TEKNİK-RAPOR TEZ, vb. nasıl hazırlanmalı?

1. TEKNİK-RAPORTEZ, vb.nasıl hazırlanmalı? Nihal AKYOL

2. RAPORLARDA İÇERİK VE BİÇİM(Kaynak: EMRE, T., 1997, Genel Jeoloji Çalışmalarında Rapor Hazırlama, Saha Jeolojisi II, DEÜ Mühendislik Fakültesi Yayınları, No: 69) • RAPOR YAZILIMINDA GÖZETİLECEK KURALLAR • Bir şeyin anlatılabilmesi için, öncelikle o’nun çok iyi anlaşılmış olması (bilinmesi) gerektiği unutulmamalıdır. Önce neyin anlatılmak istendiği çok iyi düşünülüp, tasarlanmalı ve iyi bir anlatım planı hazırlanmalıdır. • Rapor bir örnek olmalıdır. Bilgilerin sunuluşunda ve raporun düzenlenmesinde bir örneklik korunmalıdır. Tüm çizelge, şekil, dipnot, kaynakça ve öteki uygulamalar kendi içlerinde bir örnek olacak biçimde düzenlenmelidir. Örneğin; aynı kavramı yansıtmak için, raporun her yerinde aynı terimler kullanılmalıdır (aynı bir dokanak, bir yerde “uyumsuz” başka yerde “diskordans” diye anılmamalıdır). • Her konuda ya da bölümdeki açıklamaların önce ana hatlarıyla belirtilmesi, sonra ayrıntıların açıklanması (önce makro, sonra mikro düzeyde) gerekir. • Rapor herşeyden önce açık ve yalın bir dille yazılmalı, Türkçe karşılığı olan sözcükler yerine yabancı ya da Osmanlıca’larınını kullanmaktan; ağdalı, uzun, karmaşık ya da devrik tümcelerden kaçınılmalı, anlatımın kolay anlaşılabilirliği sağlanmalıdır.

3. RAPOR YAZILIMINDA GÖZETİLECEK KURALLAR • Anlatım dilinde, çok zorunlu durumlar dışında, birinci tekil kişi adları yerine edilgen çatılı tümce kullanmak daha uygundur. Örneğin; “Yörede yeni bir demir yatağı buldum” yerine “Yörede yeni bir demir yatağı bulundu” şeklinde bir anlatım, alçak gönüllük belirtisi olarak da okuyucu üzerinde daha iyi bir etki bırakır. Birinci tekil kişi adları yerine “araştırıcı” vb gibi sözcükler; arazimizde yerine “çalışma alanında” ya da “saha çalışmalarında” kullanılması önerilir. • Dilbilgisi kurallarına ve yabancı bilimsel kavramlarla, özel adların doğru yazılmasına özen gösterilmelidir. • Raporda verilen bilgileri değişik paragraflarda yinelemeden kaçınmak, gereksiz yere raporun uzun ve sıkıcı olmasını önlemek gerekir. Dilde ekonomi ilkesi unutulmamalıdır: Öz, ancak yeterince ayrıntılı, yalın ve kolay anlaşılır. • Raporda anlatılacak konuların sıralanışı, “içindekiler” de belirtilen sıraya uymalıdır. • Raporda genellikle kısaltma yapılmaz. Ancak, raporun sunulacağı yerin yayın ilkelerinde tanımlandığı şekilde kısaltmalar yapılabilir.

4. RAPOR YAZILIMINDA GÖZETİLECEK KURALLAR • Yönler Türkçe yazılış baş harflerine göre kısaltılmalıdır (D, B, K, G, KD, KKD* vb.) NOT: Belirtilecek nokta herhangi bir ana yönle 15 derecelik açı yapıyorsa, ara yön bu ana yön önce söylenerek belirtilir. DKD, DGD gibi. Belirtilen nokta ana yönle 15 dereceden büyük açı yapıyorsa KD, KB, GD, GB olarak belirtilir. • Rapor içerisinde kısaltmalar sayı olarak az ve önemsizse, ilk kısaltma yapılan yerde ayraç içinde kısaltılan sözcük açıklanır; çok sayıda ve önemli kısaltmalar kullanılmışsa, kısaltmalar ile ilgili açıklamalar raporun “Yöntemler” bölümünde verilmelidir. • Kısaltmalar arası ve sonuna nokta konmaz (MTA, TJK, TMMOB, JMO, TDK gibi). Kısaltmadan sonra gelen ek, kısaltmadaki son harfin Türkçe okunuşuna ek olacak şekilde yazılır (“kuzeye”: “K’ye”, “Dokuz Eylül Üniversitesi’nin”: “DEÜ’nün” gibi.) • Tümce içinde uzunluk ölçüleri vb kısaltmaların sonuna nokta konmaz (mm, cm, km gibi.). Sıra sayılarının (beşinci, yirmiüçüncü gibi) sonuna nokta konmaz, sıra rakamla yazıldıktan sonra kesme imi (‘) ardından sıra belirten ek yazılır (15’inci, 23’üncü gibi). Onbir’den küçük sıra belirten sayılar rakamla yazılmaz (birinci dönem, sekizinci grup gibi): Eğer 11’den küçük sıra sayıları, on’dan büyük sıra sayılarıyla aynı tümcede bulunuyorsa rakamla yazılır (“14’üncü birimin 2’inci katmanı gibi). • Ayrıca tarihlerden sonra da kesme imi kullanılır (1919’da, 1983’de gibi).

5. RAPOR YAZILIMINDA GÖZETİLECEK KURALLAR • Tarih, Ay-Gün Adları Yazımı: Gün bildiren tarihler; 22 Nisan 1983 ya da 22.IV.1983 / 22.4.1983 6 Mayıs 1980 ya da 6.V.1980 / 6.5.1980 Örneklerindeki gibi yazılır. • Belirsiz sayılar harflerle yazılır: “Bin dokuz yetmişlerde…”, “Bir iki kez aynı dokanak…”, “Hemen hemen yüz örnek…” gibi. • Büyük sayılardaki milyon, milyar değerleri yazıyla yazılır: “78 milyon ton kömür…” gibi. • Ancak sayı yuvarlak değilse tamamı rakamla yazılır: “78345678” gibi. • % imi rakamsız kullanılmaz, rakam yoksa yazıyla “yüzde” yazılır. • Raporda hiçbir tümce rakamla başlamamalıdır. Tümcenin mutlak “sayı” ile başlaması gerekiyorsa, kural dışıda olsa, sayı rakamla yazılmaz, harflerle yazılır. Tümceyi sayıyı başa almayacak şekilde düzenlemeye çalışılmalıdır. Eğer tümce başı olduğu için bir sayı harfle yazılmışsa ve aynı sayı tümcede ikinci kez yazılacaksa yine harflerle yazılmalıdır (Bir örneklik sağlanmalıdır).

6. RAPOR YAZILIMINDA GÖZETİLECEK KURALLAR • Formüller, ayrı bir satıra yazılır.Formülden önce ve sonra birer satır aralığı boşluk bulunmalıdır. Formüller numaralandırılır ve değinmelerde bu numaralar kullanılır. Formül numarası, formülün yazıldığı satıra ve yazı alanı sağ kenarına yakın bir yere ayraç içinde yazılır. • Güneş, Ay, Gezegen isimlerinin yazılışı: Gökbilim, coğrafya, jeoloji jeofizik ile ilgili konularda büyük harfle “Uzayda Dünya Güneş’in çevresinde…” diğer konularda küçük harfle başlar “Sen dünyayı dolaşsan…” NOT: “ile” eki kendinden önceki sözcükle bitişik yazılır: adamla, kuzeyle,… “ken” eki kendinden önceki sözcükle bitişik yazılır: giderken, gelirken,… “mi” soru eki her zaman ayrı yazılır: güneydekiler mi?, görülür mü?,…

7. RAPOR YAZILIMINDA GÖZETİLECEK KURALLAR • Büyük harflerin kullanıldığı yerler: Kişi (Yusuf, Hüseyin,…) Hayvan (Tekir, Karabaş, …) Ulus (Türkler, Yunanlılar, …) Ülke (Türkiye, Belçika, …) Köy, kent, yer (Ankara, Paris, Işıkkent, Kaletepe, Kocaçay, …) Kıta, bölge, dağ, ova, deniz, göl, akarsu, orman vb coğrafya adları (Asya, İç Anadolu, Toroslar, Çukurova, Harran Ovası, Akdeniz, Sapanca, Dicle, Kızılırmak, Belgrad Ormanı, Akdağ Madeni, …) Yer, yön bildiren sözcükler özel adlarla birlikte kullanıldığında, bu yer ve yön adlarının baş harfleri (İç Anadolu, Kuzey Anadolu Fayı, …) Kurum adları –sözcüklerin arasındaki bağlaçlar hariç- (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, Türkiye Mimarlar ve Mühendisler Odasi Birliği, Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, …) Yapı, anıt, örenyer adları (Ankara Kalesi, Galata Köprüsü, Düşünen Adam Yontusu, Gergef İşleyen Kadın, …) Dil, din, mezhep, yasa, yapıt, dergi, gazate, kitap adları (Türkçe, Müslümanlık, Budizm, Anayasa, Yeryuvarı ve İnsan, Saha Jeolojisi Derlemesi, …) Özel ada bağlı saygı sözcüğü (Bay Vedat, Sayın Hasan Hüseyin, …) Özel adlardan türemiş ad, eylem ya da sıfatlar (Türkoloji, Türkçeleştirmek, Avrupalılaştırmak, Tanrısal, İstanbullu, …) Jeolojik formasyonlara verilmiş özel isimler ve Jeolojik Yaşlar (Miyosen, Neojen, ….) NOT: Özel adlarda ek satır sonuna rastlarsa ayırma iminden (‘) sonra satır kesme imi (-) konmaz.

8. 2. İÇERİK Raporda sunulan bilgiler raporun içeriğini, bu bilgilerin sunuluş düzeniyse biçimini oluşturur. “Genel olarak içerik bilgilerinin: • Öz ancak yeterince ayrıntılı olması, • Yazarın (araştırmacının) kendi yorum, yargı ve önerilerini açıkca yansıtır olması, • Okuyucuya bağımsız yorum ve yargıda bulunabilme olanağı vermesi gerekir.” (Fox, 1969: Karasar, 1981’den)

9. Bir Raporun Ana Çatısı Şöyle Olmalıdır: ÖN KISIM Dış Kapak İç Kapak Önsöz (Teşekkür) Özet (Nerede, neden, nasıl, hangi veriyle ne yapıldı? Ne elde edildi?) Abstract İçindekiler Tablo Listesi Şekil Listesi

10. ANA KISIM • Giriş (Çalışma alanı, sorun ve çalışmanın amacı, önemi, kullanılan yöntemler, raporu okumaya hazırlayıcı bilgilerden gerekli görülenler ve daha önce yapılmış araştırmalar tanıtılır. Son olarak, okuyucuya bilgi vermek amacıyla, rapor içeriğinden, hangi ana bölümün, hangi konuyu içerdiğinden bahsedilir) • Çalışma Alanı Genel Tektoniği ve Jeolojisi (Makrodan mikroya geçmeli, yerbulduru haritası verilmeli) • Bölgesel jeoloji ve tektonik (Yerel statigrafi, litoloji, dokanak, yaş, yapısal jeoloji, jeomorfoloji, uygulamalı ve ekonomik jeoloji, jeolojik tarihçe ve paleocoğrafya gibi detay bilgilere, eğer çalışma içerik ve amacı için gerekli ise, verilmeli) • Yöntem ve Uygulamalar (Yöntemler önce teorik olarak verilmeli sonra gerçekleştirilen uygulamalar yer almalı, veriler ve toplanması, verilerin çözümü, süre ve maliyeti gibi konulara yer verilmeli) Yöntem-Veri Seti-Uygulama alt başlıklarını içerebilir. • Sonuçlar ve Tartışma (Elde edilen sonuçlar verilmeli ve daha önce elde edilmiş olan sonuçlar ile karşılaştırılıp tartışılmalı) • Öneriler (Bu çalışmadan elde edilen sonuçlar ile ne önerilebilir? Bir ileriki aşamada neler yapılabilir?)

11. ARKA KISIM • Kaynakça (Yazım formatına uygun olmalı) • Ekler (Düzgün sıralamış bir şekilde ve bir örnek olmalı)

12. ÖZET OLARAK; • Raporun yalnızca, Özet, Giriş, Sonuçlar ve Tartışma kısmı okunduğunda, okuyucu genel bir fikir edinmeli ve eğer gerek duyarsa uygulama detayı için diğer bölümleri okumalı, • Rapor Türkçe dilbilgisi kurallarına uygun yazılmalı, • Rapor format (biçim) ve içerik bakımından bir örneklik özelliğini korumalı, • Yararlanılan her kaynaktan, verilen yazım kurallarına uygun olarak değinilmeli ve kaynakçada yer almalı. • Tüm bilgiler verilen/istenilen formata uygun olmalı.

13. Yazım formatına göre değişiklik göstermesine rağmen, genellikle; Şekil açıklamaları verilen şeklin altında, Tablo açıklamaları ise, verilen tablonun üzerinde yer alır. Şekil ve tablolar kendi içlerinde düzgün bir şekilde numaralanmış olarak, metin içerisinde değinildikten hemen sonra verilir.

14. KAYNAKÇA Araştırma yapılırken yararlanılan kaynakların (raporda değinilen her belgenin) EKSİKSİZ olarak sıralandığı bölüm raporun “kaynakça” bölümünü oluşturmaktadır. Kaynakçada, yayınlanmış (kitap, dergi, vb) ya da yayınlanmamış (tezler, bitirme ödevleri, ders teksirleri vb) olsun, tüm yazılı kaynaklar verilir. Sözlü veya yazılı kişisel görüşmeler, kaynak kişiler metin içinde belirtilir. Raporda değinilmeyen belgelere kaynakçada KESİNLİKLE yer verilmez. Araştırmacının, başka kaynaklardan raporuna bilgi alırken neyi, nereden, ve nasıl aldığını belirtmesine kaynak gösterme (değinme, gönderme veya atıfta bulunma) denir. Bu rapor yazmada, bilimselliğin kaçınılmaz koşuludur. Bunların belirtilmediği bir araştırma raporunu, değerlendirmek ve yazarına verilecek değeri saptamak olanaksız olduğu gibi, du durum, okuyucunun yapıtın özgünlüğünden kuşkulanmasına da yol açar (Karasar, 1981, s.58).

15. Kaynak Göstermede Temel İlke ve Amaçlar: Kaynak göstermede temel ilke, neyin, nereden ve nasıl alındığını gösterebilmektir. Bu amaçla, başka kaynaklardan alınan her bilgiyi anında belirterek kaynağını tanıtmak, doğrudan ya da dolaylı aktarma olduğunu göstermek gerekir. Kaynak göstermenin dört temel amacı vardır: • Yararlanılan kaynakların yazarlarına kredi vererek ahlaki ve yasal kurallara uymak, • Okuyucuya iletilen alıntıların (başka bir araştırmadan aktarılan bilgilerin / bulguların / görüşlerin) asıl kaynağa uygunluğunu denetlemek, • Araştırmada ileri sürülen görüş ve olgulara koşut ya da (varsa) karşıt görüş ve olguların varlığını belirterek, araştırmacının, bunları gözönüne aldığını kanıtlamak ve • Okuyucuya, aynı konuda, yararlanabileceği öteki önemli kaynakları tanıtmaktır.

16. Kaynak Göstermede Temel İlke ve Amaçlar: Bu temel ilke amaçları uygulamaya aktarırken; • Kaynakların ayrıntılı olarak belirtildiği “kaynakça” ile, • Alıntıları kaynaklara bağlayan kaynakça bağlarının birlikte kullanılması zorunluluğu vardır. Raporda, yalnızca kaynakların bulunması anlamsızdır. Hangi bilgilerin, hangi kaynaklarda ve nasıl alındığının da gösterilmesi gerekir. Kaynakça bağlarından en çok kullanılanı, eserin yazarının soyadı ve yayın tarihinin birlikte verilişidir. İstenirse alıntıya ilişkin sayfa numaraları da, ayraç içinde bağlacın bir parcası olarak verilebilir. (Karasar, 1981, say.76) gibi. Ancak bir örneklik bakımından tüm bağlaçlar aynı özellikte olmalıdır.

17. Kaynakça Bağları Yazımında Dikkat Edilmesi Gerekenler: • Kaynakça bağlarında, san belirten Müh., Dr., Doç., Prof. vb kısaltmalar kullanılmaz. • Bağlaç tümce sonuna geldiğinde, tümcenin bitiş noktası bağlaçtan sonra konur: “Raman Formasyonu dört üyeye ayrılmıştır (Workman, 1965).” • Yazar soyadı ilgili tümcede geçiyorsa ayraç içinde ayrıca verilmez: “Workman (1965)’a göre Raman Formasyonu dört üyeye ayrılır.” “Workman (1965), Raman Formasyonu dört üyeye ayırmıştır.” “Workman (1965)’nın, Raman Formasyonu’nu dört üyeye ayırdığı bilinmektedir.” • Aynı soyadlı yazarların, aynı tarihli eserlerini birbirlerinden ayırt etmek için, kaynakça bağına yazar soyadından sonra (virgülle ayrılarak) yazar ön adı (adları)’nın baş harfi, büyük harfle, yazılır: “..........(Kaya, O., 1973).” “..........(Kaya, T., 1973).” • Aynı yazarın, aynı tarihli eserlerini ayırt etmek için yayın tarihinden sonra konacak küçük harfler alfabetik sırayla kullanılır. Tarihten sonra konulan küçük harflerin, kaynakça bölümünde de aynen bulunması gerektiği unutulmamalıdır. “..........(Akyol, 2006a).” “..........(Akyol, 2006b).”

18. Kaynakça Bağları Yazımında Dikkat Edilmesi Gerekenler: • Alıntının kaynağı çok yazarlıysa, yazar sayısı ikiyi geçmiyorsa, tümünün soyadları verilir. Yazar sayısı ikiden çoksa, ilk yazar soyadından sonra “ve diğerleri” kısaltılarak “ve diğ.” olarak eklenir. “……….(Alkan ve İnan, 1972)”. “……….(Alkan ve diğ., 1980)”. • Aynı alıntıya ilişkin birden çok kaynak verilmek istendiğinde, bunlar, noktalı virgülle “;” birbirinden ayrılarak, aynı ayraç içinde, yayın tarihi eski olan önce yazılarak, verilir: “……….(Dora, 1965; Savaşçın, 1970; Pınar ve diğ.,1978).” • Alıntının kaynağı başka bir dilde yazılmış olsada, “ve” ya da “ve diğ.” Türkçe (raporun yazım dilinde) yazılmalıdır. • Başka bir kaynaktan alınan bilginin bulunduğu eser, o bilgi açısından, ikincil bir kaynaktır. Ancak birincil kaynağa ulaşılaması veya yabancı dilde yazılmış eserleri anlayamama gibi nedenlerle ikincil kaynağı kullanmak zorunluluğu doğabilir. Ancak, işin kolayına kaçmak için böyle bir yol izlemek, bilimsellik ve araştırmacı anlayışıyla bağdaşmaz. Birincil kaynağa ulaşılamamış ise, kaynakça bağı olarak, ayraç içinde önce birincil kaynak, sonra ikincil kaynak verilir. Bu durumda, kaynaklar üst üste iki noktayla ayrılır ve ikinci tarihten sonra “den” yazılır. “..........(Phillipson, 1911: Yağmurlu, 1978’den).” Bu durumda kaynakçada, her iki eserde verilir.

19. Kaynakça Bağları Yazımında Dikkat Edilmesi Gerekenler: • Alınan bilgi bir başka yayın içinde değinme şeklindeyse ve ilksel yayın bilinmiyorsa, kaynakça bağı olarak bilginin (burada alıntının) alındığı kaynak (“üçüncül kaynak”) verilir: “……….konusunda Phillipson…….olduğunu vurgular (Can, 1983).” Bu durumda araştırmacı kaynakça bölümünde yalnızca Can (1983)’ı verilebilir. • Sözlü, yazılı kişisel görüşmelere raporda değinildiğinde, değinmeden sonra, ayraç içinde görüşme yapılan kişinin adının (varsa adlarının) baş harfi, büyük harfle yazılıp, nokta konur ve soyadı (san belirtilmeksizin) yazıldıktan sonra görüşmenin türü ve tarihi belirtilir. Bu tür görüşmelere “kaynakça” da, kesinlikle yer verilmez. “……….(E. Akyol, Ekim 1982, kişisel görüşme).” “……….(U. Koca, Kasım 2000, sözlü açıklama).” “……….(N. Canıtez, Ekim 1980, yazılı görüşme).”

20. Doğrudan Alıntılar: Kaynakça bağları ile ilgili örneklerin tümü dolaylı aktarmalar (ana düşünce değişmeden ve anlam kayması olmaksızın alıntıyı yapan yazarın diliyle yapılan bilgi aktarmaları) için verildi. “Bilgilerin, özgün biçim ve içeriğiyle aktarılmasına doğrudan aktarma denir. Buna göre alıntı (aktarılan parça), ana düşünce, biçim (noktalama imleri) ve içerik yönünden değiştirilmeden raporda yer alır. Doğrudan aktarmalara genellikle: . . . . . . . 3. Özğünlüğünün korunmasında önemli yarar görülen sözlerin rapora alınmasında gereksinim duyulur. ….Doğrudan aktarmalar, alıntının uzunluğuna göre, tırnak (“..”) imleri içinde ya da sıkıştırılmış paragarf biçiminde alınır. Üç satır ve daha kısa olan alıntılar tırnak imleri içinde ve normal satır aralıklarıyla yazılır. Üç satırdan daha uzun alıntılar, az yer tutması ve ilk bakışta bunun bir aktarma olduğunun anlaşılabilmesi için, sıkıştırılmış paragraf şeklinde verilir. . . . . . . . .

21. Doğrudan Alıntılar: Tümce ya da söz öbeklerinin çıkarılması, çıkarmanın yapıldığı yere konan üç nokta ile (…) gösterilir. Ancak çıkarma tümce sonunda gerçekleştirilmişse, üç yerine dört nokta kullanılır. (….); bunlardan üçü yapılan çıkarmayı, biri de tümcenin bitişini simgeler. Pragraflar halinde yapılan doğrudan aktarmalarda, arada atlanan paragraf ya da paragraflar aralıklı sıra noktalarla (. . . . . ) gösterilir….” (Karasar, 1981, say.50-51). Dolaylı alıntıda kaynakça bağlaçları için belirtilenler, doğrudan aktarmalar için de geçerlidir. Ancak, doğrudan aktarmaların kaynakça bağlaçlarında, alıntının, sayfa numarasının verilmesi (dolaylı anlatımda isteğe bağlı olmasına karşın) zorunludur. (Karasar, 1981, say.54) gibi.

22. Kaynakça YazımındaAna Kurallar: Raporun kaynakça bölümü, en küçük bir noktalama, yazı, tarih ya da rakam hatasının bağışlanamayacağı ve en katı biçimde eleştirilebileceği tek bölümdür. Kaynaçada yazılı herhangi bir yapıta ulaşmak isteyen okuyucu, verilen bilgiler doğrultusunda kolayca sözkonusu yapıta ulaşabilmelidir. Her araştırıcı (yazar) aynı zamanda iyi bir okuyucu olduğundan, kaynakça bölümünü başkalarından beklediği şekilde hazırlamalıdır. Kaynakça yazımında gözetilmesi gereken kuralları şöyle özetleyebiliriz: 1)Tanıtıcı bilgilerin tam ve doğru olarak verilmesi gerekir. 2) Kitap vb kaynakların adını, dış kapaktakiler kısaltılmış olabileceğinden, iç kapaktan almak gerekir. 3) San belirten ünvanlar, yazar adı ile birlikte verilmez. 4) Tez, bitirme ödevi vb bir eserden yararlanılmış ve bu çalışma sonradan yayınlaşmışsa, kaynakçaya kaynak bilgisi olarak yayınlanmış makalenin kaynak tanıtıcı bilgilerinin verilmesi gerekir.

23. Kaynakça YazımındaAna Kurallar: 5) Bölümleri ayrı ayrı kişilerce yazılmış ve bir başkası tarafından derlenmiş kitaplarda, ÖNCE yararlanılan bölümün yazarı olmak üzere, bölüm yazarı ve derleyen (editör) birlikte verilir. “BOZKURT, E., Timing of Extension on the Büyük Menderes Graben, Western Turkey, and Its Tectonic Implications, in Tectonics and Magmatism in Turkey and the Surrounding Area, pp. 385-403, eds: Bozkurt, E., Winchester J.-A. & Piper, J.D.A., Geol. Soc. London Special Publication, 173, (2000).” 6) Çevirilerde, önce yazar adı, sonra eserin Türkçe (çevrildiği dildeki) adı ve üçüncü bilgi olarak da çevirenin adı verilir. Çevirinin hangi dilden yapıldığı da ek bilgi olarak verilebilir. “Walstrom, E. E., 1973, Teorik Magmatik Petroloji’ye Giriş: Çeviren: Yılmaz Bürküt, İTÜ Maden Fak., İstanbul.” 7) Eser adı, eserin ayrıntılı başlığıdır, bağlaçlar dışındaki tüm sözcüklerin baş harflerinin büyük harfle yazılması uygun olur.

24. Kaynakça YazımındaAna Kurallar: 8) Eser, bir dergi ve kitapta, bağımsız (ayrı yazarlı) bir makale niteliğinde ise, makale adı, sonra dergi ya da kitap adı verilir. “BUCK, W. R., Flexural Rotation of Normal Faults, Tectonics, 7, 959–973, (1988).” 9) Yayınlanmamış (bitirme ödevi, ders teksiri, rapor, doktora tezi vb) kaynaklar belirtilirken, tüm bilgiler verildikten sonra, ayraç içinde “(yayınlanmamış)” ifadesi eklenir. “Kun, N., 1983, Çine Dolayının Petrografisi ve Menderes Masifinin Güney Kesimine Ait Petrolojik Bulgular: Doktora Tezi, DEÜ Fen Bilimleri Enst., Bornova, 139 say, (Yayınlanmamış)” 10) Yeniden basılmış yapıtlarda, basım sayısının belirtilmesi gerekir. “Püsküllüoğlu, A., 1971, Öz Türkçe Sözlük: İkinci basım, Bilgi Yayınevi, Ankara”

25. Kaynakça YazımındaAna Kurallar: 11) Dizi olarak yayınlanan dergilerde veya birbirini tamamlayan dizi kitaplarda, dergi veya kitap cilt (dizi) numarası belirtilmelidir. Cilt numarasından sonra virgül “,” konur ve ayrıca bir açıklamaya yer vermeden sayfa numaraları verilir. “VAN DER MEIJDE, M., Van der Lee, S. & Giardini, D., Crustal Structure beneath Broadband Seismic Stations in the Mediterranean Region, Geophys. J. Int., 152, 729–739, (2003).” 12) Eğer cilt numaraları da kendi içinde numaralanmışsa, cilt numarasından sonra ayraç içinde bu numara verilir. “TÜRKELLİ, N., Kalafat, D. & Gündoğdu, O., 6 Kasım 1992 İzmir (Doğanbeyli) Depremi Saha Gözlemleri ve Odak Mekanizma Çözümü, Jeofizik, 9 (10), 343-348, (1995).

26. Kaynakça YazımındaAna Kurallar: 13) Yayın yeri (eserin yayınlandığı yayın evinin bulunduğu kentin adı) bilinen büyük bir kentse, kent adı tek başına; küçük kentlerde, kentin bağlı olduğu il, eyalet ve gerekirse ülke adı ile birlikte verilebilir. “YILMAZ, Y., An Approach to the Origin of Young Volcanic Rocks of Western Turkey, in Tectonic Evolution of the Tethyan Region, edited by A. M. C. Şengor, Y. Yılmaz, A. I. Okay, and N. Görür, pp. 127–147, Kluwer Acad. Publ., Dordrecht, Netherlands, (1989).” 14) Yayın evi (yayıncı), dergi, kitap vb kaynakları basıp (bastırıp) dağıtan ya da satan bir kurum olduğundan, kaynakçada belirtilmelidir. 15) Yayın tarihi olarak, en son baskının yayın tarihi verilmelidir. 16) Yazarların, kendi adlarına bastırıp dağıttıkları, sattıkları, satış hakkını herhangi bir yayınevine devretmedikleri eserlerde yayınevi bilgisi ya hiç verilmez ya da (biliniyorsa) yazarın adresi verilir. “Karasar, N., 1981, Araştırmalarda Rapor Hazırlama Yöntemi –İlkeler, Kavramlar, Teknikler-:Üçüncü baskı, Bahçelievler PK 33, Anakara.”

27. Kaynakça YazımındaAna Kurallar: 17) Kitap, dergi vb içerisindeki özgün bir makaleden/bölümden yararlanılmışsa, yapıtın başlangıç ve bitiş sayfa numaraları verilir. Tez, diploma çalışması vb. yayınlar için genellikle toplam sayfa numarası verilir. “TÜRKELLİ, N., Kalafat, D. & İnce, Ş., 6 Kasım 1992 İzmir Depremi ve Artçı Şokları, Deprem Araştırma Bülteni, 68, 58-95, (1990).” “Kun, N., 1983, Çine Dolayının Petrografisi ve Menderes Masifinin Güney Kesimine Ait Petrolojik Bulgular: Doktora Tezi, DEÜ Fen Bilimleri Enst., Bornova, 139 say, (Yayınlanmamış)” 18) Bir yazarın aynı tarihli eserlerini ayırt etmek için yayın tarihinden sonra konacak küçük harfler kullanılır: “ZHU, L., Mitchell, B. J., Akyol, N., Cemen, I. & Kekovalı, K., Crustal Thickness Variation in the Aegean Region and Its Implications for the Extension of Continental Crust, J. Geophys. Res.,…, (2006a).” “ZHU, L., Akyol, N., Mitchell, B. J. & Sözbilir , H., Seismotectonics of western Turkey from high resolution earthquake relocation and moment-tensor determinations, Geophys. Res. Lett., 33, ..., (2006b).”

28. Kaynakça YazımındaAna Kurallar: 19) Eser bir kurumca (kurum adına) yazılmış ve ayrıca yazar adı verilmemişse, kurum adı, yazar adı gibi işlem görür. Bu şekilde kurum adı, aynı zamanda, yayınevi niteliğini de taşıyorsa, yayınevi bilgisi, olarak gösterilmeyebilir. Kurum adları, olduğu gibi ya da kısaltılmış olarak yazılabilir: “Türk Dil Kurumu, 1970, Yeni Yazım (İmla) Klavuzu: Altıncı baskı, Anakara” “TDK, 1970, Yeni Yazım (İmla) Klavuzu: Altıncı baskı, Anakara” 20) Özel ve kamu kuruluşlarının arşivlerindeki belgeleri kaynakçaya yazma biçimi, arşivde kullanılan sınıflandırma düzenine bağlı olarak değişir. Genellikle, arşivin bulunduğu kuruluş adı, arşivdeki kayıt numarası, rapor/konu başlığı, tarihi ve hazırlayan kişi adları gibi tanıtıcı bilgilerin verilmesi gerekir. En sonda, ayraç içinde “(Yayınlanmamış)” sözcüğü yazılmalıdır. “Kutlukan, E. (1973). Bursa ovası sismik etüdü. MTA, Rapor No: 5070 (Yayınlanmamış).”

29. Kaynakça YazımındaAna Kurallar: 21) Birden çok yazarlı eserlerde, Yazarların tümünün adı (soyadı ve adının baş harfi), yayındaki yazılış sırasıyla verilir. Son yazar adından önce “ve” yazılmalıdır. “Soysal, H., Sipahioğlu, S., Kolçak, D., ve Altınok, Y. (1981). Türkiye ve çevresinin tarihsel deprem kataloğu, TÜBİTAK, Proje No: TBAG, 341p (in Turkish).” 22) İkincil kaynakları kaynakçaya yazarken, önce asıl kaynak tırnak imleri (“…”) içerisinde ve daha sonra ikincil kaynak verilir. Aralarında virgül imi kullanılır. En sona alıntının alınmış olduğu sayfa numarası eklenir. (“Phillipson, A., 1911, Reisen und Forschungen im Westlichen Kleinnasien: Pet. Mitt. Erg., 172”, Yağmurlu, F., 1980, Bornova (İzmir) Güneyi Filiş Topluluklarının Jeolojisi, TJK Bülteni, 23, (2), 141-152, say.143’deki alıntı.”) 23) İkincil kaynaktan alıntı yapan bir yayın (“üçüncül kaynak”), kaynak olarak kullanıldığında, sadece üçüncül kaynak kaynakçada verilir.

30. Kaynakça YazımındaAna Kurallar: 24) Kaynaklar, kaynakçada alfabetik sırayla verilir: Abercrombie, R.E. (1997)…. Abrahamson, N. A., & Shedlock, K. M. (1997)…. Abrahamson, N. A., & Silva, W. (1997)…. Ada, E. (1973)…. Aki, K. (1967)…. Aki, K., & Chouet, B. (1975)…. Akıncı, A., Taktak, G., & Ergintav, S. (1994)…. Akıncı, A., & Eyidoğan, H. (1996)…. Akıncı, A., & Akyol, N. (2000)…. Akyol, N., Akıncı, A., & Eyidoğan, H. (2000)…. Akyol, N., Akıncı, A., & Eyidoğan, H. (2001)…. Ambraseys, N. N., & Finkel, C. F., (1987)…. Ambraseys, N. N., & Finkel, C. F., (1991)…. Ambraseys, N. N., & Finkel, C. F., (1995)…. Ammon, C.J. (1991)…. Anderson, J. G. (1991)…. Anderson, J. G., & Hough, S. E. (1984)…. Anderson, J. G., & Quaas, R. (1988)…. Andrews, D. J. (1986)…. Atkinson, G. M. (1984)…. Atkinson, G. M. (1993a)…. Atkinson, G. M. (1993b)…. . . . . . . . .

31. TÜBİTAK 2006 YILI RAPOR YAZIM FORMATI • Proje Kesin Raporu yazımında A4 ebadında kaliteli beyaz kağıt kullanılacak, sayfalardaki sağ, sol ve alt boşluk 2.5 cm, üst boşluk 3 cm olacaktır. Kesin Raporun herhangi bir yazılım programında yazılmış olması ve yazıların koyu renk olması şarttır. • Proje Kesin Raporu içeriği aşağıda belirlenen düzende olacaktır: • Kapak kısmı kapak ve kapak altı olmak üzere iki kısımdan oluşacaktır. Kapak altı ise ekteki örnekte (Ek-1) görüldüğü şekilde hazırlanacak, proje adı ve numarası ön kapak penceresini ortalayacaktır. • Önsöz, proje hakkında çok kısa ve olağan bilgiler verilip projenin Kurumca desteklendiği belirtilecektir. • İçindekiler, rapor içindeki başlıkları, alt başlıkları ve bunların sayfa numaralarını verecek şekilde hazırlanacaktır. • Tablo ve şekil listeleri, içindekiler bölümünün arkasına eklenecektir.

32. TÜBİTAK 2006 YILI RAPOR YAZIM FORMATI • Özet (Abstract), hem Türkçe, hem de İngilizce hazırlanacak olan Özet, projenin ana hatlarını gösterecek olan bir metindir. En az 100, en çok 250 sözcükten oluşmalıdır. Olağandışı hallerde 400 sözcüğe kadar çıkabilir. Özet hazırlanması sırasında TÜBİTAK’nca hazırlanmış olan Özet Hazırlama Kılavuzunun incelenmesi gerekmektedir. Özet’in bitiminde anahtar kelimelerin yazılmasına dikkat edilmelidir. • Proje ana metni, giriş, genel bilgiler, gereç ve yöntem, bulgular ve tartışma/sonuç bölümlerinden oluşur. Sonuç bölümünün önerileri de kapsaması gerekmektedir. • Referanslar, yararlanılan kaynaklar soyadı sırasına göre ve Ek-2’deki örnekler dikkate alınarak hazırlanacaktır. Referanslar konu içerisinde geçtikleri yerlerde de parantez içinde yazarın soyadı ve basım tarihi olmak üzere belirtilecektir. Örnek (ALSAN, 1981). • Ekler, rapor ana metni içinde geçmeyip rapora eklenmesi gereken tablo, diğer bilgi, düzenlenmiş anket gibi kısımlar varsa, bu bölümde verilecektir. • Proje özet bilgi formu, ilgili Araştırma Grubu’ndan temin edilebilecek bu form iki nüsha olarak hazırlanacak, bir nüshası kesin raporun son sayfası olacak, diğeri ise rapordan bağımsız olarak verilecektir.

33. Çevre, Atmosfer, Yer ve Deniz Bilimleri Araştırma Grubu Environment, Atmospherical, Earth and Marine Sciences Research Grant Group

36. DEÜ, Mühendislik Fakültesi,Tez Özeti Hazırlama Formatı

37. KAYNAKÇA Emre, T., 1997, Genel Jeoloji Çalışmalarında Rapor Hazırlama, Saha Jeolojisi II: Üçüncü baskı, DEÜ Mühendislik Fakültesi Yayınları No.69, İzmir. “Fox, D.J., 1969, The Research Process in Education (Eğitimde Araştırma Süreci), Holt Reihart Winston, Newyork” Karasar, N., 1981, Araştırmalarda Rapor Hazırlama Yöntemi –İlkeler, Kavramlar, Teknikler-:Üçüncü baskı, Bahçelievler PK 33, Anakara, say.15’deki alıntı. Karasar, N., 1981, Araştırmalarda Rapor Hazırlama Yöntemi –İlkeler, Kavramlar, Teknikler-:Üçüncü baskı, Bahçelievler PK 33, Anakara. http://www.eng.deu.edu.tr/ , 2006. http://www.tubitak.gov.tr/ , 2006.