Sızma Belirleme

1. Sızma Belirleme Matt Bishop, Computer Security, Addison – Wesley, 2003, pp. 722-769. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

2. İçerik • İlkeler • Temel Sızma Belirleme • Sızma Belirleme Modelleri • Mimari • Sızma Belirleme Sistemlerinin Örgütlenmesi • Sızmaya Tepki Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

3. İlkeler • Bir sistemdeki kullanıcıların ve süreçlerin hareketleri genellikle istatistiksel öngörülen bir örüntüye uyar. • Bir sistemdeki kullanıcıların ve süreçlerin hareketleri sistemin güvenlik politikasını altüst edecek komut veya komutlar dizini içermez. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

4. İlkeler • Bir sistemdeki süreçlerin hareketleri sistemde olan ve süreçlerin hareketlerine kısıtlamalar (olumlu veya olumsuz) getiren belirtimler kümesine uyar. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

5. Temel Sızma Belirleme • Teknolojik gelişmeler arttıkça, sistemlere karşı saldırılar da otomatikleşmeye başlamıştır. • Otomatik olarak saldırı gerçekleştirme amacına sahip araçlara “saldırı aracı” denmektedir. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

6. Temel Sızma Belirleme • rootkit • Ağ dinleme programına ek olarak programın varlığının sistemden gizlenmesi için bazı sistem komutlarının değiştirilmiş versiyonları da sisteme kurulur. • netstat, ps, ls, du, ifconfig, login Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

7. Temel Sızma Belirleme • Saldırı araçları temel olarak sızma belirlemenin doğasını etkilemez. • Bütün izler temizlenemez. • Genel olarak sistemin zarar görebilecek özelliklerinden yararlanmak için komutların normal kullanımlarının dışında anormal olarak kullanılmaları gerekir. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

8. Temel Sızma Belirleme • Güvenlik ihlalleri ancak anormallikler takip edilerek belirlenebilir. • Bu anormallikler; • Olağanın dışında hareket etme (anomali belirleme) • İçeri sızmayı sağlayan süreç hareketleri (kural tabanlı belirleme) • Belirlirtimlerin dışında hareket eden yetkili progamlar (belitim-tabanlı belirleme) Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

9. Temel Sızma Belirleme • Bu belirleme işlemlerini yapabilen sistemlere Sızma Belirleme Sistemleri (SBS) denir. • Amaçlar: • Geniş çeşitlilikte sızmaları tespit etmek. İçeriden veya dışarıdan gelebilecek sızmaları belirlemek. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

10. Temel Sızma Belirleme • Zaman ayarlamalı sızma belirlemek. • Yapılan analizi en kolay anlaşılabilecek şekilde sunmak. • Kusursuz bilgi vermek. • “yanlış positif” • “yanlış negatif” Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

11. Sızma Belirleme Modelleri • Sızma belirleme modeli bir dizi durumu veya hareketi sınıflandırarak, yada durum veya hareketleri tanımlayarak iyi (sızma yok) yada kötü (olası sızma) olarak belirtir. • Pratikte bu modeller birbirleriyle içiçe geçmiş şekillerde de kullanılabilir. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

12. Sızma Belirleme Modelleri • Anomali Modeli: • Beklenmeyen davranışın olası bir sızmanın kanıtı olacağı varsayımı kullanılır. • Anomali belirleme sistemleri sistemin tanım kümesindeki eylemleri davranışlarıyla ve beklenen davranışlarıyla karşılaştırarak tespitler yaparlar. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

13. Anomali Belirleme • Üç çeşit istatiksel yöntem tanımlanmıştır • Eşik metriği • İstatiksel momentler • Markov modelleri Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

14. Kural Tabanlı Sızma Belirleme • Herhangi bir komut dizisinin önceden bilinen ve sistemin güvenlik politikasını ihlal edecek işlemler yapıp yapmadığını tespit eder ve potansiyel sızmaları raporlar. • Sistemin zarar görebilecek yerlerinin ve buralara karşı yapılabilecek potansiyel saldırıların bilgisinin önceden bilinmesi gerekir. • Bu sistemler kural kümesinde bulunmayan saldırılara müdahale edemezler. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

15. Belirtim Tabanlı Sızma Belirleme • Bir dizi komutun bir programın yada sistemin çalışma şekline zarar verip vermediğini belirler. • Sistemin güvenlik durumunu değiştirebilecek programların belirlenmesi ve kontrol edilmeleri gerekmektedir. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

16. Belirtim Tabanlı Sızma Belirleme • Yeni bir yaklaşım. • Sistemde ne olabileceği şekillendirilir. • Bilinmeyen saldırılara karşı çözüm. • Zor kısmı; belirtimlerinin çıkarılması gereken programları iyi seçme. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

17. Host A Ajan Yönetici Host B Ajan Host N Ajan Bildirici Host C Ajan Mimari Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

18. Ajan • Veri kaynaklarından bilgi toplar. • Anında gönderme – Önişlemeli gönderme • Yönetici potansiyel bir saldırıdan şüphelenmesi halinde ajanların çalışma şekillerini değiştirmelerini sağlayabilir. • Tek bir konak, birçok konak, ağ. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

19. Ajan • Konak Tabanlı Bilgi Toplama • Sistem ve uygulama kayıtları üzerinde çalışırlar. • Olabildiğince sade bir tasarım. • Ağ Tabanlı Bilgi Toplama • Ağdaki çeşitli araçlardan ve yazılımlardan faydalanırlar. • İçerik incelemesi • Yerleştirilme yerleri iyi seçilmeli Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

20. Yönetici • Analiz motoru ile herhangi bir saldırı veya saldırı başlangıcı olup olmadığını kontrol eder. • Bir veya birden fazla analiz modeli kullanabilir. • Ayrı bir sistem üzerinde bulunur. • Birçok yönetici üzerinde çalıştıkları kural kümelerini ve profilleri değiştirebilme özeliğine sahiptir. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

21. Bildirici • Yöneticiden aldığı bilgilere göre hareket eder. • Sistem yöneticisine bir saldırının yapılmakta olduğunun haber vermek. • Saldırıya karşılık vermek. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

22. Sızma Belirleme Sistemlerinin Örgütlenmesi Üç temel yaklaşım var • Ağ Trafiğini İzlemek (NSM) • Konakları ve Ağları Birlikte İzlemek (DIDS) • Özerk Aracılar Kullanmak Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

23. Ağ Trafiğini Sızmalara Karşı İzlemek • Kaynak, varış ve hizmet üçlüsü izlenir. • Elde edilen bililer üç eksene yerleştirilerek bir matris oluşturulur. • Beklenen değerler matrisi ile maskelenerek terslikler ortaya çıkarılır. • Matrisler sıradüzeni ile aşım engellenir. • İmzalar da yapıya eklenebilir. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

24. Ağ Trafiğini Sızmalara Karşı İzlemek Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

25. Ağ Trafiğini Sızmalara Karşı İzlemek • Sistem on yılı aşkın süredir başarıyla kullanılmaktadır. • Günümüzde kullanılan sızma belirleme sistemlerinin temelini oluşturur. • Sızma Belirleme sistemlerinin kullanılabileceğini gösteren uygulamadaki ilk örnektir. • Sadece trafiği incelediğinden şifrelenmiş ağlarda da başarıyla kullanılabilir. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

26. Konakları ve Ağı Birlikte İzlemek • Konakların ve ağın izlenmesini içiçe koyarak ayrı ayrı izlemeyle belirlenemeyen saldırıları belirleyebilir. • Director adında merkezi bir uzman sistem kullanır. • Uzman sistemnin altı katmanlı bir yapısı vardır. • DIDS üzerine kurulan GrIDS sıradüzensel bir yapıyla bu yaklaşımın geniş alan ağlarına uygulanmasını sağlar. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

27. Özerk Aracılar • Director, tekil hata noktası oluşturur. • Bu yaklaşımda uzman sistem her bir ayrı bir izleme ile görevli aracı parçalara ayrılır. • Parçalardan biri çalışmazsa diğerleri onun boşluğunu doldurabilir. • Parçalardan birine yapılan saldırı tüm ağın güvenliğini etkilemez. • Yapısı gereği ölçeklenebilir. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

28. Sızmaya Tepki Sızmanın gerçekleştiği algılandıktan sonra korunan ağı en az hasarla eski durununa getirmek için sızmaya karşı tepkiler geliştirilmelidir. • Engelleme • Sızma Yönetimi Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

29. Engelleme İdeal şartlarda sızma denemeleri henüz başında engellenir. • Hapsetme, saldırganları saldırılarının başarılı olduğuna inandırarak sınırlı bir alana sıkıştırmaktır. Hapiste gerçek dosya yapısına çok benzer bir dosya yapısı kullanılır, iyice kısıtlanmış saldırganın davranışları böylece gözlenebilir. • Bu kavram, ayrıca, çok güvenlik seviyeli ağlarda da kullanılabilir. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

30. Engelleme • Bir başka örnekte sistem çağrılarında bir terslik olması durumunda sistem çağrıları özellikle geciktiriliyor. • Normal kullanıcılar bundan etkilenmezken, saldırganlar kısa sürede iki saati aşkın bekleme sürelerine erişiyorlar. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

31. Sızma Yönetimi • Bir sızma gerçekleştiğinde ağı korumak, korunan ağı eski durumuna getirmek ve ilkeler doğrultusunda tepkiler vermektir. • Altı aşamadan oluştuğu düşünülebilir. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

32. Sızma Yönetimi • Hazırlık aşamasında henüz bir saldırı belirlenmemiştir. Gerekli ilkeleri ve düzenekleri kurma aşamasıdır. • Tanıma aşaması, bundan sonra gelen aşamaları ateşleyen aşamadır. • Yakalama aşaması hasarı en aza indirmek içindir. • Temizleme aşaması saldırıyı durduran ve benzer saldırıları engelleyen aşamadır. • Kurtarma aşaması ağı eski durumuna getimek içindir. • Kovalama aşaması saldırgana karşı alınacak tepkileri, saldırganın davranışlarının incelenmesini ve kazanılan bilgilerin ve derslerin kaydedilmesini içerir. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

33. Sızma Yönetimi - Yakalama • Pasif izleme ve erişimi sınırlandırmak olarak ikiye ayrılabilir. • Pasif izleme, basitçe saldırgan davranışlarının kaydedilmesidir. Saldırgan davranışları hakkında bilgi verir. • Erişimi sınırlandırmak, saldırganın amacına ulaşmasını engellerken, ona en küçük alanı vermektir. • Bal küpleri yaklaşımında saldırganın ilgisini çekecek sahte hedeflerle gerçek hedefe ulaşması engellenebilir. sistem bir saldırı belirlediğinde saldırganı küpe düşürmeye çalışır. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

34. Sızma Yönetimi - Temizleme • Saldırıyı durdurmak anlamına gelir. En basiti saldırganın sistemye tüm erişimini kesmektir. (Ağ kablosunu çıkarmak?) • Sık kullanılan bir yaklaşım örtülerle olası hedeflerin etrafını sarmaktır. Örtüler çoğunlukla işletim sisteminin çekirdeğine gömülür. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

35. Sızma Yönetimi - Temizleme • Güvenlik duvarları saldırganın bağlantısını hedefe gelmeden önce süzmek için kullanılabilir. • IDIP (Intrusion Detection and Isolation Protocol) kullanılarak ağda bir sızma olduğunda komşu ağlara haber verilebilir. Böylece komşu ağlar da saldırının süzülmesine yardım edebilirler. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

36. Sızma Yönetimi - Kovalama • Saldırının yerini belirlemek gerekecektir. İki ayrı yaklaşım önerilebilir. • İzbasma (Thumprinting) • Olabildiğince az yer kaplamalı. • İki bağlantının içeriği farklıysa farklı izleri olmalı. • İletişim hatalarından etkilenmemeli. • Toplanabilir olmalı. • Hesaplaması ve karşılaştırması ucuz olmalı. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

37. Sızma Yönetimi - Kovalama • IP başlığı işaretleme (IP header marking) • Paket seçimi gerekirci ya da rastgele olabilir. Rastgele seçim daha ekonomik ve güvenlidir. • Paket işaretleme içsel ya da genişletilebilir olabilir. İçsel işaretlemede başlığın boyu değişmez. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA

38. Sızma Yönetimi - Kovalama • Karşı saldırı yasal ya da teknik olabilir. • Yasal saldırı uzun zaman gerektirir. Kanunlar yerli yerinde değil ve oldukça karışık. Ayrıcı yabancı ülkelerden saldırı gelirse uluslararası kanunlar yetersiz. • Teknik saldırı masumlara zarar verebilir. Saldırganlar masum bir ağı ele geçirdikten sonra orayı üs olarak kullanmış olabilirler. • Kendi ağımızdaki haberleşmeye zarar verebilir. • Paylaşılan bir ağın her ne sebeple olursa olsun saldırı için kullanılması etik değil. • Karşı saldırı da saldırı gibi dava edilebilir. Erhan ANUK, Mehmet Tahir SANDIKKAYA