ζήτηση και βέβαια να επιτυγχάνονται οι εθνικοί ενεργειακοί και περιβαλλοντικοί στόχοι

26. Περιγραφή Μοντέλων: COST Το μοντέλο COST έχει αναπτυχθεί σε συνεργασία από την ΔΕΗ και το ΚΑΠΕ, και κάνει ωριαία προσομοίωση της λειτουργίας ενός συστήματος ηλεκτροπαραγωγής. Το μοντέλο χρησιμοποιείται για την λεπτομερή ανάλυση της απορριπτόμενης ενέργειας στην περίπτωση υψηλής διείσδυσης ΑΠΕ στο σύστημα ηλεκτροπαραγωγής.

27. Ορισμοί Σεναρίων 1. Σενάριο Αναφοράς • Η ζήτηση ωφέλιμης ενέργειας προκύπτει από τα μακρο-οικονομικά στοιχεία της παραγράφου 1.1. • Οι διεθνείς τιμές καυσίμων είναι αυτές που παρουσιάζονται στην παράγραφο 1.2 • Οι εντάξεις και αποσύρσεις των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στο Διασυνδεδεμένο σύστημα είναι αυτές που παρουσιάζονται στην παράγραφο 1.4 • Δεν υπάρχουν επιπλέον μέτρα σχετικά με την προώθηση των ΑΠΕ και της εξοικονόμησης ενέργειας. • 2. Σενάριο Εκπλήρωσης των Στόχων • Η ζήτηση ωφέλιμης ενέργειας προκύπτει από τα μακρο-οικονομικά στοιχεία της παραγράφου 1.1. • Οι διεθνείς τιμές καυσίμων είναι αυτές που παρουσιάζονται στην παράγραφο 1.2 • Οι εντάξεις και αποσύρσεις των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στο Διασυνδεδεμένο σύστημα είναι αυτές που παρουσιάζονται στην παράγραφο 1.4 • Σύγκαυση βιομάζας σε ποσοστό 5% κατά μάζα στο ΘΗΣ Φλώρινα 1 • Εφαρμόζονται τα μέτρα που προβλέπονται στο Σχέδιο Δράσης Ενεργειακής Αποδοτικότητας και επιτυγχάνεται η αντίστοιχη εξοικονόμηση ενέργειας. • Εφαρμόζονται τα μέτρα με στόχο την επίτευξη των στόχων για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. • 3. Σενάριο Οικονομικής Επιτάχυνσης • Οπως και το Σενάριο Εκπλήρωσης των Στόχων αλλά με μεγαλύτερους ρυθμούς αύξησης μετά το 2014

28. Απαραίτητα Μέτρα Εξοικονόμησης με βάση το 1ο ΣΔΕΑ

29. Αποτελέσματα Βασικών Σεναρίων Σενάριο Αναφοράς

30. Συνολική Διάθεση Ενέργειας - Σενάριο Αναφοράς

31. Τομέας Ηλεκτροπαραγωγής – Σενάριο Αναφοράς

32. Τελική Κατανάλωση – Σενάριο Αναφοράς

33. Κόστος Επένδυσης Τεχνολογιών ΗΠ – Σενάριο Αναφοράς

34. Αποτελέσματα Βασικών Σεναρίων Σενάριο Επίτευξης των Στόχων

35. Συνολική Διάθεση Ενέργειας - Σενάριο Επίτευξης Στόχων

36. Τομέας Ηλεκτροπαραγωγής – Σενάριο Επίτευξης Στόχων

37. Τελική Κατανάλωση – Σενάριο Επίτευξης Στόχων

38. Κόστος Επένδυσης Τεχνολογιών ΗΠ – Σενάριο Επίτευξης Στόχων

39. Αποτελέσματα Βασικών Σεναρίων Σενάριο Οικονομικής Επιτάχυνσης

40. Συνολική Διάθεση Ενέργειας - Σενάριο Οικονομικής Επιτάχυνσης

41. Τομέας Ηλεκτροπαραγωγής – Σενάριο Οικονομικής Επιτάχυνσης

42. Τελική Κατανάλωση – Σενάριο Οικονομικής Επιτάχυνσης

43. Κόστος Επένδυσης Τεχνολογιών ΗΠ – Σεν. Οικονομικής Επιτάχυνσης

44. Αποτελέσματα Σεναρίων Διερεύνησης Άλλων Παραμέτρων

45. BALANCE Περίγραμμα του μοντέλου BALANCE / ENPEP ΕΙΣΟΔΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ Τιμή / κόστος • Δομή ενεργειακού συστήματος • Ενεργειακές ροές και τιμές έτους βάσης • Πρόβλεψη αύξησης της ενεργειακής ζήτησης • Τεχνικοί περιορισμοί και περιορισμοί πολιτικής Ζήτηση Προσφορά Ισορροπία Ποσότητα Τομοντέλο BALANCE του ENPEP είναι ένα μεθοδολογικό πλαίσιο προσομοίωσης ενεργειακού συστήματος σε μερική ισορροπία, το οποίο προσδιορίζει ενεργειακές ροές, τιμές και εκπομπές για το ενεργειακό σύστημα μιας χώρας. Προσπαθεί να εντοπίσει το σημείο όπου τέμνονται συγχρόνως οι καμπύλες προσφοράς και ζήτησης για όλες τις ενεργειακές μορφές στην προσφορά και όλες τις ενεργειακές χρήσεις που περιλαμβάνονται στο ενεργειακό σύστημα. Η λύση είναι μη-γραμμική και στη βάση του μηχανισμού της αγοράς.

46. Το ENPEP/Balance είναι ένα μοντέλο προσομοίωσης • Μοντελοποιούνται όλες οι χρήσεις/χρήστες (70) και οι τεχνολογίες (300) καθώς και οι αυτοπαραγωγοί και διασπαρμένη παραγωγή • Δεν είναι μοντέλο αριστοποίησης • Η λύση δεν είναι ελαχίστου κόστους και προσδιορίζεται σε κάθε κόμβο χωριστά. • Επιτρέπει τη διείσδυση και τεχνολογιών υψηλού κόστους. • Έχει σημαντικά περιθώρια ενσωμάτωσης μη οικονομικών παραμέτρων απόφασης. • Για την πρόβλεψη του ενεργειακού ισοζυγίου ενός έτους λαμβάνεται υπόψη η κατάσταση του προηγούμενου έτους και δίνονται σημαντικές δυνατότητες μοντελοποίησης των εμποδίων διείσδυσης νέων τεχνολογιών.

47. Εφαρμογές του ENPEP στο Ελληνικό ενεργειακό σύστημα • 2ο Εθνικό Πρόγραμμα για την κλιματική αλλαγή (2001) • 3ηEθνική Έκθεση προς τη UNFCCC (2002) • 1ο Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπών (2004) • 4ηEθνική Έκθεση προς τη UNFCCC (2005) • 2ο Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπών (2006) • Επικαιροποίηση 2ου Εθνικού Προγράμματος για την κλιματική αλλαγή (2007)

48. Aνάλυση ευαισθησίας: Σενάρια που αναλύθηκανμε το ENPEP Διαφορετικό Moντέλο προσομοίωσης Διατήρηση 4 GW λιγνίτη στο ΔΣ • BaU • εφαρμόζονται οι ήδη αποφασισμένες πολιτικές. • Compliance/Base • σενάριο επίτευξης των στόχων του Ευρωπαϊκού ενεργειακού και κλιματικού πακέτου και των εξειδικεύσεων για την Ελλάδα. • Compliance/HPV • σενάριο επίτευξης των στόχων με υψηλή διείσδυση PV (θεωρείται ότι οι τιμές πέφτουν μέχρι τα 1650 €/kW το 2020, και αντιμετωπίζονται σε σημαντικό βαθμό τα αδειοδοτικά προβλήματα).

49. Ακαθάριστη εγχώρια κατανάλωση ενέργειας • Το 2020 η ΑΕΚΕ μειώνεται από 33.5 Mtoe (BaU) σε 31.7 Mtoe (Compliance/B) BaU Compliance/Base

50. Τομέας ηλεκτρικής ενέργειας: ΒaU • Ζήτηση ΗΕ στην τελική κατανάλωση το 2020: 61.200 GWh. • Επενδύσεις (2010-2020) Σύνολο: 11,1 δισ € εκ των οποίων ΑΠΕ: 8 δισ €