912 likes | 3k Views
Rinosinüzit toplumda oldukça sık karşılan bir hastalık olmasına rağmen<br>Komplikasyonları nadirdir<br>
E N D
Sinüzit Komplikasyonları Prof. Dr. Muharrem DAĞLI Sinüzit Komplikasyonları
Genel tanımlamalar • Rinosinüzit toplumda oldukça sık karşılan bir hastalık • Komplikasyonları nadirdir • Genellikle çoçuklarda • İmmünitesi bozuk olanlar • Rölatif olarak hafiften, potansiyel olarak fatal formlara kadar geniş bir yelpaze gösterir
Komplikasyonların Sınıflandırılması • Genel olarak üç ana gruba ayrılır • Lokal (Mukosel, Osteomyelit ve Pott’s Puffy tümör) • Orbital • İntrakraniyal
Lokal Komplikasyonlar • Mukosel oluşumu • Primer (mukus retansiyon kistleri) En sık maksiller sinüs • Sekonder En sık frontal > etmoid > maksiller > sfenoid sinüs MRI T2
Osteomyelit ve Pott’sPuffy tümör • İlk olarak 1775 Sir Percivall Pott tanımlamıştır • En sık frontal sinüste görülür • Kültürlerde polimikrobiyal üreme Staf. Aureus, Streptokoklar, oral anaeroblar • PPT ile epidural apse başta olmak üzere subdural ve intrakraniyal apse birlikteliği
Orbital Komplikasyonlar • Çocuklarda tek taraflı proptozis nedenlerinde en sık, yetişkinlerde ise 3. sıklıkta • Komplikasyon kaynağı sinüsler Etmoid > Maksiller ve Frontal • Çocuklardaki orbital komplikasyonlar intrakraniyal komplikasyonlarla beraberlik gösterebilir • Herman ve Forsen’in çalımasında bu riski taşıyanlar • 7 yaş ve daha büyük çocuklar • Erkek cinsiyet • Afrikan-Amerikan ırk • Uygun tedaviye rağmen başarısızlık gösterenler • Nörolojik durumlarında değişiklik gösterenler • Orbital apse vakaları
Orbital Komplikasyonlar • Etken M.O lar Streptokoklar Anaeroblar Stafilokoklar • Oluşum mekanizmaları Direkt yayılım Retrograt venöz tromboflebit
Orbital Komplikasyonların Sınıflandırılması • İlk olarak 1937 de Hubert daha sonra 1948 de Smith ve ark. günümüzde kullanılan sınıflandırmayı ise Chandler yapmıştır Chandler sınıflandırması • Preseptal (periorbital) sellülit • Orbital sellülit • Subperiostal apse • Orbital apse • Kavernöz sinüs trombozu
PreseptalSellülit Orbital septum
PreseptalSellülit • En sık (%70-80) • En hafif Göz hareketleri Görme Pupiller İntraoküler basınç Kemozis
PreseptalSellülit-Tedavi • Geniş spektrumlu İV antibiyotikler • H. İnfluenza aşısı olanlara oral tedavi • Diğer tedaviler -baş elevasyonu -sıcak uygulama -oral, topikal nazal dekonjestanlar -mukolitik ajanlar
OrbitalSellülit • Mutlaka göz konsültasyonu • Proptotik göz • Kemozis • Oftalmopleji • Pupil değişiklikleri
OrbitalSellülit T1 MR
OrbitalSellülit - Tedavi • Geniş spektrumlu İV antibiyotikler • İlk 48-72 saat önemli tekrar değerlendir (tedavi edilmezse apseleşir) • Cerrahi drenaj endikasyonları -CT de apse formasyonu -Görme keskinliği 20/60 veya daha kötü -İlk muayenesinde körlük veya afferent pupil refleks defekti -Tedaviye rağmen orbital belirtilerde ilerleme veya 48 saat içinde iyileşme olmaması
Subperiostal Apse • İnfeksiyon ant., post. etmoid foramen ve lam. Papiracea kemik defekti yoluyla yayılır • En sık superior ve inferior medial yerleşim • Agresif medikal ve cerrahi tedaviye rağmen görme bozukluğu sekeli %15-30
Subperiostal Apse • Mutlaka göz konsültasyonu • Proptotik göz laterale itilme • Kemozis • Oftalmopleji • Pupil değişiklikleri • Görme bozuklukları (Kırmızı/yeşil renkli görme)
Subperiostal Apse - Tedavi • Geniş spektrumlu İV antibiyotik • Cerrahi tedavinin zamanlamasına yönelik iki farklı görüş • Hemen yapılsın • Hemen yapılmasına gerek yok, gerekirse yapılsın • 9 yaş altı çocuklar • Medial yerleşimli küçük hacimli apse • Apse kavitesinde gaz olmaması • Frontal sinüzit olmaması • Rekurren vaka olmaması • Akut optik sinir ve retinal etkilenmeler olmaması
Subperiostal Apse - Tedavi • Oxford ve McClay yaptığı çalışmada medikal tedavi kriterleri • Normal görme, pupil ve retina • İntraokuler basıncın 20 mmHg dan az olması • Oftalmopleji olmaması • Proptozisin 5mm den az olması • Apse genişliğinin en fazla 4mm olması 36 saat sonra ateş devam ediyorsa, 48 saat sonra klinik bulgularda bozulma, 72 saat geçmesine rağmen klinik iyileşme yoksa, görme keskinliğinde bozulma, afferent pupil defekti oluşması durumunda cerrahi tedaviler uygulanmalıdır
Subperiostal Apse - Tedavi • SPA nin cerrahi tedavisi • Endoskopik yaklaşım • Ekternal yaklaşımlar • Eksternal etmoidektomi • Transkarunkuler yaklaşım • Lateral orbitotomi • Kombine yaklaşımlar
Orbital Apse • Orbital sellülit veya subperiostal apsenin ilerlemesi ile oluşabilir • İntrakonal • Extrakonal • Proptozis • Kemozis • Total Oftalmopleji • Pupil değişiklikleri • Görme bozuklukları
Orbital Apse T2 MR • T1 de hipo T2 de hiperintense
Orbital Apse - Tedavi • Cerrahi drenaj • Endoskopik yaklaşım (ekstrakonal apselerde) • Kombine yaklaşımlar (intrakonal apselerde)
Kavernöz Sinüs Trombozu • Orbital sellüliti takiben • Sıklıkla sfenoid ve etmoid sinüziti takiben • Hızlı teşhis ve tedaviye rağmen görme kaybı, menenjit ve ölümle sonuçlanabilir
Kavernöz Sinüs Trombozu • Tek taraflı olduğunda orbitalsellülit ve apse ile aynı klinik • 24-48 saat sonra bilateral yayılım gerçekleşir • Bacaklı ateş • Mandibuler sinir hariç 2- 6. kafa sinirlerine bağlı bulgular • Venözstaza bağlı papil ödem retinal damarlarda dolgunluk, kıvrılma, kanama • Karotidtrombozuna bağlı stroke
Kavernöz Sinüs Trombozu • Yüksek doz iv kan-beyin bariyerini geçebilen antibiyotikler • (3-4 hafta, tablo ağır intrakraniyal bulgular ağırlıkta ise 6-8 hafta) • Sepsis, metastatik trombüse karşı yakın takip • Antikoagülan kullanımı tartışmalı • Steroid tedavisi önerilmemektedir
İntrakraniyal Komplikasyonlar • Hospitalize edilen rinosinüzit hasların %3,7-11 • Mortalite oranları %4 • Morbidite oranları %13-35 • Kraniyal sinir felçleri • Afazi • Kognitif bozukluklar • Epilepsi • Hidrosefali • Uzun süren nörolojik defisitler • Görme ve işitme kayıpları
İntrakraniyal Komplikasyonlar • Oluşum mekanizmaları • Direkt yayılım • Retrogradtromboflebit • Erişkinlerde kronik sinüzit pediatrik hastalarda akut sinüzit hikayesi • En sık etken m.o. Lar • Anaeroblar (streptokok, bakteriodes) • S. Aureus • Diğer Streptokoklar • H. İnfluenza
İntrakraniyal Komplikasyonlar • Menenjit • Epidural apse • Subdural apse • Serebral apse • Kavernöz ve sup. sagittal sinüs trombozu
Menenjit • En sık kaynak sfenoid ve etmoid sinüsler • En sık etken Strep. Pnömonia • Akut başlangıçlıdır • Yüksek ateş • Mental durum değişiklikleri • Fotofobi • Menenjismus • Şiddetli başağrısı • Hastalar toksik görünümde olabilir • Kraniyal sinir felçleri görülebilir
Menenjit • İntrakraniyal komplikasyonların görüntülemesinde MR üstünlüğü mevcuttur • Kontrastlı MR da dural kontrastlanma • Falks serebri • Tentoryum • Dural konveksiteler • İntrakraniyal basınç • Lp ile BOS örneği
Menenjit - Tedavi • Birçok merkezin amprik tedavi için önerdiği 3. kuşak sefalosporin + metranidazol kombinasyonu • Steroid kullanımı tartışmalı • ESC zamanlaması ile ilgili bir fikir birliği yok • Hemen yapılmasını savunanlar • 24-48 saat sonra iyileşme yoksa
Epidural Apse • En sık intrakraniyal komplikasyon (%58) • Sıklıkla frontal sinüsten kaynaklanır • Kaynağından bağımsız olarak genellikle iyi prognoz • Çoğunlukla etken S. Aureus ve Streptokoklardır • Orta dereceli ateş, başağrısı, skalpte ağrı, şişlik • Nörolojik defisit genellikle yoktur • Gelişimi için haftalar gerekir • Teşhis için kotrastlı CT veya MR
Epidural Apse - Tedavi • Hem medikal hem cerrahi tedaviyi gerektirir • Yüksek doz iv ab • Sinüslere yönelik ESC, trefinasyon • Apseye yönelik kraniyotomi • Herman ve ark. yaptığı çalışmaya göre en az 6 haftalık ab tedavisi (dural infeksiyon, artmış kafa içi basıncı, fokal nörolojik defisit olmamalı)
Subdural Apse (Ampiyem) • Çoğunlukla frontal ve etmoid sinüs kaynak • Yayılma özelliği(serebralkonveksiteler, interhemisferikfissür, tentoryum, post. Fossa, spinal kanal) • Mortalite %25, Morbidite %30 • Baş ağrısı, ateş, ense sertliği başlangıç belirtileri • Bilinç değişiklikleri,papil ödem, fokal nörolojik defisit, kraniyal sinir felçleri, hemiparezi ve septik şok • Epileptik ataklar sıklıkla %25-80 görülür
Subdural Apse (Ampiyem) • CT de ince hipodens subdural lezyon, dural yüzeyde kontrastlanma • MR daha iyi görüntüleme sağlar • Lp kontrendikedir T1-C+
Subdural Apse (Ampiyem) Tedavi • Geniş spektrumlu iv ab tedavisi 2 haftadan 6-8 haftaya kadar uzatılabilir (osteomyelit varlığında) • Sinüslere yönelik ESC • Apseye yönelik kraniotomi veya burr hole • Steroid kullanımı ile ilgili iki zıt görüş • Ek tedavi olarak profilaktik antikonvülzan
İntraserebral Apse • Frontal ve Frontoparietal lob en sık görülen • Temporal lob apseleri de görülebilir (sfenoid) • Genellikle frontal sinüzit daha az sıklıkta etmoid ve sfenoid sinüslerden kaynaklanır • Mortalite oranları yüksektir %20-30 • Morbidite oranları özellikle çocuklarda çok yüksek %60 (sekel olarak nörolojik gelişimsel defektler)
İntraserebral Apse • Belirtisiz bir dönemden sonra frontal lob apselerinde mizaç değişiklikleri, genişledikçe • laterji, • başağrısı • epileptik nöbetler, • fokal nörolojik defisitler • Abserüptürü sıklıkla fataldir • Görüntüleme yöntemleri tanı koydurucudur • Lp risklidir
İntraserebral Apse T2(A) hipointense duvarlı,kontrastlı T1(B) ring kontrast
İntraserebral Apse Tedavi • Geniş spektrumlu iv ab • sinüslere yönelik ESC dışındaki apseye yönelik tedaviler konusu tartışmalıdır (hastanın durumu, apse duvarı ve bölgesi) • Bazı apseler medikal tedavi ile iyileşirler • Bazıları ise cerrahi olarak tedavi edilmek zorundadır • Apseye yönelik cerrahi tedavi • Açık cerrahi eksizyon • Streiotaksik apse drenajı
Çeşitli Komplikasyonlar • Frontal sinüzitin neden olduğu menenjit ve frontal lob apsesi
Çeşitli Komplikasyonlar Frontal sinüzitin sebep olduğu septik tromboflebit ve hemorajik beyin infarktı A T2- MR apsenin görünümü B T1-MR beyin infarktının görünümü
Çeşitli Komplikasyonlar T1 C+ T1
Çeşitli Komplikasyonlar T2 aksiyal kesit karotidte akut trombüs T1 aksiyal kesit T1 C+ koronal kesit sfenoid sinüste aspergilloz