180 likes | 517 Views
YAŞAMIN BAŞLANGICINA İLİŞKİN ETİK SORUNLAR. Yrd.Doç.Dr. Mehmet KARATAŞ Tıp Tarihi ve Etik AD. Yasal Dayanak. Uluslararası belgeler Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun Tıbbi Deontoloji Tüzüğü Hasta Hakları Yönetmeliği
E N D
YAŞAMIN BAŞLANGICINA İLİŞKİN ETİK SORUNLAR Yrd.Doç.Dr. Mehmet KARATAŞ Tıp Tarihi ve Etik AD
Yasal Dayanak • Uluslararası belgeler • Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun • Tıbbi Deontoloji Tüzüğü • Hasta Hakları Yönetmeliği • Rahim Tahliyesi ve Sterilizasyon Hizmetlerinin Yürütülmesi ve Denetlenmesine İlişkin Tüzük • Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Yönet. • Klinik Araştırmalar Hakkında Yönetmelik
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi (1948) Yetişkin her kişi, evlenme ve aile kurma hakkına sahiptir
İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi (1950) Evlenme çağına gelen kişi, bu hakkın kullanılmasını düzenleyen ulusal yasalar uyarınca evlenmek ve aile kurmak hakkına sahiptir
Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansı (1994) • Aile planlaması ve cinsel sağlığı içeren üreme sağlığı hizmetleri dahil, sağlık hizmetlerine evrensel ulaşılabilirlik • Çocuk sayısına ve zamanlamasına özgürce ve sorumlulukla karar vermek ve bunu yapabilecek bilgi, eğitim ve araçlara sahip olmak bütün çiftlerin ve bireylerin temel hakkı
Problem Yaşanabilen Durumlar • Gebelikten korunma • Gebeliğin sonlandırılması • Yardımcı üreme teknikleri • Prenatal genetik tarama
Gebelikten Korunma • Evli yetişkin çiftler • Evli olmayan çocuk yaş grubu
Gebeliğin Sonlandırılması • Erkek/kadın kimin karar vereceği • Fetusun hakkı • Toplumun müdahalesi
Rahim Tahliyesi ve Sterilizasyon Hizmetlerinin Yürütülmesi ve Denetlenmesine İlişkin Tüzük (1983) Gebeliğin onuncu haftası doluncaya kadar kadının sağlığı açısından tıbbi sakınca olmadığı takdirde, istek üzerine rahim tahliye edilir
Nüfus Planlaması Hakkında Kanun (1983) • Nüfus planlaması esaslarını, gebeliğin sona erdirilmesi ve sterilizasyon ameliyelerini, acil müdahale halleri ile gebeliği önleyici ilaç ve araçların temin, imal ve saptanmasına ilişkin hususları düzenlemek • Nüfus planlaması, fertlerin istedikleri sayıda ve istedikleri zaman çocuk sahibi olmaları
Yardımcı Üreme Teknikleri • IVF (invitro fertilizasyon) • Embriyo transferi • Sperm/ovum transferi • Taşıyıcı annelik
Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Yönetmeliği (1987) • Çocuk sahibi olamayan evli çiftlerden tıbben uygun görülenlerin üremeye yardımcı tedavi yöntemlerinden yararlanarak çocuk sahibi olmalarını sağlamak • Üremeye yardımcı tedavi yöntemlerinden yararlanmak isteyen çiftlerin evli olması • Kendilerine ait üreme hücrelerinin kullanılması
Prenatal Genetik Tarama • Anomali tespiti • Cinsiyet tespiti/seçimi • Araştırma için embriyo kullanımı
Kaynaklar F. Başak ÇAKMAK/Bilal GÜNENÇ, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi, çeviri Tolga GÜVEN, Marmara Üniversitesi Tıp Tarihi ve Etik AD ders notları Gürkan SERT, Hasta Hakları Robert M VEATCH, MedicalEthics Emine ATABEK, Mebrure DEĞER, Tıbbi Deontoloji Konuları Hasta Hakları Yönetmeliği, 1998 Klinik Araştırmalar Hakkında Yönetmelik, 2011 Çağlar Boyu Tıp, Roche Yayınları http://en.wikipedia.org/wiki/Main_Page