Dostęp do informacji o środowisku i dostęp do informacji publicznej

1. Dostęp do informacji o środowisku i dostęp do informacji publicznej Czerwiec 2006 r. Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

2. Źródła regulacji (I) • Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483) • Konwencja z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz o dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiskaz 2 czerwca 1998 r. (Dz. U. z 2003 Nr 78, poz. 706) • Dyrektywa Rady 90/313/EWG z 7 czerwca 1990 r. w sprawie swobodnego dostępu do informacji o środowisku (Dz. Urz. WE L 158 23.06.1990) • Dyrektywa Parlamentu i Rady 2003/4/WE z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publicznego dostępu do informacji o środowisku - od lutego 2005 (Dz. Urz. WE L 41/26, 14.02.2003) Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

3. Źródła regulacji (II) • Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627) - POŚ • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 czerwca 2003r. w sprawie określenia wzoru publicznie dostępnego wykazu danych o dokumentach zawierających informacje o środowisku i jego ochronie (Dz. U. Nr 110, poz. 1058) • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 25 lutego 2003r. w sprawie stawek opłat za udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie (Dz. U. Nr 50, poz. 435) Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

4. Źródła regulacji (III) • Ustawa z 6 września 2001r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112 poz. 1198) –DIP • Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 17 maja 2002 r. w sprawie Biuletynu Informacji Publicznej (Dz. U. Nr 67, poz. 619) • Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.jedn. Dz.U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 ze zm.) Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

5. Konstytucyjne prawo (I) • Artykuł 74 ust. 3 Konstytucji RP: „Każdy ma prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska” • Granice tego prawa określone być muszą w ustawodawstwie zwykłym (art. 81 Konstytucji RP) Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

6. Konstytucyjne prawo (II) Ponadto kwestie związane z dostępem do informacji uregulowane są w: • Art. 51 - m.in.: „2. Władze publiczne nie mogą pozyskiwać, gromadzić i udostępniać innych informacji o obywatelach niż niezbędne w demokratycznym państwie prawnym” „5. Zasady i tryb gromadzenia oraz udostępniania informacji określa ustawa” Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

7. Konstytucyjne prawo (III) • Art. 61 - m.in.: „1. Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne (...) organów samorządu gospodarczego i zawodowego a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa” Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

8. POŚ a ustawa DIP (I) • Zasada lex posterior • Norma kolizyjna - art. 1 ust. 2 ustawy DIP: „2. Przepisy ustawy nie naruszają przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi.” Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

9. POŚ a ustawa DIP (II) • 3 sytuacje: • odmienna regulacja (np. terminy) • częściowa regulacja (np. forma udostępniania) • brak regulacji (np. środki prawne) Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

10. Informacja o środowisku (I) Dwustopniowa definicja: • ogólna - art. 19 ust. 3 POŚ - wszystkie informacje w formie pisemnej, wizualnej, fonicznej i baz danych o stanie środowiska i jego ochronie • wyliczenie - art. 19 ust. 2 POŚ • dokumenty ujęte w publicznie dostępnych wykazach, • znajdujące się obecnie w posiadaniu organów tzn.: • zarówno uzyskane po 1 stycznia 2001, jak i • uzyskane przed dniem 1 stycznia 2001 Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

11. Informacja o środowisku (II) Dokumenty ujęte w publicznie dostępnych wykazach (po 1.01.2001) to np.: • wnioski o wydanie decyzji i decyzje z dziedziny środowiska, • raporty OOŚ • programy, plany, strategie i polityki wymagające OOŚ • wykazy rodzajów i ilości zanieczyszczeń i dokumenty ewidencji odpadów • analizy porealizacyjne • dokumentacje mierniczo-geologiczne zlikwidowanych zakładów górniczych • wyniki prac badawczych i studialnych Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

12. Informacja publiczna (I) Dwustopniowa definicja: • ogólna - art. 1 ust.1 DIP - każda informacja o sprawach publicznych • wyliczenie – art. 6 ust. 1 DIP w szczególności informacje o (m.in.): • polityce wewnętrznej i zagranicznej, w tym o: • zamierzeniach działań władzy • projektowaniu aktów normatywnych, • programach w zakresie realizacji zadań publicznych, sposobie ich realizacji, wykonywaniu i skutkach realizacji tych zadań Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

13. Informacja publiczna (II) • danych publicznych, w tym: • treść i postać dokumentów urzędowych, w szczególności: • treść aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć, • dokumentacja przebiegu i efektów kontroli oraz wystąpienia, stanowiska, wnioski i opinie podmiotów ją przeprowadzających, • stanowiska w sprawach publicznych zajęte przez organy władzy publicznej, • treść innych wystąpień i ocen dokonywanych przez organy władzy publicznej, • informacja o stanie państwa, samorządów i ich jednostek organizacyjnych Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

14. Kto ma prawo do informacji Każdy: • osoba fizyczna lub osoba prawna • jednostka organizacyjna lub organizacja, organ czy instytucja Niezależnieod: • wieku • obywatelstwa czy miejsca zamieszkania lub siedziby • czy ma jakikolwiek interes prawny lub faktyczny związany ze sprawą, której postępowanie dotyczy „Od osoby wykonującej prawo do informacji publicznej nie wolno żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego” (art. 2 ust. 2 DIP) Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

15. Kto musi udostępniać informacje o środowisku i jego ochronie • Wszystkie organy administracji publicznej (organy administracji rządowej jak i samorządowej) będące w posiadaniu informacji o środowisku i jego ochronie • Inne podmioty, gdy są z mocy prawa lub na podstawie porozumień powołane do załatwiania zadań publicznych dotyczących środowiska i jego ochrony – w zakresie w jakim posiadane informacje związane są z załatwianiem zadań publicznych Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

16. Kto musi udostępniać informacje publiczne władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności (art. 4 DIP): • organy władzy publicznej, • organy samorządów gospodarczych i zawodowych, • podmioty reprezentujące Skarb Państwa, • podmioty reprezentujące: osoby prawne państwowe i samorządu terytorialnego oraz inne jednostki organizacyjne państwowe lub samorządu terytorialnego, • podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

17. Wyjątki od zasady jawności – ustawa DIP • informacje niejawne • inne tajemnice ustawowo chronione • prywatność • tajemnica przedsiębiorcy Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

18. Wyjątki od zasady jawności - POŚ (I) • informacje niejawne, • dane jednostkowe zbierane w ramach statystyki publicznej, • sprawy objęte toczącym się postępowaniem sądowym, dyscyplinarnym lub karnym – jeżeli ujawnienie informacji mogłoby zakłócić przebieg postępowania, • sprawy objęte prawami autorskimi oraz patentowymi – jeżeli ujawnienie informacji mogłoby naruszyć te prawa, • dokumenty lub dane dostarczone przez osoby trzecie, jeżeli nie miały one obowiązku ich dostarczenia i złożyły zastrzeżenie o ich nieudostępnianiu, • dokumenty lub dane, których ujawnienie mogłoby spowodować zagrożenie środowiska Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

19. Wyjątki od zasady jawności - POŚ (II) Ponadto organ może: • na uzasadniony wniosek przekazującego informacje wyłączyć z udostępniania dane o wartości handlowej, w tym zwłaszcza dane technologiczne, o ile ich ujawnienie mogłoby pogorszyć jego konkurencyjną pozycję, • odmówić udostępnienia informacji, jeżeli wymagałoby to dostarczenia dokumentów lub danych będących w trakcie opracowywania bądź przeznaczonych do wewnętrznego komunikowania się, albo jeżeli wniosek o udostępnienie informacji jest w sposób oczywisty niemożliwy do zrealizowania lub sformułowany w sposób zbyt ogólny Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

20. Wyjątki od zasady jawności - POŚ (III) Możliwość ta nie odnosi się do sytuacji, gdy informacja dotyczy: • ilości i rodzajów wprowadzanych do powietrza substancji zanieczyszczających oraz miejsca ich wprowadzania, • stanu, składu i ilości ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi oraz miejsca ich wprowadzania, • rodzaju i ilości wytwarzanych odpadów oraz miejsca ich wytwarzania, • poziomu emitowanego hałasu, • poziomu emitowanych pól elektromagnetycznych Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

21. Terminy na udostępnienie informacji • Dokumenty ujęte w publicznie dostępnych wykazach - w dniu złożenia wniosku o udostępnienie informacji • Inne informacje: • bez zbędnej zwłoki • nie później niż w ciągu: • miesiąca od dnia otrzymania wniosku(POŚ) • 14 dni od dnia otrzymania wniosku(DIP) • w sprawach szczególnie skomplikowanych – w terminie do 2 miesięcy Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

22. Opłaty za udostępnienie informacji – POŚ • Opłaty pobiera się za: • wyszukiwanie informacji, • sporządzanie kopii dokumentów lub danych, oraz • przesyłanie kopii dokumentów lub danych, • Bezpłatne: • wyszukiwanie i przeglądanie w siedzibie organu dokumentów wyszczególnionych w publicznie dostępnym wykazie, • informacja nie wymagająca wyszukiwania, która może być przekazana w formie ustnej Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

23. Opłaty za udostępnienie informacji - DIP • zasada: bez opłat • wyjątek: dodatkowe koszty związane z formą lub sposobem udostępnienia Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

24. Opłata skarbowa • Pobiera się za wniosek (art. 3 ustawy o opłacie skarbowej i pismo Min. Fin. z 2.06.2003; LK-1331/LM/MK/03) • Zwolnione są (art. 8 ustawy o opłacie skarbowej): • jednostki budżetowe, • jednostki samorządu terytorialnego, • organizacje pożytku publicznego działające w związku z nieodpłatną działalnością pożytku publicznego Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

25. Stawki opłat za udostępnianie informacji o środowisku (I) Rozporządzenie MŚ z 25 lutego 2003 r. określa: • Stawki opłat za wyszukiwanie informacji, sporządzenie kopii i ich przesyłanie • Współczynniki różnicujące wysokość opłat • Terminy i sposób uiszczania opłat Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

26. Stawki opłat za udostępnianie informacji o środowisku (II) • Opłata za wyszukanie informacji: • Gdy nie wymaga to znalezienia więcej niż 10 dokumentów - 5 zł • Za każdy kolejny dokument wymagający wyszukania - dodatkowe 50 gr Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

27. Stawki opłat za udostępnianie informacji o środowisku (III) • Opłata za kopiowanie: • Format A4: 30 gr za kopię czaro białą; 2,50 zł za kolorową • Format A3 - 2 x tyle co za A4 • Format A2 - 4 x tyle co za A4 • Format A1 - 8 x tyle co za A4 • Format A0 - 16 x tyle co za A4 • Kopiowanie dokumentów dla celów nauki, szkolnictwa, oświaty pozaszkolnej: połowa wskazanych wyżej stawek Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

28. Stawki opłat za udostępnianie informacji o środowisku (IV) • Opłaty za przesyłanie: wg cennika Poczty Polskiej + dodatkowo: • 2 zł - za przesłanie wydruków lub kserokopii • 5 zł - za przesłanie danych na nośniku elektronicznym dostarczonym przez wnioskodawcę Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

29. Udostępnianie informacji • Zasada - na pisemny wniosek, • Bez wniosku: • informacja niewymagająca wyszukiwania, która może być przekazana w formie ustnej (POŚ) • informacja, która może być niezwłocznie udostępniona w formie ustnej lub pisemnej (DIP) Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

30. Forma udostępniania informacji publicznej • poprzez Biuletyn Informacji Publicznej • w drodze wyłożenia lub wywieszenia w miejscach ogólnie dostępnych, • przez zainstalowane w miejscach ogólnie dostępnych urządzenia umożliwiające zapoznanie się z tą informacją Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

31. Obowiązki przy udostępnianiu informacji publicznej: • zapewnianie możliwości kopiowania lub wydruku • przesłania informacji publicznej albo przeniesienia jej na odpowiedni, powszechnie stosowany nośnik informacji • udostępnienia w sposób i formie wskazanej (chyba że brak możliwości technicznych) Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

32. Środki prawne - ustawa DIP (I) • Odwołanie • rozpoznanie odwołania od decyzji w terminie 14 dni • Skarga do sądu administracyjnego • tajemnica państwowa, służbowa, skarbowa, statystyczna, • inne niż tajemnica powody odmowy • przekazanie akt i odpowiedzi na skargę – 15 dni • rozpatrzenie skargi – 30 dni Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

33. Środki prawne - ustawa DIP (II) • Skarga do sądu powszechnego • ochrona danych osobowych, prawo do prywatności i inne tajemnice ustawowe (np. tajemnica przedsiębiorcy) • Odpowiedzialność karna „Kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, nie udostępnia informacji publicznej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.” (art. 23 ustawy DIP) Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

34. Zmiany POŚ (I) • Ustawa o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw • Art. 1 pkt c) pkt 39 otrzymuje brzmienie: • „39) środowisku – rozumie się przez to ogół elementów przyrodniczych, w tym: • przekształconych w wyniku działalności człowieka, a w szczególności powierzchnię ziemi, kopaliny, wody, powietrze, krajobraz, klimat, zwierzęta oraz rośliny, • pozostałe elementy biologicznej różnorodności • i wzajemne oddziaływania pomiędzy tymi ele­mentami,”; Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

35. Zmiany POŚ (II) • w art. 19: • a) ust. 1 otrzymuje brzmienie: • „1. Organy administracji są obowiązane udostępniać każdemu informacje o środowisku i jego ochronie: • znajdujące się w ich posiadaniu, • które organy administracji mają ustawowe prawo otrzymywać od innych podmiotów gromadzących tego rodzaju informacje.”, • b) w ust. 2: • po pkt 20 dodaje się pkt 20a w brzmieniu: • „20a) decyzje odmawiające udostępnienia infor­macji,”, Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

36. Zmiany POŚ (III) • d) po ust. 5 dodaje się ust. 5a w brzmieniu: • „5a. W sprawach dotyczących sposobu i formy udostępniania informacji o środowisku i jego ochronie, nieuregulowanych w ustawie, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198, z 2002 r. Nr 153, poz. 1271, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 64, poz. 565 i Nr 132, poz. 1110).”, Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

37. Zmiany POŚ (IV) • e) po ust. 7 dodaje się ust. 7a w brzmieniu: • „7a. Publicznie dostępne wykazy, o których mowa w ust. 6, prowadzi się w formie elektronicznej; organ obowiązany do prowadzenia wykazu udostępnia go w urzędowym publikatorze teleinformatycznym – Biuletynie Informacji Publicz­nej, o którym mowa w ustawie o dostępie do informacji publicznej.”, Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

38. Zmiany POŚ (V) • c) po ust. 3 dodaje się ust. 3a i 3b w brzmieniu: • „3a. Organ administracji, odmawiając udostępnienia informacji na podstawie ust. 2 pkt 1 lit. a, w zakresie dotyczącym dokumentów lub danych będących w trakcie opracowywania, podaje nazwę organu odpowiedzialnego za przygotowanie danego dokumentu lub danych oraz informuje o prze­widywanym terminie ukończenia prac nad nimi. Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

39. Zmiany POŚ (VI) • 3b. Jeżeli wniosek o udostępnienie informacji jest sformułowany w sposób zbyt ogólny, organ administracji niezwłocznie, jednak nie później niż w ciągu miesiąca od dnia otrzymania wniosku, wzywa wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku, udzielając stosownych wyjaśnień, w szczególności poucza o możliwości skorzystania z publicznie dostępnych wykazów danych; uzupełnienie wniosku nie wyłącza możliwości odmowy udostępnienia informacji na podstawie ust. 2 pkt 1 lit. b.”, Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

40. Zmiany POŚ (VII) • d) ust. 4 otrzymuje brzmienie: • „4. Odmowa udostępnienia informacji następuje w drodze decyzji; w przypadku odmowy ze względu na wyłączenie jawności informacji stosuje się przepisy art. 22 ustawy o dostępie do informacji publicznej.”, Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

41. Zmiany POŚ (VIII) • Cel: • implementacja dyrektywy 2003/4/WE • usunięcie wątpliwości interpretacyjnych – zwłaszcza relacji do DIP • Główne zmiany: • definicja informacji o środowisku + definicja środowiska • określenie „informacji będących w posiadaniu..” Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

42. Zmiany POŚ (IX) • zakres podmiotów zobowiązanych do udostępniania informacji: • organy administracji • inne organy władzy publicznej • organy doradcze i pomocnicze • zakres i interpretacja (zawężająca) wyjątków • generalne odwołanie do przepisów DIP (forma i sposób udostępniania informacji; środki prawne) • Rozszerzenie obowiązków związanych z elektronicznym udostępnianiem informacji Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

43. Publicznie dostępny wykaz danych o dokumentach (I) • Rozporządzenie Ministra Środowiska • Wykaz składa się z: • kart informacyjnych zawierających dane umożliwiające wyszukiwanie i udostępnianie dokumentów • spisów kart informacyjnych • Może być prowadzony w formie komputerowej bazy danych Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

44. Publicznie dostępny wykaz danych o dokumentach (II) Dla poszczególnych typów dokumentów przewidziane są osobne formularze kart (A do I): • A - wnioski o: wydanie decyzji, ustalenie programu dostosowawczego • B - decyzje i postanowienia • C - projekty polityk, strategii, planów, programów • D - polityki, strategie, plany, programy • E - raporty oddz. na środ., analizy porealizacyjne, przegl. ekologiczne, raporty o bezpieczeństwie, dokum. mierniczo-geologiczna zlikwidowanych zakładów górniczych, dokumenty związane z gospodarką odpadami Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

45. Publicznie dostępny wykaz danych o dokumentach (III) Formularze kart – c.d.: • F - prognozy OOŚ, dokumenty o przedsięwzięciach poza granicami RP, opracowania ekofizjograficzne, rejestry substancji niebezpiecznych, wyniki prac badawczych w ochronie środowiska, rejestr poważnych awarii • G - informacje i dane o korzystaniu ze środowiska • H - zgłoszenia instalacji niewymagających pozwolenia • I - inne Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

46. Udostępnianie akt w KPA (I) • Ogólne reguły udostępniania akt sprawy • Lex generalis w stosunku do POŚ i DIP • Art. 73 i 74 Kpa • Uprawnienia dotyczą tylko strony (organizacji na prawach strony) danego postępowania i ograniczają się do akt sprawy danego postępowania Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

47. Udostępnianie akt w KPA (II) • W każdym stadium postępowania organ administracji publicznej obowiązany jest umożliwić stronie przeglądanie akt sprawy oraz sporządzanie z nich notatek i odpisów. • Strona może żądać uwierzytelnienia sporządzonych przez siebie odpisów z akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony. Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy

48. Udostępnianie akt w KPA (III) • Wyjątki – akta sprawy • 1) objęte tajemnicą państwową • 2) inne, gdy organ wyłączył je z udostępniania z uwagi na ważny interes publiczny • Odmowa w drodze postanowienia, na które służy stronie zażalenia Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy