Karta Praw Podstawowych UE

1. Karta Praw Podstawowych UE mgr Magdalena Matusiak-Frącczak

2. Karta Praw Podstawowych UE • przyjęta w dniu 7.12.2000 r. w Nicei przez PE, KE i Radę; • do TL: • niewiążący prawnie katalog praw podstawowych; • dokument nieformalny; • jednostki nie mogły jako wyłącznej podstawy swoich roszczeń powoływać praw z KPP; • miała być częścią Traktatu Konstytucyjnego;

3. Karta Praw Podstawowych UE • UE uznaje prawa, wolności i zasady określone w Karcie praw podstawowych UE z 7.12.2000 r., w brzmieniu dostosowanym 12.12.2007 r. w Strasburgu, która ma taką samą moc prawną jak Traktaty. Postanowienia Karty w żaden sposób nie rozszerzają kompetencji UE określonych w Traktatach. Prawa, wolności i zasady zawarte w Karcie są interpretowane zgodnie z postanowieniami ogólnymi określonymi w tytule VII Karty regulującymi jej interpretację i stosowanie oraz z należytym uwzględnieniem wyjaśnień, o których mowa w Karcie, które określają źródła tych postanowień – art. 6 ust. 1 TUE w wersji po TL; • UE przystępuje do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Przystąpienie do Konwencji nie narusza kompetencji Unii określonych w Traktatach – art. 6 ust. 2 TUE w wersji po TL. • Prawa podstawowe, zagwarantowane w europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz wynikające z tradycji konstytucyjnych wspólnych Państwom Członkowskim, stanowią część prawa UE jako zasady ogólne prawa – art. 6 ust. 3 TUE w wersji po TL.

4. Karta Praw Podstawowych UE • Rozdziały: • I Godność • II Wolności • III Równość • IV Solidarność • V Prawa obywateli • VI Wymiar sprawiedliwości • VII Postanowienia ogólne • + wyjaśnienia dołączone do karty

5. KPP – postanowienia ogólne • Postanowienia Karty mają zastosowanie do instytucji i organów UE z właściwym uwzględnieniem zasady pomocniczości oraz do Państw Członkowskich wyłącznie w zakresie, w jakim stosują one prawo UE. Państwa te zatem szanują prawa, przestrzegają zasad i popierają ich stosowanie zgodnie ze swymi kompetencjami – art. 51 ust. 1 KPP; • Karta nie ustanawia żadnej nowej kompetencji ani zadania dla WE lub UE, ani nie zmienia kompetencji i zadań określonych w Traktatach – art. 51 ust. 2 KPP;

6. KPP – postanowienia ogólne • Wszelkie ograniczenia w korzystaniu z praw i wolności uznanych w Karcie muszą być przewidziane ustawą i szanować istotę tych praw i wolności. Z zastrzeżeniem zasady proporcjonalności, ograniczenia mogą być wprowadzone wyłącznie wtedy, gdy są konieczne i rzeczywiście realizują cele interesu ogólnego uznawane przez Unię lub wynikają z potrzeby ochrony praw i wolności innych osób – art. 52 ust. 1 KPP. • Prawa uznane w Karcie, których podstawą są Traktaty wspólnotowe lub Traktat o UE, są wykonywane na warunkach i w granicach określonych w tych Traktatach – art. 52 ust. 2. • W zakresie, w jakim Karta zawiera prawa, które odpowiadają prawom zagwarantowanym w Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, ich znaczenie i zakres są takie same jak praw ustanowionych przez tę Konwencję. Niniejsze postanowienie nie stanowi przeszkody, aby prawo UE zapewniało szerszą ochronę – art. 52 ust. 3 KPP

7. KPP – postanowienia ogólne • Żadne z postanowień Karty nie będzie interpretowane jako ograniczające lub podważające prawa człowieka i podstawowe wolności uznane, we właściwych im obszarach zastosowania, przez prawo UE i prawo międzynarodowe oraz umowy międzynarodowe, których UE, WE lub wszystkie Państwa Członkowskie są stronami, łącznie z europejską Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz przez konstytucje Państw Członkowskich – art. 53 KPP;

8. KPP – postanowienia ogólne • Zasada proporcjonalności: Żadne z postanowień Karty nie będzie interpretowane jako przyznające prawo do podejmowania jakiejkolwiek działalności lub dokonywania jakichkolwiek aktu zmierzającego do zniweczenia któregokolwiek z praw i którejkolwiek z wolności uznanych w Karcie lub ich ograniczenia w większym stopniu, aniżeli jest to w niej przewidziane – art. 54 KPP.

9. KPP – Protokół polsko-brytyjski • Karta nie rozszerza zdolności ETS ani żadnego sądu lub trybunału Polski lub Zjednoczonego Królestwa do uznania, że przepisy ustawowe, wykonawcze lub administracyjne, praktyki lub działania administracyjne Polski lub Zjednoczonego Królestwa są niezgodne z podstawowymi prawami, wolnościami i zasadami, które są w niej potwierdzone – art. 1 ust. 1; • Nic, co zawarte jest w tytule IV Karty nie tworzy praw, które mogą być dochodzone na drodze sądowej, mających zastosowanie do Polski lub Zjednoczonego Królestwa, z wyjątkiem przypadków gdy Polska lub Zjednoczone Królestwo przewidziały takie prawa w swoim prawie krajowym – art. 1 ust. 2.

10. KPP – Protokół polsko-brytyjski • Jeżeli dane postanowienie Karty odnosi się do ustawodawstw i praktyk krajowych, ma ono zastosowanie do Polski lub Zjednoczonego Królestwa wyłącznie w zakresie, w jakim prawa i zasady zawarte w tym postanowieniu są uznane przez ustawodawstwo lub praktyki Polski lub Zjednoczonego Królestwa – art. 2

11. KPP – Protokół polsko-brytyjski • umowa międzynarodowa, stanowiąca integralną część Traktatu o Unii Europejskiej; • na prawa z KPP będzie się można powołać, jeżeli zostały dookreślone w prawie krajowym i w takim zakresie, w jakim funkcjonują w prawie krajowym; • ale: KPP będzie dla Polski wiążąca

12. KPP w orzeczeniach ETS – źródło inspiracji (przed TL) • Jeżeli chodzi o Kartę, to została ona uroczyście proklamowana przez Parlament, Radę i KE w Nicei w dniu 7.12.2000 r. Choć Karta ta nie stanowi wiążącego aktu prawnego, prawodawca wspólnotowy uznał jednakże jej wagę, potwierdzając, w motywie drugim dyrektywy, że dyrektywa ta przestrzega zasad uznanych nie tylko przez art. 8 EKPC, lecz również przez Kartę. Skądinąd głównym celem karty, jak wynika to z jej preambuły, jest potwierdzenie „praw […] wynikających zwłaszcza z tradycji konstytucyjnych i zobowiązań międzynarodowych wspólnych państwom członkowskim, z TUE, traktatów wspólnotowych, […] [EKPC], kart społecznych przyjętych przez WE i Radę Europy oraz orzecznictwa Trybunału […] i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka” – sprawa C-540/03 Parlament v. Rada, p. 38

13. KPP w orzeczeniach ETS – źródło inspiracji (przed TL) • Ochrona praw dziecka została również zagwarantowana w aktach przyjętych w ramach UE, takich jak Karta praw podstawowych Unii Europejskiej proklamowana w dniu 7.12.2000 r. w Nicei (...). Zgodnie z art. 24 ust. 1 Karty praw podstawowych dzieci mają prawo do ochrony i opieki jaka jest konieczna dla ich dobra (...). Ponadto prawo państw członkowskich do podejmowania środków koniecznych ze względów związanych z ochroną małoletnich zostało uznane w różnych aktach prawa wspólnotowego, takich jak dyrektywa (...) – sprawa C-244/06 Dynamic Medien, p. 41.