250 likes | 529 Views
Alcoholgebruik bij thuiswonende 65-plussers Sarah Hoeck – Guido Van Hal Vakgroep Epidemiologie & Sociale Geneeskunde contact: sarah.hoeck@ua.ac.be. Inhoud presentatie. Wie, wat, waarom onderzoeken? Keypoints alcohol ouderen EU Silent of hidden epidemic Richtlijnen?
E N D
Alcoholgebruik bij thuiswonende 65-plussersSarah Hoeck – Guido Van Hal Vakgroep Epidemiologie & Sociale Geneeskunde contact: sarah.hoeck@ua.ac.be
Inhoud presentatie Wie, wat, waarom onderzoeken? Keypoints alcohol ouderen EU Silent of hidden epidemic Richtlijnen? Resultaten HIS 2001-2004 gemiddeld aantal glazen / week CAGE – CAGE65+ geneesmiddelen & alcohol risicofactoren België versus de rest Discussie
Wie en wat? • ouderen 55+ / 60+ / 65+? • gegevens ouderen Vlaanderen beperkt / onzichtbaar • versus jongeren: scholenenquêtes, parketgegevens • Europa: steeds meer onderzoeken • Beschikbare data: Belgische gezondheidsenquête WIV • « echte drugs » • gebrek aan gegevens over cannabis en andere illegale drugs • HIS 2004 cannabisgebruik: slechts 2 van 65+ gebruik in laatste 12 maanden • middelengebruik ouderen: nadruk op alcohol, medicatie, roken
Waarom onderzoeken? • Impact alcohol op SL • mortaliteit, 3e hoogste risicofactor (roken – CVA – alcohol – obesitas, WHO 2007), economische kost • Tijdskader: • vergrijzing + impact hulpverlening • toegankelijkheid alcohol, bewezen relatie toegankelijkheid & mortaliteit/hospitalisaie, ook bij ouderen (Babor, 2003) • Alcohol & ageing • Ouderen gevoeliger negatieve effecten alcohol • Interactie met medicatie en specifieke medische condities • Klachten geassocieerd met ouder worden versus overmatig alcoholgebruik o.a. hoge bloeddruk, incontinentie, maag- en darmproblemen, moeheid, seksuele problemen, angsten, lichtgeraaktheid, somberheid/depressie, slapeloosheid, desoriëntatie en vergeetachtigheid, afnemende eetlust (vitaminegebrek), evenwichtsstoornissen, risico op vallen (HIS 2008: 1 op 4 65+ gevallen in afgelopen jaar)
Positieve effecten matig alcoholgebruik • verkleiningrisico op hart- en vaatziekten (NIAAA,1998) • discussie: epidemiologischestudiesbestaan, maar methodologischebeperkingen • ± gunstigewerking op cognitievefuncties (aandacht, informatieverwerking) (Gunzerath et al, 2004) • verkleiningrisico op dementie • psychosociale voordelen
Key points alcohol - Europe • Hoger alcoholgebruik bij ouderen • Hoger alcoholgebruik bij mannen • Ouderen ≠ homogene groep • Ouderen versus jongeren (bingedrinking + riskant alcoholgebruik) • Alcoholgerelateerde mortaliteit EU Bron: Swedish National Institute of Public Health, - 2009 Report Alcohol consumption among elderly European Union citizens 60+ 10 EU countries: Czech Republic,Finland, Germany, Italy, Latvia, Poland, Slovenia, Spain, Sweden, UK,
‘Silent or hidden epidemic’ • groteverscheidenheidaan niet specifiekeklachten+ idem signalenprocesouderworden • geenrichtlijnen + detectieverkeerdeinstrumenten • schatting 2/3 niet gedetecteerd (GP) • taboe: ouderen meer vrijheid moeten krijgen in alcoholconsumptie + ‘oud en wijs’ + misperceptie dat alcoholproblemen geen probleem vormen bij ouderen + ouderen mensen minder snel doorverwijzen
Richtlijnen • meeste EU geen • algemene populatie: 14/21 glazen/week, minimum 2 alcoholvrije dagen + nooit meer dan 5 (♀ 3) /dag • NIAAA 65+: 1 / dag - ♀ minder dan 1 / dag • nooit meer dan 3 glazen per dag • richtlijn voor gezonde niet-medicatie gebruikende 65+! http://www.domusmedica.be/documentatie/richtlijnen/overzicht/problematisch-alcoholgebruik.html
Alcohol - HIS HIS 2001+2004 thuiswonende 65+ n = 3954 variabelen Gemiddeld aantal glazen per week • niet of occasionele drinker • gematigde drinker (1-7) • risico drinker (8-14) • zware drinker (15-21) • problematische drinker (>21) CAGE: mogelijk alcoholprobleem (algemeen score 2, 65+ score 1) Have you ever feltyououghttoCut down on yourdrinking? Have peopleAnnoyedyoubycriticizingyourdrinking? Have you ever felt bad or Guiltyaboutyourdrinking? Have you ever had a drink first thing in the morningto steady yournerves or get rid of a hangover (Eye-opener)?
Resultaten 50,4% niet of occasionele drinkers, n=1970 29,1% gematigde drinkers (1-7) n=1166 10,4% risico drinkers (8-14) n=424 4,6% zware drinkers (15-21) n=181 5,5% problematische drinkers (>21) n=213 CAGE 4,7% , CAGE65+ 12,4% 20,5% > NIAAA
Resultaten (p<0,001)
Resultaten (p<0,001)
Resultaten (p<0,001)
Resultaten • Binge drinking? • HIS 2001-2004: ≥ 6 glazen op één dag 18,7% • HIS 2008: andere definitie, dus vergelijken moeilijk • meest recente definitie: 5 of meer (vrouwen 4) standaard glazen alcohol in ongeveer 2 uur
Resultaten • Vergelijking 65-: 65+ drinken minder en minder zwaar
Resultaten • 81,3% van thuiswonende 65+ die wekelijks alcohol drinken, hebben in afgelopen 2 weken voorgeschreven medicatie gebruikt • 83,1% van gematigde drinkers • 87,0% van risico drinkers • 82,6% van zware drinkers • 72,2 van problematische drinkers
Resultaten • Beschrijvende data = ruwe data • Multinomiale logistische regressies = geadjusteerde data: onafhankelijk effect van verschillende risicofactoren
Resultaten: • Non/occasionele drinkers zijn vaker vrouwen, ouderen met minder sociale contacten, ouderen die slechtere subjectieve gezondheid hebben en lagere SES (inkomen en opleiding) dan gematigde drinkers • Problematische drinkers (22+) zijn vaker mannen, rokers, ouderen met meerdere chronische aandoeningen, hoger opleidingsniveau en huurder versus gematigde drinkers • Gemiddeld aantal glazen/week niet significant geassocieerd met functionele beperkingen, angst en depressie
Resultaten • Alcoholafhankelijkheid volgens CAGE komt vaker voor bij ‘jongere’ ouderen, bij ernstig functioneel beperkten en bij huurders • Alcoholafhankelijk volgens CAGE komt minder vaak voor bij lager opgeleide ouderen versus ouderen met diploma hoger onderwijs
Resultaten 2008 • Data nog niet gepubliceerd maar geen significante verschillen met 2001-2004: • > NIAAA richtlijn: 21,8 (versus 20,5) • CAGE: 3,7% (versus 4,7)
Discussie • survey: onderschatting, ouderen > jongeren • cross-sectioneel: geen causale verbanden • Gematigd drinken beschermend of alcoholgebruik opgeven omwille van gezondheid? • vergelijkingen internationaal ? • geïnstitutionaliseerden • hypothese: hoger alcoholgebruik • probleem zorgmijders, overlastbezorgers (alcoholbeleid), stille drinkers, overmatig alcoholgebruik eerder oorzaak dan gevolg van leven in ROB/RVT • oproep: medewerking enquête verspreiden in residentiële settings! • www.uwantwoord.be sarah.hoeck@ua.ac.be