NÜKLEER KAVRAMI

2. NÜKLEER KAVRAMI MADDE ATOMLARININ PARÇALANMASI (FİSYON) YA DA İKİAYRI ATOMUN BİRLEŞTİRİLMESİ (FÜSYON) YOLLARIYLA AÇIĞA ÇIKAN BU ENERJİYE NÜKLEER ENERJİ DENMEKTEDİR. KULLANILAN İKİ AYRI YÖNTEM İKİ AYRI ADLA ANILAN NÜKLEER SİLAHLARIN GELİŞTİRİLMESİNE YOLAÇMIŞTIR. • ATOM SİLAHLARI (NÜKLEER) • HİDROJEN SİLAHLARI (TERMONÜKLEER)

3. ATOM SİLAHLARI FİSYON YÖNTEMİYLE YAPILMIŞTIR. YÖNTEM ,BAZI AĞIR METAL (URANYUM, PLUTONYUM) ATOMLARININ NÖTRON BOMBARDIMANI SAYESİNDE İKİ PARÇAYA AYRILMASI VE BU REAKSİYONUN ZİNCİRLEME DEVAM ETTİRİLMESİ OLAYIDIR. BU YÖNTEMLE YAPILAN SİLAHLARA ATOM SİLAHLARI YA DA NÜKLEER SİLAHLAR DENİR. ENERJİ BİRİMİ KİLOTONDUR (KT). 1 KT, 1000 TON TNT ‘NİN YIKMA GÜCÜNE EŞDEĞERDİR.

4. HİDROJEN SİLAHLARI (TERMONÜKLEER) • FÜSYON OLAYINDAN FAYDALANILARAK YAPILMIŞTIR. HİDROJEN ATOMLARININ ÇOK ŞİDDETLİ ISI KARŞISINDA BİRLEŞMELERİDİR. BU ESASA GÖRE YAPILAN SİLAHLARA TERMO NÜKLEERSİLAHLAR YADA HİDROJEN SİLAHLARI DENİR. • FÜSYON REAKSİYONU SONUCU AÇIĞA ÇIKAN ENERJİ, FİSYON REAKSİYONU SONUCU AÇIĞA ÇIKAN ENERJİDEN EN AZ BİN KAT DAHA FAZLADIR. ENERJİ BİRİMİ MEGATON (MT)’DİR. 1 MT, 1.000.000 TON TNT’NİN YIKMA GÜCÜNE DENKTİR.

5. NÜKLEER SİLAH ATMA VASITALARI 1- ORTA VE UZUN MENZİLLİ TOP MERMİLERİ 2- UÇAK BOMBALARI 3- ROKETLER 4- GÜDÜMLÜ FÜZELER

6. Kuzey Kore Pakistan Hindistan Libya Cezayir Güney Afrika İsrail Almanya ABD Rusya Ukrayna Belarus Kazakistan Çin Fransa İngiltere NÜKLEER SİLAHLARA SAHİP OLDUĞU DÜŞÜNÜLEN ÜLKELER NÜKLEER KULÜP ÜYELERİ ABD,RUSYA, İNGİLTERE,FRANSA VE ÇİN Ulusal Tıbbi NBC Savunması Sempozyumu 8 15-16 Mayıs 2003, Ankara

7. NÜKLEER SİLAHLARDAKİGELİŞMELER • İLK ATOM BOMBASI NEW MEXİCO’DA DENENDİ • 6- 9 AĞUSTOS 1945 DE HİROŞİMA VE NAGAZAKI’YE 20 ŞER KT.’LUK BOMBA ATILDI. • İKİNCİ DÜNYA SAVAŞINDAN SONRA 20, 100 VE 500 KT.’LUK BOMBALAR İLE 1 KT’DAN KÜÇÜK TAKTİK NÜKLEER SİLAHLAR YAPILDI. • UÇAK, GÜDÜMLÜ VE GÜDÜMSÜZ FÜZE ATIŞ SİSTEMLERİ GELİŞTİRİLDİ. • 1953 DE 280 mm.LİK TOP; 1956 DA 175 mm.LİK TOP VE DAHA SONRA HER ÇAPTA TOP İLE ATILAN HARP BAŞLIKLARI GELİŞTİRİLDİ. • NÜKLEER KULÜP ÜYELERİ • ABD,RUSYA, İNGİLTERE,FRANSA VE ÇİN

8. PATLAMA ŞEKİLLERİ • YER ALTI PATLAMALARI: YERALTI YAPILARINA HASAR VERMEK KRATER AÇMAK MAKSADIYLA. • YER PATLAMALARI: SERPİNTİ, YER ŞOKU VE KRATER MEYDANA GETİRMEK MAKSADIYLA. • HAVADA ALÇAK PATLAMALAR: AÇIKTAKİ KARA HEDEFLERİNE AZAMİ HASAR VE KAYIP VERMEK AMACIYLA (DAHA ÇOK BASINÇ VE ISI ETKİSİNDEN YARARLANILIR) • HAVADA YÜKSEK PATLAMALAR: DAHA ÇOK HAFİF AHŞAP BİNALAR ILE AÇIKTAKİ PERSONELE KAYIP VERDİRMEK AMACIYLA.

10. HAVADA ALÇAK BİR İNFİLAKIN GÖRÜNÜŞÜ

11. SU ALTI NÜKLEER DENEMESİ

14. NÜKLEER PATLAMA SONUCU MEYDANA GELEN ETKİLER BLAST BLAST BLAST RADYOAKTİF MADDELER ISI VE IŞIK BLAST BLAST BLAST (HER YÖNE) İNDÜKLENMİŞ RADYOAKTİF MADDELER GAMA IŞINLARI VE NÖTRONLAR

15. IŞIK VEELEKTROMANYETİK PALS NÜKLEER PATLAMAYLA OLUŞAN IŞIK GÜNEŞTEN KAT KAT PARLAKTIR. ATEŞ TOPUNA DOĞRUDAN BAKILMASI DURUMUNDA GEÇİCİ VEYA KALICI GÖRME KAYBINA SEBEP OLUR. BİR ENGEL VEYA GÖZ KAPAMA BU ETKİLENMEYİ GİDEREBİLİR.

16. BASINÇ (BLAST) VE ŞOK • NÜKLEER İNFİLAK SONUCU MEYDANA GELEN ATEŞ TOPUNDAN YAYILAN ISININ GENİŞLEYEREK HAVAYI İTMESİ SONUCU HAVA BİR KABUK GİBİ YOGUNLAŞIR. ATEŞ TOPUNUN BÜYÜME HIZI AZALIRKEN BU KABUK YARILIR VE YARILAN BU NOKTADAN ÇEVREYE BASINÇ YAYILIR. BURADA OLUŞAN BOŞLUĞA DA DIŞARIDAN SOĞUK HAVANIN HÜCUM ETMESİ İLE İKİ YÖNLÜ BASINÇ GELİŞİR. ÖZELLİKLERİ • DEVAMLIDIR • YAVAŞ SEYREDER (SES HIZINDA) • BİNA VE DİĞER YAPILARI YIKAR • ENDİREKT KAZALARA SEBEP OLUR ( YANGINLAR,SÜRÜKLENEN HEDEFLER NEDENİYLE HASAR VE ÖLÜMLER GERÇEKLEŞİR.)

17. NÜKLEER BİR İNFİLAKIN BLAST ETKİSİ

26. NÜKLEER BİR İNFİLAKTAN 500 METRE UZAKLIKTAKİ HASAR

27. NÜKLEER PATLAMANIN 1 KM. UZAKLIKTAKİ MEYDANA HASAR GETİRDİĞİ HASAR

28. İlk Atom Bombası B-29 Bombardıman Uçağı “ Enola Gay “ “ B-29 Enola Gay “ Mürettebatı “ B-29 Enola Gay “ Seyir Rotası 6 Ağustos 1945, 08:15 ve sonrasında Hiroşima .......

29. VE SONRASINDA HİROJİMA Ulusal Tıbbi NBC Savunması Sempozyumu 12 15-16 Mayıs 2003, Ankara

30. ÖNCESİ VE SONRASI HİROJİMA Ulusal Tıbbi NBC Savunması Sempozyumu 13 15-16 Mayıs 2003, Ankara

31. NÜKLEER RADYASYONUN ÇEŞİTLERİ VE ETKİLERİ ALFA PARTİKÜLLERİ: KÜTLESİ AĞIR OLDUĞUNDAN HAVADA OLDUKÇA YAVAŞ HAREKET EDER. KAĞIT ELBİSE VE DERİ TARAFINDAN KOLAYCA TUTULUR. DERİ YARALARI, AĞIZ VEYA BURUN YOLU İLE VÜCUDA GİRERLERSE UZUN SÜRE TEHLİKE YARATIRLAR. BETA PARTİKÜLLERİ: ALFA TANECİKLERİNE NAZARAN ÇOK DAHA HAFİF VE HIZLIDIR. DERİYE TEMAS ETMESİ DURUMUNDA DERİDE ACI VE YANIKLARA NEDEN OLUR. VÜCUDA GİRDİĞİNDE İSE UZUN SÜRELİ TEHLİKE MEYDANA GETİRİR GAMA IŞINLARI: VÜCUDU DELER GEÇER. ÖZELLİKLERİ NEDENİ İLE DOKULAR VE KAN HÜCRELERİNDE TAHRİBATA NEDEN OLUR. RADYASYON HASTALIĞININ BAŞ NEDENİDİR. ANCAK KURŞUNLA DURDURULABİLİR. NÖTRONLAR: ATOM ÇEKİRDEĞİNDE MEYDANA GETİRDİĞİ DEĞİŞİKLİKLE TOPRAKTAKİ BAZI MADDE VE MADENLERİ RADYOAKTİF HALE GETİRME ÖZELLİĞİ VARDIR.

32. SERPİNTİNİN ÖZELLİKLERİ • KALICIDIR • NEREYE GİDECEĞİ ÖNCEDEN BİLİNMEZ • GENİŞ SAHALARI KAPSAR • DUYU ORGANLARI İLE VARLIĞI ANLAŞILMAZ • ÖLDÜRÜCÜDÜR • TEHLİKE İNFLAKTAN 30 İLE 60 DAKİKA SONRA BAŞLAR • 7.10 KURALINA GÖRE ÇÜRÜR 7.10 KURALI:SERPİNTİ ŞİDDETİ 7 VE 7’NİN KUVVETİ SAATLERDE 1/10 ‘A DÜŞER H İNFLAK ANINI İFADE EDER H+1 (İNFLAKTAN 1 SAAT SONRA) 1000 r/s H+7 (İNFLAKTAN 7 SAAT SONRA) 100 r/s H+(7.7) (TAKRİBEN İKİ GÜN) 10 r/s H+(7.7.7) (TAKRİBEN 15 GÜN) 1 r/s H+(7.7.7.7) (TAKRİBEN ÜÇ AY) 0,1 r/s

33. SERPİNTİNİN CANLILAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ ØRADYASYON HASTALIĞI (IŞIN), ØRADYOAKTİF ZEHİRLENME (ZERRECİKLER) 1.    SOLUNUM YOLUYLA 2.    SİNDİRİM YOLUYLA 3.    DERİ YOLUYLA HASTALIK BELİRTİLERİ VE SONUÇ • HALSİZLİK, İSTEKSİZLİK, BİTKİNLİK, • MİDE BULANTISI , BAŞ DÖNMESİ, • BAŞ AĞRISI, KUSMA • ATEŞ YÜKSELMESİ, KANLI İSHAL, • KUSMA VE KANLI İSHALİN DEVAMI VE SONUÇ ÖLÜM,

34. HASTALIK YAPICI DOZ MİKTARLARI - 75 ROTGENE KADAR HERKES İÇİN TEHLİKESİZ ALINABİLECEK RADYASYON MİKTARI (SAVAŞ DOZU) • 75 -150 RÖNTGENE KADAR UZUN SÜREN TEHLİKE, - 150-200 RÖNTGENE KADAR 24 SAAT İÇİNDE BULANTI, KUSMA (2GÜN SONRA) BAZI İKTİDARSIZLIKLAR. • 250-300 RÖNTGENE KADAR 4 SAAT İÇİNDE BULANTI, KUSMA • 350-600 RÖNTGENE KADAR 2 SAAT İÇİNDE BULANTI, KUSMA • 600 ÜSTÜ RÖNTGENDE ANİ BULANTI VE KUSMA 1 HAFTADA ÖLÜM

35. SERPİNTİDEN KORUNMADA ANA PRENSİPLERüç ana prensip vardır. Zaman Mesafe Zırhlama Zaman Mesafe Zırhlama ZAMAN MESAFE PERDELEME

36. Zaman • İnfilaktan sonra tehlikenin başlaması 30 ile 60 dakikalık gecikme sonrası olduğuna göre kalıntı etkisi için başlangıç zamanı silahın patlamasından bir saat sonra kabul edilmektedir.

37. Mesafe • Tehlikeden korunma durumunda bulunan canlı ile radyoaktif kaynak yahut radyoaktiviteli alan arasındaki mesafenin canlının korunması bakımından başlı başına rol oynadığı bilinmelidir. • Yukarıdaki durum göz önüne alınarak, serpinti sığınağı yaparken binanın üst katı yerine orta kısımdaki oda tercih edilmelidir.

38. Perdeleme • Tehlikeden korunma zorluğunda olan canlı ile bir radyoaktif kaynak arasında ne kadar fazla yarı kalınlık sağlayan bir perde varsa o canlıya göstereceği etki o ölçüde az olacaktır. Aşağıda bazı maddelerin yarı kalınlıkları çıkarılmıştır. • Çelik için : 1.8 cm. • Beton için : 5.6 cm. • Briket, tuğla, taş, kerpiç ve sıkıştırılmış toprak : 7 cm, • AĞAÇLAR- 20-25.00 CM BETON-12.50 CM KURŞUN - 1.25 CM • Gevşek toprak için : 8 cm. üzerinden yapılması amaca yetecektir. Ancak, çok süreli korunma söz konusu olduğunda ne kadar fazla yarı kalınlık sağlanırsa, sığınak diye seçilen yerdeki korunma faktörünün o kadar yüksek yani sığınağın içindekileri o kadar iyi koruyacağı anlaşılır

39. Nükleer Serpintiden Korunma Bakımından Dikkat Edilecek Diğer Hususlar   • Dışarı çıkmak ve görev yapmak mecburiyetinde bulunanların bazı hususlara dikkat etmeleri lazımdır. Bu hususlar şunlardır, • Serpintinin aranması ve ölçülmesi • Serpintiyle kirlenmiş sahaya girilmemesi (serpinti dökülmesi esnasında veya serpinti tamamlandıktan sonra da kirli bölge içinde dolaşmak tehlikelidir.) • Şahıslarda biriken dozun kontrol edilmesi gereklidir. (Herkes için tehlikesiz alınacak doz bilindiğine göre bu ölçülerin üstüne çıkanlara ne gibi tedbirlerin uygulanacağı ancak bu şekilde tespit ve tatbik edilebilir).

40. d. Uygun elbise kullanılması (Uygun elbise denince keten bir iş tulumu akla gelmelidir. Ayrıca başı koruyan bir miğfer ya da geniş kenarlı şapka, ağız ve burnu korumak için maske bulunmadığı durumlarda ıslak bez, boynu korumak için atkı, havlu veya ter bezi, elleri korumak için plastik, kauçuk veya deriden yapılmış eldiven, ayaklar için deri ya da lastik çizme, bot veya potin en uygun elbiselerdir) e. Şahısların temizlenmesi (Şahıslar temizlenirken kullanacakları en iyi en kolay araç ılık su ve sabundur. Yalnız ellerin temizlenmesi su ve deterjanla mümkün olmayacağından tırnak dışları ve aralarını fırça ile temizlemek yerinde olacaktır). f.Elbise, araç, donatım ve gereçlerin temizlenmesi;

41. KORUNMA ÖNLEMLERİ

42. A- ÖNCEDEN İKAZ VERİLMİŞ İSE Tüm hazırlıklarınızı yapıp sığınağa girin! SIĞINAĞA GİDİNİZ

43. B-ÖNCEDEN İKAZ VERİLMEMİŞ İSE; Dışarıda İseniz Bombanın patladığını kuvvetli ışıktan hemenanlayın. • Bu ışığı görür görmez, hemen (varsa) çukur bir yere veya duvar dibine veya kuytu bir yere YATIN! • Kollarınızı başınızın üstünde kavuşturun! (Gözler kapalı olacak ve ya ışığı görmeyecek) • Dizlerinizi karnınıza doğru çekip KAPANIN! • Çıplak yerlerinizi (giysilerinizle) ÖRTÜN! • Bu durumunuzu ışık, yakıcı hava hareketi ve yıkılmalar sona erene kadar koruyun (1 dk.) • Sonra da kalkıp telaş etmeden en yakın sığınağa yönelin; SIĞINAĞA GİRMEDEN ÖNCE 30-60 DK. ZAMANINIZ VAR!

44. Dışarıda İseniz (Devam) • Ağzınızı ve burnunuzu tozlara karşı bir bezle, elbise parçasıyla v.s. koruyun. • Sığınağa girmeden önce giysinizdeki tozu mutlaka çırpın, süpürün. Gerekirse değiştirin. • El, yüz, saçlar ve diğer çıplak kalmış yerlerinizi mutlaka yıkayın. • Sığınağa girin. • Sığınak talimatına uyun. • Yeni bir talimat almadan sığınaktan çıkmayın (Yetkililerden talimat almadan sığınaktan çıkmayın!).

45. Evde veya İş Yerinde İseniz (Kapalı Mekanlar) • YAT, KAPAN, ÖRTÜN! Fakat cam kırıklarından ve düşen eşyalardan korunmak için: • Sırtınızı pencereye dönün. • Masa, Ranza, koltuk altlarına/arkalarına yatın. • Tehlike geçince doğruca sığınağa gidin. SIĞINAĞA GİRMEK İÇİN 30-60 DAKİKA ZAMANINIZ VARDIR!

46. Araçta İseniz Parlak ışığı görür görmez: • Aracı ve motorunu durdurun. • Hemen açık yerlerinizi kapatın. • Ellerinizi başınızın üzerine koyun (başınızı koruyun). • Sırt camlara dönük olarak, dizlerinizin üzerine kapanın. YAT, KAPAN, ÖRTÜN! • Tehlike geçince sığınağa gidin. Telaş etmeyin; 30-60 DAKİKA ZAMANINIZ VAR!

47. NÜKLEER SİLAHLARIN KONTROLÜ Nükleer Silahsızlanma Antlaşması (IAEA, 1968) SALT I ve II (1972, 1979) START I ve II (1991, 1993) Halihazırda savaş ortamında radyoaktif maddelerin maksatlı dağılımını kontrol eden uluslararası bir antlaşma mevcut değildir

48. Unutmayın • Tehlikeli alanda ne kadar az süre kalırsan o kadar iyidir • Tehlikeli alandan ne kadar uzakta kalırsanız o kadar iyidir • Unutmayın ilk müdahaleci olarak etkinliğiniz, sizin de kazazede olmamanıza bağlıdır. Eğer siz kazazede olursanız kullanabileceğiniz malzemeleri el altında bulundurun.

49. Eğer tehlikeli maddelerle uğraşma konusunda yeterli eğitim almamışsanız ve gerekli ekipmanınız yoksa, belirtilen alanda bulunmamalısınız. • Eğer maskesiz ve diğer koruyucu ekipman olmadan ortamda kalmışsanız derhal o ortamdan uzaklaşmanız gerekir. • Derhal uzaklaşıp kendinizi dekontamine etmeniz gerekir.

50. FİLM DOZİMETRE