SOSYAL GÜVENLİK REFORMU

1. SOSYALGÜVENLİK REFORMU

2. SOSYAL GÜVENLİK REFORMUYLA NELER DEĞİŞTİ? Mustafa KURUCA İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürü 3.6.2014 2

3. 2 TEMEL YASA ÇIKTI Sosyal güvenlik sistemimizdeki sorunların çözümü amacıyla önce “5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu” ve bu kurumun uygulayacağı “5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu” çıkarıldı. Reform kanunlarının sonuncusu olan “Sosyal Yardımlar Ve Primsiz Ödemeler Kanunu Tasarısı” ise henüz yasalaşmamıştır. 3.6.2014 3

4. ESKİ-YENİ MAVZUATIN KARŞILAŞTIRMASI Reform öncesi mevzuat 1000’den fazla maddeden oluşuyordu. 5510 sayılı kanun ilk yayınlandığında 109 madde ve 13 geçici maddeden oluşuyordu. 5655, 5754, 5763, 5797, 5838,5917ve 5921 sayılı kanunlarla 5510 sayılı Kanunda değişiklikler yapılmıştır. toplam 134 maddeden sadece 23 maddesi hariç diğer tüm maddelerde değişiklik yapıldı.Yasaya 12 geçici yeni madde eklendi. 3.6.2014 www.resulkurt.com 4

5. 5510 SAYILI KANUNDA SİGORTALI SAYILANLAR Daha önce SSK kapsamında sigortalı sayılanlar, Bağ-Kur sigortalıları ve T.C. Emekli sandığı iştirakçilerinin hangi statüde sigortalı sayılacakları açıklanmıştır. 5510 sayılı yasa kapsamında sigortalı olanları 4-1/a, 4-1/b ve 4-1/c olarak sınıflandırılmaktadır. 3.6.2014 5

6. 4/A (SSK) Sigortalılarının Bildirimi SGK kapsamındaki sigortalıların, çalıştırılmaya başlanması halinde bu durumun sigortalı işe giriş bildirgesi ile SGK’na bildirilmesi gerekmektedir. Sigortalıların bildirimleri aşağıdaki sürelerde sigortalı işe giriş bildirgesiyle SSK’na bildirilecektir. a)Herhangi bir istisna kapsamına girmeyen sigortalıların, işe başlatılmadan önce sigortalı işe giriş bildirgesiyle bildirilmesi, b) İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde işe başlatılacak sigortalılar için, en geç çalışmaya başlatıldığı gün, sigortalı işe giriş bildirgesiyle SGK’na bildirilmesi, c) Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma araçlarına sefer esnasında alınarak çalıştırılanlar için, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç bir aylık sürenin dolduğu tarihe kadar, 3.6.2014 6

7. d) Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verilecek işyerlerinde; ilk defa sigortalı çalıştırmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde çalışmaya başlayan sigortalılar için, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç söz konusu bir aylık sürenin dolduğu tarihe kadar, e) İlk işyerindeki çalışmasına ait sigortalı işe giriş bildirgesi Kuruma verilerek, tescil işlemi yapılmış olan sigortalının, naklen ve hizmet akdi sona ermeden aynı işverenin aynı ya da başka ünitede tescil edilmiş diğer işyerinde çalışmaya başlaması hâlinde, yasal süresi dışında, Kuruma verilmesi halinde, sigortalılık başlangıcından önce bildirilmiş sayılacaktır. 3.6.2014 7

8. E-BİLDİRGE ZORUNLULUĞU 2009/Ekim ayına ilişkin düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgesinden başlanılarak, bir sigortalı çalıştıran resmi ve özel sektör işverenleri, cari aylara ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerini e-Sigorta kanalıyla göndermekle zorunlu tutulacaktır. Bu nedenle bir sigortalının çalıştırıldığı özel nitelikteki işyerlerinde 1/10/2009 ve sonraki tarihlerde, resmi nitelikteki işyerlerinde ise 15/10/2009 ve sonraki tarihlerde işe alınan sigortalılara ilişkin ilk ve tekrar sigortalı işe giriş bildirgelerinin de e-Sigorta kanalıyla Kuruma gönderilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda, bahse konu bildirgeler Kuruma yasal süresi içinde kağıt ortamında verilse dahi, ilgililere idari para cezası uygulanacaktır. 3.6.2014 8

9. E-BİLDİRGE ZORUNLULUĞU 2009/Ekim ayına ilişkin düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgesi ile birlikte tüm işverenlerin çalıştırdıkları sigortalıları Kuruma e-Sigorta kanalıyla bildirmeleri zorunluluk kapsamına alındığından, 5510 sayılı Kanun kapsamına alınan her işyeri için e-Sigorta kullanıcı kodu ve şifresinin alınması amacıyla işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne/Sosyal Güvenlik Merkezine başvuruda bulunulması gerekmektedir. 3.6.2014 9

10. 4-1/a (SSK) SİGORTALILARININ İŞE GİRİŞ BİLDİRGESİNİN E-SİGORTA YOLUYLA BİLDİRİLMESİ 4 /(a) bendine (SSK) tabi sigortalıları çalıştıran işverenlerden aylık prim ve hizmet belgesini zorunlu olarak e-Sigorta yoluyla verenler; 1) 01/11/2008 tarihinden itibaren sigortalı tekrar işe giriş bildirgesini, 2) 01/12/2008 tarihinden itibaren ise sigortalı ilk işe giriş bildirgesini zorunlu olarak e-Sigorta yoluyla internet üzerinden vereceklerdir. Aylık prim ve hizmet belgesini e-Sigorta yoluyla bildirme zorunluluğu olmayan işverenler sigortalı ilk ve tekrar sigortalı işe giriş bildirgesini kağıt ortamında Kuruma verebilecekleri gibi e-Sigorta yoluyla da Kuruma bildirileceklerdir. 3.6.2014 10

11. 4-1/b SİGORTALILARININ BİLDİRİMİ 5510 sayılı Kanunla birlikte önemli bir değişiklikte, 4-1/b (Bağ-Kur) sigortalılarının tesciline ilişkin yapılmıştır. 1479 sayılı Bağ-Kur Kanununda sigortalıların kendilerinin 3 aylık bir süre içinde kayıt ve tescil yaptırmakla yükümlü olmasına rağmen, Reformla birlikte Köy ve mahalle muhtarları ile ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olanlar, gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar, anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları için sigortalılık başlangıcından itibaren en geç 15 gün içinde kendi mevzuatına göre kayıt veya tescili yapan ilgili kurum, kuruluş ve birlikler, vergi daireleri ve esnaf sicil memurluğu tarafından SGK’na bildirilecek. 3.6.2014 11

12. SİGORTALI İŞTEN AYRILIŞ BİLDİRGESİ • 1.8.2009 öncesi mevzuata göre, işten ayrılan sigortalılar için İŞKUR'a "işten ayrılma bildirgesi", ÇSGB'ye "ek-2 çıkış bildirim" listesi ve SGK'ya verilen aylık prim ve hizmet belgesinde çıkış tarihi ve nedeninin gösterilmesi gerekmekteydi. • Ancak, mevcut uygulamaya ek olarak sigortalı işten ayrılış bildirgesi de 1 Ekimden itibaren verilmeye başlandı. Sigortalılığın sona ermesine ilişkin bildirimlerin sigortalı işten ayrılış bildirgesiyle sigortalılığın sona ermesini takip eden on gün içinde e-sigorta ile yapılması gerekmektedir. • Sigortalı işten ayrılış bildirgesine kaydedilen bilgiler, ayrıca ilgili aylık prim ve hizmet belgesinde de gösterilir. Aylık prim ve hizmet belgesi ile sigortalı işten ayrılış bildirgesi arasındaki mutabakatsızlık, işverenle yapılacak yazışma sonucunda giderilecek.

13. SİGORTALI İŞTEN AYRILIŞ BİLDİRGESİ • Sigortalı İşe Giriş ve İşten Çıkış Bildirgesi işlemleri, http://app.sgk.gov.tr/SigortaliTescil/amp/loginldap linkinden yapılabilecek. • Sigortalı işten ayrılış bildirgesinin sigortalılığın sona ermesini izleyen 10 gün içinde SGK’na verilmemesi halinde 01.08.2009 tarihinden itibaren her bir sigortalı veya sandık iştirakçisi için asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacaktır. • Bu nedenle, hangi nedenle işten ayrılırsa ayrılsın mutlaka 10 gün içinde SGK’na sigortalı işten ayrılış bildirgesinin verilmesi gerektiğine dikkat edilmelidir.

14. SİGORTALI İŞTEN AYRILIŞ BİLDİRGESİ • 4/(b) bendi kapsamındaki sigortalılardan sigortalı işten ayrılış bildirgesini kağıt ortamında verenler için, sigortalılığın sona ermesini takip eden on gün içinde sigortalı işten ayrılış bildirgesi iki nüsha düzenlenir. Biri düzenleyen kuruluşta kalır, diğeri ilgili üniteye gönderilir. Sigortalıya, sigortalılığının sona erdiği ilgili ünite tarafından yazı ile bildirilecek. • Mükellef, 30 günlük yasal süresinde kapanış yapınca, 10 günlük süre aşılmış olacak.

15. Anonim şirket ortaklarının durumu 01/10/2008 tarihinden önce anonim şirketlerin kurucu ortakları ve yönetim kurulu üyesi olan ortakları Bağ-Kur sigortalısı sayılmakta iken, 01/10/2008 tarihinden itibaren sadece anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları yönetim kuruluna seçildikleri tarih itibariyle sigortalı sayılmışlardır. Bu kapsamda sayılan kişiler, şirket yetkililerince yönetim kurulu üyeliğine seçildikleri tarihten itibaren en geç onbeş gün içinde SGK'ya bildirilecektir. Anonim şirketlerde şirket ortağı olmayan yönetim kurulu üyeleri 4-1/(b) bendi kapsamında sigortalı sayılmayacaklardır. 3.6.2014 15

16. İŞYERİ TESCİLİNİN BİLDİRİMİ • 5510 sayılı Kanun uyarınca işyerlerinin tescili 4 şekilde yapılmaktadır; • 1) İşyeri bildirgesiyle, • 2) Şirket ilk kuruluşunda ticaret sicil memurluğunca yapılan bildirim üzerine tescil, • 3) SGK Müfettişleri, SGK Yoklama memurları ve genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin denetim elemanlarınca yapılan tespit üzerine tescil, • 4) İhale makamları, ruhsata tabi işlerde (maden arama, inşaat, taş ocağı vs.) ruhsat veren merciler ve diğer resmi kuruluşlardan alınan bilgilere istinaden tescil.

17. İŞYERİ TESCİLİNİN BİLDİRİMİ • 4/(a)’lı çalıştıran işverenler, işyeri bildirgesini, en geç sigortalı çalıştırmaya başladıkları tarihte SGK’na vermelidir. • İşyeri bildirgesinin, adi posta veya kargo yolu ile gönderilmesi ya da Kuruma doğrudan verilmesi halinde, bildirgenin Kurumun evrak kayıtlarına intikal ettiği tarih; taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta servisi şeklinde gönderilmesi halinde, postaya verildiği tarih; e-sigorta kanalıyla gönderilmesi halinde ise internet kanalıyla gönderilmesi sırasında onaylama işleminin yapıldığı tarih, Kuruma intikal tarihi olarak kabul edilecektir.

18. İŞYERİ TESCİLİNİN BİLDİRİMİ • İşyeri bildirgesinin Kuruma gönderilmesi; • SSİY’nin 29 uncu maddesinin birinci fıkrasında, işyerinde, 4/(a) ve 4/(c) bentleri kapsamında sigortalı çalıştıran, böyle bir işyerini devir alan veya bu nitelikte işyeri kendisine intikal eden işverenler, işyeri bildirgelerini e-sigorta ile Kuruma göndermekle zorunlu tutulmuşlardır. • Ancak, SSİY’de, 4/(a) bendi kapsamındaki sigortalıları çalıştıranlar tarafından Kuruma yapılacak bildirimlerin, Kurum ile işveren, kamu idareleri ile kurum ve kuruluşların internet ve elektronik alt yapısı oluşturuluncaya kadar kağıt ortamında yürütüleceği öngörüldüğünden, işyeri bildirgesi, gerekli alt yapı oluşturuluncaya kadar Kuruma kağıt ortamında verilecektir.

19. İşyeri Tescilleri • Aynı işverenin, birden fazla işyeri kurması veya devir alması yahut kendisine intikal etmesi hâlinde her işyeri için ayrı işyeri bildirgesi düzenlenir. • Aynı ünite bölgesinde olmak ve yazılı olarak talep edilmek kaydıyla, devamlı mahiyette işlem gören veya görecek olan aynı işverene ait işyerlerinin, tehlike sınıflarının en yükseği veya tehlike sınıfları aynı olanlar gruplandırılmak suretiyle ünitelerce, farklı ünite bölgesinde olanların ise Genel Müdürlükçe tek dosyada veya birden fazla dosyada işlem görmesine izin verilebilir. • Aynı işverenlere ait olup, aynı işkolunda bulunan birden fazla kara veya deniz yahut hava ulaştırma araçlarına tek sicil numarası verilir.

20. İşyeri Tescilleri İhale yoluyla yapılan işlerin konsorsiyum şeklinde üstlenilmesi hâlinde, konsorsiyumu oluşturan üstlenicilerin her birine müstakilen istihkak ödenmesi ve bu üstleniciler tarafından idareye ayrı ayrı teminat verilmiş olması kaydıyla üstlenicilerin her birine, verecekleri işyeri bildirgelerine istinaden Kurumca ayrı ayrı sicil numarası verilebilir. İhale konusu işin iş ortaklığı şeklinde üstlenilmesi durumunda ise, işyeri, iş ortaklığı adına ve tek işyeri sicil numarası verilerek tescil edilir. 3.6.2014 20

21. İşyeri Tescilleri • Şirketlerin kuruluş aşamasında sigortalı çalıştırmaya başlayacağı tarihi ve çalıştırılacak sigortalı sayısını ticaret sicil memurluklarına bildirmesi üzerine, ticaret sicil memurluklarınca ilgili üniteye gönderilecek bu bildirime istinaden, işyeri ünitece tescil edilir. Bu durumda şirketlerce ayrıca işyeri bildirgesi düzenlenmez. • Esas işin ayrıntısı veya tamamlayıcısı niteliğinde olan ve sigortalıları birbirine karışmayan işlerin ayrı ve bağımsız olarak yürütüldüğü yerler de bağımsız işyeri sayılır.

22. Sigortalıların Kendilerini Bildirmesi 4/A sigortalıları çalışmaya başladıkları tarihten itibaren bir ay içinde sigortalılıklarını sigortalı bildirim belgesi ile Kuruma bildirirler. Kurumun elektronik altyapısı oluşturulunca bildirimler internet ortamında da yapılır. Bunlardan, 4-1/(a) bendi kapsamında sayılan sigortalıların kendini bildirmemesi aleyhine delil teşkil etmez. Sigortalıların bildirimleri ile bu kişiler için işverenler ya da ilgili kuruluşlar tarafından yapılan bildirimlerde farklılık olması halinde yapılacak yazışmalar sonucunda farklılık giderilemezse, kontrol ve denetim sonucuna göre işlem yapılır. 3.6.2014 22

23. 4/B Sigortalılarının Bildirimi Reformla birlikte Köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan ise; ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olanlar, gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar, anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları için sigortalılık başlangıcından itibaren en geç 15 gün içinde kendi mevzuatına göre kayıt veya tescili yapan ilgili kurum, kuruluş ve birlikler, vergi daireleri ve esnaf sicil memurluğu tarafından SGK’na bildirilecek. 3.6.2014 23

24. İŞYERİ DOSYALARININ İŞLEMDEN KALDIRILMASI • İşyerinin yanlış veya yersiz olarak tescil edildiğinin tespiti hâlinde, ünitece tescil işleminin iptali yapılır. • İnşaat ve ihale konusu işyerleri hariç olmak üzere, kapanma, terk veya tasfiye olmadığı hâlde, işyerinde en az iki yıllık bir süreden beri sigortalı çalıştırılmadığı, işverenler tarafından bildirilen veya Kurumca tespit edilen işyeri dosyaları, sigortalı çalıştırılmaya son verilen tarih itibarıyla ünitece Kanun kapsamından çıkarılır ve taahhütlü bir yazıyla işverene bildirilir.

25. SİGORTALILIK HALLERİNİN BİRLEŞMESİ VEYA ÇAKIŞMASI • 5754 sayılı kanunla sosyal güvenlik reformu olarak adlandırılan 5510 sayılı kanunun sigortalılık hallerinin birleşmesi başlıklı 53. maddesinde bazı değişiklikler yapılmıştır. • Buna göre; sigortalının, 4/(a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmasını gerektirecek şekilde çalışması halinde; öncelikle 4/(c) bendi kapsamında, 4/(c) bendi kapsamında çalışması yoksa ilk önce başlayan sigortalılık ilişkisi esas alınarak sigortalı sayılacak. • Yine, aynı madde uyarınca 4/(b) bendi kapsamında sayılanlar, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden dolayı, 4/(a) bendi kapsamında sigortalı olarak bildirilemeyecekler.

26. SİGORTALILIK HALLERİNİN BİRLEŞMESİ VEYA ÇAKIŞMASI • Yapılan bu düzenleme ile, zaten mevcut uygulamaya paralel bir düzenleme getirilmektedir. Zira, halen yürürlükte olan uygulamada da, şirket ortakları kendi şirketlerinden sigortalı olamamaktadır. • Uygulamada sıkça görüldüğü üzere, limited şirket ortakları kendi ortak oldukları şirketlerinden kendilerini de 4/a sigortalısı olarak prim ödemektedirler. • Bu bildirim geçerli kabul edilmeyecektir. Anonim şirket yönetim kurulu ve murahhas azalarından öteden beri SSK sigortalısı olup esas görevlerine ilaveten üçüncü bir kişinin yapabileceği görevlerden birini de yapan ve karşılığında ücret alanlarla, sigortalı olarak çalıştığı limitet şirkete sonradan ortak olanlar 4/(a) bendi (SSK'lı) kapsamında sigortalı olabileceklerdir. • Zira, önce başlayan sigortalılık hali devam ettirilmektedir.

27. SİGORTALILIK HALLERİNİN BİRLEŞMESİ VEYA ÇAKIŞMASI • Sigortalıların 4/(a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmasını gerektirecek şekilde çalışmaları halinde aşağıdaki şekilde işlem yapılır. • 1) Sigortalılar, 4/(a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmaları halinde öncelikle (c) bendi kapsamında, (c) bendi kapsamında çalışma yoksa ilk önce başlayan sigortalılık ilişkisi esas alınarak sigortalı sayılırlar. • 2) Başlatılan sigortalılığın kesintiye uğraması halinde sonra başlayan çalışmaya göre sigortalılık hali başlatılır. • 3) 4/(a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık halleri ile bu Kanunun 5 inci maddenin (a) ve (e) bentlerine tabi sigortalılık hallerinin çakışması halinde, bunlar 4 üncü maddesi kapsamında zorunlu sigortalı sayılır.

28. SİGORTALILIK HALLERİNİN BİRLEŞMESİ VEYA ÇAKIŞMASI • 4) İsteğe bağlı sigortalı olanların 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamına tabi olacak şekilde çalışmaya başlamaları halinde, isteğe bağlı sigortalılık hali sona erer. • 5) Sigortalılık hali değişikliklerinde Kanunda ve SSİY’de belirtilen sigortalılığın sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren, yeni sigortalılık haline göre hak ve yükümlülükler başlar. • 6) 4/(b) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden, 4/(a) bendi kapsamında sigortalı bildirilemezler. • 7) Sigortalı sayılması gereken sigortalılık halinden başka bir sigortalılık hali için prim ödenmiş olması halinde, ödenen primler esas alınan sigortalılık hali için ödenmiş ve esas alınan sigortalılık halinde geçmiş kabul edilir.

29. Yurtdışı çıkış yasağı yok 5510 sayılı Kanunun ilk halinde miktarı Kurum Yönetim Kurulunca belirlenen tutarı geçen ve yurt dışına çıkış yasağı konulacağına dair ihtar tebliğ edilmesine rağmen, borcunu ödemeyen işverenlerin kendileri veya kanunî temsilcileri hakkında Kurumun talebi üzerine, yurtdışı çıkış yasağı uygulanacağı öngörülmüşken, bu fıkra kaldırıldı. Prim borcu yurt dışına çıkışa engel olmayacak. 3.6.2014 29

30. 5510 SAYILI KANUNDA İŞ KAZASININ TANIMI, BİLDİRİLMESİ VE SORUŞTURULMASI • Yapılan iş ile meydana gelen bir kazanın arasındaki illiyet bağı kavramından yola çıkılarak hangi hallerin iş kazası sayılacağı belirtilmiştir. Meydana gelen iş kazaları dolayısıyla gerekli yardım ve işlemlerin yapılabilmesi için, Kurumun bu kazalardan zamanında haberdar olmasını sağlamak üzere işverenler ile kendi nam ve hesabına çalışanların yükümlülüklerini tanımlamak ve Kurumca yürütülecek işlemleri belirtmek üzere düzenleme yapılmıştır. • Ülkemizde her 6 dakikada bir iş kazası olmakta, her 5-6 saatte de bir işçimiz hayatını kaybetmektedir. Bu evlerinden çıkan ve çocuklarının geçimlerini sağlamak için çalışmaya giden 4-5 işçimizin akşamları evlerine dönememeleri anlamına gelmektedir. İstatistikler her 2,5 saatte 1 işçinin iş göremez hale geldiğini açıklamaktadır. Bu çok acı bir durumdur. İş Kazaları istatistiklerinde Avrupa'da ilk sırayı, dünyada ise 3. sırayı almaktayız.

31. Dünyada en fazla iş kazası ise Güney Kore ve Brezilya'da meydana gelmektedir. Yapılan Araştırmalarda iş kazalarının % 50 sinin kolaylıkla önlenebilecek kazalar olduğu, % 48 inin sistemli bir çalışma ile önlenebileceği, % 2 sinin ise önlenemeyeceği ortaya çıkmıştır. Bu da bizlere iş kazalarının % 98 önlenebileceği gerçeğini ortaya koymaktadır. • Önlemek ödemekten daha ucuz ve insancıldır mantığı ile hareket ederek işyerlerinde tehlike kaynaklarını ortaya çıkartıp bunlardan oluşabilecek riskleri kontrol altına alabilirsek olabilecek kazaları azaltmış ve tehlikeli ortamları ortadan kaldırmış oluruz. Tabii bu çalışma bir ekip çalışması olmalı ve tüm ekip uyumlu bir şekilde çalışmalıdır. İşte bu uygulamalar işyerlerinde Risk Değerlendirme Çalışmaları olarak adlandırılmaktadır.

32. İş kazasının tanımı ve kapsamı İş kazası; a) 4-1/(a) bendi kapsamında çalışan sigortalının; 1) İşyerinde bulunduğu sırada, 2) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla, 3) Görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, 4) Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatına tabi olup olmadığına bakılmaksızın yine bu mevzuatta belirtilen sürelerde çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, 5) İşverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, 3.6.2014 32

33. Bağ-Kur’lunun İş kazası • b) 4-1/(b) bendi kapsamında çalışan sigortalının ise; • 1) İşyerinde bulunduğu sırada, • 2) Yürütmekte olduğu iş nedeniyle işyeri dışında, • meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olaydır.

34. İş Kazalarında İdari İşlemler • • İş kazasına uğrayan personele derhal gerekli sağlık yardımları yapılır. • • Kaza Jandarma veya Polise derhal bildirilir. • • İşyeri kaza raporu düzenlenir. Şahitlerin ifadesi alınır. • • Kaza, ilgili SGK sigorta/sosyal güvenlik merkezi müdürlüğüne dilekçe ekindeki İş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde bildirilir. (5510 sayılı Kanun) • • Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bölge müdürlüğüne bildirim formu ile en geç iki iş günü içinde haber verilir. (4857) • • Kazayla ilgili bir dosya hazırlanır. Evraklar burada muhafaza edilir. Dosyada ayrıca; işçinin sigortalı işe giriş bildirgesi, işe giriş sağlık raporu, kaza tarihinden önceki dört aya ait ücret hesap pusulalarının sureti, işçi çizelgesi, eğitim belgesi ile diğer sertifakalar ve kişisel koruyucuları teslim belgeleri de yer alır.

35. Sigortalılara verilecek olan istirahatlar İstirahat raporlarının Kurumla sözleşmeli sağlık hizmeti sunucuları tarafından düzenlenmesi şarttır. Kurumla sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucuları tarafından verilen ve istirahat süresi 10 günü geçmeyen raporlar, Kurumla sözleşmeli resmî sağlık hizmeti sunucusu hekimi tarafından, 10 günü aşan raporlar ise Kurumla sözleşmeli resmî sağlık hizmeti sunucusu sağlık kurulunca onandığı takdirde geçerli olur. 3.6.2014 35

36. Sigortalılara verilecek olan istirahatlar İstirahat raporlarının Kurumla sözleşmeli sağlık hizmeti sunucuları tarafından düzenlenmesi şarttır. Kurumla sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucuları tarafından verilen ve istirahat süresi 10 günü geçmeyen raporlar, Kurumla sözleşmeli resmi sağlık hizmeti sunucusu hekimi tarafından, 10 günü aşan raporlar ise Kurumla sözleşmeli resmî sağlık hizmeti sunucusu sağlık kurulunca onandığı takdirde geçerli olur. Ayaktan tedavilerde sigortalıya tek hekim raporu ile bir defada en çok 10 gün istirahat verilebilir. İstirahat sonrasında kontrol muayenesi raporda belirtilmiş ise toplam süre yirmi günü geçmemek kaydı ile istirahat uzatılabilir. Yirmi günü aşan istirahat raporları sağlık kurulunca verilir. 3.6.2014 36

37. Sigortalılara verilecek olan istirahatlar Sağlık kurulunun ilk vereceği istirahat süresi sigortalının tedavi altına alındığı tarihten başlamak üzere altı ayı geçemez. Tedaviye devam edilmesi hâlinde malullük halinin önlenebileceği veya önemli oranda azaltılabileceği sağlık kurulu raporu ile tespit edilirse bu süre uzatılır. Sigortalılara bir takvim yılı içinde tek hekim tarafından ayaktan tedavilerde verilecek istirahat sürelerinin toplamı kırk günü geçemez. Bu süreyi geçen istirahat raporları sağlık kurulunca verilir. İşyeri hekimi bir kerede en fazla 2 gün istirahat verebilir. 3.6.2014 37

38. Sosyal güvenlik reformunun en iddialı bölümü ise sağlık yardımlarıydı. Oysa daha birinci yılında sağlık yardımlarından yararlanılmasına set çekildi ve paralı dönem 1 Ekim 2009’da başladı. Özel hastanede muayene 15 TL Memur ve sigortalıların sağlıktan yararlanmalarında önemli değişiklikler yapıldı. 1 Ekim’de yürürlüğe giren yeni düzenleme ile hastanelerde muayene ve tedavilerde katkı payı zamlı ödenmeye başladı. 3.6.2014 38

39. Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği’nde yapılan değişiklikle SGK sigortalılarının sağlık hizmeti sunucularında yapılan hekim ve diş hekimi muayenesi nedeniyle uygulanacak katılım payı tutarları; * Birinci basamak sağlık kuruluşları (sağlık ocağı) ve aile hekimliği muayenelerinde 2 TL, * İkinci (devlet hastanesi) ve üçüncü basamak (eğitim hastanesi ve üniversite hastanesi) gibi kurumlarda 8 TL, * Özel kurumlarında 15 TL, olarak belirlendi. Böylece daha önce sağlık ocaklarında alınmayan katkı payı 2 TL olacak. 3.6.2014 39

40. Sağlık hizmeti sunucularında yapılan muayene sonrasında kişilerin muayeneye ilişkin reçete ile eczanelere müracaat etmemesi durumunda, birinci basamak sağlık kuruluşları ile aile hekimliği muayenelerinde katılım payı alınmayacak, ikinci ve üçüncü basamak resmi sağlık kurumları ile özel kurumlardaki muayenelerde ise 3 TL indirim yapılacaktır. 3.6.2014 40

41. Katılım payı nasıl alınacak Birinci basamak sağlık kuruluşları ve aile hekimliği muayenelerine ilişkin 2 TL tutarındaki katılım payı, kişilerin muayeneye ilişkin reçete ile eczanelere müracaat aşamasında eczaneden tahsil edilecek. İkinci ve üçüncü basamak resmi sağlık hizmeti sunucularında muayenelerdeki 8 TL katılım payının; a) Kurumdan gelir ve aylık alanlar ile bakmakla yükümlü oldukları kişiler için 5 TL tutarındaki kısmı gelir ve aylıklarından, 3 TL’lik tutar ise kişilerin muayeneye ilişkin reçete ile eczanelere müracaat aşamasında eczaneden, b) Diğer kişiler için ise 8 TL katılım payı tutarı eczanelerden tahsil edilecek. Özel sağlık hizmeti sunucularında yapılan muayeneler için 15 TL öngörülen katılım payının; 3.6.2014 41

42. a) Kurumdan gelir ve aylık alanlar ile bakmakla yükümlü oldukları kişiler için 12 TL tutarındaki kısmı gelir ve aylıklarından, 3 TL’lik tutar ise kişilerin muayeneye ilişkin reçete ile eczanelere müracaat aşamasında eczaneden tahsil edilir. b) Diğer kişiler için ise 12 TL katılım payı tutarı sağlık hizmeti sunucusu tarafından, 3 TL’lik tutar ise kişilerin muayeneye ilişkin reçete ile eczanelere müracaat aşamasında eczaneden tahsil edilecek. 3.6.2014 42

43. Sağlık ocağı ve aile hekimliği muayenelerinden alınacak 2 TL tutarındaki katılım payı; muayeneye bağlı olarak anlaşmalı eczane tarafından hak sahibine verilen ilaçlar için düzenlenen fatura ve/veya fatura eki listelerde yer alan reçeteler esas alınarak, hak sahibinin kurumu tarafından memurun aylığından kesinti yapılmak suretiyle tahsil edilecek. 3.6.2014 43

44. İkinci ve üçüncü basamak resmi sağlık kurumlarında yapılan muayeneler için 8 TL tutarında muayene katılım payı alınacaktır. Muayene katılım payının 5 TL tutarındaki kısmı, sağlık kurumları tarafından düzenlenen tedavi faturaları esas alınarak tahsil edilecek, 3 TL tutarındaki kısmı ise muayeneye bağlı olarak anlaşmalı eczane tarafından hak sahibine verilen ilaçlar için düzenlenen fatura ve/veya fatura eki listelerde yer alan reçeteler esas alınarak, hak sahibinin kurumu tarafından memurun aylığından kesinti yapılmak suretiyle tahsil edilecek. 3.6.2014 44

45. Özel sağlık kurumlarında yapılan muayeneler için 15 TL tutarındaki muayene katılım payının 12 TL tutarındaki kısmı, özel sağlık kurumları tarafından düzenlenen tedavi faturaları esas alınarak memurun aylığından kesinti yapılmak suretiyle, 3 TL tutarındaki kısmı ise muayeneye bağlı olarak anlaşmalı eczane tarafından hak sahibine verilen ilaçlar için düzenlenen fatura ve/veya fatura eki listelerde yer alan reçeteler esas alınarak hak sahibinin kurumu tarafından memurun aylığından kesinti yapılmak suretiyle tahsil edilecek. 3.6.2014 45

46. GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEĞİ Geçici iş göremezlik ödeneği; a) İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için, b) 4-1/(a) bendi ile 5 inci maddesi kapsamındaki sigortalılardan hastalık sigortasına tabi olanların, hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğramaları hâlinde, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için, verilir. 3.6.2014 46

47. GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİKTE İKİ GÜN ÖDENİR Mİ? Bu 2 gün için (iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmelerinde aksine hüküm yoksa) işverenlerin ücret ödeme yükümlülüğü yoktur. Ancak işverenler dilerse hem iki gün için, hem de diğer istirahat süreleri için bir çalışma karşılığı olmadan atıfet kabilinden (iyilik olsun diye) ücretini ödemesi ve sigorta primlerini ödemesi mümkündür. Hastalık halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği hesabına esas tutulacak günlük kazanç; hastalık halinde iş göremezliğin başladığı tarihten önceki 12 aydaki son 3 ay içindeki prime esas kazançlar toplamının, bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanmaktadır. 3.6.2014 47

48. GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİKTE İKİ GÜN ÖDENİR Mİ? Ancak, işverenler isterse SGK’dan alınan istirahat parasını işçiden talep ederek işçisinin ücretlerini çalışmamalarına rağmen tam olarak ödeyebilirler. SGK’dan alınan istirahat parasının işverene iade edilerek ücretin tam olarak ödenmesi, geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara istirahatlı bulundukları devrede fark ücretlerin ödenmesi veya bu devrede Sosyal Güvenlik Kurumu’nca ödenen geçici iş göremezlik ödeneği dikkate alınmadan ücretlerin tam olarak ödenmesi durumunda mutlaka SSK priminin de kesilmesi ve istirahatlı sigortalının SGK’ya bildirimine devam edilmesi gerekmektedir. Yani, raporlu işçiye ücretinin ödenmesi durumunda sigorta primi de yatırılır. 3.6.2014 48

49. GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEĞİ 4-1/(a) bendi ile 4-1/(b) bendinde belirtilen muhtarlar ve ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olan; gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olan sigortalılar ile tarımsal faaliyette bulunan sigortalı kadının analığı hâlinde, doğumdan önceki bir yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik hâlinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilave edilerek çalışmadığı her gün, Geçici iş göremezlik ödeneği verilir. ERKEN DOĞUM CEZASI DEĞİŞMELİ…….. 3.6.2014 49

50. GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEĞİ Hastalıktan önceki bir yıl içinde 90 gün sigorta priminiz yatmış olduğundan ayakta tedavilerde günlük kazancının 2/3’ü, yatarak tedavide 1/2’ si tutarında geçici iş göremezlik ödeneği verilecektir. 3.6.2014 50