110 likes | 387 Views
MISTERIJ NASTANKA SVIJETA?!. Od Higgsovog bozona do velihog LHC-a. FIZIKA ELEMENTARNIH ČESTICA. Elementarne čestice – ne mogu se razbiti na jednostavnije, ali mogu mijenjati oblik
E N D
MISTERIJ NASTANKA SVIJETA?! Od Higgsovog bozona do velihog LHC-a
FIZIKA ELEMENTARNIH ČESTICA • Elementarne čestice – ne mogu se razbiti na jednostavnije, ali mogu mijenjati oblik • Njihovo međudjelovanje objašnjava se preko četiri fundamentalne sile: gravitacijska, elektromagnetska, slaba i jaka • Dijele se na leptone i hadrone • Hadroni složene čestice sastavljene od kvarkova • „Sužanjstvo” kvarkova i gluoni
Paul Dirac (Bristol, 8. kolovoza 1902. - Tallahassee, 20. listopada 1984.)
DIRACOVA JEDNADŽBA I ANTIČESTICE • Jednadžba kojom je pretpostavljeno postojanje antičestica • Antičestica je čestični par jednake mase i (ako ga imaju) jednakog, ali suprotnog naboja • Anihilacija • Jednadžbu potvrdio Carl David Anderson 1932., otkrićem pozitrona
DIRACOVO MORE • Formulacija koja proizlazi iz Diracove jednadžbe • Vakuum nije prazan prostor, već je „more” čestica s negativnim nabojem, odnosno negativnih čestica • Otkriće pozitrona 1932. išlo je u prilog Diracovoj tezi
FEYNMANOVI DIJAGRAMI • Formulirao ih Richard Feynman • Koriste se kako bi izračunali vjerojatnosti reakcija elementranih čestica • Sežu od jednostavnih pa do iznimno složenih, ovisno o vrsti, broju čestica i vrsti reakcije • Najčešće se koriste u kvantnoj teoriji polja
HIGGSOV BOZON • Ideju 1964. formulirao Peter Ware Higgs • Hipotetska elementarna čestica (jedina rupa u standardnom modelu koji elegantno objašnjava svijet oko nas) • Jedina elementarna čestica koja još nije promatrana • Služi kao povezanost između fotona (koji nemaju masu i koriste EM silu) i masivnih W i Z bozona (koji koriste „slabu” silu) • Eksperimenti se vode u CERN-u i Fermilabu • Ukoliko bi bila otkrivena (a indicije i teorije postoje), ova čestica riješila bi misterij nastanka svemira i materijalnog svijeta • Higgsov bozon svim česticima (a tako i materiji) daje masu • Prema standardnom modelu, sve čestice počinju kao fotoni, odnosno bez mase, a njihova daljnja interakcija s Higgsovim bozonom daje im masu – tako nastaje materijalni svijet!
CERN I LHC • CERN (Organisation Européenne pour la Recherche Nucléaire) je najveći laboratorij za fiziku elementarnih čestica smješten kraj Ženeve, uz francusko-švicarsku granicu • Osnovale su ga, 1954. godine, Belgija, Danska, Francuska, Njemačka, Grčka, Italija, Nizozemska, Norveška, Švedska, Švicarska, Ujedinjeno Kraljevstvo i Jugoslavija • Danas ima 20 članova • Do sada su otkrili neutralne struje, W i Z bozone i antivodik, a razvili su i koncept suvremenog World Wide Weba • Danas najvažniji eksperimenti su oni s Velikim hadronskim sudaračem (LHC)
I GDJE TU DOLAZI LHC? • Cilj LHC-a je, kroz niz eksperimenata koji uključuju sudare čestica pri velikim brzinama, simulirati Veliki prasak i pokušati otkriti temelje nastanka svemira i materije • Eksperimenti su, nakon niza rada i probnih paljenja, službeno započeli 30. ožujka 2010. godine
„Zaključili smo da je od najveće važnosti da, ukoliko želimo napredovati, prepoznamo naše neznanje i ostavimo prostora sumnji!” - Richard P. Feynman HVALA NA PAŽNJI MISLAV BURAZER