ANOREKSJA I BULIMIA

1. ANOREKSJA I BULIMIA mgr Anna Grygny

2. ANOREKSJA, jadłowstręt psychiczny (z greckiego an. Zaprzeczanie, órexis – pożądanie, apetyt, łaknienie) oznacza „brak łaknienia” (apetytu). Jest to zespół występujący w wieku młodzieńczym; polegający na świadomym ograniczaniu przyjmowania pokarmu w celu osiągnięcia szczupłej sylwetki, co prowadzi do znacznego zmniejszenia masy ciała, a nawet do skrajnego wyniszczenia organizmu. Choroba ta dotyczy głównie dziewczyn (95%) w wieku 13-14 i 18-19 lat. Częstsza zachorowalność dziewczyn niż chłopców jest wywołana różnicami w dojrzewaniu fizycznym. U chłopców przybieranie na wadze w okresie dojrzewania przejawia się głównie w rozwoju mięśni (co kojarzy się z siłą i władzą), natomiast u dziewczyn tkanki tłuszczowej (w społeczeństwie lansującym szczupłą sylwetkę jest to odbierane negatywnie). Trudno ustalić początek choroby, gdyż ograniczanie ilości i jakości pokarmów następuje stopniowo.

3. Objawy anoreksji: • znaczna utrata wagi ciała w krótkim czasie; dążenie do osiągnięcia minimalnej wagi ciała w krótkim czasie przy równoczesnym ciągłym narzekaniu na otyłość; • blokowanie uczucia głodu – nieprzyznawanie się do głodu; • spędzanie większości czasu w samotności, izolowanie się od grupy; • obsesyjne wykonywanie ćwiczeń fizycznych; • zatrzymanie trzech kolejnych miesiączek; • wszechstronna kontrola własnego zachowania, z wręcz fanatyczną koncentracją na nauce.

4. Skutki anoreksji: a) Zmiany patofizjologiczne: • niskie nieregularne tętno, niskie ciśnienie krwi; • hipoglikemia (niski poziom cukru we krwi); • hipotermia (obniżenie ciepłoty ciała); • zatrzymanie miesiączkowania; • zwiększona łamliwość kości (zrzeszotowacenie kości); • zaburzenia w pracy nerek, odwodnienie organizmu; • „wiewiórcza twarz” – obrzęk gruczołów ślinowych, pucułowatość w okolicy kości policzkowych, odstające uszy; • skórę pokrywa meszek (jak u wcześniaka); • zawroty głowy; • skargi na zmęczenie, bóle mięśni; • zaburzenia układu pokarmowego w postaci nieumiejętności wchłaniania się pokarmu; b) Powikłania psychologiczne: • stany euforii (na początku choroby) przechodzące w apatię, rozdrażnienie, depresję; • zaniżona samoocena; • nadmierna drobiazgowość i samokontrola; • dystansowanie się do najbliższego otoczenia, postawa wrogości wobec najbliższych.

5. BULIMIA (z greckiego bou-limia dosłownie krowi głód) – żarłoczność psychiczna. Polega na okresowym objadaniu się, a następnie używaniu środków przeczyszczających i wywoływaniu wymiotów.

6. Objawy bulimii: • objadanie się słodkimi, wysokokalorycznymi potrawami, pożywienie jest najczęściej chciwie połykane; • poczucie braku kontroli podczas objadania się – „nie wiem co jem, nie wiem jak jem”; • szybkie opróżnianie żołądka poprzez regularne wywoływanie wymiotów, stosowanie środków przeczyszczających i moczopędnych; • co najmniej dwie sesje objadania się i przeczyszczania na tydzień przez trzy miesiące; • trwała, przesadna troska o masę i wymiary ciała.

7. Skutki bulimii: a) Powikłania medyczne: • odwodnienie organizmu i brak równowagi elektrolitycznej (brak potasu i magnezu); • postępujące uszkodzenie nerek; • hipoglikemia; • refluks (odwrócona perystaltyka górnego odcinka przewodu pokarmowego); • arytmia serca; • blizny na grzbiecie dłoni; • poważne schorzenia dziąseł i zębów • zawroty głowy; • zmęczenie, bóle mięśni i gardła; b) Powikłania psychologiczne: • poczucie podporządkowania się jedzeniu; • poczucie samotności w grupie; • zaburzenia obrazu własnej osoby; • cechy uzależnienia; • utrata panowania nad sobą; • zmienność nastrojów; • uzależnienie np. od środków uspokajających, kokainy, alkoholu.

8. Leczenie tego typu zaburzeń jest bardzo trudne. Istnieje wiele form psychologicznych takich jak: terapia rodzinna, indywidualna, modyfikacji zachowań, psychofarmakologiczna, grupowa, szpitalna, środowiskowa, ale żadna z nich nie daje w pełni pożądanego wyniku. Nawet, gdy wyniki terapii są pozytywne, to są to okresy krótkotrwałe, gdyż takie zaburzenia jak anoreksja i bulimia mają tendencję do nawrotów. Celem terapii jest nie tylko doprowadzenie do zmian nawyków żywieniowych, ale rozwiązanie problemów, które stały się przyczyna wystąpienia tych zaburzeń.