160 likes | 636 Views
V A. I A. t 1. V A. V G. I A. V G. 1.2.4 Tristörün AC Akımda Çalışması ve Faz Kontrolü. Sonuç olarak buradaki devreler yardımıyla tristörün 0 o ile 180 0 arasında iletime geçirilme yöntemine faz kontrolü diyoruz. Faz kontrolünde amaç yük üzerindeki gücü kontrol etmekdir. I A. t. V x
E N D
VA IA t1 VA VG IA VG 1.2.4 Tristörün AC Akımda Çalışması ve Faz Kontrolü Sonuç olarak buradaki devreler yardımıyla tristörün 0o ile 1800 arasında iletime geçirilme yöntemine faz kontrolü diyoruz. Faz kontrolünde amaç yük üzerindeki gücü kontrol etmekdir.
IA t Vx 0V -Vtepe t1 VAK t G I G + i = 1800 ΘG : Gecikme Açısı Θi : İletim açısı = :Tristörün iletime girdiği andaki gerilim değeri G =
= Şimdi tristörün gecikme veya iletim açısını bilirsek, iletime girdiği zamanı nasıl bulabiliriz diye düşünebilirsiniz. Tristörün toplam gecikme zamanını tG, AC kaynak geriliminin periyodunu T ile ifade edersek; tG + ti = T dir. Burada ti iletim süresini göstermektedir.
80V =310V VAK = 0.258 = 80V 0V -310V G = 10 20 t (msan) Örnek 1.3Şekil 1.15`de bir tristörün A-K terminalleri arasındaki işaretin osiloskop görüntüsünü dikkate alarak, tristörün sırası ile G, i ve tGdeğerlerini bulunuz. i = 180o - G = 180o – 150 =165o = = 14.950 15o
Vx 0V -310V 10 20 t (msan) G = = 72o i = 180o - G = 180o –72o =1080 = 294.8 V Vx =310V Örnek 1.4 Şekil 1.16 da gösterilen bir tristörün A-K terminalleri arasındaki işaretin osiloskop görüntüsünü dikkate alarak, tristörün sırası ile G, I ve tristörün tetiklendiği gerilim değerini (Vx) bulunuz. 4
Şekil 1.17 Şimdi tristörlerle yapılan 0o ile 900 arasındaki faz kontrolü yardımıyla yük üzerinde harcanan güç kontrolünü incelemeye çalışalım. Gate terminali direnç ile tetiklenen tristörlerde en büyük gecikme veya en büyük iletim açısının 90o `lik değeri ancak AC kaynak değerinin tepe değerinde olur.
= Yarım dalga faz kontrollü güç devrelerinde yük üzerine düşen ortalama gerilimin değeri (1+Cos G) (1+Cos G) = = Port =
DC V Ryük Rpot 220Vrms 500k SCR 50Hz D Örnek 1.5 Şekil 1.18`de gösterilen devre için aşağıdaki soruları cevaplayınız. a) 500k değerindeki ayarlı direnç, 22k değerine getirilirse; (i) İletim ve gecikme açılarının değerini bulunuz (ii) Devredeki voltmetrenin okuyacağı değeri bulunuz b) Gecikme ve iletim açılarının 90o olabilmesi için; (i) 500k değerindeki ayarlı direnç hangi direnç değerine getirilmelidir? (ii) Devredeki voltmetrenin okuyacağı değeri bulunuz VAK = 1V, VGT = VD= 1V ve IGT = 10mA.
= 222V 222V =310V = 0.716 = G = = 45.730 46o (1+Cos 46o) = 83.65V = (a) i i = 180o - G = 180o – 46o =134o (ii)
310V [Vin] 0V msan -310V 222V [VAK] 0V msan 310V -310V 222V msan 10 20 0 2.55 [VL] 0V
= 310 V Vx =310V = 30.8 k = = (1+Cos 90o) = 49.36V (b) i (ii)
Şekil 1.19 Bazı tristör uygulamalarında, tristör, G ve K terminalleri arasına parallel olarak bağlanan direnç ile tetiklenmektedir. Bu dirence,”shunt” direnç denir. Bu direnci burada Rsh ile ifade edeceğiz. Ish = 10 IGT Rsh =
Örnek 1.6 Şekil 1.20 de gösterilen devre için; a) Shunt direnç değerini bulunuz. b) Tristör, AC giriş geriliminin hangi değerindetetiklenmektedir? c) Devrenin gecikme ve iletim açılarını bulunuz. d) Tristörün içerisinden akan akım bir periyodun yüzde kaçıdır? VAK = 1V, VGT = VD= 1V ve IGT = 200 µA. Şekil 1.20
Ish = 10 . 200 µA = 2mA = 500 Rsh = ID = Ish + IGT = 2 mA + 0.2 mA = 2.2 mA = 50.4V 50.4V =310V = = 0.162 G = = 9.30 9o I = 180o - G = 180o – 90 =171o
= 0.5 msan = % = 47.5 %