120 likes | 287 Views
Lvizja ndrkombtare e faktorve . Deri m tani kemi shqyrtuar tregtin ndrkombtare, q do t thot jemi fokusuar n shkaqet dhe efektet e shkmbimeve ndrkombtare t mallrave dhe shrbimeve. Megjithat, lvizja e mallrave dhe shrbimeve nuk sht e vetmja mnyr e integrimit ndrkombtar.N
E N D
1. Lėvizja ndėrkombėtare e faktorėve Dr. Jetmir Likaj
2. Lėvizja ndėrkombėtare e faktorėve Deri mė tani kemi shqyrtuar tregtinė ndėrkombėtare, qė do tė thotė jemi fokusuar nė shkaqet dhe efektet e shkėmbimeve ndėrkombėtare tė mallrave dhe shėrbimeve.
Megjithatė, lėvizja e mallrave dhe shėrbimeve nuk ėshtė e vetmja mėnyrė e integrimit ndėrkombėtar.
Nė kėtė kapitull do tė shqyrtojmė njė mėnyrė tjetėr tė integrimit, qė ėshtė lėvizja ndėrkombėtare e faktorėve tė prodhimit
3. Lėvizjet ndėrkombėtare tė kapitalit pėrmes investimeve tė huaja tė drejtpėrdrejta dhe korporatave multinacionale INVESTIMET E HUAJA NĖ KINĖ: NJĖ GJĖ E MIRĖ APO E KEQE PĖR PERSPEKTIVĖN KINEZE?
Shumė pak shtete apo edhe asnjė shtet, kanė pėrjetuar rritje tė shpejtė ekonomike tė ngjashme me atė qė Kina ka arritur nga fundi i viteve tė 1970-ta e deri mė sot.
Kėto janė norma tė rritjes tė cilat prodhojnė dyfishin e BPV-sė ēdo shtatė vite! Pėrderisa nė vitin 2010 nė Kinė niveli prej 2,360$ i tė ardhurave pėr kokė banori ishte akoma tepėr i ulėt nė krahasim me atė tė shteteve
4. A ka bėrė mirė Kina qė ka lejuar qė investimet e huaja tė hyjnė me njė masė kaq tė madhe nė vend?
Nė kėtė kapitull do tė analizojmė shkaqet dhe pasojat e pėrgjithshme ekonomike tė fluksit tė kapitalit dhe punės pėrtej kufijve tė vendit,
5. Definicioni I levizjes se kapitalit Kur flasim pėr lėvizjen ndėrkombėtare tė kapitalit, duhet tė bėjmė dallimin mes dy llojeve tė lėvizjeve tė kapitalit:
investimet e drejtpėrdrejta tė huaja dhe
investimet portfolio.
6. Arsyet e lėvizjes ndėrkombėtare tė kapitalit Firmat do tė investojnė si pėrgjigje ndaj tregjeve tė mėdha qė zhvillohen me shpejtėsi.
Njė arsye tjetėr pėr investime tė drejtpėrdrejta tė huaja nė njė vend ėshtė qė firma e huaj mund tė siguroj qasje nė minerale apo depozita tė lėndės sė parė
Barrierat tarifore edhe jotarifore nė vendin pranues gjithashtu mund tė nxisin hyrje tė investimeve tė drejtpėrdrejta tė huaja.
Njė firmė e huaj mund tė shqyrtojė mundėsinė e investimit nė njė vend pranues tė investimeve nėse ai vend ka paga relativisht tė ulėta,
7. Arsyet e lėvizjes ndėrkombėtare tė kapitalit Firmat gjithashtu pretendojnė qė kanė nevojė tė investojnė jashtė vendit me qėllim qė tė mbrojnė pjesėmarrjen nė treg
Po ashtu ėshtė sugjeruar qė firmat ndoshta synojnė tė investojnė jashtė si mėnyrė pėr diversifikimin e rreziqeve
8. Dhe nė fund, pėr firmat e huaja investimet nė njė vend pranues mund tė jenė profitabile pėr shkak tė disa aftėsive specifike ( gjuha, edukimi) apo aseteve specifike qė ia mundėsojnė firmės sė huaj tė punojnė mė mirė se sa firmat vendore tė atij vendi
8. Beneficionet e mundshme nga investimet e drejtpėrdrejta tė huaja Prodhim i rritur.
Pagat mė tė larta..
Rritja e nivelit tė punėsimit.
Eksporte tė shtuara
Tė hyra mė tė larta nga tatimet
Ofrimi i aftėsive teknike dhe menaxheriale,
Dobėsimi i fuqisė sė monopolit vendor
9. Kostot e mundshme nga investimet e drejtpėrdrejta tė huaja Ndikimi negativ nė kushtet tregtare tė mallrave nė vendin pranues
Njė gjė e tillė ndodh nėse investimi shkon pėr prodhimin e mallrave pėr eksport dhe kur vendi ėshtė njė eksportues i madh i atyre mallrave. Pra, eksportet e rritura ulin ēmimet e eksporteve nė krahasim me ēmimet e importeve.
Kursime tė reduktuara vendore.
- Pretendimi, nė aspektin e njė vendi nė zhvillim, ėshtė qė hyrja e kapitalit tė huaj mund tė bėjė qė qeveria vendore tė ulė pėrpjekjet e veta pėr tė gjeneruar kursime mė tė mėdha vendore.
10. Kostot e mundshme nga investimet e drejtpėrdrejta tė huaja Investim i reduktuar vendor.
- Shpesh firma e huaj mund tė financojė pjesėrisht investimet e drejtpėrdrejta duke huazuar fonde nga tregu kapital i vendit pranues.
4. Paqėndrueshmėria e bilancit tė pagesave dhe e normės sė kėmbimit.
- Kur investimet e drejtpėrdrejta tė huaja vijnė nė vend, ato zakonisht sjellin edhe kėmbimin valutor, duke pėrmirėsuar kėshtu bilancin e pagesave apo duke ngritur vlerėn e valutės sė vendit pranues nė tregun valutor
11. Kostot e mundshme nga investimet e drejtpėrdrejta tė huaja Humbja e kontrollit mbi politikat vendore
Pėr shembull kjo akuzė i ėshtė ngarkuar fuqimisht investimeve tė drejtpėrdrejta tė ShBA-sė tė bėra nė Evropė nė vitet e 1960-ta dhe shpesh i ngarkohet IDH-sė tė SHBA-ve nė vendet nė zhvillim.
6. Rritja e nivelit tė papunėsisė. Ky argument zakonisht bėhet nė kontekst tė vendeve nė zhvillim. Firma e huaj mund tė sjellė teknikat e saj me kapital intensiv
12. Kostot e mundshme nga investimet e drejtpėrdrejta tė huaja Krijimi i monopolit vendor.
konkurruese vendore pėr shkak tė disa pėrparėsive tė caktuara (si pėr shembull nė teknologji) dhe ti largojė firmat vendore nga industria.
8. Vėmendje jo adekuate ndaj zhvillimit tė arsimimit dhe aftėsimit vendor.