450 likes | 639 Views
Aangezichtspijn Neurologische oorzaken en farmacologische behandeling. Dr. L. Ernon Dienst neurologie. Anamnese en klinisch onderzoek!. Faciale pijn: 4 syndromen. (Trigeminus) neuralgie Craniale zenuw uitval Cluster ea t rigeminale autonome cephalea (TAC) Pure faciale pijn. Neuralgie.
E N D
Aangezichtspijn Neurologische oorzaken en farmacologische behandeling Dr.L. ErnonDienst neurologie
Faciale pijn: 4 syndromen • (Trigeminus) neuralgie • Craniale zenuw uitval • Cluster eatrigeminale autonome cephalea (TAC) • Pure faciale pijn
Neuralgie • Plots • Recurrent • < 2 minuten • Scherp / stekend / brandend • Intens • Sensorische / mechanische stimuli
Trigeminus neuralgie • Prevalentie • 3 à 6 / 100 000 • Incidentie ≈ leeftijd • 70% > 60 jaar • Lokalisatie • Unilateraal • Bilateraal: secundair • V2 of V3 > V2 + V3 >>> V1 (5%) • Meermaals daags
Trigeminus neuralgie • Spontaan • Uitlokbaar • Sensorische stimuli • Aanraking (oa wassen, tanden poetsen, scheren) • Buitenlucht • Mechanische stimuli • Kauwen • Vermijdingsgedrag
Trigeminus neuralgie • “Idiopathisch” • Neurovasculair conflict • 15% secundair • MS • Jonge patiënten • Bilaterale TN • Andere structurele letsels in de brughoek • RIP (Schwannoma, meningeoma) • Vasculaire letsels
Charlin & Sluder n. IX n. intermedius n. supra-orbitalis
Faciale pijn: 4 syndromen • (Trigeminus) neuralgie • Craniale zenuw uitval • Neuro-oftalmologische deficits • II (visusscherpte): Neuritis optica, arteritis temporalis • III, IV, VI & EOS (oogbewegingen): Pijnlijke oftalmoplegie • Orthosympaticus (pupil): Horner syndroom • Sensorisch deficit (V) • Facialisparese (VII) • Lagere craniale zenuwen (IX, X, XI, XII) • Cluster ea TAC • Pure faciale pijn
Faciale pijn: 4 syndromen • (Trigeminus) neuralgie • Craniale zenuw uitval • Neuro-oftalmologische deficits • II (visusscherpte): Neuritis optica, arteritis temporalis • III, IV, VI & EOS (oogbewegingen): Pijnlijke oftalmoplegie • Orthosympaticus (pupil): Horner syndroom • Sensorisch deficit (V) • Facialisparese (VII) • Lagere craniale zenuwen (IX, X, XI, XII) • Cluster ea TAC • Pure faciale pijn
Neuritis optica • Kliniek • Orbitale pijn • Oogbewegingen • Monoculair wazig zicht • KNO • RAPD • Oorzaken • MS e.a. inflamm CNS pathologie • Infectie: Syfilis, …
Arteritis temporalis • Kliniek • Frontotemporale > orbitofrontale pijn • Ouderen (> 50 jaar) • Kaak claudicatio • Complicatie • AION, CVA • Diagnose • ESR (> 50 mm/u) • Biopsie • R/: Steroïden
Faciale pijn: 4 syndromen • (Trigeminus) neuralgie • Craniale zenuw uitval • Neuro-oftalmologische deficits • II (visusscherpte): Neuritis optica, arteritis temporalis • III, IV, VI & EOS (oogbewegingen): Pijnlijke oftalmoplegie • Orthosympaticus (pupil): Horner syndroom • Sensorisch deficit (V) • Facialisparese (VII) • Lagere craniale zenuwen (IX, X, XI, XII) • Cluster ea TAC • Pure faciale pijn
n. III Compressie: Niet-pupil sparend Ischemie: Pupil-sparend
Oculaire myositis • Bilateraal • M. rectus medius • R/: Steroïden
Orbitale pseudotumor • Structuren: • Uvea, sclera • Oogspieren • Traanklieren • N. II • N. III, IV, VI • R/: Steroïden
Infectie • Pathogenen • Pyogene bacteriën • TBC, syfilis • HZV • Fungi • Parasieten • Immunosuppressie
Vasculair • AVM / AVF • Caverneuze malformaties • Varices • … Caverneuze malformatie
Neoplasie • Primair • Sarcoma • Secundair • Metastasen
Endocriene (Graves) orbitopathie • PIJNLOOS • Opzetting extra-oculaire spieren • “Retro-orbitale congestie” • Pro-optose
Tolosa-Hunt • Kliniek • (Peri)orbitale pijn + • N. III / IV / VI • N. V1 / V2 • R/: Steroïden
Aneurysma • ACI • A. Comm. Post • ACP
Carotidocaverneuze fistel • Pulsatiele exoftalmie
Neoplasie • Primair • Hypofyse adenoom • Meningeoom • Craniopharyngeoom • Secundair • Metastasen Meningeoma
Subarachnoidale ruimte n. III Compressie: Niet-pupil sparend Ischemie: Pupil-sparend
Faciale pijn: 4 syndromen • (Trigeminus) neuralgie • Craniale zenuw uitval • Neuro-oftalmologische deficits • II (visusscherpte): Neuritis optica, arteritis temporalis • III, IV, VI & EOS (oogbewegingen): Pijnlijke oftalmoplegie • Orthosympaticus (pupil): Horner syndroom • Sensorisch deficit (V) • Facialisparese (VII) • Lagere craniale zenuwen (IX, X, XI, XII) • Cluster ea TAC • Pure faciale pijn
Carotis dissectie • Extracranieel segment van de a. carotis • Kliniek • Gerefereerde pijn • Kaak, tanden • Oog • Horner • N. XII • Amourosisfugax • Contralateraal SM deficit
Faciale pijn: 4 syndromen • (Trigeminus) neuralgie • Craniale zenuw uitval • Neuro-oftalmologische deficits • II: Neuritis optica, arteritis temporalis • III, IV, VI: Pijnlijke oftalmoplegie • Orthosympaticus: Horner syndroom • Sensorisch deficit (V) • Facialisparese (VII) • Lagere craniale zenuwen (IX, X, XI, XII) • Cluster ea TAC • Pure faciale pijn
Sensorisch deficit (V) • Hypoësthesie, hyperalgesie, allodynie • Lokalisatie van het letsel • N. V, ganglion van Gasser, nc. n. V, tractus ST • Aard van het letsel • Inflammatie, infectie, demyelinisatie, tumor, vasculair, postop
VZV • N. V1 • 10 à 35 % faciale VZV = pijnlijk • < 7 dagen vóór de eruptie • < 3 maanden ná de eruptie • 25% postherpetische neuralgie
Faciale pijn: 4 syndromen • (Trigeminus) neuralgie • Craniale zenuw uitval • Neuro-oftalmologische deficits • II: Neuritis optica, arteritis temporalis • III, IV, VI: Pijnlijke oftalmoplegie • Orthosympaticus: Horner syndroom • Sensorisch deficit (V) • Facialisparese (VII) • Lagere craniale zenuwen (IX, X, XI, XII) • Cluster ea TAC • Pure faciale pijn
Facialisparese (VII) • Idiopathisch • Bell’spalsy • Peri-auriculaire pijn, kaakhoek, nek • Symptomatisch • Inflammatie, infectie, compressie, infiltratie • Ramsay Hunt syndroom
Faciale pijn: 4 syndromen • (Trigeminus) neuralgie • Craniale zenuw uitval • Neuro-oftalmologische deficits • II: Neuritis optica, arteritis temporalis • III, IV, VI: Pijnlijke oftalmoplegie • Orthosympaticus: Horner syndroom • Sensorisch deficit (V) • Facialisparese (VII) • Lagere craniale zenuwen (IX, X, XI, XII) • Cluster ea TAC • Pure faciale pijn
Lagere craniale zenuwen • Wallenberg syndroom • Ipsilaterale faciale pijn • Dysarthrie, dysfagie • Ipsilaterale ataxie • Ipsilaterale Horner • Contralaterale hemicorporiële gevoels∆
Faciale pijn: 4 syndromen • (Trigeminus) neuralgie • Craniale zenuw uitval • Trigeminale autonome cephalea (TAC) • Cluster • Paroxismale hemicranie • SUNCT • Short lastingUnilateralNeuralgiformheadachewithConjunctivalinjectionandTearing • Pure faciale pijn
Cluster • Unilateraal (peri-)orbitaal, temporaal • “Suicideheadache” • 15 à 30, max 180 minuten • Autonome tekenen • Ptose, ooglidoedeem, miose • Lacrimatie, neusloop • Bewegingsdrang • ♂ > ♀ • “Cluster” • Dagelijkse aanvallen, gedurende enkele weken (lente, herfst) • Circadiaan ritme • Vroege ochtend
Faciale pijn: 4 syndromen • (Trigeminus) neuralgie • Craniale zenuw uitval • Cluster ea TAC • Pure faciale pijn
Pure faciale pijn • MKA / stomatologie • NKO • Idiopathische / atypische faciale pijn • Continue faciale pijn, afgebakend gebied, grootste deel van de dag aanwezig, normaal KNO en beeldvorming • Oorzaak? • Uitsluitingsdiagnose!
4 faciale pijnsyndromen • (Trigeminus) neuralgie • Carbamazepine • Craniale zenuwuitval • Medische urgentie • Cluster • Aanval: O2 , Sumatriptan SC • Preventie: Medrol + Verapamil / Lithium • Pure faciale pijn • Uitsluitingsdiagnose