1 / 55

ENERGETYKA JĄDROWA

ENERGETYKA JĄDROWA. TADEUSZ HILCZER. Energetyka jądrowa. Hans Albrecht Bethe - NN 1967. profesor Uniwersytetu Cornella, pisał w latach siedemdziesiątych XX wieku:.

myrrh
Download Presentation

ENERGETYKA JĄDROWA

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. ENERGETYKA JĄDROWA TADEUSZ HILCZER

  2. Energetyka jądrowa

  3. Hans Albrecht Bethe - NN 1967 profesor Uniwersytetu Cornella, pisał w latach siedemdziesiątych XX wieku: „ ... gwałtowny rozwój energetyki jądrowej nie jest sprawą wyboru, ale konieczności. Mówiąc to, nie opowiadam się za niepohamowanym i bezładnym wzrostem konsumpcji energii. Jednak energia jądrowa jest po prostu potrzebna do zastąpienia węgla, ropy, gazu i ciekłych paliw, od których tak jesteśmy uzależnieni. Nawet gdybyśmy mieli postanowić, że zużycie energii (na głowę) nie będzie już rosnąć i nawet gdybyśmy byli w stanie tę decyzję zrealizować drogą surowych oszczędności, to i tak energia jądrowa byłaby nam niezbędnie potrzebna.” Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  4. Eergetyka jądrowa • Wytwarzanie energii jądrowej jest jednym z etapów cyklu paliwowego • kopalni rudy, • produkcja koncentratu i jego przerób chemiczny, • wytwarzanie paliwa jądrowego, • reakcje energetyczne, • przechowywanie zużytego paliwa i jego przerób, • ostateczne składowanie odpadów. • Zadawalająco opracowane są pierwsze etapy tego cyklu, przechowywanie, przerób i składowanie jest nadal przedmiotem wielu studiów i prób. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  5. Źródła energii jądrowej • W reakcjach, w których zachodzi zmiana masy są wyzwalane olbrzymie ilości energii. • W wyniku przemieszczeń elektronów w zewnętrznych powłokach elektronowych cząsteczek, zmieniają się siły wiązań atomowych, • zmiana masy jest nieznaczna. • Niemal cała masa atomu jest skupiona w jego jądrze. • W reakcjach jądrowych energia jest wyzwalana w wyniku zmian oddziaływań zachodzących w jądrach atomów, • zmiana masy jest nieporównywalnie większa. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  6. Źródła energii jądrowej • Energia uzyskiwana przez spalanie: • węgla, • ropy naftowej, • gazu ziemnego powstaje w wyniku wiązania zawartych w paliwie atomów węgla i wodoru z atomami tlenu, tworząc cząsteczki dwutlenku węgla oraz wody. • Podczas rozszczepiania jądra uranu wyzwala się energia około 200 MeV, • około dziesięć razy więcej niż największa energia wydzielana w znanych poprzednio reakcjach. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  7. Źródła energii jądrowej • Synteza lekkich jąder: • lekkim jądrom trzeba nadać odpowiednio wielką energię by mogła zajść reakcja syntezy, • do pokonania energii progu reakcji trzeba przekazać lekkim jądrom energie odpowiadające temperaturze setek milionów kelwinów. • Uzyskanie energii metodą syntezy lekkich jąder na wielką skalę jest dotychczas realizowana jedynie w sposób niekontrolowany w broni termojądrowej. • wykorzystuje się wybuch jądrowy, który dostarcza energię potrzebną do pokonania progu reakcji syntezy. • Próby kontrolowanego uzyskania energii syntezy na większą skalę na razie nie dały zadawalających wyników. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  8. Źródła energii jądrowej • Reakcja rozszczepienia ciężkich jąder atomowych: • istnieje granica liczby nukleonów, powyżej której jądra przestają być stabilne • nukleony są coraz słabiej związane, co może prowadzić do ich rozszczepienia pod wpływem doprowadzonej energii • W ciężkim jądrze niewielkie zaburzenie wystarcza do jego destabilizacji i rozbicia go na dwa fragmenty. • suma energii wiązania powstałych fragmentów jest mniejsza od energii wiązania jądra ciężkiego. • dochodzi do wyzwolenia znacznej energii wiązania. • Ciężkie jądra są na ogół nietrwałe i dlatego jedynie nieliczne występują w przyrodzie w sposób naturalny. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  9. Źródła energii jądrowej • W wyniku syntezy jąder lekkich można uzyskać większą energię niż w wyniku rozszczepienia jąder pierwiastków ciężkich. • Przy rozszczepianiu jądra 235U (DE = 7,5MeV) powstają dwa w przybliżeniu jednakowe jądra (A ~ 118, DE = 8,85 MeV) • W 1 akcie rozszczepienia wyzwoli się energia (8,35-7,5)235 = 202 MeV • W 1 kilogramie uranu jest 2,461024 jąder • Przy całkowitym rozszczepieniu uzyska się energię 2022,461024 = 4,971026MeV = 2,2104 MWh • W elektrowni konwencjonalnej trzeba spalić około 2500 ton węgla kamiennego. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  10. Źródła energii jądrowej • Energia, jaką można by uzyskać przy syntezie 2,461024 jąder izotopów wodoru deuteru 2D i trytu 3T około 1,8105 MWh • O rząd wielkości więcej niż przy reakcji rozszczepienia. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  11. Uran • Uran naturalny jest mieszaniną izotopów: • 238U (99,4 %) masa atomowa 238 • 235U ( 0,6 %) masa atomowa 235 • różnica masy atomowej 3 (1,27%) • Z 25000 ton rudy uzyskuje się 50 ton metalicznego uranu • Uran naturalny nie nadaje się do bezpośredniego zastosowania • Wzbogacenie uranu - zwiększenie zawartości izotopu 235U • Do celów energetycznych – około 2% • Do celów militarnych – około 95 % • Wydzielenie 235U jest bardzo trudne • Do rozdzielenia izotopów uranu • nie nadaje się żadna chemiczna metoda ekstrakcji • nadają się jedynie metody mechaniczne i elektryczne Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  12. protaktyn  uran  neptun • Uran (U), Z=92, metal srebrzysto szary • masa atomowa 238,02891(3)g/mol • gęstość (t. pok) 19.1 g·cm−3 • temperatura topnienia 1405,3 K • temperatura wrzenia 4404 K • ciepło właściwe (25°C) 27,665 J·mol−1·K−1 • Odkryty przez Martina Heinricha Klaprotha w roku 1789 (pitchblenda) • W postaci metalicznej otrzymany przez Eugena-Melchiora Peligota w roku 1841 • 70% znanego światowego zasobu uranu znajduje się w Australii Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  13. protaktyn  uran  neptun Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  14. Uran • Izotop 235U jest jedynym jądrem atomowym występującym w stanie naturalnym w przyrodzie, który można rozszczepić neutronami termicznymi • zaledwie 0,72% uranu naturalnego, • 99,275% to izotop 238U • ślady (około 0,0058%) izotopu 234U. • Uran nie występuje w przyrodzie w stanie czystym. • Znamy przeszło 100 różnych minerałów zawierających uran. • Złoża uranowe zawierają minerały o bardzo różnej zawartości uranu od kilkudziesięciu procent do ilości śladowych. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  15. Uran • Wszystkie minerały zawierają uran w postaci tlenków, • w minerałach nie występują związki uranu z chlorem, siarką, fluorem, azotem, chromem, wolframem, cyną oraz niektórymi innymi pierwiastkami, występującymi w towarzyszących minerałach. • Powodem jest nietrwałość tych związków w obecności tlenu, wody, dwutlenku węgla i innych kwaśnych związków, • istnienie takiego środowiska powoduje powstanie najbardziej trwałych związków uranu - tlenków. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  16. Uran • Rudy uranowe są pospolite. • Średnia zawartość uranu • w skałach około 410-6, • w wodzie morskiej około 210-9. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  17. Uran • Uran wchodzi w skład kilkudziesięciu minerałów • Najważniejsze • Uraninit UO2 (smółka) - złożony tlenek uranu, • zawiera uran (70-85%), ołów, tor (12%) i ziemie rzadkie. • Gummit UO3.n H2O, • zawiera uran (37-66%) i ołów. • Tarionit (Th,U)O2, • zawiera tor (do 80%), uran (do 30%), ołów i ziemie rzadkie • Betafit U(Nb,Ti)3O3 +H2O, • zawiera uran (15-24%), niob, tytan, tantal, wapń oraz ziemie rzadkie. • Samarskit (Y,Er)(Nb,Ta)2O6, • Zawiera niob, tantal, uran (9-13%), tor (1-3,5%), ziemie rzadkie i żelazo. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  18. Uran • Pirochlor (Na,Ca)2Nb2O6(F,OH,O) - niobian wapnia i sodu. • zawiera niob, tantal, tytan, wapń, sód, uran (do 17%), tor (do 3,5%), ziemie rzadkie i żelazo. • Atunit Ca(UO2)PO4.8 H2O, • zawiera uran (do 60%), wapń, fosfór, ołów. • Torbermit Cu(UO2)(PO4)2.8 H2O - uwodniony fosforan uranylowo-miedziowy, • zawiera uran (do 60%), miedź, fosfor, ołów. • Karnotyt K(UO2)VO4.1,5 H2O, • zawiera uran (43-55%), wanad, potas, ołów i sód. • Tiujamunit Ca(UO2)2(VO4).4 H2O, • zawiera uran (do 50%), wanad, wapń, ołów i miedź. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  19. Wydobycie uranu Wydobycie rud uranu Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  20. Wydobycie uranu na świecie Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  21. Uran jest metalem ciężkim, który otrzymujemy z rud uranowych. Najbardziej znaną z nich jest smółka uranowa, składająca się w 85% z tlenku uranu; występująca nieraz w postaci wielotonowych bloków. Większość pozostałych rud zawiera niestety znacznie mniej uranu. Wydobycie staje się opłacalne, gdy tona rudy zawiera co najmniej kilka kg uranu. Wydobycie uranu Wydobycie rud uranu Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  22. Niezbyt wydajne złoża uranu występują w Polsce w Sudetach i Górach Świętokrzyskich były eksploatowane do lat 50. XX wieku. w Kowarach w Karkonoszach są otwarte sztolnia uranowa i inhalatorium radonowe jeden z pięciu tego typu obiektów na świecie. W okolicach Kletna (niedaleko Kowar) już od średniowiecza wydobywano surowce do wytopu żelaza, srebra i miedzi Kopalnie te przynosiły nieszczęścia, przyczyna wyjaśniła się dopiero w połowie zeszłego stulecia. Uran na Dolnym Śląsku Wydobycie rud uranu Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  23. Złoże Kletno (Kletno–Kopaliny) występuje w obrębie Śnieżnika. Ze złoża eksploatowano dawniej rudę żelaza. Zespół mineralizacji polimetalicznej obejmował około 30 minerałów: siarczki (Fe, As, Cu, Pb, Zn, Ag, Hg), selenki (Ag, Hg, Bi, Cu), tetraedryty, metale rodzime (Se, Bi, Au), oraz uraninit. W Kletnie wyróżniono trzy zespoły zawierające minerały uranu: smółka uranowa-kwarc-fluoryt-siarczki-selenki przerośnięta chalkopirytem współwystępuje z pirytem; smółka uranowa-gummit występuje wraz z mikami uranowymi w żyłach fluorytu; wtórne minerały uranu wraz z selenkami wypełniające spękania w fluorycie i kwarcu. Uran na Dolnym Śląsku Wydobycie rud uranu Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  24. Występowanie uranu w skałach Dolnego Śląska opisał J.Roth w roku 1865. Pierwsze dane z obszaru Sudetów dotyczące rejonu karkonoskiego, głównie okolic Kowar, podał K.Hoehne w roku 1936. Rudy uranu były początkowo traktowane jako zanieczyszczenie wydobywanej rudy żelaza i wywożone na hałdę. Dopiero po roku 1927 wydobyto w Kowarach kilka ton rudy do celów badawczych. Do roku 1940 wydobyto około 74 ton rudy uranu. W latach 1943 - 1944 ruda była wywożona w kierunku Berlina; dalsze jej losy nie są znane. Uran na Dolnym Śląsku Wydobycie rud uranu Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  25. Poszukiwania rud uranu rozpoczęły się po zakończeniu II Wojny Światowej. Prace polskich geologów na tym obszarze zostały jednak zablokowane po odkryciu w 1948 r. w Kletnie minerałów uranowych. W roku 1947 przybyła do Polski grupa radzieckich geologów, zainteresowanych Sudetami dobrze rozpoznanymi pod względem geologicznym. We wrześniu 1947 roku Polska podpisała umowę z ZSRR, na mocy której rozpoczęto od początku 1948 r. prace poszukiwawcze złóż uranu prowadzone przez geologów radzieckich na terenie całego kraju. W Kowarach powstały „Zakłady Przemysłowe R-1”, w którym tylko szeregowi górnicy byli polakami. Uran na Dolnym Śląsku Wydobycie rud uranu Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  26. Przez kilka lat działania Zakładu R-1 uzyskano, w przeliczeniu na czysty metal, około 20 ton uranu. w Kletnie warunki były bardzo ciężkie nie przestrzegano tu podstawowych środków ostrożności. pracowali głównie więźniowie z obozów pracy oraz żołnierze, górników zawodowych było bardzo niewielu. nie prowadzono żadnej dokumentacji. Wydobyty uran wywożono w całości do ZSRR. Całkowita długość wyrobisk górniczych wyniosła około 37 km, a na powierzchnię wydobyto 2,3105 m3 skał. Oficjalnie eksploatację rud uranu zakończono 1 kwietnia 1953 roku. Uran na Dolnym Śląsku Wydobycie rud uranu Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  27. Uran na Dolnym Śląsku Wydobycie rud uranu Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  28. Ruda wydobyta w kopalniach lub odkrywkach jest poddana obróbce łamania, mielenia i wyługowania. Otrzymuje się ponad 70-% koncentrat uranowy „yellow cake” (żółte ciasto). Koncentrat jest produktem wyjściowym do dalszej obróbki. Wzbogacanie uranu Wydobycie rud uranu Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  29. Wzbogacenie uranu Wzbogacony tlenek uranu jest sproszkowany i sprasowany w pastylki. Wzbogacanie paliwa wykonywane jest w specjalnych zakładach, przede wszystkim w USA i Europie. Instalacja wzbogacania uranu. Poszczególne układy są połączone szeregowo. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  30. Pręty paliwowe Pręty paliwowe dla elektrowni jądrowych zawierają pastylki wykonane z dwutlenku uranu (UO2). Dwutlenek uranu uzyskuje sie ze wzbogaconego gazu UF6. Sprasowane pastylki maja grubość około 1,5 cm i średnicę około 1 cm. Surowe wypraski ogrzewane są temperatury do 1700°C, co daje im odpowiednią spoistość i wytrzymałość. Po mechanicznej obróbce pastylek z dokładnością do 10-5 mm umieszczone są w rurkach, zwanych koszulkami. Dla lepszej wymiany ciepła do koszulki wprowadza się hel. Koszulki nie są całkowicie wypełnione pastylkami. Powstaje odpowiednia przestrzeń dla gazowych produktów rozczepienia. Wypełnione i szczelnie zamknięte koszulki są prętami paliwowymi, które wraz z prętami regulacyjnymi tworzą elementy paliwowe. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  31. Pręty paliwowe Konstrukcja bardzo różna W reaktorach wrzących często 7x7 prętów w wiązce W reaktorach ciśnieniowych 15x15 lub 20x20 prętów w wiązce Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  32. Pręty paliwowe W elektrowni jądrowej wymienia się co roku prawie trzecią część elementów paliwowych na nowe. W elektrowni jądrowej o mocy 1 GW rocznie wymienia się około 30 t elementów. Zawierają toksyczne produkty rozpadu promieniotwórczego, możliwe do odzyskania materiały rozszczepialne. Usuwanie i obróbka wypalonych elementów paliwowych jest istotnym problemem zarówno z punktu widzenia ochrony środowiska naturalnego, jak i opłacalności przedsięwzięcia. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  33. Rozdzielenie izotopów uranu Rozdzielanie kaskadowe stopień n-2 stopień n-1 stopień n frakcja zubożona Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  34. Rozdzielenie izotopów uranu • Metoda dyfuzyjna • Rozdzielanie izotopów w postaci gazowej • Dyfuzja mieszaniny gazowych izotopów przez membranę porowatą • Szybsza dyfuzja lżejszych izotopów • Szybkość dyfuzji proporcjonalna do pierwiastka z masy cząsteczkowej • Początkowy współczynnik podziału (235UF6/ 238UF6) = 1,0043 • Wzbogacenie od 0,7% do 3% wymaga kaskady o około 1200 stopniach • W czasie wojny stosowana do rozdzielania izotopów uranu w zakładach w Oak Ridge i Paducah, USA Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  35. Rozdzielenie izotopów uranu • Metoda termodyfuzyjna Dickela • Rozdzielanie izotopów w postaci gazowej lub ciekłej • Dyfuzja w gradiencie temperatury – efekt Soreta • Cząsteczki lżejsze gromadzą się w obszarze wyższej temperatury • W przypadku stosowania cieczy proces rozdzielania jest znacznie wolniejszy ( około 104 razy) • W czasie wojny stosowana do rozdzielania izotopów uranu głównie w Niemczech Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  36. Rozdzielenie izotopów uranu • Metoda wirówkowa • Rozdzielanie izotopów w postaci gazowej • Cząsteczki lżejsze gromadzą się w obszarze blisko osi • Efekt rozdzielania jest tym lepszy im większa jest średnica wirówki • Względy techniczne ograniczają średnice do około 1 m • Wzbogacenie od 0,7% do 3% wymaga kaskady o około 10 stopniach • W czasie wojny stosowana do rozdzielania izotopów uranu w zakładach w Oak Ridge, USA, oraz w Niemczech Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  37. Rozdzielenie izotopów uranu • Metoda elektromagnetyczna • Rozdzielanie izotopów w postaci gazowej • Zasada jak w spektrometrii mas • Separatory - kalutrony • Osiągana czystość - rzędu 99,9% • Osiągana wydajność - rzędu 1 g/24h • W czasie wojny stosowana do rozdzielania izotopów uranu w zakładach w Oak Ridge, USA Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  38. Pluton 26 lutego 1941 - Glenn Seaborg i Arthur Wahl - odkrycie pierwiastka Z = 94 (pluton) Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  39. neptun  pluton  ameryk Pluton (Pu), Z=94, metal srebrzysto biały • masa atomowa 244 g/mol • gęstość (t.pok) 19,816 g·cm−3 • temperatura topnienia 912,5 K • temperatura wrzenia 3505 K • ciepło właściwe (25 °C) 35.5 J·mol−1·K−1 Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  40. neptun  pluton  ameryk Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  41. Energia rozszczepienia jądra • Energia natychmiastowa - energia wydzielana w momencie rozszczepienia. • około 85% jest energią kinetyczną fragmentów rozszczepienia oddalających się od siebie z ogromną prędkością, • na skutek zderzeń z innymi jądrami energia kinetyczna fragmentów zmienia się prawie całkowicie na energię cieplną. • około 15% energii wydziela się w postaci promieniowania g i energii kinetycznej neutronów natychmiastowych. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  42. Energia rozszczepienia jądra • Energia opóźniona - energia wydzielana w po pewnym czasie od momentu rozszczepienia. • jest wynikiem rozpadu b i g fragmentów rozszczepienia • energii kinetycznej nadmiaru neutronów w tych fragmentach tzw. neutronów opóźnionych. • Wykorzystanie ciepła, powstałego w bezpośrednim otoczeniu miejsca rozszczepienia jest głównym celem eksploatacji reaktorów energetycznych opóźnionych. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  43. Reakcje paliworodne • Przy użyciu neutronów o znacznie większej energii oprócz izotopu 238U można rozszczepić • izotop 233U wytwarzany z toru 232Th, • izotop 239Pu otrzymywany z uranu 238U: • Izotopy paliworodne - izotopy 238U i 232Th. • Reakcje powielania paliwa - reakcje, w wyniku których izotopy paliworodne przemieniają się w izotopy rozszczepialne. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  44. Przekroje czynne dla neutronów termicznych Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  45. Przekroje czynne na rozszczepienie przez neutrony sf Przekroje czynne na rozszczepienie Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  46. neutrony termiczne Zależność przekroju czynnego na rozszczepienie 235U przez neutrony od energii Przekrój czynny 235 U na rozszczepienie przez neutrony Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  47. Ciepło odpadowe • Jednym z podstawowych odpadów przemysłowych, głównie z elektrowni dowolnego typu, jest ciepło, odprowadzane przez materiał chłodzący, głównie przez wodę. • Ilość ciepła odpadowego zależy od sprawności elektrowni; im wyższa jest sprawność, tym mniej ciepła odchodzi do środowiska naturalnego. • Problem odprowadzania do środowiska ciepła niewykorzystanego w procesie technologicznym jest niezależny od typu siłowni. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  48. Ciepło odpadowe • Ilość ciepła, oddawana przez elektrownie jądrowe jest większa niż przez elektrownie klasyczne • postęp technologiczny powoduje trudności w oszacowaniu bilansu. • Elektrownia jądrowa zużywa średnio 180 l/s.kWh, przy wzroście temperatury w kondensatorze o około 100 K. • Elektrownia konwencjonalna zużywa (120-150) l/s.kWh, przy wzroście temperatury w kondensatorze o około 80 K. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  49. Ciepło odpadowe • Woda do schładzania pobierana jest zwykle z rzek czy jezior oraz z przybrzeżnych wód morskich, do których jest następnie odprowadzana, jednak już o wyższej temperaturze. • Zmiana temperatury wody może wpływać na różne procesy życiowe, oraz mieć szkodliwy wpływ na florę i faunę wodną. • W niektórych jednak przypadkach ciepło odpadowe jest wykorzystywane np. do hodowli ryb ciepłolubnych i ostryg. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

  50. Ciepło odpadowe • Podgrzanej wody odpadowej nie można jednak traktować jak ścieki przemysłowe czy komunalne. • Zmiana temperatury wody ma na pewno wpływ na środowisko wodne, ale efekty tego oddziaływania niekoniecznie muszą być szkodliwe. • Istotne jest jednak to, aby woda odpadowa była co najmniej tej samej klasy czystości co woda pobierana. Tadeusz Hilczer, wykład monograficzny

More Related