190 likes | 1.12k Views
KORTİKOSTEROİDLERİN YAN ETKİLERİ. STEROİDLER. Endojen steroidler sürrenallerde adrenokortikotrop hormon(ACTH) uyarısı, zona fasikulatada kolesterolden sentezlenen maddelerdir. Eksojen steroidler çeşitli tedavilerde sıklıkla kullanılmaktadır. Endokrin hastalıkların teşhisinde
E N D
STEROİDLER • Endojen steroidler sürrenallerde adrenokortikotrop hormon(ACTH) uyarısı, zona fasikulatada kolesterolden sentezlenen maddelerdir.
Eksojen steroidler çeşitli tedavilerde sıklıkla kullanılmaktadır. • Endokrin hastalıkların teşhisinde • Adisson hastalığında • Enflamasyonu önlemede • Allerjik durumlarda • Otoimmun hastalıklarda (SLE, PAN, vaskülitler, dermatomyozit vb.) • Cilt ve göz hastalıkları • İmmunsupresif olarak
Antineoplastik olarak • Septik şok, adisson krizi, • KİBAS, • Pulmoner ödem tedavisi, • Hiperkalsemi tedavisi ..
Steroid Metabolizması • Kortizol , plazmada %95 oranında transkortin adı verilen bir -2 globuline bağlanır. Geri kalan az miktarda kortizol albumine bağlanarak taşınır.Karaciğerde konjugasyonla suda çözünür hale geldikten sonra renal itrah ile atılır. Karaciğer fonksiyon bozukluklarında steroidlerin yarılanma ömürleri artar.
Steroid Metabolizması 2 • Sürrenal fonksiyonlar ve ilaç düzeyi tayininde 24 saatlik idrardaki metabolize olmamış kortizol miktarı RIA ile ölçülerek değerlendirilebilir. • Glukokortikoidler metabolize olduktan sonra 17-Hidroksikortikosteroid olarak idrarla atılır, kortizolun %1 i değişmeden idrarla atılır.
YAN ETKİLER • İyatrojenik cushing sendromu • Aydede yüzü, buffalo hörgücü, sentropedal yağlanma (ince ekstremite geniş gövde), ciltte incelme, aknelerde artış, saç dökülmesi, seste kalınlaşma, adet düzensizlikleri • Hipertansiyon, ödem • Mineralokortikoid etkinliğin artmasına bağlı, Na su retansiyonu, intra-ekstravasküler volumde artış
YAN ETKİLER 2 • Jinekomasti, hirsutizm, akne • Androjen miktarındaki dengesizlik ile • Ciltte atrofi, strialar, yara iyileşmesinde gecikme, telenjiektaziler • Steroidlerin kollajen yapımını bozması ve yıkımını arttırması, fibroblast gelişimini inhibe etmesi kollajen ve bağ dokusu kaybı ile
YAN ETKİLER 3 • Osteoporoz • Ca atılımının artması, emilimin azalması, osteoklastik aktivitede artış • Myopati, kaslarda güçsüzlük, atrofi • Protein katabolizmasının arttırılması, kas ve yağ dokusunun glukoz uptake’ini azaltması nedeni ile
YAN ETKİLER 4 • Sekonder diabetes mellitus • Glukoneogenez ve glikojenoliz artması şeklinde anti insüliner etki ile • Periferik kandaki nötrofil, eritrosit, ve trombositlerin sayısını ve % hemoglobin miktarını arttırırken başta lenfositler olmak üzere eozinofil, bazofil ve monositlerin sayısını azaltır • Otoimmun , allerjik ve malignitelerdeki tedavi rejimlerinde bu özelliklerinden yararlanılır.
YAN ETKİLER 5 • Enfeksiyonlara yatkınlık • Özellikle hücresel immünitenin baskılanması, viral ve fungal enfeksiyonlarn gelişimini arttırır.Tüberküloz alevlenmesi olabilir, bakteriel patojenlerle olan enfeksiyonlarda sepsis gelişme riski artar. • IL-1, IL-2, PAF, IFN , TNF- gibi sitokinleri bloke ederkT lenfositlerin sitotoksik T lenfositlere , monositlerin makrofaja dönüşmesini önler. Lipokortin sentezini arttırarak PG, tomboksan A2 ve lokotrien sentezini öneyerek fagositik fonksiyonlarda azalmaya neden olurlar
YAN ETKİLER6 • Mental-emosyonel değişiklikler • erken dönemde öfori, geç dönemde depresyon ve psikoz • Büyümeyi yavaşlatır • Uzun süre kullanımında reseptör down regulasyonu , somatomedin inhibisyonu ve GH baskılanması ile (gün aşırı uygulama ile bu etki minimuma indirilebilir)
YAN ETKİLER 7 • Konjestif kalp yetmezliği • Na ve su tutulumuna bağlı yüklenme • Potasyum atılımını arttırma etkisine bağlı hipokalemi sonucu; motor güçte azalma, paralitik ileus, aritmiler, kardiyak diastolik asistoli. • Lokal uygulanımda; gözde korneal ülser, glokom, katarakt, viral enfeksiyonlarda alevlenmelere neden olabilir.
YAN ETKİLER 8 • Peptik ülser • Mide asit salgısının artması, mukus tabakasının bozulması, yara iyileşmesinde geciktirme ile • Tedavisinde de kullanılmasına karşın bilinmeyen bir mekanizma ile intrakranial basınç artışına neden olabilir.
YANETKİLER 9 • Adet düzensizliği • Konvülzyon • Aterosklerozu hızlandırır • Hiperkoagulabilite, tromboza eğilim