1 / 35

SOCIOLOGIJA SELA

SOCIOLOGIJA SELA. Prof. dr Ivan Šijaković isijakovic @yahoo.com www.sijakovic.com. LITERATURA 1) Milovan Mitrović , Sociologija sela , Beograd , 1998. 2) Cvetko Kostić , Sociologija sela , Beograd ,1975. 3) Henri Mendras , Seljačka društva , Zagreb , 1986.

libitha
Download Presentation

SOCIOLOGIJA SELA

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. SOCIOLOGIJASELA Prof. dr Ivan Šijaković isijakovic@yahoo.com www.sijakovic.com

  2. LITERATURA • 1) MilovanMitrović, Sociologijasela , Beograd, 1998. • 2) CvetkoKostić, Sociologijasela , Beograd,1975. • 3) HenriMendras, Seljačkadruštva, Zagreb, 1986. • 4) KrstanMalešević, Kudaidenašeselo?, Beograd, 2004.

  3. Globalni odnos ruralno-urbano • Polovina globalne populacije živeće do kraja 2008. godine u gradovima, prvi put u istoriji, procenjuje UN u najnovijem izveštaju. • Do sredine XXI veka u gradovima će živeti 6,4 milijarde ljudi u poređenju sa 3,3 milijarde koliko ih je sada, a svetska populacija će do 2050. narasti na 9,2 milijarde sa trenutno 6,7 milijardi, prognozira se u izveštaju.

  4. U najrazvijenijim regionima - Evropi, Severnoj Americi i Okeaniji, daleko više ljudi živeće u urbanim sredinama, kao i u Latinskoj Americi i na Karibima. Izuzetak u tom trendu su Afrika i Azija, ali na tim kontinentima živi najveći deo svetske populacije. • Azija i Afrika još imaju veću ruralnu od urbane populacije. Sada na tim kontinentima u gradovima živi 40 odsto populacije.

  5. Sa ubrzanom urbanizacijom, svetska ruralna populacija, očekuju u UN, počeće da opada za desetak godina i mogla bi da se spusti na 2,8 milijardi ljudi u 2050. sa 3,4 milijarde koliko je sada.

  6. Pokazatelji za Republiku Srpsku

  7. Metafora • Svet je globalno selo

  8. Nastanak i razvoj sociologije sela • Sociologija kao naučna disciplina • Sociologija sela (Ruralna sociologija) kao posebna sociološka disciplina • Mesto sociologije sela u sistemu socioloških disciplina • Šta proučava sociologija sela? • Selo kao društvena grupa • Selo kao životna i radna zajednica • Seljaštvo kao klasa (sloj) društva

  9. Način života na selu • Društveni odnosi na selu • Društvene pojave, procesi i tvorevine na selu • Odnos selo - grad • Specifičnosti rada na selu • Poljoprivreda kao zanimanje • Promene u poljoprivredi i transformacija sela • Seoska ekonomija • Promene u društvu i njihov uticaj na selo

  10. Demografska kretanja na selu • Ekologija i selo • Seoska kultura • Sistem vrednosi na selu • Budućnost sela • Sociologija sela je nauka koja se bavi proučavanjem nastanka i razvoja sela, društvenih odnosa, oblika rada i načina života na selu, te odnosa selo-grad i položaja sela u društvu.

  11. Izvori sociologije sela • Antička misao o selu (Ilijada i Odiseja, Platon, Aristotel) • Stari Rim i selo • Feudalizam i vezanost za zemlju • Francuska revolucija i ubzanje prvobitne akumulacije kapitala • Industrijalizacija i ruralni egzodus • Ekonomska učenja i problemi sela • Marksizam i seljačko pitanje

  12. “...Razvitak kapitalističkog oblika proizvodnje presekao je životni nerv sitnog gazdinstva u poljoprivredi; ono neodoljivo nazaduje i propada. (F. Engels) • Emil Dirkem i francuska sociologija • Razvoj sociologije sela između dva Sv. Rata - SSSR, Poljska, Italija, Rumunija, Čehoslovačka • Vuk Karadžić, Jovan Cvijić, Valtazar Bogišić, Sreten Vukosavljević,

  13. Odnos sociologije sela i srodnih naula • Soc. sela i nauka o poljoprivredi • Soc. sela i soc. grada • Soc. sela i ekonomija • Soc. sela i soc. rada • Soc. sela, antropologija i etnologija • Sociologija sela i socijalna psihologija

  14. SOCIOLOŠKI METOD • značaj metoda za nauku • metod i metodologija • pored naučnog, postoje i drugi oblici saznanja • veza predmeta i metoda sociologije • značaj analitičkog postupka (analiza, apstrakcija,specijalizacija,klasifikacija i dedukcija) • i sintetičkog postupka u naučnom istraživanju (sinteza, generalizacija, konkretizacija, spajanje, indukcija)

  15. Faze naučnog istraživanja • izbor teme – formulisanje problema istraživanja • određenje predmeta istraživanja (teorijsko, operacionalno) • Ciljevi istraživanja: a)naučni (deskripcija,klasif. i tipologija‚ naučno otkriće, naučno objašnjenje i naučna prognoza b) praktični ciljevi (praktična primena, razvojno istraživanje, akciona osnova za izradu strategije) • hipotetički okvir • prikupljanje naučne građe

  16. Naučni opis pojave koja se istražuje • Naučno objašnjenje istražene pojave • Uključenje dobijenih rezultata u naučnu teoriju i sistem nauke Instrumenti i tehnike sociološkog istraživanja • posmatranje • razgovor i upitnik • klasifikacija i merenje • statistička analiza

  17. eksperiment • uporedna analiza • analiza sadržaja • studija slučaja (case study) Faze istraživačkog projekta • uvodni deo • formulisanje problema istraživanja • određenje predmeta istraživanja (teorijsko, opertacionalno)

  18. cilj istraživanja (naučni, praktični) • postavljanje hipoteza • varijable • tehnike prikupljanja podataka • uzorak • analiza dobijenih rezultata • zaključak • literatura i izvori

  19. Osnovni elementi projekta • Naziv projekta • Naručilac • “izvođač” projekta • Rezime projekta • Osnovni podaci o organizaciji koja izvodi projekat

  20. Pozadina, Okruženje (obrazloženje teme istraživanja) • Cilj (evi) projekta • Plan projekta (aktivnosti: radionice, okrugli stolovi, prezentacije, promocije) • Metodi i instrumenti istraživanja • Kalendar aktivnosti • Implementacija projekta • Vrednovanje projekta • Projektni tim • Budžet projekta

  21. Elementi seminarskog rada ili eseja • Obim: 4000 – 5000 reči • Samostalni izbor ili zadata tema • Izbor teme (oblast, interesovanje, namere, aktuelnost, mogućnosti istraživanja, primena svih faza metodološkog postupka) • Skica rada A) uvod (šta se želi istraživati) B) okvir istraživanja (pojmovi, teme, kategorije koje treba objasniti) C) osnovni rezultati rada (šta je dokazano ovom analzom) D) dostupnost literature, izvora, podataka

  22. PRIMER Uzroci depopulacije sela u RS A. Uvod: zašto je ova tema značajna B. Okvir istraživanja: pojam depopulacije, uzroci depopulacije: prirodni, ekonomski, socijalni, kulturni; položaj sela, strategija razvoja sela..... C. Rezultati istraživanja: demografska slika sela u RS, natalitrt, prirodni priraštaj, napuštanje sela; istoriski uzroci i sistem vrednosti; socijalni uzroci, infrastruktura; ekonomsko stanje sela; zdravstvo; obrazovanje, kultura, uloga institucija....

  23. D. Zaključak • E. Izbor literature (15 referenci)

  24. Pojmovno – kategorijalni aparat Sociologije sela • Selo • Seljaštvo (zajednica, socijalni sloj-klasa) • Seljačko društvo – sporna teorijska kategorija • Seoski (seljački) način života: rad, izvori egzistencije, uticaj tržišta, stanovanje, komunikacija, uticaj prirodnih procesa, odnosi na selu, porodica, domaćinstvo, susedstvo. • Naselja, transformacija poljoprivrede, seoska ekonomija, lokalni uticaji i organizacije, seoski identitet, tehnološki napredak, međuljudski odnosi.

  25. Tradicija, kulturni obrasci, modernizacija sela, sterotipi o selu i seljaštvu. • Ruralna struktura: prirodni uslovi, stanovništvo, svojinski odnosi, seljakov rad, tehnička sredstava, organizacija rada u poljoprivredi, državna agrarna politika.

  26. Funkcije sela • Proizvodna, ekonomska funkcija • Demografska funkcija • Socijalna funkcija • Ekološka funkcija • Antropološko-kulturna funkcija

  27. Tipovi seoskih naselja • Prema geografskom položaju: a) brtska, b)planinska, c)ravničarska sela, d)sela u dolinama • Prema gustini naselja (J.Cvijić): a)sela razbijenog tipa, b) sela zbijenog tipa • Prema veličini: a)mala sela-do 500 stanovnika, b) srednja sela-500-1000, c)velika sela, sa pratećim objektima – preko 1000 stanovnika • Prema tipu gazdinstva: a)poljoprivredna, b)mešovita, c)nepoljoprivredna, specijalizovana (rudarska,banjska)

  28. Prema udaljenosti od saobraćajnica: a)sela blizu puteva, b) sela udaljena od glvnih komunikacija • Prema blizini grdskog naselja: a) prigradska,b) manja udaljenost od grada, c)veća udaljenost o grada

  29. Karakteristike agrarne i ruralne društvene strukture • Agrarna struktura – skup elemenata poljoprivredne proizvodnje i njihov uticaj na seosku zajednicu i šire društvene delove • Prirodni uslovi • Stanovništvo • Svojinski odnosi i veličina poseda • Seljakov rad • Tehnička opremljenost • Organizacija rada i usmerenost proizvodnje • Državna agrarna politika

  30. Ruralna društvena struktura • Karakter naselja, veličina, stanovništvo • Lokalna organizacija (grupe, ustanove) • Starosedeoci i imigranti (doseljenici) • Vezanost za seosku ekonomiju • Seoska kultura • Ukupan odnos moderno - tradicionalno

  31. Poljoprivreda kao oslonac agrarne i ruralne strukture • Istorijski razvoj poljoprivrede • Karakteristike zemljišta : • Klima • Vlaga • Pedološki sastav • Stepen degradacije hemijskim sredstvima • Tipologija zemljišta (ravničarsko, brežuljkasto, brdsko-planinsko, planinsko) • Namena (oranice, voćnaci, vinogradi, livade, pašnjaci)

  32. Arondacije, komasacije, melioracije • Ekologija (priroda, šume, reke, opšti ambijent, ekološka ravnoteža) • Održivi razvoj • Biotehnologija • Zdrava hrana

  33. Seosko gazdinstvo • Tradicionalno poimanje • Problemi i mogućnosti u vreme socijalizma • Veličina i struktura (poljoprivredno, mešovito, nepoljoprivredno • Ulaganja u razvoj (napredakili stagnacija, nagli pad) • Tempo i putevi transformacije • Dopuna seoskom gazdinstvu • Mogućnosti agrobiznisa

  34. Agrarna politika • Novi svojinski odnosi (nestanak PK i zadružne svojine) • Tržište i otkup poljoprivrednih proizvoda • Kapital i finansiranje (krediti) • Mere podsticaja u poljoprivredi (stimulisanje , nagrade i fondovi) • Cene i pariteti • Porezi • Zdravstvo, osiguranje, penzije

More Related