Wskaźniki dla bibliotek publicznych

1. Wskaźniki dla bibliotek publicznych „Biblioteki w społeczeństwie wiedzy – strategie dla przyszłości” Wroclaw, 7-9 lipca, 2010 Torill Redse, Senior Adviser, ABM-utvikling E-mail: torill.redse@abm-utvikling.no

2. Administracja krajowa i lokalna dąży do wykorzystywania różnego rodzaju danych i narzędzi w celu: przedstawienia działań/funkcjonalności/rozwoju w poszczególnych sektorach uzyskania podstawy do podejmowania decyzji w administracji publicznej na szczeblu lokalnym, a także krajowym Do tego celu mają służyć narzędzia zarządzania i rozwoju

3. Na szczeblu krajowym należy skupić się na: krajowej polityce dotyczącej bibliotek priorytetach krajowych: strategiach i celach

4. Podstawowe dokumenty kontekstowe: • „Reforma bibliotek 2014” • Część I: Strategie i inicjatywy • Część II: Norweska Biblioteka Ogólnokrajowa – sieć na rzecz wiedzy i kultury ABM-utvikling, 2006 • Raport nr 23 do Stortingu (2008-2009): Biblioteka: ośrodek wiedzy dla społeczeństwa,miejsce spotkań i wydarzeń kulturalnych w epoce cyfrowej Ministerstwo Kultury i Spraw Kościelnych, 2009

5. W oparciu o powyższe dwa raporty podjęto próbę ustalenia wskaźników dla następujących zagadnień: • biblioteka jako część społeczeństwa • biblioteka jako przestrzeń do nauki i poszerzania wiedzy • rozpowszechnianie kultury i literatury • biblioteka jako przestrzeń krzewienia różnorodności kulturowej

6. Na poziomie lokalnym należy skupić się na następujących obszarach: • misja, strategia i cele biblioteki • oferta świadczonych usług • system jakości władz lokalnych

7. Zarządzanie przez cele i wyniki skupia się na: • ustaleniu celów • pomiarze wyników • analizie wyników • porównaniu wyników i celów • wykorzystaniu tych informacji dla stworzenia „lepszej” biblioteki (działanie!)

8. Zarządzanie przez cele i wyniki oznacza: • sterowanie • rozwój • większą funkcjonalność • ORAZ zarządzanie - TO NIE TYLKO sama kontrola!

9. Cel projektu był następujący: Opracowanie narzędzi do oceny i zarządzania biblioteką oraz porównania jej z innymi bibliotekami, w oparciu o sformułowane cele biblioteki (i instytucji) oraz o ofertę świadczonych usług i system zarządzania jakością instytucji (władz miejskich).

10. Projekt miał dwa cele: • Opracowanie i przetestowanie zestawu wskaźników dla bibliotek publicznych i naukowych. • Opracowanie i przetestowanie zestawu wskaźników na potrzeby prowadzonego benchmarkingu w bibliotekach publicznych i naukowych.

11. Prace miały również obejmować: • Zapoczątkowanie oraz zachęcanie do wykorzystywania zgromadzonych danych oraz wskaźników jakości i funkcjonalności w sektorze bibliotek • Skupienie uwagi w bibliotekach na zarządzaniu przez cele i wyniki • Zaangażowanie członków grupy projektowej jako innowatorów

12. Definicja wskaźnika brzmi następująco: • właściwość wyrażona w formie jakościowej i ilościowej służąca do oceny wartości danego działania lub usługi

13. Wskaźnik funkcjonalności to: • pomiar tego, w jakim stopniu dany pracownik, dział, organizacja lub instytucja spełnia swoje cele lub • właściwość wyrażona w formie liczbowej, symbolicznej lub werbalnej otrzymana na podstawie danych statystycznych biblioteki służąca do opisu funkcjonalności danej biblioteki" (ISO 11620)

14. Wskaźnik powinien być: • Bogaty w informacje – pomocny w rozpoznawaniu problemów i podejmowaniu możliwych działań • Wiarygodny – prowadzi zawsze do tych samych wyników, jeśli wykorzystywany jest w takich samych okolicznościach • Trafny – mierzy to, co powinien mierzyć • Odpowiedni – kompatybilny z obowiązującymi w bibliotece procedurami i środowiskiem pracy • Praktyczny – łatwy do wykorzystania i zrozumienia, możliwy do zastosowania przy stosunkowo niewielkim nakładzie czasu ze strony personelu, kwalifikacji personelu, kosztów operacyjnych oraz czasu i cierpliwości użytkownika • Porównywalny – umożliwiający porównanie wyników pomiędzy bibliotekami, które mają podobną misję, strukturę i klientów (Poll & te Boekhorst, 2007)

15. Wskaźnik polega na zestawieniu dwóch lub więcej liczb, dzięki czemu możemy obserwować działalność biblioteki w trzech wymiarach: • wielkość/pojemność • koszty • wykorzystanie Aby skutecznie wykorzystywać wskaźniki, musimy: • mieć łatwy dostęp do wiarygodnych danych • analizować dane • oceniać dane

16. W skrócie: • Wybierz misję i cele • Wybierz wskaźniki • Bądź praktyczny

17. Dokonano oceny stosowalności poszczególnych wskaźników • Czy cel jest opisany wystarczająco dobrze? • Co mówi nam ten wskaźnik? • Czy wskaźnik jest odpowiedni do porównania z innymi bibliotekami? • Czy łatwo/trudno uzyskać dane? • Z jakimi innymi wskaźnikami powinien być rozpatrywany? • Czy wskaźnik jest wykorzystywany jako narzędzie zarządzania wewnętrznego?

18. AGOSPODARKA/ZASOBY • A1 Procent środków gminnych przyznanych bibliotece • A2 Koszty na godzinę otwarcia • A3Nabytki/ Koszty dostępu na osobę • A4 Procent wynagrodzenia – oraz nabytki/ koszty dostępu przeznaczone na nabytki • A5 Koszty na pobrany dokument • A6 Procent wydatków na nabytki/ koszty dostępu przeznaczone na zbiory elektroniczne

19. B WYKORZYSTANIE/ ODWIEDZINY • B1 Liczba odwiedzin na osobę • B2 Liczba odwiedzin elektronicznych na osobę • B3 Liczba wypożyczeń na osobę • B4 Liczba pobranych dokumentów na osobę • B5 Udział procentowy odwiedzin osób niebędących rodzimymi użytkownikami języka • B6 Udział procentowy odwiedzających z innych gmin • B7 Liczba uczestników w wydarzeniach organizowanych przez bibliotekę na osobę

20. C Zbiory/usługi/procesy • C1 Godziny otwarcia • C2 „Osobolata” (ile osób jest zatrudnionych w ciągu roku) na 1000 mieszkańców • C3 Nabytki na 1000 mieszkańców • C4 Udział procentowy nośników z funduszu kultury w całkowitych nabytkach • C5 Nośniki w językach innych niż skandynawskie i angielski • C6 Obrót z nośników w językach innych niż skandynawskie i angielski

21. C Zbiory/usługi/procesy • C7 Stosunek wypożyczeń z innych bibliotek do wypożyczeń do innych bibliotek • C8 Procent wypożyczeń z własnych zbiorów • C9 Liczba zapytań w punkcie informacyjnym na pracownika • C10 Czas spędzony w punkcie informacyjnym • C11 Czas spędzony na krajowych/regionalnych usługach bibliotekarskich • C12 Czas spędzony na działaniach dla bibliotek szkolnych

22. D Rozwój/Innowacje/Marketing • D1 Czas spędzony na projektach • D2 Czas spędzony na podnoszeniu kompetencji • D3 Liczba organizowanych wydarzeń na pracownika • D4 Liczba organizowanych wydarzeń organizowanych we współpracy z innymi instytucjami na pracownika • D5 Liczba usług interaktywnych

23. Pytania?