Qyteti antik i Romës

1. QytetiantikiRomës Roma eshtenjengaqytetet me antiketeEvropes. Historia e sajnis me legjenden e famshmetethemelimitteqytetitngaRomolo, pasardhesifisitmbreterorteAlbalonges, icilirridhtengaSilvio, djaliiromakesLavinia (vajzes se mbretitlatin) dheiEneas, heroittrojanqe u vendos ne Lacio pas renies se Trojes, Roma eshtenjengaqytetet, ku ne çdoelement tesaj, ndihetmadheshtia e asajperandorietemadhe e te forte qezoteroi per shekujEvropen e me gjere.

3. Qyteti, mendohettejetethemeluar ne shek. VIII p. K. Roma u ndertuambishtatekodratkryesoretesaj. Fazat e zhvillimitteqytetitlidhen me disaepokaterendesishme: epokae mbreterveetruske, epokarepublikanedheajoperandorake. Ne ketofaza u ndertuandheelementet me terendesishmeteqytetitqevijnederi ne ditettonasishenjatenjeqyteterimitelashte. Disaprejtyrejane:

5. Forumiromak, qeshtrihej midis PalatinitdheKampidolios, perbenteqendrentregtare, religjioze e politiketeqytetitteRomes. Ne fillimlugina e Forumitishtemoçaloredhe u perdorsinekropol. Vetemne vitin 600 p. K. mbretietruskTarkuinoPrisko e drenoidhe e shtroi me pllakaprejshtufi. Piazza (sheshi) qe u krijuakishteformedrejtkendore. Si nje pike kryesore e qytetit, atylindimerkatoja, sidhekaloninrrugeterendesishme, njeraprejtecilaveishteRruga e Shenjte(ngaKampidolioderiteHarkuiTitos). Ne Forum bejnepjesemonumente, si: Komicio, qendra me antike e aktivitetevepolitike.

6. Kjozone, e shtruar me pllakateerreta, Lapis Niger, mendohet se ka qenevarriiRomolos. Ketueshtegjeturdokumentilatin me antikishkruar. Forumieshtezemra e Romesperandorake. Ai aktualishtkonservonnjepjeseteqendres se qytetitantik me monumentekushtuarperandorevedhemadheshtise se Romes. Ne to ndodhetedhekuria, qendra e senatit, kudiskutoheshindhemiratoheshinligjet; bazilikat per administrimin e ligjeve, taksavedhetregtise. Te periudhesrepublikanejanekufizimet me mure, ndersateasajperandorakezbukurimet me mermer.

7. HarkuiKostandinitikushtohetKostandinit pas fitoresndajMazencios ne Uren e Milvios. Ndertimieshtemadheshtordhe me elementedekorative, qevininngamonumentiiTrajanit, Adrianitdhe Mark Aurelit, sidhe me elementeteHarkutteAugustit, TitosdheSetimoSeverit

9. DomusAureaosevilambreteroree Neronit, qeshtrihejnga Palatino mbi Velia perfshintedhekopshtet e Mecenatit. NdertimiiubesuaarkitekteveSeverodheCelere me 64 pas K. Pallati u gropos me pas per t'ibere vend termeve (banjattermale) teTrajanit. Lokalete gjeranentokesoreu admiruanngaartistet e Rilindjesqe ne keto "shpella" lane gjurmet e tyre. E bukureshtesalla me tavanin e arte, vepere artistitFabulus, veper e vleresuarper bukurinee skenavemitologjike.

10. Koloseu: "Nesekepare Koloseunke pare Romen" eshtenjeshprehje per tetreguarrendesine e tij. Madheshtiadhebukuria e Koloseut, njengatepaktatndertimeteruajturaqenga Roma antikei ka mrekulluarvizitorete pafundndershekuj. Ky monument, se bashku me qendrenhistorike, ka hyre ne listen e Trashegimise UNESCO ne vitin 1980. Emriitijrrjedhngastatujakolosale e perandoritNeron, qeu vendosperparaamfiteatrit

12. Ketuzhvilloheshinduelegladiatoresh, kryheshindenime me vdekjeetj. Mendohet se Koloseupermbanterreth 50 mijespektatoredheishteimbuluarnganje cope per mbrojtjen e publikutngadielli. Projektimiinderteses u be ne kohene Vespazianitdheperfundoi ne kohen e perandoritTito. Fasadaeshtee larterreth 50 m, arena ka permasa 86 x 54 m. Fluksiituristevedheipelegrineve ne Rome eshteimadhedhefalebukurise se Koloseut, arenes, sektoritludik (teatral) sportivetj.

13. ParkuiCirkuititteMadh: Struktura primitive; e Cirkuitit, idedikohejgarave me kuaj. Shtrihet ne fund tehapesires midis PalatinitdheAventinit. Ka njegjatesirrethgjysmekilometri, duke perfshiredhestallat per nisjen e kuadrigave. Midis rrenojaveshfaqetkullamesjetare e Frangipanes. Mendohetqe u themeluangaTarkuinoPrisco, ne vendinkundodhirrembimiisabinavedhe u perfunduangaTrajani. Punoi: FrenkliBorova klasa 11 (2010-2011)