350 likes | 615 Views
TÜBERKÜLOZ. Prof Dr Mukadder Çalıkoğlu Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD. 100 000 nüfusta. 0 - 9. 10 - 24. 25 - 49. 50 - 99. 100 - 300. 300 ve üstü. Tahmin yok. Dünya ülkelerinde tahmini insidans , DSÖ-2001.
E N D
TÜBERKÜLOZ Prof Dr Mukadder Çalıkoğlu Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD
100 000 nüfusta 0 - 9 10 - 24 25 - 49 50 - 99 100- 300 300 ve üstü Tahminyok Dünya ülkelerinde tahmini insidans, DSÖ-2001
Ülkemizde tüberkülozlu hasta sayısındaki düşüş eğilimi kayıtların daha iyi tutulması nedeni ile son yıllarda duraklamış gibi görünse de önümüzdeki yıllarda azalış beklenmektedir.
Verem savaşı dispanserlerine 2006’da kayıtlı AC dışı TB hasta sayıları Plevra : 2.676 Ekstratorasik LAP : 1.668 İntratorasik LAP : 293 Gastrointestinal : 334 Genitoüriner : 313 Menenjit, merkezi sinir s. : 168 Vertebra : 173 Vertebra dışı kemik/eklem : 226 Milier : 157 Diğer : 426
2006 yılı bölgelere göre tüberküloz olgu hızları (100.000 nüfusta), VSD kayıtları
Verem savaşı dispanserlerine 2006 yılında kayıt edilen yeni olgularda illere göre olgu hızı
Nakil giden hastalar, ülke genelinde 2005 ve 2006’da başka bir dispanserde kaydı bulunmayanlar ya da yurtdışına gidenler olduğundan bunların da tedavi sonucu bilinmemektedir. Devam: tedavisi 12 ayda hala devam edenlerdir.
DSÖ 2008 TB raporunda hedef bölge (%70 olgu bulma ve %85 tedavi başarısı) HEDEF BÖLGE TURKEY Tedavi başarısı (%) DGTS olgu bulma oranı (yeni yayma pozitif, %)
DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE TB İLAÇ DİRENCİ Türkiye de Dirençli TB Sorunu Ciddi Boyutlarda Yeni hastalarımızda % 3-5 Daha önce tedavi almış hastalarımızda % 20-30 oranlarında ÇOK İLACA DİRENÇLİ TÜBERKÜLOZ VAR
Tüberkülozlu bir hasta her öksürük ile; 1-5 mikron çapında, 1-3 adet basil içeren, 3500 kadar enfeksiyöz parçacığı etrafa saçar *yakın temas: % % 12- 48 Tüberkülozlu Hasta (Yayma pozitif) Sağlıklı Kişi
BULAŞMA VE BULAŞMAYI ETKİLEYEN FAKTÖRLER • Damlacık çekirdeklerinin inhalasyonu • Oral yol • Yayma(+) • Öksürük • Kavite, larinks tb • Tedavi • Hava sirkülasyonu ve ventilasyon • Yakın temas • İmmünsüpresyon • Küçük yaş
Bulaşmanın önlenmesi • Kaynak olguya etki:Erken tanı, izolasyon, etkin tedavi • İletimin azaltılması: • dilüsyon, • filtrasyon, • ventilasyon, • basillerin direk öldürülmesi • Temaslıların korunması • cerrahi maskeler, • HEPA filtreli maskeler, • BCG aşısı
%10’unda Hastalık gelişir 2 Hasta 20 Enfekte birey 1 Aktif hasta PPD + Yayma(+) Akciğer tbc.
AKCİĞER TÜBERKÜLOZU • Halsizlik, kilo kaybı, iştahsızlık • Ateş • Öksürük, balgam • Hemoptizi • Nefes darlığı • Göğüs, yan ağrısı • Ses kısıklığı • Allerjik yakınmalar • Sıklıkla anormal bulgu yoktur • ince krepitan raller • matite • bronşial solunum sesi • lokalize wheezing • skarlar trakea veya kalbi çekebilir • plevral efüzyonun fizik bulguları
Balgam örneği, EN AZ 3 kez mikroskopi kültür Tüberküloz tanısı ŞÜPHELENME KESİN TANI Öksürük* Balgam Göğüs ağrısı Halsizlik İştahsızlık, zayıflama Gece terlemesi
Balgam örneği, 3-6 kez Mikroskopi NEGATİF AYIRICI TANI OLANAKLARI OLAN HASTANEYE SEVK Balgam indüksiyonu, Açlık mide suyu, Bronkoskopik lavaj sıvısı alınmalı. İleri tetkik Tüberküloz tanısı KESİN TANI ŞÜPHELENME
TÜBERKÜLOZDA TANI • Radyoloji-tek başına tanısal değildir • duyarlılık: %70-80 • özgüllük: %60-70 • Tüberkülin Deri Testi • Amplifikasyon testleri –PCR (yayma + ise) • Serolojik yöntemler- henüz genel kabul gören bir yöntem yok
DÜNYADA TB NEDEN ARTTI? • İlgililerin ihmali • TB kontrol sistemleri kötüleşti ve hatta kayboldu • Kötü yönetilen TB kontrol programları • Hastalık yükü ve çok-ilaca dirençli TB arttı • Nüfus artışı • Son yirmi-otuz yılda doğan çocuklar, şu anda TB hastalık ve ölümlerinin olduğu yaşlardadır • TB ve HIV ilişkisi • HIV endemik bölgelerde, TB’un patlamasına yol açtı • WHO TB Programme, 1994.
DÜNYANIN BİRLEŞTİĞİ ÇÖZÜM; DOĞRUDAN GÖZETİMLİ TEDAVİ STRATEJİSİ DOTS (DGTS)
TB Register World Health Organization Regional Office for Europe DOTS (DGTS) • Politikve finanskonusunda kararlılık. • Balgam mikroskopik muayenesi veşüphelilerde kültür. • Doğrudan gözetimli ve standart kısa sürelianti-TB ilaç rejimleri. • Bütün majör anti-TB ilaçların düzenli ve kesintisiz olaraksağlanması. • Standardize kayıt ve raporlama sistemi.
İlaç Direnci ve Nüks Gelişimine DGT’nin Etkisi İlaçlarıDGT kendi içen uygulanan Primer İD (%) 13 6.7 (p<0,001) Edinsel İD (%) 14 2.1 (p<0,001) Nüks oranı (%) 20.9 5.5 (p<0,001) ÇİD’li nüksler 25 olgu 5 olgu (p<0,001) Weis.NEJM 1994