Karta Praw Podstawowych (KPP)

1. Karta Praw Podstawowych (KPP)

2. Na poprzednim wykładzie powiedzieliśmy sobie, że • Przedmiotem EPS jest zapewnienie realizacji praw socjalnych mieszkańców UE poprzez: • Wspieranie zatrudnienia ( edukacja zawodowa, przekwalifikowanie, uznawanie wykształcenia) • Poprawę warunków pracy • Rozwój dialogu Pracodawcy – pracownicy • Walkę z ubóstwem i dyskryminacją • Zapewnienie godziwego ZS

3. Na poprzednim wykładzie powiedzieliśmy sobie, że • Beneficjentami EPS są : - Państwa członkowskie i jego instytucje; • regiony, zwłaszcza zapóźnione • Pracodawcy i związki zawodowe • Pracownicy i obywatele UE Realizatorami EPS są: - Organu UE ( Rada Europejska, KE, PE, ETS, Komitety), rządy państw członkowskich, regiony, samorządy, organizacje

4. Istota i historia powstania KPP • KPP to zbiór fundamentalnych praw człowieka i obywatela, określa też obowiązki UE w zakresie realizacji tych praw. • Karta jest kompilacją dokumentów i zobowiązań międzynarodowych m.in. Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Paktu Praw Człowieka, Europejskiej karty Socjalnej

5. Istota i historia powstania KPP • Projekt Karty przygotowywał Konwent; • KPP została proklamowana przez Radę, Komisje i PE w 2000 r. w Nicei; • Podstawowe prawa socjalne znajdują ochronę w rozdziale „Solidarność”; • W Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej nadano KPP moc obowiązującą; • Wyłączenie wywalczyły sobie Wlk.Brytania i Polska;

6. Prawa Podstawowe wg KPP • Karta składa się z preambuły, 7 rozdziałów i 54 artykułów. • Godność ( art.1-5) • Wolność ( art.6-19) • Równość (art. 20-26) • Solidarność ( art.27-38) • Prawa obywatelskie (art. 39 – 46) • Wymiar sprawiedliwości (art. 47 – 50) • Postanowienia ogólne ( art.51 – 54 )

7. Omówienie artykułów KPP - godność • Godność ludzka jest nienaruszalna, ma być szanowana i chroniona; • Każdy ma prawo do życia; • Nikt nie może być skazany na karę śmierci; • Każdy ma prawo do poszanowania swojej integralności fizycznej i psychicznej; • Zakaz praktyk eugenicznych ( selekcji osób), wykorzystywania ciał ludzkich jako źródła zysku, klonowania istot ludzkich; • Zakaz niewolnictwa i poddaństwa, handlu ludźmi i pracy przymusowej;

8. Wybrane artykuły KPP - wolność • Każdy ma prawo do: • wolności i bezpieczeństwa osobistego; • poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, domu i komunikowania się; • zawarcia małżeństwa i założenia rodziny; • wolności myśli, sumienia i religii, wolności wypowiedzi; • gromadzenia się, stowarzyszania, zwłaszcza w partiach politycznych; • gwarantuje się wolność i pluralizm mediów .

9. Wybrane art. KPP – wolność cd • Każdy ma prawo do : • zrzeszania się w związki zawodowe; • wolności w zakresie sztuki i badań naukowych; • podejmowania pracy w swobodnie wybranym zawodzie; • swobody poszukiwania zatrudnienia, wykonywania pracy i prowadzenia firmy na terenie UE; • prawo do własności i azylu.

10. Wybrane art. KPP - równość • Każdy jest równy wobec prawa; • Zakazana jest jakakolwiek dyskryminacja ( płeć, rasa, kolor skóry, pochodzenie etniczne czy społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub światopogląd, opinie polityczne, narodowość, majątek, niepełnosprawność, wiek, orientację seksualną czy polityczną).

11. Wybrane art.. KPP - równość • UE szanuje różnorodność kulturową, religijną i językową; • Należy zapewnić równość kobiet i mężczyzn we wszystkich dziedzinach ( możliwa pozytywna dyskryminacja); • Prawa dziecka ( ochrona, opieka, prawo wyrażania poglądów i branie ich pod uwagę); • Prawa osób niepełnosprawnych i w podeszłym wieku ( środki zapewniające im niezależność, integrację zawodową i społeczną, udział w życiu społeczności).

12. Wybrane art..KPP - solidarność • Należy pracownikom zagwarantować : • Prawo do informacji w przedsiębiorstwie; • Prawo do rokowań i działań zbiorowych ( dot. też organizacji pracodawców); • Dostęp do pośrednictwa pracy; • Ochronę w przypadku nieuzasadnionego zwolnienia; • Należyte i sprawiedliwe warunki pracy.

13. Wybrane art.. KPP - solidarność • Zakaz pracy dzieci; • Szczególna ochrona rodziny i umożliwianie godzenia życia rodzinnego z pracą; • Prawo do zabezpieczenia społecznego i usług społecznych ( macierzyństwo, choroba, wypadek przy pracy, zależność i podeszły wiek, utrata pracy); • Ochrona zdrowia( profilaktyka i leczenia) oraz konsumentów.

14. Wybrane art.. KPP – prawa obywatelskie • Głosowanie i kandydowanie w wyborach do PE oraz do władz lokalnych w państwie, gdzie aktualnie zamieszkuje; • Prawo do dobrej administracji ( bezstronne rozpatrzenie spraw w rozsądnym terminie); • Dostęp do dokumentów zwłaszcza dot. organów i jednostek UE; • Prawo do petycji do PE; • Swoboda przemieszczania się i opieka dyplomatyczna i konsularna.

15. Wybrane art..KPP – wymiar sprawiedliwości • Każdy ma prawo do : • Środka prawnego przed sądem; • Sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy przez niezawisłym sądem; • Uzyskania porady prawnej, obrońcy i przedstawiciela; • Uznania za niewinnego póki sprawa nie zostanie zakończona; • Ponownego niekarania w tej samej sprawie.

16. Wybrane art.. KPP – postanowienia ogólne • Wszelkie ograniczenia w korzystaniu z praw i wolności zawartych w KPP muszą szanować ich istotę; • Ograniczenia muszą być proporcjonalne, mogą być wprowadzane w razie ważnej konieczności, ze względu na interes ogólny i prawa innych osób; • Implementacja zapisów Karty ma wpływ na PS Unii i krajów członkowskich, ale uwzględnia też ich różnorodność.

17. Karta Praw Podstawowych w Polsce • Polska ( i Wlk. Brytania) zastrzegła sobie zakres stosowania Karty w protokole dołączonym do Traktatu o funkcjonowaniu UE; • Powody : „ interpretacja prawa przez ETPCz, doprowadziłyby do zmian def.rodziny i przymuszały do uznania małżeństw homoseksualnych” (L.Kaczyński); • Zapisy Karty mogą się stać powodem niemieckich roszczeń majątkowych na Ziemiach Zachodnich ( opinia A. Fotygi).

18. Karta Praw Podstawowych w Polsce • Za przyjęciem Karty opowiadali się : • NSZZ „Solidarność” • -Wł. Bartoszewski, B. Klich. J. Protasiewicz, J. Saryusz – Wolski, D. Tusk, B. Komorowski; • Amnesty Internatinal , Helsińska Fundacja Praw Człowieka; • Znaczna część opinii publicznej (57% za, 22% przeciw).

19. Karta Praw Podstawowych w Polsce • Przeciw przyjęciu Karty byli : • prof.. A. Zoll; • Deputowany PiS Konrad Szymański; • Rzecznik Praw Obywatelskich J. Kochanowski; • Episkopat Polski; Ostatecznie premier D. Tusk podpisał Traktat w kształcie wynegocjowanym, przez Prez. L. Kaczyńskiego ( listopad 2007)

20. Czy KPP obowiązuje w Polsce • Formalnie w brzmieniu przyjętym w Traktacie o funkcjonowaniu UE obowiązuje z zastrzeżeniem, że polskie prawo ma pierwszeństwo przed zapisami w Karcie; • Praktycznie, wszystkie zapisy Karty zastały już przez Polskę uznane jako obowiązujące we wcześniej ratyfikowanych dokumentach – jednakże nie przestrzeganie ich nie grozi sądowym nakazem zmian prawa polskiego.

21. Czy KPP jest przestrzegana ? - dyskusja • Czy mamy pełna ochronę socjalną ? • Czy dostęp do służby zdrowia jest na miarę oczekiwań ? • Czy prawa pracownicze są gwarantowane w wystarczającym stopniu ? • Czy wolność słowa jest przestrzegana we wszystkich krajach UE ? • Czy prawa mniejszości są w pełni respektowane ?