Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti

1. Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti Azərbaycan Tarixi, fəlsəfə və hüquq kafedrası B.\M.-X.Rafael “Azərbaycan Respublikası Konstitusiyası və hüququnun əsasları” interaktiv Mühazirələr... (Bakalavrlar üçün) Gəncə 2009

2. İnsan və vətəndaşların hüquq və azadlıqları Plan Hüquq və azadlıqlar haqqında oxşar və fərqli cəhətlər İnsan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının təsnifatı: Şəxsi hüquq və azadlıqlar. Siyasi hüquq və azadlıqlar. “Azərbaycan Respublikasının İnsan hüquqları üzrə Müvəkkili (Ombutsman) haqqında” Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Qanunu

3. Ədəbiyyat • Azərbaycan Respublikasının Prezidenti H. Əliyevin “İnsan və vətəndaş azadlıqlarının təmin edilməsi sahəsində tədbirlər haqqında”fərmanı. “Azərbaycan”qəzeti, Bakı,1998, 23 fevral • Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası. Bakı: Qanun, 2009, 99 səh. • Əsgərov Z. - Konstitusiya hüququ - Bakı: Bakı Universiteti nəşriyyatı, 2002, 632 səh. • “Azərbaycan Respublikasının İnsan hüquqları üzrə Müvəkkil (Ombudsman) haqqında AR - in Konstitusiya Qanunu”, 28 dekabr, 2001, “Azərbaycan” qəzeti

4. “Hər kəsin doğulduğu andan toxunulmaz, pozulmaz və ayrılmaz hüquqları və azadlıqları vardır” (maddə 24) İnsan və vətəndaşların hüquq və azadlıqları İnsan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının təsnifatı: (şəxsi hüquq və azadlıqlar) • Yaşamaq hüququ - hər bir insanın ən ümdə təbii hüququdur. 2. Bərabərlik hüququ – “Hamı qanun və məhkəmə qarşısında bərabərdir” (maddə25) 3. Azadlıq hüququ - hər kəsin psixi vəziyyətindən və yaş səviyyəsindən asılı olmayaraq hamıya məxsusdur. 4. Toxunulmazlıq hüququ - “Hər kəsin doğulduğu andan toxunulmaz, pozulmaz və ayrılmaz hüququları vardır”. (maddə24)

5. 5. Fikir, söz və vicdan azadlığı - bu hüquq insanın şəxsiyyəti ilə birbaşa bağlıdır. Vicdan azadlığına konkret olaraq aşağdakılar daxildir: • Istənilən dinə inanmaq hüququ; • dini ibadətləri, ayinləri yerinə yetirmək hüququ; • dinini dəyişmək hüququ; • heç bir dinə inanmamaq hüququ; • dini təbliğat hüququ; • ateistlik təbliğat hüququ; • xeyriyyəçilik fəaliyyəti hüququ; • dini təhsil hüququ; • dini mədəni - maarif fəaliyyəti ilə məşğul olmaq hüququ; • dinə münasibıtdən asılı olmayaraq, hamının qanun və məhkəmə • qarşısında bərabərliyi hüququ.

6. 6.Şərəf və ləyaqətin müdafiəsi hüququ-şərəf hər bir fərdə verilən qiymətdir,ləyaqət isə insanın özünün-özünə verdiyi qiymətdir. 7. Milli mənsubiyyət və ana dilindən istifadə hüququ- milli mənsubiyyət tərbiyə ilə müəyyənləşir.Dil fərdlər arasında ünsiyyət üçün ən əsas vasitədir.İnsan istədiyi dildə danışa bilər. 8.Nigah hüququ- nigah hüququ insanların təbii hüququdur.Nigah Insanların ailə qurmaq məqsədilə müvafiq dövlət orqanında qeydə alınan könüllü ittifaqıdır. Ölkəmizdə nigah yaşı kişilər üçün 18, qadınlar üçün isə 17-dir. Ailə quran şəxslərin ərizəsi ilə müvafiq orqan bu yaşı 1 il də azalda bilər.

7. Siyasi hüquq və azadlıqlar • Sərbəst toplaşmaq azadlığı - Azərbaycan Respublikası Qanununun 2-ci maddəsinə görə toplantılar aşağıdakı formalarda ola bilər: • Yığıncaq –şəxslərin hər hansı məsələni birlikdə müzakirə etmək və həmin • məsələyə dair qərar qəbul etməkdir. • Mitinq – şəxslərin ümumi fikirlərini ifadə etmək və ya tələblər irəli • sürmək üçündür. • Nümayiş – bir qrup şəxsin ictimai və dövlət həyatı ilə bağlı məsələlərə • dair fikirlərinin ifadəsidir. • Küçə yürüşü- müəyyən marşurutla hərəkət edən bir qrup şəxsin • ictimai və dövlət həyatı ilə bağlı məsələlərə dair fikirlərinin ifadəsidir. 5. Piket –ictimai və dövlət həyatı ilə bağlı məsələlərə dair fikirlərini ifadə edən şəxslərin –kiçik bir qrupun müəyyən yerdə toplaşmışdır.

8. Azərbaycan Respublikasının Qanunun 8-ci maddəsinə görə toplantıya qadağalar da nəzərdə tutulub: Həmin qadağaya aşağdakılar aiddir: • Müharibəni təbliğ edən toplantılar • Siyasi məqsədlə dinc toplantı keçirmək aşağıdakı hallarda qadağan edilir. 1. AR Prezidentinin seçkiləri, Milli Məclisə seçkilər (ölkə ərazisində), NMR Ali Məclisinə seçkilər (Naxçıvan MR-sı ərazisində), bələdiyyəyə seçkilər (müvafiq şəhər və rayonun ərazisində) 24 saat qalmışdan seçki günü səsvermə məntəqələri bağlananadək; • Referendum keçirildiyi gün; • Beynəlxalq tədbirlərə hazırlıq günündə.

9. Məlumat azadlığı (informasiya) - vətəndaşların əsas siyasi azadlıqlardan biridir. İnformasiya özünün təyinatına görə 2 hissəyə bölünür: • Kütləvi informasiya-geniş kütlələr üçün nəzərdə tutulandır; • Qeyri - kütləvi informasiya - hamı üçün deyil,bir qrupun,şəxsin, dövlətin ifadəsi üçün əldə edilən informasiyadır. Dövlət sirri, şəxsi həyatla bağlı məlumatlar qeyri - kütləvi informasiya adlanır. Cəmiyyətin və dövlətin siyasi həyatında, dövlətin idarə olunmasında iştirak etmək hüququ: • Konstitusiyanın 54-cü maddəsinə görə vətəndaşlar dövlət və cəmiyyətin siyasi həyatında maneəsiz iştirak edə bilərlər. • Dövlətin siyasi həyatında iştirak formalarından biri kimi son illərdə lobbizm meydana çıxmışdır. Lobbizm obyektə kənardan, lakin onun daxili imkanlardan istifadə etməklə məqsədyönlü təsiri nəzərdə tutulur.

10. Müraciət etmək hüququ - bu hüquqa hüquq pozuntusundan tutmuş müəyyən təkliflərin verilməsinə qədər bir sıra məsələlər daxildir. İmzasız müraciətlər anonim sayılır və ona baxılmır. Birləşmək hüququ - kollektiv şəkildə həyata keçirilən hüquqdur. Birləşmək hüququ ən aktiv şəkildə xüsusilə, siyasi partiyalarda və həmkarlar ittifaqlarında özünü göstərir. • “Partiya”- latınca “part ” sözündən götürülmüşdür və “hissə” deməkdir. • Həmkarlar ittifaqı- işçilərin sosial problemlərini həll etmək məqsədini güdür. Dövlət hakimiyyətini zorla devirmək məqsədi güdən birliklərin yaradılması qadağandır. • Milli azlıqların fərdi və qrup hüquqları - dünya təcrübəsində milli azlıqların tələblərinin spektri genişdir. Bura mədəni muxtariyyətdən tutmuş müstəqil dövlət yaratmaq kimi digər məsələlərdir.

11. Azərbaycan Respublikasının İnsan hüquqları üzrə müvəkkili (Ombutsman) haqqında Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya qanunu • Ombutsman - 2001-ci ildə AR prezidentinin təqdimatı əsasında Milli Məclis özünün payız sessiyasında Ombutsman haqqında qanun qəbul etmiş və respublikanın ilk Ombutsmanı seçilmişdir. • Ombutsman – AR-in dövlət və yerli özünüidarə orqanları , vəzifəli şəxsləri tərəfindən pozulmuş insan hüquqları və azadlıqlarının bərpa edilməsi üçün təsis edilmişdir. • Müvəkkil 7 il müddətinə seçilir. O, müstəqildir və yalnız Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına və qanunlarına tabedir.

12. Son