Wprowadzenie do ekonomi i gospodarki

1. Wprowadzenie do ekonomi i gospodarki Mikroekonomia Wykład 1

2. Literatura główna: • D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, Ekonomia-Mikroekonomia, PWE, Warszawa 1998 oraz tych samych autorów Ekonomia-Zbiór zadań, PWE, Warszawa 1999. • M. Nasiłowski, System rynkowy. Podstawy mikro- i makroekonomii, Key Text, Warszawa 1996. • J. Beksiak (red.), Ekonomia, PWN, Warszawa 2000.

3. Podstawowe pojęcia: Rzadkość Podział dochodu Płatności transferowe Krzywa możliwości produkcyjnych Koszt alternatywny Efektywność Malejące przychody Odwrotne zależności Wolny rynek Gospodarka nakazowa Gospodarka mieszana Ekonomia pozytywna Mikro i makroekonomia Produkt narodowy brutto Inflacja Stopa bezrobocia

4. Czym zajmuje się ekonomia i ekonomiści? Ekonomia jest nauką badającą, w jaki sposób społeczeństwo gospodarujące decyduje o tym, co, jak i dla kogo wytwarzać. Natomiast podstawowym zadaniem ekonomisty jest formułowanie zachowań ludzkich oraz ich weryfikacja w zestawieniu z rzeczywistością.

5. Ekonomia - czy to nauka? • Nazwa ekonomia była używana w różnych znaczeniach. Początkowo w języku greckim „oikos”- dom, „nomos” – prawo. Oznaczała zarządzanie gospodarstwem domowym, a zwłaszcza uzyskiwanie dochodu oraz gospodarowanie nim. • Ekonomia jest nauką badającą społeczny proces gospodarowania, podzielona jest ona zarazem na różnorodne szkoły i kierunki

6. Zasób rzadki (ograniczony) Cechuje się tym, że przy cenie równej zeru popyt nań przewyższa dostępną podaż. Pojęcie rzadkości odnosi się do luki między ogólną sumą dóbr i usług, których ludzie potrzebują, aby zaspokoić swoje różnorodne potrzeby,a możliwościami ich wytworzenia. Ograniczone środki mogą być zastosowane w rozmaity sposób, a dzięki temu istnieje możliwość alternatywnego ich wykorzystania.

7. Alokacja Przez określenie to rozumiemy takie środki, którymi dysponuje każdy podmiot gospodarczy i które stara się rozdzielić tak, aby uzyskać z tego tytułu jak najwyższe efekty ekonomiczne, i w ten sposób możliwie jak najlepiej realizować swoje cele. To właśnie rozdysponowanie środków pomiędzy różne konkurujące cele, nazywane jest w ekonomii alokacją.

8. Podział dochodu Niezależnie czy jest robiony w skali kraju, czy świata informuje on nas, w jaki sposób dochód dzielony jest pomiędzy różnorodne grupy i jednostki. Podział dochodu ściśle wiąże się z problemami dotyczącymi tego, co, jak i dla kogo jest wytwarzane. Np.: Dochód na jednego mieszkańca stanowi przybliżony wskaźnik stopy życiowej w każdej grupie krajów.

9. Rzadkość zasobów i ich alternatywne zastosowania: krzywa możliwości produkcyjnych Przykład IWyobraźmy sobie gospodarkę dysponującą zasobem czterech robotników, którzy mogą być zatrudnieni w produkcji albo posiłków, albo filmów. Poniższe dane pokazują możliwe rozmiary tygodniowej produkcji każdego z dwóch dóbr. Zależą one od sposobu, w jaki łączny zasób robotników zostanie rozdysponowany między obie dziedziny wytwórczości. Założyliśmy ponadto, że produkcja każdej gałęzi podlega prawu malejących przychodów, co oznacza, że każdy kolejny pracownik zwiększa produkcję w mniejszym stopniu niż jego poprzednik.

10. Możliwości produkcyjne hipotetycznej gospodarki

11. . A B H . C D G E

12. Rola rynku Rynek jest zwięzłą nazwą procesu prowadzącego do tego, że decyzje gospodarstw domowych dotyczące konsumpcji alternatywnych dóbr, decyzje przedsiębiorstw o tym,coi jak wytwarzać oraz decyzje pracowników dotyczące tego, jak wiele i dla kogo pracować, zostają wzajemnie uzgodnione dzięki odpowiednim dostosowaniom cen.

13. Gospodarka nakazowa Gospodarka nakazowa to taka gospodarka, w której wszystkie decyzje dotyczące produkcji i konsumpcji są podejmowane przez państwo. Państwowy urząd planowania decyduje o tym, co, jak i dla kogo się produkuje. Szczegółowe nakazy są następnie kierowane do gospodarstw domowych, przedsiębiorstw i pracowników.

14. „Niewidzialna ręka” Rynki, w których działanie nie podlega ingerencji państwa, nazywane są wolnymi rynkami. Adam Smith twierdził, że „niewidzialna ręka” rynku zapewnia efektywną alokację zasobów.

15. Gospodarka mieszana W gospodarce mieszanej państwo i sektor prywatny współuczestniczą w rozwiązywaniu problemów gospodarczych. Państwo kontroluje znaczną część produkcji za pomocą podatków, płatności transferowych oraz dostarczania dóbr i usług publicznych, takich jak obrona narodowa czy bezpieczeństwo wewnętrzne. Kontroluje także zakres, w jakim jednostki mogą kierować się w swoim działaniu własnym interesem.

16. Ekonomia pozytywna i normatywna Ekonomia pozytywna zajmuje się obiektywnym, naukowym objaśnianiem zasad funkcjonowania gospodarki. Ekonomia normatywna dostarcza zaleceń i rekomendacji opartych na subiektywnych sądach wartościujących.

17. Mikroekonomia i makroekonomia Najszerszy podział sposobów podejścia do problemów gospodarczych na mikroekonomię i przebiega przez środek większości wymienionych klasyfikacji przedmiotowych.

18. Mikroekonomia • Jest najbardziej spójnym działem ekonomii. • Bada gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa oraz funkcjonowanie struktur rynkowych. Analiza mikroekonomiczna zajmuje się szczegółowym badaniem indywidualnych decyzji dotyczących pojedynczych towarów • Wypracowała spójny aparat pojęciowy, metody badawcze i sposoby modelowania zjawisk gospodarczych wykorzystujące rachunek różniczkowy i inne metody matematyczne.

19. Makroekonomia • Bada gospodarkę narodową jako całość i współzależności między takimi agregatami, jak: dochód narodowy, konsumpcja, inwestycje, oszczędności, zatrudnienie, budżet państwa, bilans płatniczy. Dąży do wykrycia prawidłowości ich zmian i określenia optymalnej polityki gospodarczej. • Czyli, makroekonomia kładzie nacisk na wzajemne związki zachodzące w gospodarce jako całości. W swojej metodzie celowo upraszcza ona analizę poszczególnych elementów badanej całości w trosce o przejrzystość obrazu działania całej gospodarki.

20. Produkt narodowy brutto (PNB) Produkt narodowy brutto jest to wartość wszystkich dóbr i usług wytworzonych w gospodarce w danym okresie (np. w ciągu roku). PNB (ang. Gross national product) jest podstawowym miernikiem całkowitej produkcji dóbr i usług w gospodarce.

21. Wskaźnik cen a inflacja • Wskaźnik cen jest miernikiem przeciętnego poziomu cen i usług w gospodarce. Porównuje ich poziom w danym okresie z poziomem w wybranym okresie w przeszłości. • Wskaźnik cen informuje o tym, co przeciętnie dzieje się z cenami. Kiedy poziom cen wzrasta, wtedy mówimy, że w gospodarce występuje inflacja.

22. Stopa bezrobocia Stopa bezrobocia jest to procentowy udział bezrobotnych w całości siły roboczej. Pod pojęciem siły roboczej rozumieć będziemy ludność w wieku produkcyjnym, która byłaby gotowa podjąć pracę, gdyby mogła otrzymać odpowiednie zajęcie.

23. Tezy • do ćwiczeń z mikroekonomii • Ćwiczenie 1 • Co to jest „ekonomia” i czym się ona zajmuje? • Posługując się rysunkiem 1.2. krzywej możliwości produkcyjnych, podaj przykłady decyzji: efektywnych, nieefektywnych, dostępnych i niedostępnych. • Prezentacja rozwiązania zadania nr 1 z rozdziału 1 tom 3 („Ekonomia-Zbiór zadań”).