Download
1 / 24
280 likes | 989 Views
İŞ SIRALAMA VE ÇİZELGELEME Ders 2. Ar. Gör. PELİN ALCAN . Makine Çizelgeleme. Makine çizelgeleme; bir ya da birden fazla amacı gerçekleştirmeyi hedefleyen, işlerin uygun biçimde makinelere atanmasını ele alan bir karar verme sürecidir.
E N D
İŞ SIRALAMA VE ÇİZELGELEME Ders 2 Ar. Gör. PELİN ALCAN
Makine Çizelgeleme • Makine çizelgeleme; bir ya da birden fazla amacı gerçekleştirmeyi hedefleyen, işlerin uygun biçimde makinelere atanmasını ele alan bir karar verme sürecidir. • Çizelgeleme problemi üretim süresi, kaynak kullanım oranı, stok miktarı, ve teslim tarihi arasındaki dengeleri içerir. • Literatüre bakıldığında yapılan çalışmaların toplam tamamlanma zamanı, toplam gecikme, geciken iş sayısı, toplam erken-geç tamamlanma maliyetinin minimize dilmesini amaçladığı görülmektedir.
Üretim çizelgeleme probleminde hangi işin önce yapılması ve hangi işin hangi makine tarafından yapılması gerektiği kararları cevap bulunması gereken iki temel sorudur. • Çözümleri ortaya çıkaracak yöntemler ise analitik yöntemlerya da sezgisel yöntemler olabilmektedir.
Çizelgeleme yapılır iken işletmeler tarafından belirlenen amaçlar da bu doğrultuda pek çok faklı şekilde olabilirler. • Bir amaç son işin tamamlanma süresinin en küçüklenmesi olabilirken, bir başkası ise teslim süresinden sonra tamamlanan yani geciken işlerin sayısının minimize edilmesi olabilir. • İşlerin makinelere mümkün olduğunca dengeli bir şekilde dağıtılması ile darboğazlar elimine edilebilir, çıktı miktarı maksimize edilebilir ve bitmiş ürün stoklarının ve üretim maliyetlerinin de azaltılması sağlanabilir.
Wight (1984)’ e göre; Üretim çizelgelemenin iki temel problemi “öncelikler” ve “kapasite” dir. • Diğer bir ifade ile hangi işi önce yapmalıyım ve • söz konusu iş hangi kaynak tarafından yapılmalı, • hangi operasyon ne zaman başlamalı ve • ne zaman tamamlanmalı sorularına cevap aranmaktadır.
Bir sıralama problemi gösterimi • 1. Klasik Gösterim • n / m / A / B • İş sayısı Makine sayısı Atölye tipi vb (F/P…) Çalışma ölçütü • 2. Modern Gösterim • Bu gösterimde iş ve makine sayıları yoktur. Hepsi çalışma esaslı da olabilmektedir.
n’ ler ile bölmek ortalama nicelikleri verecektir. • Yani, işlerin ortalama tamamlanma zamanlarını minimum yapmak, aynı zamanda işlerin ortalama akış zamanını, ortalama bekleme zamanını ve ortalama geç kalmalarını da minimum yapar.
TEK TEZGAHTA İŞLEME • Bu bölümde bir tek tezgahla ilgili kolay problemlerin çözümünü inceleyeceğiz. • Kabuller : • 1) Her Ji için ri=0, i=1,2,….,n; • 2) m = 1’ dir. • İşlerin küçük olduğu, bilgisayar destekli tek tezgah hali… • İlki kadar net olmayan, kompleks bir fabrika faaliyetler dizgisinin tek tezgah gibi düşünüldüğü hal..
Permütasyon programları • Bir n/1//B probleminde, B düzenli bir çalışma ölçütü iken, boş zamanı olmayan bir optimal program vardır. Yani makine işleme t=0 anında başlar ve durmaksızın t=Cmax’ a değin sürer. • Daha önce işlemlerin kesintiye uğramayacağı kabulünü yapmıştık. Genel bir n/m/A/B probleminin çözümünde bu bir kısıttır. Düzenli bir çalışma ölçütüne sahip olan tek bir tezgah durumunda kesinti yapmak avantaj sağlamaz. • Bir n/1//B probleminde, B düzenli bir çalışma ölçütü iken, kesinti yaparak optimal programda bir iyileştirme sağlanamaz.
Bu proses tekrarlanarak I işinin ilk kısmı, son kısmı ile kesintisiz sürecek şekilde birleştirilebilir. • Bu şekilde I işinin kesintisiz olduğu bir optimal program meydana gelir.
EN KISA İŞLEM SÜRESİ (SPT) • J(k) ile k. konumda olan iş kastedilmektedir. Eğer bir sıradaki her Wi(k)’ yi olabildiğince küçültürsek, o zaman F ortalama da minimize olacaktır.
Örnek • Aşağıda verilen bir 7/1//Fort probleminde; • Bilgileri verilmiştir. F ortalama nedir ?
Optimal SPT sıralaması şöyledir: (7, 5, 4, 2, 1, 6, 3) • Fi(1) = 1 • Fi(2) = 1+2 = 3 • Fi(3) = 1+2+3= 6 • Fi(4) = 1+2+3+4 = 10 • Fi(5) = 1+2+3+4+6 = 16 • Fi(6) = 1+2+3+4+6+7= 23 • Fi(7) = 1+2+3+4+6+7+8 = 31 • Toplamı = 90’ dır. 90/7 = 12.857 ͌ 13
EN ERKEN TESLİM TARİHİ SIRALAMASI (EDT) • En erken teslim süresi’ ne göre yapılan sıralamada teslim süresi erken olan işin ilk önce yapılması söz konusudur. • En Uzun İşlem Süresi yönteminde en uzun süreye sahip olan işin ilk olarak atanması söz konusu iken • En Kısa Süreli İşlem yönteminde ise kısa süreli işe öncelik tanınmaktadır. • İlk gelene ilk hizmet verme benimsenmiş ise işler üretim merkezine geliş sırasına göre makinelere atanacaktır.
n/1//Tmax problemini göz önüne alalım; • Gecikme sürelerini (Li) bulunuz.
