CÓRAS DÍLEÁ AN DUINE

1. CÓRAS DÍLEÁ AN DUINE Aistear an bhia http://www.sciencefinder.co.uk

2. Aistear an Bhia • Mórchodanna an chórais díleá, an béal, an t-éasafagas, an goile, an t-ae, an paincréas, an caolán agus an stéig mhór san áireamh, agus bíodh a fhios agat na feidhmeanna atá leo. http://www.sciencefinder.co.uk

3. An Béal • Briseann na fiacla an bia ina phíosaí beaga. • Déantar seile sa bhéal fiú sula dtosaíonn tú ag ithe. • Measctar an bia coganta le seile. • Tá einsímí sa seile a bhriseann síos na ceimicí sa bhia beagán. • Brúnn an teanga an bia siar sa scornach. http://www.sciencefinder.co.uk

4. An tÉasafagas. • Is píopa fada (25cm) an t-éasafagas • Tugann sé an bia síos go dtí an goile. • Tá matáin chiorclacha i mballa an éasafagais. • Brúnn na matáin sin an bia ar aghaidh go dtí an goile. • Tá an epiglottis ann chun déanamh cinnte nach dtéann bia isteach sa phíobán (aeir)! http://www.sciencefinder.co.uk

5. An Goile • Tá an goile cosúil le hinneall níocháin. • Is mála é a choimeádann 2 lítear bia. • Déantar (táirgtear) aigéad anseo . • Déantar súlach gastrach a mharaíonn baictéir anseo freisin. • Caitheann na ballaí matánacha an bia timpeall ag cinntiú go mbíonn sé go léir measctha. • Tar éis 2-3 uaire is leacht a bhíonn ann réidh le bogadh ar aghaidh go dtí an caolán. http://www.sciencefinder.co.uk

6. An Stéig Bheag • Níl aon rud beag faoin stéig bheag – bíonn sí thart ar 6.7m ar fad i nduine fásta! • Bíonn sí 3.5cm - 5cm trasna. • Bíonn an stéig bheag brúite isteach faoi do ghoile. • Bristear síos an bia anseo ionas gur féidir le do chorp na próitéin agus na mianraí a shú isteach. • Bíonn an bia anseo suas go ceithre huaire! http://www.sciencefinder.co.uk

7. Ionsú • Caithfidh bia díleáite dul isteach san fhuil trí bhalla na putóige. • Deartha go maith – líneáil thanaí, soláthar maith fola agus achar dromhchla AN-MHÓR. • Tá líneáil istigh fillte aige, na milliúin de villis bhídeacha http://www.sciencefinder.co.uk

8. An Paincréas • Déanann (táirgeann) an paincréas einsímí a chuidíonn le briseadh síos an bhia. • Tá sé taobh thiar den bholg. • Táirgeann sé insulin atá tábhachtach chun an méid ceart siúcra a choimeád sa chorp. http://www.sciencefinder.co.uk

9. Ae • Tar éis an bia a bheith ionsúite san fhuil, tugtar an bia go dtí an t-ae. • Próiseálann an t-ae cuid den bhia sula dtéann sé níos faide. • Tugtar an bia a bhíonn tuaslagtha i bplasma go dtí codanna eile den chorp. • Cosnaíonn sé an corp ar rudaí a dhéanfadh damáiste dó. http://www.sciencefinder.co.uk

10. An Stéig Mhór • Téann an bia atá fágtha ar aghaidh go dtí an stéig mhór. • Tá sí seo níos raimhre ná an stéig bheag (7-10cm) ach níos giorra (1.5m). • Is sa drólann a bhíonn an seans deireanach an t-uisce agus na mianraí a shú isteach san fhuil. • Brúitear an faecas ar aghaidh go dtí an reicteam. • Brúitear amach as an gcorp é seo faoi dheireadh, thart ar 24-48 uaire tar éis ithe. • Tá an aipindic ceangailte leis an stéig mhór. http://www.sciencefinder.co.uk

11. Éasafagas Goile Ae Liathán Paincréas Máilín an Domlais An Stéig Mhór An Stéig Bheag Aipindic http://www.sciencefinder.co.uk

12. Éasafagas Goile Ae Liathán spleen Paincréas Máilín an Domlais An Stéig Mhór An Stéig Bheag Aipindic http://www.sciencefinder.co.uk