790 likes | 1.86k Views
KAN TRANSFÜZYONU İLE BULAŞAN VİRAL ENFEKSİYONLAR: ‘’DİĞER VİRUSLAR:BULAŞ VE TEDAVİ’’. ‘’. Dr. Emel Yılmaz UÜTF Enfeksiyon Hastalıkları ve Kl Mikrobiyoloji AD. Kan Transfüzyonuna Bağlı Komplikasyonlar. Yanlış kan transfüzyonu Akut transfüzyon reaksiyonu Geç transfüzyon reaksiyonu
E N D
KAN TRANSFÜZYONU İLE BULAŞAN VİRAL ENFEKSİYONLAR:‘’DİĞER VİRUSLAR:BULAŞ VE TEDAVİ’’ ‘’ Dr. Emel Yılmaz UÜTF Enfeksiyon Hastalıkları ve Kl Mikrobiyoloji AD
Kan Transfüzyonuna Bağlı Komplikasyonlar • Yanlış kan transfüzyonu • Akut transfüzyon reaksiyonu • Geç transfüzyon reaksiyonu • Akut akciğer hasarı • Transfüzyonla ilişkili enfeksiyonlar En fazla viral enfeksiyonlar
Kan ve Kan Ürünleri İle Bulaşan Enfeksiyonlar-Ortak Özellikleri • Uzun kuluçka süresi • Latentenfeksiyon • Asemptomatik seyir • Taşıyıcılık • Pencere dönemi • Kan ve ürünlerinin saklanması sırasında etkenlerin canlılığını sürdürmesi
Enfeksiyöz Komplikasyonlar HAV HIV-1,2 HBV HTLV-1,2 HCV Parvovirus B19 HDV Colorado kene ateşi virusu HEV? HHV-6, 7 HGV HHV-8 TTV, SENV Vesivirus CMV Dengue virusu EBV …….. Parazitler Bakteriler Mantarlar Virüsler
Hepatit A Virusu Ancak, Düşük düzeyde de olsa vireminin ortalama 95 gün (36-391 gün) sürdüğü Bildirilmiş Stramer SL. Vox Sanguinis 2004; 87 (Suppl.2): 180-3. • Picornaviridae ailesinden bir RNA virüsüdür • Normalde fekal-oral bulaşır • Taşıyıcılık dönemi yok • Viremi, semptomlar ortaya çıkmadan 2 hafta önce başlıyor • Transfüzyon sonrası hepatit riski düşük • Risk <1/1.000.000 Weisfuse TB. J Infect Dis 1990
Hepatit A Virusu • Yeni enfekte, asemptomatik donörden yapılan kan transfüzyonu ile bulaşabilir • Rutinde taramaya gerek yok • Ateş yüksekliği, GIS semptomları olanlardan kan transfüzyonu yapılmamalı
Hepatit A Virusu Dışkı Serum Body Fluids Tükrük İdrar 102 104 100 106 108 1010 /mL Viral Hepatitis and Liver Disease 1984;9-22 J Infect Dis 1989;160:887-890
Tahan V et al. Ann Academiae Med Bialostocensis 2003; 48: 11-7.
Hepatit D Virusu (HDV) • Defektif RNA virusudur • Bulaş; parenteral ve cinsel temas ile olur • HBV varlığında enfeksiyöz özellik kazanır • Kan donörlerinde HBs Ag negatif bulunması ekarte etmek için yeterli
HDV • Türkiye orta endemisitede yer almakta • 1980-1990 arasında anti HDV %4,1 iken • 2001’de %2,1’in altına inmiştir
Hepatit E Virusu (HEV) • Caliciviridae ailesinden zarfsız RNA virusudur • Oral-fekal bulaşır • % 0,5-%4 mortal seyredebilir (özellikle gebelerde) • Viremi 15-25 gün sürüyor • Kan transfüzyonu ile bulaş nadir de olsa bildirilmiş
Hepatit G Virusu (HGV) • Flaviviridae ailesinden zarflı RNA virusudur • Fekal-oral, parenteral, vertikal, cinsel temas ile bulaşır • Genelde asemptomatiktir • Geçici kendini sınırlayan, hafif karaciğer enzim yüksekliği ile seyreden hepatit yapabilir • Viremi 13-17 yıl kadar devam ediyor
HGV-kan donörlerindeki prevalans • HGV RNA • Avrupa ve Amerika’da %1-4 • Asya ve Afrika’da %1-33 • Türkiye’de; • HGV RNA %1,9 (525 kan donörü) Pasha A. Yeni Viral Hepatitler. Viral Hepatit 2005
TT Virus • Circoviridae ailesinden zarfsız DNA virusudur • İlk kez Japonya’da tanımlanmış • Parenteral, cinsel temas, vertikal ve oral yolla bulaşır • Özellikle Afrika ve Brezilya’da yüksek • Plazma ve periferik kan mononükleer hücrede persiste eder
TTV-kan donörlerindeki prevalansı • Diğer ülkelerde TTV prevalansı; • %1,9-86,6 • Türkiye’de çeşitli çalışmalarda; • %4,5-51,6 • Avşar ve ark kan donörlerinde yaptıkları çalışmada • TTV DNA %20 pozitif bulmuşlar Pasha A. Yeni Viral Hepatitler. Viral Hepatit 2005 Avsar M et al. 6 th Mediterranean Medical Congress, 2000
SEN-V • Circoviridae ailesinden bir DNA virusudur • SENV A-I genotipleri var • Parenteral bulaşır • Transfüzyon ile geçiş genotip D ve H’de gösterilmiştir • Viremi %45 olguda yaklaşık 1 yıl, %13 olguda 12 yıl sürer
SEN-V kan donörlerinde prevalansı • Ülkemizde; • Bulut ve ark 200 kan donöründe • SENV-D %10,5 • SENV-H %14,5 • SENV-D ve H %2,5 • Diğer ülkelerde; • ABD’de %1,8 • Japonya’da %10 • Almanya’da %16,8 Pasha A. Yeni Viral Hepatitler. Viral Hepatit 2005 Bulut Y ve ark. XXXII Türk Mikrobiyoloji Kongresi, 2006
HGV, TTV, SEN-V • Son 10 yılda tanımlandılar • Transfüzyon ile bulaşırlar • Klinik önemi? • Hepatit etiyolojisindeki rolleri sorgulanmaktadır • Rutin uygulamada tarama testi yapılmıyor
Human Herpes Virus-6 • Herpesviridae ailesinden zarflı DNA virusudur • Bulaş; Solunum yolu ve oral sekresyonlar, anne sütü, vertikal yol ile olur • Çocukların eksantema subitum etkenidir • Latent enfeksiyon yapar • B lenfosit ve CD4 T lenfositlerde gösterilmiştir • KİT alıcılarında intersistiyel pnömoni yapabilir
HHV-6 • Kan transfüzyonu ile ilişkisi ? • Kan donörlerinde %17-90 pozitif bulunmuştur • Buruk ve ark; • Kan donörlerinde HHV-6 DNA %7,1 (+) bulmuşlar (126 donör) Buruk CK ve ark. XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi, 2006
Human Herpesvirus 8 (HHV-8) • Herpesviridae ailesinden zarflı DNA virusudur • Kan mononükleer hücrelerinde latent formda bulunur • Bulaş; Parenteral (özellikle damar içi uyuşturucu kullananlar), cinsel temas, oral sekresyonlarla bulaşır
Human Herpesvirus 8 (HHV-8) • Kaposi sarkomundan sorumludur • Kan transfüzyonu ile bulaşabilir • Plazma ve deriveleri ile bulaşın olmadığı düşünülmektedir
Human Herpesvirus 8 • Buruk ve ark; • Kan donörlerinde HHV-8 DNA %0 bulmuşlar (126 donör) Buruk CK ve ark. XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi, 2006
Human Parvovirüs B19 • Parvoviridae ailesinden zarfsız tek sarmallı DNA virüsüdür • Bulaş; Solunum yolu sekresyonları, kan transfüzyonu, vertikal ve yakın temas • Çocukların eritema enfeksiyozum etkenidir (5. hastalık) • Hafif ÜSYE, artrit, artralji, döküntü yapabilir
Human Parvovirüs B19 • Kronik hemolitik anemili (orak hücre anemisi, herediter sferositoz) aplastik krizeneden olur • Lösemi, AIDS, KIT gibi durumlarda ciddianemi yapar • Gebelerde spontan abortus, hidropsfetalis yapabilir
Kan transfüzyonu ile geçer • Gebeler • İmmün yetmezlikler • Orak hücreli anemililer Dikkat!!! Donörün PCR ile taranması?
Human Parvovirüs B19 • Prevalans yaşla birlikte artmaktadır • Dünya genelinde %65 pozitiflik var • Ülkemizde yapılan çalışmada; • Parvovirus B19 IgG (+)’liği • 15 yaş altında %26,9 • 20 yaş üstü %54,5 saptanmış Işık N ve ark. Türk Mikrobiyol Cem 2004; 34: 62-6.
Human Parvovirüs B19 • Viremi kısa sürdüğünden kan transfüzyonlarında sorun olmaz • Ancak çoklu donörden hazırlanan plazma havuzları kontamine olabilir • Zarfsız olduğundan inaktivasyonlara dirençlidir Ancak yapılan çalışmalarda 7-10 gün yüksek titrede vireminin olduğu Birkaç ay düşük titrede vireminin devam ettiği bildirilmekte (10.000-100.000 copies/mL) Stramer SL. ISBT Science Series 2006; 1: 194-202
Cytomegalovirus (CMV) • Herpesviridae ailesi içinde yer alan zarflı DNA virusudur • Bulaş; Parenteral, cinsel temas, vertikal ve yakın temas • Primer enfeksiyonun ardından hayat boyu latent olarak kalır
CMV • İmmunitesi tam olanlarda sorun olmaz • Genellikle asemptomatik ya da nadiren Mononükleoz Sendromu yapar • İmmun yetmezlikte ciddi enfeksiyonlar ve ölüm olabilir • Pnömoni • Kolit • Hepatit • Retinit • SSS enfeksiyonları
CMV • Seronegatif alıcılar için mümkünse seronegatif kan verilmesi önerilir • Eritrosit süspansiyonu, trombosit süspansiyonu, plazma ürünleri ile sorun olmaz • Lökosit sayısı 107 ‘nin altında kan transfüzyonu ile bulaşın olmadığı kabul edilir • Lökosit filtrasyonu önerilir !!!
CMV • Toplumların prevalansı %40-90 • Yenidoğanlar • Gebe • KİT alıcıları • SOT alıcıları • İmmünyetmezlik hastaları Transfüzyon sonrası CMV enfeksiyonu önemli Lökosit filtrasyonu Riski %13-37 %2,5
CMV • Türkiye’de; • Kılıç ve ark 1143 kan donöründe CMV IgG %98 (+) • Mutlu ve ark 1264 kan donöründe CMV Ig G %97,3 (+) bulmuş • Türkiye’de en ideali lökosit filtresi ile kan transfüzyonu yapmak Ülkemiz için anti CMV araştırmak maliyeti arttırabilir Kılıç NB et al. Blood Banking and Transfusion Medicine 2003; 1(Suppl 1): 371 Mutlu B ve ark XIII. KLİMİK Kongresi, 2007
Ebstein-Barr Virus (EBV) • Herpesviridae ailesi içinde çift iplikli zarflı DNA virusudur • Human Herpesvirus-4 olarak bilinir • Bulaş; Tükrükle yakın temas • B lenfositlerde ve nazofarenks epitelinde persiste eder • Enfeksiyoz Mononükleoz etkenidir • Genelde asemptomatik seyreder • Akut enfeksiyon sonrası viremi yaklaşık 6 ay devam eder
EBV • Kan transfüzyonuyla bulaşabilir • Genelde asemptomatik seyreder ve sorun yaratmaz • AIDS’li olgularda intersistiyel pnömoni • KİT alıcılarında reaktivasyon • Transfüzyon sonrası Enfeksiyöz Mononükleoz gelişebilir
EBV • Transfüzyonla bulaşı önlemek için filtrasyonla lökositlerin uzaklaştırılması önerilmektedir • Plazma ve ürünlerinde ısı ve solvent deterjanlar ile inaktive olur • Toplum prevalansı yüksek olduğundan (%90 ve üstü) tarama yapılması önerilmemektedir Transfusion. 2005 Apr;45(4):591-5
İnsan T Hücresi Lenfotropik Virüsü I-II ( HTLV I-II) • Retroviruslar içinde yer alan zarflı RNA viruslardır • Bulaş; Parenteral (özellikle damar içi uyuşturucu kullananlarda) cinsel temas, vertikal bulaş ile olur
İnsan T Hücresi Lenfotropik Virüsü I-II ( HTLV I-II) • HTLV-I • Japonya, Karaibler ve Afrika’da endemik retrovirüstür • Adult T-hücre lösemisi ve tropikal spastik paraparezi etkenidir • HTLV-II • Amerikan yerlileri, Güney Amerika, Orta Afrika ülkeleri ve Moğolistan’da endemik retrovirüstür • Hairy Cell Lösemi etkenidir ?
HTLV I-II • Her ikiside intrasellüler yerleşimlidir • Plazma, plazma ürünleri ile geçiş olmaz
HTLV I-II • ABD’de 14-80/ 100 000 (kan donörü) • Kan donörlerinde tarama ile 1988’den sonra risk belirgin gerilemiştir • İtalya’da 290/ 100 000 (kan donörü) • Buruk ve ark; • Kan donörlerinde anti HTLV I/II ELISA %0,8 (+) bulmuşlar (126 donör) Buruk CK ve ark. XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi, 2006
HTLV I-II • Avrupa ve Amerika’da donör taramasında zorunludur • Belirli ülkelerde sorun yaratmaktadır • Ülkemizdeki prevalansı ? • Yabancı uyruklular donör olarak kabul edilmemeli
Düşük risk ya da teorik olarak enfeksiyon yapabilenler • Kısa dönem viremi ile seyreden, latent olmayan enfeksiyon etkenleridir • Canlı viral aşılardan sonra en az 3 hafta donörlük ertelenmeli
Coronavirus • Coronaviridae ailesinden tek zincirli zarflı RNA virusudur • SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome) • Kan transfüzyonu ile geçiş teorik olarak mümkün • Viremi sırasında kan transfüzyonu ile bulaş olabilir • Endemik bölgede bulunmak • Donör sorgulamasında; Son 2 hafta içinde şüpheli ya da tanı konulmuş olan SARS enfeksiyonu geçiren bir hasta ile yakın temas • Tüm donörlerde vücut ısısının ölçümü Donörden şüphe edilirse en az 28 gün kan alımı ertelenmeli
Vesivirus • Caliciviruslardan, zarfsız RNA virusudur • Deniz kabuklularında bulunur • Myokardit, hepatit yapabilir • ABD’nin Kuzeybatısında kan donörlerinde %12 oranında tespit edilmiş (%1’inde viremi) • Deniz kabuklusu yiyenlerde kısa süreli viremi olabilir • Kan transfüzyonu ile geçiş bildirilmiştir
FiloviruslarMarburg ve Ebola Virusları • Negatif polariteli, tek iplikli zarflı RNA viruslardır • İnsan ve primatlarda…………. hemorajik ateş salgınları • Zoonozdur • Vektörsüz bulaşır • Bulaş………..yakın temas ve damlacık yolu ile cinsel ilişki, kan ile bulaşmış iğne • İnkübasyon süresi………..1 hf.( 4 – 10 gün) • Yüksek mortalite, kanamalı ateş , döküntü
Reoviridae • dsRNA segmentli,zarfsız • Coltivirüs • Kene vektörü • Colarado kene ateşi • Rubivirüs genusu • Rubella • Togaviridae ailesi • Zarflı • İkosohedral • ss+RNA • Sitoplazmik membradan zarflı Arbovirus ailesi • Alfavirüs genusu • EEE • WEE Grup A Arbovirüs • Flaviviridae ailesi • Zarflı • İkosohedral • ss+RNA • Sitoplazmik membrandan zarflı Grup B • Flavivirüs genusu • Denque ateşi • Japon ensefalit virüsü • St Louis Ensefaliti • Batı Nil Virüs • Bunyaviridae • Zarflı • 3 helikal nükleotid • Negatif sens, segmentli RNA • Bunyavirüs genusu • Kalifornia EnsefalitGrubu • La Crosse Virüs • Toscana virus
Batı Nil Virusu • Flaviviridae ailesinden bir zarflı RNA virusudur • Culex- vahşikuş …………bazen keneler • Afrika, Güney Avrupa, Orta Hindistan, Uzak doğu’da sık • Yaz sonu, sonbaharda