230 likes | 756 Views
İŞ SIRALAMA VE ÇİZELGELEME. Ar. Gör. PELİN ALCAN . Bu resim, Cengiz Pak’ ın sitesinden ve sunumundan alınmıştır. cengizpak .com.tr . İş Sıralama ve Çizelgeleme Nedir?. Bir dizi işin, belirli bir özelliğe göre sıraya dizilme işlemidir.
E N D
İŞ SIRALAMA VE ÇİZELGELEME Ar. Gör. PELİN ALCAN
Bu resim, Cengiz Pak’ ın sitesinden ve sunumundan alınmıştır.cengizpak.com.tr
İş Sıralama ve Çizelgeleme Nedir? • Bir dizi işin, belirli bir özelliğe göre sıraya dizilme işlemidir. • Çizelgeleme ise, belirli bir takım işleri yapmak için “hangi kaynak”ların, “ne zaman” ve “nasıl” kullanılacaklarının tespit edilmesi işlemidir. • Yani, “belirli” ürün veya hizmetleri meydana getirmek için, gerekli olan faaliyetler bütünüdür.
İş Sıralama Nedir ? • Bir tezgah veya iş merkezinde işlem görmesi gereken birden fazla sayıda işin “hangi sıra” ile işlem göreceğinin listesidir. • Yapılan sıra bir performans kriteri veya kuralına göre değerlendirilir, örneğin ilk gelen ilk işlem görür veya en acil olan ilk işlem görür gibi kurallar olabilir. • Örneğin bir lokantaya giren müşterilerin geliş sırasına göre hizmet almaları normaldir ama bir hastaneye gelen kişiler için önce gelmiş olma kuralının çiğnenmesi şaşırtıcı olmaz.
Çizelgelemenin “en” temel amaçları nelerdir? • Üretim olanaklarının en “etkin” biçimde kullanılması. • Müşteri taleplerine olabildiğince “çabuk” cevap verilmesi. • İşlerin, teslim tarihlerinde gecikmeye neden olunmadan tamamlanması. • Yarı mamul envanterinin en küçüklenmesi. • Fazla mesai çalışmalarının en küçüklenmesi (M. Tanyaş)
Atölye Tipi(Job-Shop) ve Akış Tipi (Flow- Shop) Nedir? • Atölye tipi üretim: Operasyonların gerektirdiği ustalık derecesi göreceli olarak yüksek ve akışlar karmaşıktır. • Her işin farklı bir rotaya sahip olduğu, bazı işlerin aynı makinede birden fazla kez işlendiği bir sistemdir.
Akış Tipi (Flow- Shop) • Her işin aynı üretim rotasına sahip olduğu, yani bütün işlerin aynı sırada işlem gördüğü, bir dizi makineden oluşan üretim sistemidir.
KABULLER… • Sıralama problemlerinin yapısı gereği pek çok kabuller yapılmaktadır. • Bu kabullerden bazıları şunlardır:
KABULLER… • 1. Her iş bir varlıktır, • 2. Kesinti yoktur, • 3. Her makineden bir adet olmak üzere her bir işin m sayıda belirli operasyonları vardır, • 4. Erteleme yoktur, • 5. İşlem zamanları sıralamadan bağımsızdır, • 6. İşlem sırasında ara stoklara müsaade edilir, • 7. Her tip makineden sadece bir tane vardır,
KABULLER… • 8. Makineler işsiz (boş) olabilir, • 9. Hiç bir makine aynı anda birden fazla bir iş yapamaz, • 10. Makineler hiçbir zaman bozulmaz ve sıralama periyodu boyunca hazırdır, • 11. Teknolojik kısıtlar önceden biliniyor ve sabittir, • 12. Hiç bir rastgelelik yoktur.
Kısıtlar • Bu noktada iş sıralamada iki önemli kısıt devreye girmektedir. Bunlar şöyle sıralanmaktadır: • a) Öncelik Kısıtı: Bir işin yapılabilmesi için o işten önceki işlerin mutlaka yapılması gerekliliğidir. • b) Teknolojik Kısıt: O işin teknolojik nedenlerden dolayı yapılabilmesi özelliğidir. • İş görenler makinelerin onlara sağladıkları teknolojik koşullar ile ancak o işi yapabilmektedir.
Çalışma Ölçütleri • di= Teslim zamanı. Bir işin başlangıcından, bitip müşteriye teslim edilmesine kadar geçen zaman. • Pji = j makinesinde i işinin işlem zamanı. • Wik= Ji işinin, k’ ıncı işlemden önce geçen bekleme zamanıdır. • Ci= Tamamlanma zamanı.
Çalışma Ölçütleri • ri = Hazırlık zamanı. • Fi = Akış zamanı. Fi = Ci – ri • ai = Ji işi için müsaade edilen zaman. Hazırlık zamanı ile, işin söz verilen teslim zamanı arasında geçen süredir. • Li= Ci ‘ nin gecikme zamanıdır. Li = Ci –di • Ti = Ji işinin gecikmesi. Ti = max {Li,0}
Çalışma Ölçütleri • Ei = Ji işinin erken bitirilmesi. Ei = max {-Li,0} • Xmax = İşlerin maksimumu. • Nw(t) = t anında işlenmeye hazır olmayan veya makineler arasında bekleyen işlerin sayısı. • Np(t) = t anında işlenmekte olan iş sayısı. • Nu(t) = t anında tamamlanacak olan iş sayısı.
Çalışma Ölçütleri • Nw(t) + Np(t) + Nu(t) = n • Nw(t) + Np(t) = Nu(t) • Nu(0) = n • Nu(Cmax) = 0 • Tek makine = 1 • Paralel benzer makine = Pm • Farklı hızlarda paralel makine = Qm
Çalışma Ölçütleri • Birbirine paralel ilişkisiz makineler = Rm • Flowshop = Fm • Esnek FlowShop = FFs • OpenShop = Om • JobShop = Jm • Set-Up zamanına bağlı sıralama = Sijk • Alıkoyma = prmp
Çalışma Ölçütleri • Öncelik zorlama = prec • Bozulma = brkdown • Seçilebilir makine kısıtlamaları = Mj • Yer değiştirme = prmu • Önleme = block • Bekleme yok = nwt • Yeniden dolaşım = recr