Val, ansvar og utfordringar

1. Val, ansvar og utfordringar 1. Ulike måtar å tenkje på om rett og gale 2. Ansvaret for vår felles framtid på jorda 3. Økosofi

2. Etikk Etikk handlar om å tenkje gjennom kva som er rett og gale. • Alt som gjeld forhaldet mellom menneske • Spørsmål som gjeld miljøet, samfunnet og naturen rundt oss, heile jordkloden.

3. Konsekvensetikk – rette handlingar er dei som gjev eit godt resultat. Kva er konsekvensetikk? Konsekvensetikk seier at vi må vurdera verknaden av ei handling. Når vi vel det som ser ut til å gje eit godt reultat for dei fleste, på kort og på lang sikt, har vi valt rett.

4. Pliktetikk – rette handlingar er dei som følgjer gode normer. • Kva er pliktetikk? Pliktetikk seier at ei handling må byggje på viktige normer om rett eller gale. Når vi handlar ut frå plikta til å følgje slike normer, gjer vi det rette.

5. Kva svake sider er det ved konsekvensetikk? • Det er ikkje lett å måle og vege alle konsekvensane på førehand. Og dersom det berre er summen av verknader som tel, kan resultatet bli urettferdig. • Kva skal Erik gjere no?

6. Kva svake sider er det ved pliktetikk? • Det kan bere gale av stad dersom vi handlar berre ut i frå plikta til å følgje normene (levereglar). Når vi skal ta avgjersler, er vi nøydde til å tenkje nøye over konsekvensane av det dei gjer. • Kva skal Erik gjere no?

7. Tre viktige moralfilosofar • Aristoteles • Immanuel Kant • John Stuart Mill

8. Kva meinte dei romerske og greske filosofane når dei snakka om dyder og laster? • Og kvifor var hadde ikkje dei eit fokus på om den enkelte handlinga var rett eller gale?

9. Dei var meir opptatt av ein skulle prøve å utvikla gode moralske haldningar som ville føre til at ein vart eit godt menneske. • Dydar (visdom, måtehald, mot, rettferd) var positive haldningar • Laster (tankeløyse, grådigskap, feigskap, urett) var negative haldningar. • Gode mennesker med gode haldningar handla moralsk rett

10. Ansvarsetikk • Ansvarsetikk seier at ein må tenkje på kva konsekvensar våre handlingar har for dei neste generasjonane som skal leve på denne jorda.

11. Berekraftig utvikling og økologisk fotavtrykk • Begge omgrepa seier noko viktig om ansvaret som menneska har for framtida på jorda. • Berekraftig utvikling vil seie ei utvikling der menneska i dag får dekt behova sine utan å øydeleggje for dei som leve i framtida.

12. Økologisk fotavtrykk dreier seg om å rekne ut kor stor belastning eit menneske utset naturen for gjennom måten det

13. Korleis skapar vårt levesett (korleis me lever) i vesten, etiske og moralske utfordringar for andre mennesker i for eksempel fattige land.

14. Brukar fleire ressursar enn ein har behov for. Samtidig så er det i stor grad fattige land som vert hardast ramma av dette overforbruket. • Klarar menneska i vesten å sjå konsekvensane av det vi gjer? Klarar vesten å ta ansvar, eller er ein meir opptatt av å bevare eigen velstand?

15. Kva er økosofi? • Teori og praksis.

16. Økosofi • Teori: Ordet er sett saman av økologi og filosofi og tyder naturvisdom. I følgje økosofien er alt som lever, deler av den same heilskapen. Alle levande skapningar har like stor rett til å utfalde seg. Mennesket er ein del av livet i naturen, verken meir eller mindre. • Døme på praksis: jakt for moro skuld, forsøksdyr, frakt av varer rundt heile jordkloden er unødvendig.