ÇEVRE MEVZUATI VE UYGULAMALARI EĞİTİMİ

1. ÇEVRE MEVZUATI VE UYGULAMALARI EĞİTİMİ Ziynet YILMAZ Çevre Mühendisi

2. ÇEVRE NEDİR? • Canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içinde bulundukları biyolojik, fiziksel, sosyal, ekonomik ve kültürel ortamdır.

3. Anayasamızın 56. maddesi Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama, hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek devletin ve vatandaşların ödevidir.

4. 2872 SAYILI ÇEVRE KANUNU • 1983 yılında Yürürlüğe girmiştir. • 13.05.2006 tarihinde ise 5491 Sayılı Kanun ile ÇEVRE KANUNUNDA değişiklikler Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. • Bu Kanunun amacı, bütün canlıların ortak varlığı olan çevrenin, sürdürülebilir çevre ve sürdürülebilir kalkınma ilkeleri doğrultusunda korunmasını sağlamaktır.

5. Çevre Kanunun 8. Maddesine Göre; Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde; • alıcı ortama vermek, • depolamak, • taşımak, • uzaklaştırmak • benzeri faaliyetlerde bulunmak YASAKTIR.

6. Kirlenme ihtimalinin bulunduğu durumlarda ilgililer; • Kirlenmeyi önlemekle, • Kirlenmenin meydana geldiği hallerde kirleten, • Kirlenmeyi durdurmak, • Kirlenmenin etkilerini gidermek veya azaltmak için gerekli tedbirleri almakla • Yükümlüdürler.

7. Çevre Kanunun 11. Maddesine Göre; • Üretim, tüketim ve hizmet faaliyetleri sonucunda oluşan atıklarını alıcı ortamlara doğrudan veya dolaylı vermeleri uygun görülmeyen tesis ve işletmeler ile yerleşim birimleri, atıklarınıyönetmeliklerde belirlenen standart ve yöntemlere uygun olarak arıtmak ve bertaraf etmekle veya ettirmekle ve öngörülen izinleri almaklayükümlüdürler.

8. Çevre Yönetimi Nedir? İdari, teknik, hukuki, politik, ekonomik, sosyal ve kültürel araçları kullanarak doğal ve yapay çevre unsurlarının sürdürülebilir kullanımını ve gelişmesini sağlamak üzere yerel, bölgesel, ulusal ve küresel düzeyde belirlenen politika ve stratejilerin uygulanmasını ifade eder.

9. YÖNETMELİKLER

10. Çevresel Etki Değerlendirmesi(ÇED)Yönetmeliği 2872 sayılı ÇEVRE KANUNUN 10. maddesine göre 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

11. ÇED Yönetmeliği uyarınca Ek 1 ve Ek 2 listesinde yer alan faaliyete göre; • Ek1 listesinde yer alıyorsa Çevre ve Orman Bakanlığından ÇED OLUMLU BELGESİ, • Ek2 listesinde yer alıyorsa İl Çevre Ve Orman Müdürlüklerinden ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR BELGESİ alınır. • Bu iki listede yer almayan faaliyetler ise ÇED Kapsam Dışı faaliyetler olup, bunlar içinde İl Çevre ve Orman Müdürlüklerinden ÇED GÖRÜŞÜ alınır.

12. EK 1 LİSTESİNDE YERALAN BAZI FAALİYETLER • 25 Hektar ve üzeri çalışma alanında (kazı ve döküm alanı olarak) açık işletme ve cevher hazırlama tesisleri • 150 hektarı aşan(kazı ve döküm alanı toplam olarak) çalışma alanında açık işletme yöntemi ile kömür çıkarma ve cevher hazırlama tesisleri • Büyükbaş ve/veya küçükbaş hayvan besi tesisleri(10000 adet ve üzeri büyükbaş,20000 adet ve üzeri küçükbaş kapasiteli) • Terbiye işlemlerinden kasar (haşıl sökme, ağartma, merserizasyon, kostikleme ve benzeri.) veya boyama birimlerini içeren iplik, kumaş veya halı fabrikaları, (3.000 ton/yıl ve üzeri).

13. Büyükbaş hayvan kesimi ve et ürünlerinin üretildiği tesisler (500 adet/gün ve üzeri), • Küçükbaş hayvan kesimi ve et ürünlerinin üretildiği tesisler (1500 adet/gün ve üzeri), • Kanatlı hayvanların kesimi ve et ürünlerinin üretildiği tesisler (200.000 adet/gün ve üzeri tavuk ve eşdeğeri diğer kanatlılar). • Tehlikeli ve Özel İşleme Tabi Atıkların geri kazanılması ve/veya nihai bertarafını yapacak tesisler, • Toplam ısıl gücü 300 MWt (Megawatt termal) ve daha fazla olan termik güç santralları ile diğer yakma sistemleri,

14. Ek2 listesinde yer alan bazı faaliyetler • Tehlikeli ve özel işleme tabi atıkların fiziksel yöntemlerle geri kazanılması • Süt işleme tesisleri (5 ton/gün- 50 ton/gün kapasiteli) • Elektrik, gaz, buhar ve sıcak su elde edilmesi ve/veya nakledilmesi için kurulan endüstriyel tesisler (10 MW ve üzeri). • Madenlerin çıkarılması (Ek-I’de yer almayanlar), • Petrokok, kömür ve diğer katı yakıtların depolama, sınıflama ve ambalajlama tesisleri (perakende satış birimleri hariç).

15. Demir çelik veya demir dışı metal tesisleri (1.000 ton/yıl ve üzeri kapasiteli) • Boyama (kimyasal veya kök boya kullanılarak), kasar veya baskı işlemi yapan iplik, kumaş veya halı fabrikaları, • Denim (Kot) veya konfeksiyon ürünleri yıkama tesisleri • Büyükbaş (50 adet/gün ve üzeri) ve/veya Küçükbaş (300 adet/gün ve üzeri) hayvanların kesiminin yapıldığı tesisler, • Büyükbaş ve/veya küçükbaş hayvan besi tesisleri (500–10000 adet büyükbaş, 1000–20000 adet küçükbaş kapasiteli),

16. ÇED Yönetmeliğinin 6. Maddesi • ÇED Olumlu Kararı veya ÇED Gerekli Değildir Kararı alınmadıkça, • Bu projelerle ilgili onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez; Proje için yatırıma başlanamaz ve ihale edilemez.

17. çevre kanununun 20.Maddesi (e) bendi gereği; • Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecine başlamadan veya bu süreci tamamlamadan inşaata başlayan ya da faaliyete geçenlere, yapılan proje bedelinin %2 si oranında idarî para cezası verilir. Cezaya konu olan durumlarda yatırımcı faaliyet alanını eski hale getirmekle yükümlüdür. • Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecinde verdikleri taahhütnameye aykırı davrananlara, her bir ihlal için 13.226 Türk Lirası idarî para cezası verilir.

18. 24.08.2009 TARİHİNDE ONAYLANAN1/100000 LİK TRAKYA ALT BÖLGESİ ERGENE HAVZASI ÇEVRE DÜZENİ PLANI VE SANAYİ BÖLGELERİ

19. Çevre Düzeni Plan Notunun 2.10.31. maddesi gereği yasaklı olan tesisler

20. Çevre Kanunca Alınması Gereken İzin Ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik 29 Nisan 2009 tarih ve 27214 sayılı Resmi Gazete 24 Aralık 2009 tarih ve 27442 sayılı Resmi Gazete (Değişiklik) 24 Şubat 2010 tarih ve 27503 sayılı Resmi Gazete (Değişiklik)

21. AMAÇ Olumsuz çevresel etkileri olan faaliyetler ve Tesisler için, bütüncül yaklaşım çerçevesinde • Kirliliğin önlenmesi • Azaltılması • Kontrolü İçin tek bir çevre izni verilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

22. Çevre Kanununun Ek 2. Maddesine Göre • Faaliyetleri sonucu çevre kirliliğine neden olacak veya çevreye zarar verecek kurum, kuruluş ve işletmeler ; • Çevre yönetim birimi kurmak, • Çevre görevlisi istihdam etmek veya • Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlardan bu amaçla hizmet satın almakla yükümlüdürler. • Bu konuyla ilgili usûl ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

23. Çevre İzni Çevre Kanunu uyarınca alınması gereken; • Emisyon, • Deşarj, • Gürültü kontrol, • Derin deniz deşarjı • Tehlikeli madde deşarjı konularından en az birini içeren İzni kapsamaktadır.

25. Çevre Lisansı Atıkların toplanması, geri kazanılması, geri dönüşümü ve bertaraf edilebilmesine ilişkin teknik yeterliliğini ifade eder.

26. TEHLİKELİ ATIK GERİ KAZANIM TEHLİKELİ ATIK GERİ KAZANIM ATIK KABUL TESİSİ AMBALAJ ATIĞI TOPLAMA AYIRMA AMBALAJ ATIĞI GERİ KAZANIM BİTKİSEL ATIKYAĞ TOPLAMA ÇEVRE LİSANSLARI ATIK YAĞ GERİ KAZANIM TEHLİKELİ ATIK ARA DEPOLAMA ATIK AKÜ GERİ KAZANIM TEHLİKELİ ATIK BERTARAF PCB ARINDIRMA/ BERTARAF TIBBİ ATIK STERİLİZASYON

27. İZİN/LİSANSA TABİ İŞLETME VE FAALİYETLER • 100 MW üzeri termik ve ısı santralleri, yakma tesisleri, • 2.000 ton/gün ve üzeri hurdadan demir-çelik üreten tesisler, • 50 ton/gün ve üzeri demir dışı ergitme ve döküm tesisleri, • Atık ara depolama, geri kazanım ve bertaraf tesisleri, • Şeker Fabrikaları • Nüfusu 100.000 kişi ve üzeri olan evsel atıksu arıtma tesisleri, • Limanlar • Ürettiği selülozdan her çeşit karton, kağıt veya mukavva üretimi yapan tesisler

28. - Karışık Endüstriler (OSB'ler)‏ • - Terbiye işlemlerinden kasar ve boyama birimlerini birlikte içeren iplik,kumaş ve halı fabrikaları, • - 12 ton/gün ve üzeri deri mamulleri işleme tesisleri, • - Ham yağ ve rafine yağ üretim tesisleri, • - 10.000 lt/gün süt ve süt ürünleri işleme tesisleri, 1. ve 2. sınıf mezbahaneler, • - Hazır selülozdan veya atık kağıttan her çeşit kağıt, karton ve mukavva üretim tesisleri, • Patlayıcı veya alev püskürtücü kullanan taş ocakları, 200 ton/gün ve üzeri maden çıkarma, kırma, öğütme veya eleme tesisleri, kuruldukları yerde 1 yıldan fazla kalacak olan asfalt üretim tesisleri • -Kömür ve/veya cevher hazırlama ve /veya zenginleştirme tesisleri • - 75 ton/gün ve üzeri tuğla üretim tesisleri, • - Ambalaj atığı toplama, ayırma ve geri dönüşüm tesisleri, • - 20 yatak ve üzeri kapasiteye sahip hastane ve sağlık kuruluşları,

29. YETKİLİ MERCİLER

30. BAŞVURULAR Çevre İzin/Lisans başvuruları yukarı belirtilen birimler dışında 2010 yılının sonuna kadar tesis yetkilileri tarafından da yapılabilecektir.

31. SÜREÇ • Çevre izin ve/veya Çevre İzin ve Lisansı süreci 2 aşamalıdır.

32. Geçici Faaliyet Belgesinin Alınması • Yönetmelik Ek-3A ve Ek-3B’de belirtilen bilgi ve belgeler sunulur. • Bir yıl sürelidir. • Bu süre zarfında izin veya lisansa esas teşkil edecek Ek-3C’ de belirtilen bilgi, belge ve raporlar hazırlanır.

33. EK 3AGEÇİCİ FAALİYET BELGESİ BAŞVURU FORMU • Tesisin / Faaliyetin Adı • Tesisin / faaliyetin Adresi • İli • İlçesi • Ada, Parsel, Pafta • Koordinat Bilgileri • Vergi Dairesi ve Numarası • SGK İşyeri Sicil No • Ticaret / sanayi Odası No • Tesis Yetkilisi TC Kimlik No • Nace Kodu • Üretim Konusu • Üretim Kapasitesi • Tesisin / Faaliyetin Alanı, Vardiya Sayısı, Kişi Sayısı • Tesisin / Faaliyetin Bulunduğu Bölge • ÇED Mevzuatına Göre Durumu

34. 1. Tesisin/Faaliyetin Adı : 2. Tesisin/Faaliyetin Adresi : Tel : Faks : Web : e-posta: 3. İli : 4. İlçesi : 5. Ada, Parsel Ve Pafta Numarası : Ada : Parsel : Pafta (Kadastro Paftası) : 6. Koordinat Bilgileri : Sağa Değer (Y) : .... (m) Yukarı Değer (X) : ..... (m)‏ Dilim Numarası : Pafta (1/25.000’lik harita) : Not: Koordinatlar ED-50 datumunda UTM dilimleri esasına göre 1/25.000 ölçekli topoğrafik haritalara uygun girilecektir. 7. Vergi Dairesi ve Numarası : 8. SGK İş Yeri Sicil No : 9. Ticaret/Sanayi Odası No : 10. Tesis Sahibinin/Yetkilisinin TC Kimlik Numarası Tesis Genel Müdürünün TC Kimlik Numarası : : 11 Kurum / Kuruluş veya İşletmenin İktisadi Faaliyet Alanı (NACE kodu)‏ : ……………… (Lütfen seçiniz)‏ 121 Üretim Konusu : 131 Yıllık Üretim Kapasitesi : Ürün CinsiKapasitesi ......................... ........................ Ek-3A GEÇİÇİ FAALİYET BELGESİ BAŞVURU FORMU

35. 141 Tesisin/Faaliyetin : A. Toplam Alanı (m2): B. Kapalı Alanı (m2) : C. Vardiya Sayısı : Ç. Çalışan Kişi Sayısı: D. Günde Ortalama Çalışma Süresi (Saat): Toplam Çalışma Süresi (İşgünü/Yıl): E. Çalışma Şekli:  Sürekli  Kesikli Kesikli ise günde ortalama çalışma süresi: ....... 15. Tesisin/Faaliyetin Kurulu Olduğu Bölge :  Sanayi Bölgesi  Yerleşim Alanı  Gürültüye Duyarlı Bölge (Hastane, Okul vb.)‏  Mücavir Alan Sınırları İçinde  Mücavir Alan Sınırları Dışında  Korunan Alan (Koruma Statüsü Mevzuatla Belirlenmiş Alan)‏  Organize Sanayi Bölgesi  İhtisas Sanayi Bölgesi  Diğer (belirtiniz) ...............……………… 16. ÇED Yönetmeliği Kapsamında Alınmış İzinler :  ÇED Olumlu Kararı  ÇED Gerekli Değildir Kararı  ÇED Kapsamı Dışında

36. Ek-3B GEÇİCİ FAALİYET BELGESİ BAŞVURU FORMU EKLERİ • Atıksu Arıtma Tesisi Proje Onayı • Derin Deniz Deşarjı Proje Onayı • Atık Kabul Tesisi Onay Belgesi • Acil Durum/Müdahale Planı • İl Müdürlüğü Uygunluk Yazısı • Sterilizasyon Cihazı Uygunluk Belgeleri • Sanayi Sicil Belgesi • Düzenli Depolama Tesisi Onay Belgesi • Mali Sorumluluk Sigortası Poliçesi ÖZEL BELGELER ORTAK BELGELER • ÇED Belgesi • Yapı Kullanım İzni • Ticaret Sicil Gazetesi • İşletme Belgesi • Vaziyet Planı • İş Akım Şeması ve Proses Özeti • Kapasite Raporu

37. Çevre İzin ve Lisans Sürecinin Tamamlanması • İşletmelerin başvuru sürecinin tamamlanabilmesi amacıyla Geçici faaliyet belgesinin (GFB) alınmasından itibaren en geç altı ay içerisinde Ek-3C’de belirtilen bilgi, belge ve raporlar sunmaları zorunludur. • En geç altı ay içerisinde Ek-3C’de belirtilen bilgi, belge ve raporları sunmayan işletmelerin GFB iptal edilir. • Geçici faaliyet belgesi iptal edilen veya geçici faaliyet belgesinin süresi içerisinde Çevre izni veya Çevre İzin ve Lisansını alamayan işletmeler 6 ay süresince tekrar müracaatta bulunamaz. • İzinsiz faaliyette bulunan işletmeler hakkında 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun ilgili hükümleri uygulanır.

38. EK 3C SÜRECİNİN TAMAMLANMASI AŞAMASINDA BULUNMASI GEREKEN BİLGİ VE BELGELER -Emisyon Ölçüm Raporu -Akustik Rapor -Atıksu Deşarjı Teknik Bilgiler Listesi -Tehlikeli Madde Atıksu Deşarjı Teknik Bilgiler Listesi -Derin Deniz Deşarjı Teknik Bilgiler Listesi -Teknik Uygunluk Raporu -Fizibilite Raporu -Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Madeni Yağ Lisansı -Geri kazanılan ürünlerin TSE ürün standartları, -Çevre Yönetim Sistem Belgesi -Geri dönüşüm sonunda elde edilen ürünün standardına ve ürünün satışa uygunluğuna ilişkin izin belgesi

39. -Deneme Yakması Planı -Deneme Yakması Sonuç Raporu -Tesise kabul edilen atıkların analizi • Atığın temin edildiği işletmeler, adresleri, telefon faks numaraları ve sorumlu kişiler -Tesisin, projesi ve şartnamesine uygun olarak yapıldığını gösterir rapor - Atığın temin edildiği sağlık kuruluşları, adresleri, telefon, faks numaraları ve sorumlu kişiler -Biyolojik indikatör analiz raporu -Ambalaj Atıkları Yönetim Planı Uygunluk Yazısı -Teknik donanıma ait proje proforma fatura ve bilgiler -Faaliyet Raporu -İzleme Raporları

40. Bu Yönetmelikle; • Değerlendirme, eksikliklerin tamamlanması ve işlemin sonuçlandırması için standart süreç • İzin/Lisans Dosyasının Hazırlanması; • GFB Alınmasından sonra 6 ay içinde • 1.Değerlendirme; • 80 Gün içerisinde • Eksikliklerin Tamamlanması • 80 Gün içerisinde • 2.Değerlendirme; • 20 Gün içerisinde • Toplam 1 yıl içerisinde İşlem Sonuçlandırılır. Tüm İzin/Lisans Konularını içeren tekbir Çevre İzin/Lisansı için başvuruların yapılması, değerlendirilmesi ve onaylanması aşamaları tamamen elektronik ortamda yapılacaktır. Hiçbir aşamada basılı ve ıslak imzalı evrak ve dosya istenilmeyecektir.

41. Yürürlük Tarihi ve Yürürlük Tarihinden Önce Yapılan Müracaatlar ile ilgili • Bu Yönetmelik 1 Nisan 2010tarihinde yürürlüğe girdi. • 1 Nisan 2010 tarihinden önce izin ve lisans müracaatında bulunan, ancak müracaatları sonuçlanmamış olan işletmelerin işlemleri, başvuruda bulundukları tarihte yürürlükte olan mevzuat çerçevesinde yürütülmektedir. • Yönetmelik usul ve esasları çerçevesinde gerçekleştirilecek olan iş ve işlemler,1 Temmuz 2010 tarihine kadar Adana, Antalya, Aydın, Bursa, Çanakkale, Eskişehir, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Manisa, Sakarya ve Samsun illerinde elektronik ortamda, diğer illerdeise evraküzerinden yapılacak olup, • 1 Temmuz 2010 tarihinden itibariyle tüm illerde elektronik uygulamaya geçilecektir.

42. Mevcut İzin Ve Lisansların Geçerliliği Mevcut İşletmeler, bu Yönetmelik yürürlüğe girmeden önce ilgili mevzuat kapsamında ayrı ayrı almış oldukları izin ve lisansları ile ilgili olarak; - Bu Yönetmelik yürürlüğe girdikten sonra geçerliliği ilk bitecek olan belgenin (Örn: Deşarj İzin Belgesi) süre bitiş tarihinden en az 30 (otuz) gün önce, - Süresiz belgeye sahip olanlar (Örn: sadece Emisyon İznine tabi olan işletmeler) ise en geç iki yıl içinde ( 1 Nisan 2012'ye kadar) çevre izin veya çevre izin ve lisans başvurusunda bulunması gerekmektedir.

43. 5 (BEŞ) YIL GEÇERLİ İşletmede çevre izin veya çevre izin ve lisans şartlarında değişiklik olmaması durumunda, beş yıllık süre dolmadan üç ay önce yetkili merciye bu yönetmeliğin 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında belirtilen kurum kuruluşlar tarafından hazırlanan durum raporuile belgenin yenilenmesi için başvuruda bulunulur. Belgelerin Geçerlilik Süresi

44. İşletmede aşağıda verilen değişikliklerin olması durumunda a- İşletmenin faaliyet yerinin değişmesi b- İşletmenin faaliyet konusunun değişmesi, c- İşletmenin yakıtının ve/veya yakma sisteminin değişmesi, ç- İşletmenin toplam üretim kapasitesinin en az 1/3 oranında artması, d-İşletmenin yakma/anma ısıl gücünün en az 1/3 oranında artması, İşletmenin en az üç yıl süre ile çalışmaması durumunda ÇEVRE İZİN VE/VEYA LİSANS ALMA SÜRECİ YENİDEN BAŞLATILIR. Belgenin İptali,yenilenmesi

45. BAKANLIK TARAFINDAN VERİLEN ÇEVRE İZİN BELGESİ

46. BAKANLIK TARAFINDAN VERİLEN ÇEVRE İZİN VE LİSANS BELGESİ

47. İL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜKLERİ TARAFINDAN VERİLEN ÇEVRE İZİN BELGESİ

48. İL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜKLERİ TARAFINDAN VERİLEN ÇEVRE İZİN VE LİSANS BELGESİ

49. ÇEVRE DENETİMİ YÖNETMELİĞİ 21.11.2008 tarih ve 27061 sayılı Resmi Gazete 22.10.2009 tarih ve 27384 sayılı Resmi Gazete (Değişiklik)

50. AMAÇ • Bu Yönetmeliğin amacı, çevrenin korunması için tesis veya faaliyetin çalışmaya başlamasından sona erdirilmesine kadar olan süreçte çevre denetiminin usul ve esaslarını, denetim yapacak personelin nitelikleri ve görevlerini düzenlemektir.